Geeshsha ayyaanay Xoossay oosuwaa oottiyo wolqqaa. (Mikiyaasa 3:8; Luqaasa 1:35) Xoossay awan gidikkokka ba sheniyaa polanawu ba wolqqa gidida ayyaanaa kiittees.—Mazamure 104:30; 139:7.

 Geeshsha Maxaafan “ayyaanaa” geetetti birshshettida qaalay Ibraawettuwan ruˈah, qassi Giriikettuwan niyuma giyaagaa. Ha qaalati darotoo Xoossay oosuwaa oottiyo wolqqaa, geeshsha ayyaanaa bessoosona. (Doomettaabaa 1:2) SHin, Geeshsha Maxaafay ha qaalata harabawukka goˈettees:

•   SHemppuwaa.—Imbbaaqooma 2:19; Ajjuutaa 13:15.

•   Carkkuwaa.—Doomettaabaa 8:1; Yohaannisa 3:8.

•   Paxa deˈiya ubbabay qaaxerettanaadan oottiya wolqqaa.—Iyyooba 34:14, 15.

•   Issi uraa xeelaa.—Qoodaabaa 14:24.

•   Ayyaana meretata; Xoossaanne kiitanchchata.—1 Kawotu 22:21; Yohaannisa 4:24.

 Ha birshshettati ubbay asawu beettennaba gidikkokka, beettiyaaban qoncciyaabaa bessoosona. Hegaadankka, Xoossaa ayyaanay “carkkuwaadan ayfiyan beettenna; qassi wolqqaama.”—An Ekispoziteri Dikshineri of Niwu Testament Words, W. E. Vayin.

 Geeshsha Maxaafay Xoossaa geeshsha ayyaanaa A ‘kushiyaa’ woy ‘biradhdhiyaa’ giidikka yootees. (Mazamure 8:3; 19:1; Luqaasa 11:20; Maatiyoosa 12:28ra gatta xeella.) Kushe hiillanchchay ba kushiyan woy ba biradhdhiyan issibaa oottiyoogaadan, Xoossay kaallidi deˈiyaabata ba ayyaanan oottiis:

•   Salotanne saˈaa.—Mazamure 33:6; Isiyaasa 66:1, 2.

•   Geeshsha Maxaafaa.—2 PHeexiroosa 1:20, 21.

•   Beni A ashkkarati oottido maalaaliyaabaanne eti minnidi sabbakido oosuwaa.—Luqaasa 4:18; Oosuwaa 1:8; 1 Qoronttoosa 12:4-11.

•   Awu azazettiya asati bessido loˈˈo eeshshaa.—Galaatiyaa 5:22, 23.

Geeshsha ayyaanay Xoossa gidenna

 Geeshsha Maxaafay Xoossaa ayyaanaa ‘kushe,’ ‘biradhdhe’ woykko ‘shemppo’ giyoogee geeshsha ayyaanay xoossa gidennaagaa bessees. (Kessaabaa 15:8, 10) Issi hiillanchchaa kushee he uraa guuggeenne bollay baynnan barkka oottana danddayenna; hegaadankka, Xoossaa geeshsha ayyaanay A kaaletuwaadan oottees. (Luqaasa 11:13) Geeshsha Maxaafay Xoossaa ayyaanaa haattaara geeddarssees; qassi ammanuwaanne eratettaa malabatuura issippe qonccissees. Ha geeddarssoti ubbay geeshsha ayyaanay Xoossa gidennaagaa bessoosona.—Isiyaasa 44:3; Oosuwaa 6:5; 2 Qoronttoosa 6:6.

 Geeshsha Maxaafay Xoossaa Yihoowanne A Naˈaa Yesuus Kiristtoosa sunttaa yootees; shin geeshsha ayyaanawu suntti deˈiyoogaa awankka yootenna. (Isiyaasa 42:8; Luqaasa 1:31) Ba ammanuwaa gaasuwan hayqqida Kiristtaanee Isxxifaanoosi maalaaliya ajjuutan saluwan beˈidoogeeti naaˈˈappe attin heezza gidokkona. Geeshsha Maxaafay hagaadan gees: “Isxxifaanoosi banan Geeshsha Ayyaanai kumin, saluwaa pude tishshi ootti xeellidi, Xoossaa bonchchuwaanne Yesuusi Xoossaappe ushachcha baggan eqqidaagaa be7iis.” (Oosuwaa 7:55) Isxxifaanoosi he ajjuutaa beˈanaadan oottiday Xoossaa wolqqaa, A geeshsha ayyaanaa.

 Bala qofaa: ‘Geeshsha Ayyaanay’ Maatiyoosa 28:19, 20y yootiyoogaadan, Sillaasiyaa shaaho.

 Tumaa: Maatiyoosa 28:19, 20y Aawaa, Naˈaanne geeshsha ayyaanaa issippe qonccissiis. Issooti issooti hegee sillaasiyaa bessiyaaba goosona. SHin, ane hegaa nabbaba. He xiqisee eti heezzaykka wolqqan, maataaninne aadhdhida eran lagge, qassi merinaappe merinawu deˈiyaageeta gii? Akkay, geenna. Heezzata issippe qonccissiya hara xiqisetikka hegaa mala.

 Bala qofaa: Geeshsha Maxaafay geeshsha ayyaanaa issi ura milatissidi qonccissiyo gishshawu, I Xoossa.

 Tumaa: Geeshsha Maxaafay geeshsha ayyaanaa issi ura milatissidi issi issitoo qonccissees; shin hegee geeshsha ayyaanay Xoossa gidiyoogaa bessenna. Geeshsha Maxaafay aadhdhida eratettaa, hayquwaanne nagaraakka issi ura milatissidi qonccissees. (Leemiso 1:20; Roome 5:17, 21) Leemisuwawu, aadhdhida eratettawu ‘oosoy’ qassi ‘naati’ deˈiyaabadan odettiis; hegaadankka, nagaray cimmiyaabadan, woriyaabadaaninne amottanaadan oottiyaabadan qoncciis.—Maatiyoosa 11:19; Luqaasa 7:35; Roome 7:8, 11.

 Bala qofaa: Geeshsha ayyaanaa sunttan xammaqettiyoogee I Xoossa gidiyoogaa bessees.

 Tumaa: Geeshsha Maxaafay “sunttaa” giyoogee issi issitoo wolqqaa woykko aawatettaa qonccissiyaaba. (Zaarettido Wogaa 18:5, 19-22; Asttiro 8:10) Geeshsha ayyaanaa “sunttan” xammaqettiya asi Xoossaa shenee polettanaadan geeshsha ayyaanay oottiyoobaanne A wolqqaa akeekees.—Maatiyoosa 28:19.

 Bala qofaa: Yesuusi kiittidoogeetinne beni deˈida erissiyo ashkkarati geeshsha ayyaanay Xoossa gidiyoogaa ammanoosona.

 Tumaa: Geeshsha Maxaafaykka taarikeekka hegaa yootenna. Insaykilooppiidiya Britaanika giyo maxaafay, “Geeshsha Ayyaanay Xoossa giyo qofay . . . 381 M.Ln, Konistantinopile shiiquwan merettidaba” yaagees. Kiitettida wurssettaagee hayqqoosappe 250 layttay aadhdhi simmin hegaadan haniis.