Ha panahon ni Juan nga Parabaptis, ‘an mga tawo naghuhulat, ha ira kasingkasing sugad hini an ira pangatadongan mahitungod kan Juan, “Hiya ba an Kristo?”’ (Luc. 3:15) Kay ano nga naglalaom an mga Judio nga maabot an Mesias hito nga panahon? May pipira nga hinungdan.

Katapos matawo hi Jesus, an mga anghel ni Jehova nagpakita ha mga paraataman han karnero nga nagbabantay han ira mga panon ha kaumhan hirani ha Betlehem. ⁽¹⁾ An anghel nagpahibaro: “Natawo yana ha syudad ni David an iyo Paratalwas, an Kristo nga Ginoo.” (Luc. 2:8-11) Katapos hito, ginduyogan an anghel han “damu pa gud nga langitnon nga kasundalohan nga nagdadayaw ha Dios ngan nasiring: * ‘Pagdayawon an Dios ha kahitas-an, ngan ha tuna kamurayawan para ha mga tawo nga iya nalilipayan.’”—Luc. 2:13, 14.

Ito nga mensahe sigurado nga nagkaada daku gud nga epekto hiton mapainubsanon nga mga paraataman han karnero. Kumadto dayon hira ha Betlehem, ngan han makita nira hira Jose ngan Maria ngan an minasus-an nga hi Jesus, “iginsumat nira an iginpahibaro ha ira mahitungod ha iya.” Sugad nga resulta, “nahipausa an ngatanan nga nakabati ha iginsumat han mga paraataman han karnero.” (Luc. 2:17, 18) An mga pulong nga “ngatanan nga nakabati” nagpapakita nga diri la hira Jose ngan Maria an ginsumatan han mga paraataman han karnero. Ngan han umuli na an mga paraataman han karnero, padayon nga ‘ginhimaya ngan gindayaw nira an Dios tungod han ngatanan nga ira nabatian ngan nakit-an, sumala han iginsumat ha ira.’ (Luc. 2:20) Sigurado nga iginsumat nira ha iba an mag-opay nga butang nga ira nabatian may kalabotan han Kristo!

Han gindara ni Maria an iya suhag ngadto ha Jerusalem basi ipresentar kan Jehova sugad han igin-oobligar han Mosaiko nga Balaud, an propetisa nga hi Ana “nagpasalamat ha Dios ngan nag-inistorya mahitungod han bata ha ngatanan nga naghuhulat han katalwasan han Jerusalem.” (Luc. 2:36-38; Eks. 13:12) Salit an sumat mahitungod han pag-abot han Mesias padayon nga nagsarang.

Ha urhi, “may mga astrologo tikang ha Este nga kinadto ha Jerusalem. Nagsiring hira: ‘Hain an natawo nga hadi han mga Judio? Nakita namon an iya bitoon han nakadto kami ha Este, salit kinanhi kami basi magyukbo ha iya.’” (Mat. 2:1, 2) Han hinbatian ini ni “Hadi Herodes ngan han ngatanan nga tawo ha Jerusalem, nasina hira. Gintirok niya an ngatanan nga punoan nga  saserdote ngan mga eskriba ngan ginpakianhan hira kon diin matatawo an Kristo.” (Mat. 2:3, 4) Salit damu hinduro an nahibaro: Inabot na an ginpapamulat nga Mesias! *

An Lucas 3:15 nga ginkotar ha igbaw nagpapakita nga ginhunahuna han iba nga mga Judio nga hi Juan nga Parabaptis posible nga amo an Kristo. Kondi waray ito uyuni ni Juan, hiya nagsiring: “Hiya nga makanhi mas may awtoridad kay ha akon, ngan diri ako takos maghukas han iya sandalyas. Hiya an magbabawtismo ha iyo pinaagi ha baraan nga espiritu ngan ha kalayo.” (Mat. 3:11) Iton mapainubsanon nga mga pulong ni Juan sigurado nga nakadugang han ira kaikag ha pag-abot han Mesias.

Posible ba nga ginkwenta han siyahan-siglo nga mga Kristiano an pag-abot han Mesias basado ha tagna mahitungod han 70 ka semana nga nakarekord ha Daniel 9:24-27? Posible, pero diri kita sigurado. Ha pagkamatuod, ha panahon ni Jesus damu an iba-iba nga interpretasyon mahitungod han 70 ka semana, ngan waray bisan usa hito an puropariho ha aton presente nga pagsabot. *

An mga Essene nga ginhuhunahuna han kadam-an sugad nga sekta han Judio nga mga monghe, nagtutdo nga duha nga Mesias an maabot ha ikatarapos han 490 ka tuig, kondi diri kita makakasiguro nga ito nga ira pagkwenta iginbasar ha tagna ni Daniel. Bisan kon ginbuhat nira ito, makuri toohan nga an mga Judio ha kabug-osan maiimpluwensyahan han kronolohiya hinin grupo nga nahibubulag ha sosiedad.

Han ikaduha ka siglo C.E., may pipira nga Judio nga natoo nga an 70 ka semana nagtikang han mabungkag an siyahan nga templo hadton 607 B.C.E. tubtob han mabungkag an ikaduha nga templo hadton 70 C.E., ngan an iba naman natoo nga an katumanan han tagna may koneksyon han panahon han Makabeo hadton ikaduha ka siglo B.C.E. Salit matin-aw nga diri hira nagkakauruyon kon paonan-o kukwentahon an 70 ka semana.

Kon an kaihaon han 70 ka semana husto nga nasabtan han siyahan nga siglo C.E., posible nga uunabihon ito han mga apostol ngan han iba pa nga Kristiano han siyahan nga siglo sugad nga pamatuod nga an iginsaad nga Mesias nga hi Jesu-Kristo umabot ha husto nga panahon. Pero waray ebidensya nga ginbuhat ito han siyahan nga mga Kristiano.

May usa pa nga butang nga makatirigamnan. Agsob unabihon han mga parasurat han Ebanghelyo nga an pipira nga tagna ha Hebreo nga Kasuratan natuman kan Jesu-Kristo. (Mat. 1:22, 23; 2:13-15; 4:13-16) Pero waray nira unabiha nga an katawo ni Jesus may koneksyon ha tagna mahitungod han 70 ka semana.

Ha pagsumaryo: Diri kita sigurado kon husto nga nasabtan han mga tawo ha panahon ni Jesus an tagna mahitungod han 70 ka semana. Kondi an mga Ebanghelyo naghahatag ha aton hin marig-on nga mga hinungdan kon kay ano nga an mga Judio ‘naghulat’ han Mesias.