Mga Pangutana Gikan sa mga Magbabasa

Ang pagtuaw ba ni Esteban diha sa Buhat 7:59 nagpakita nga kita angayng moampo kang Jesus?

Ang Buhat 7:59 nag-ingon: “Sila nagpadayon pagbato kang Esteban samtang siya nangamuyo ug miingon: “Ginoong Jesus, dawata ang akong espiritu.’” Kanang mga pulonga nakapatungha ug mga pangutana sa hunahuna sa pipila ka tawo, sanglit ang Bibliya nag-ingon nga si Jehova mao ang “Tigpatalinghog sa Pag-ampo.” (Salmo 65:2) Miampo ba gayod si Esteban kang Jesus? Nagpakita ba kini nga si Jesus mao usab si Jehova?

Ang King James Version nag-ingon nga si Esteban “nagsangpit sa Diyos.” Busa, masabtan kon nganong daghan ang nakahinapos sama nianang sa komentarista sa Bibliya nga si Matthew Henry, kinsa miingon: “Dinhi si Esteban nag-ampo kang Kristo, ug busa angay usab kitang mag-ampo kaniya.” Apan, sayop kini nga panglantaw. Ngano man?

Ang Barnes’ Notes on the New Testament matinud-anong miangkon: “Ang pulong Diyos wala sa orihinal nga sinulat, ug dili unta angay nga iapil sa hubad. Dili kini makita diha sa karaan [nga mga manuskrito] o mga bersiyon.” Sa unsang paagi nasal-ot ang pulong “Diyos” niana nga bersikulo? Ang eskolar nga si Abiel Abbot Livermore nagtawag niini nga “usa ka pananglitan sa kiling sa mga maghuhubad sa pagdapigdapig ug mga sekta.” Busa, giwala diha sa kadaghanang modernong mga hubad kining sayop nga pagsal-ot sa pulong Diyos.

Bisan pa niana, daghang bersiyon ang nag-ingon nga si Esteban “miampo” kang Jesus. Ug ang potnot sa New World Translation nagpakita nga ang terminong “nangamuyo” mahimo usab nga magpasabot ug “nagsangpit; nag-ampo.” Dili ba kana nagpakita nga si Jesus mao ang Diyos nga Labing Gamhanan? Dili. Ang Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words nagpatin-aw nga niining kahimtanga, ang orihinal nga Gregong pulong nga e·pi·ka·leʹo nagkahulogan: “Pagtawag, paghangyo; . . . pag-apelar ngadto sa usa ka awtoridad.” Gigamit ni Pablo kining pulonga sa dihang siya mipahayag: “Ako moapelar kang Cesar!” (Buhat 25:11) Busa, haom ang giingon sa The New English Bible nga si Esteban “mitawag” kang Jesus.

Unsay nagtukmod kang Esteban sa paghimo nianang maong hangyo? Sumala sa Buhat 7:55, 56, si Esteban, “nga puno sa balaang espiritu, mitutok sa langit ug iyang nakita ang himaya sa Diyos ug si Jesus nga nagbarog sa tuong kamot sa Diyos.” Kasagaran, ang hangyoon ni Esteban mao si Jehova sa ngalan ni Jesus. Apan sa pagkakita sa nabanhaw nga si Jesus diha sa panan-awon, dayag nga wala magpanuko si Esteban sa paghangyo nga direkta kaniya, nga nag-ingon: “Ginoong Jesus, dawata ang akong espiritu.” Nasayod si Esteban nga si Jesus gihatagan ug awtoridad sa pagbanhaw sa mga patay. (Juan 5:27-29) Busa iyang gihangyo si Jesus sa pagpanalipod sa iyang espiritu, o puwersa sa kinabuhi, hangtod sa adlaw nga banhawon siya ni Jesus sa imortal nga kinabuhi sa langit.

Ang mubo ba nga pamulong ni Esteban nahimong sumbanan alang sa pag-ampo kang Jesus? Dili gayod. Una, klarong nailhan ni Esteban nga lahi si Jesus kang Jehova, kay ang teksto nag-ingon nga nakita niya si Jesus nga “nagbarog sa tuong kamot sa Diyos.” Dugang pa, talagsaon kining kahimtanga. Ang lain lamang nga higayon nga gisulti ang sama niana nga mga pulong kang Jesus mao kadtong higayon nga naglangkit kang apostol Juan, kinsa direkta usab nga misulti kang Jesus sa dihang nakita Siya ni Juan sa panan-awon.—Pinadayag 22:16, 20.

Bisan tuod ang mga Kristohanon karon tukmang moampo ngadto kang Jehova nga Diyos, sila usab dunay lig-ong pagtuo nga si Jesus mao ang “pagkabanhaw ug ang kinabuhi.” (Juan 11:25) Ang pagtuo sa katakos ni Jesus sa pagbanhaw sa iyang mga sumusunod gikan sa kamatayon makatabang ug makapalig-on kanato panahon sa mga pagsulay, sama nga kini nakapalig-on kang Esteban.