Go na content

Go na table of contents

„San mi sa pai Yehovah?”

„San mi sa pai Yehovah?”

Ondrofenitori

„San mi sa pai Yehovah?”

SOLEKI FA MARIA KERASINIS FRUTERI

Di mi ben abi 18 yari, dan mi papa nanga mama ben e sari fu di den ben feni taki mi ben gi den syen, den famiriman fu mi ben drai baka gi mi, èn a heri dorpu ben e lafu mi. Sma begi mi fu drai baka gi Gado, den dwengi mi, èn den ben tapu skreki gi mi sosrefi, ma den no ben abi bun bakapisi. Mi ben abi na overtoigi taki te mi ben e hori misrefi loyaal na a waarheid fu Bijbel, dan Gado ben o blesi mi. Te mi e prakseri den moro leki 50 yari di mi e dini Yehovah kaba, dan mi kan agri nanga den wortu fu a psalm skrifiman: „San mi sa pai Yehovah fu ala bun di a du gi mi?”​—Psalm 116:12.

MI GEBORE na ini 1930, na ini Aggelokastro, wan dorpu di de sowan 20 kilometer pasa a lanpe fu Cenchreae. A dorpu disi ben de na a owstusei fu na Istmus fu Korente (wan smara pisi kontren), pe wan gemeente fu tru Kresten ben seti na ini a fosi yarihondro.​—Tori fu den Apostel 18:18; Romesma 16:1.

Dyugudyugu no ben de na ini a famiri fu mi. Mi papa ben de na edeman fu a dorpu, èn sma ben abi bigi lespeki gi en. Mi ben de a di fu dri fu den feifi pikin na ini wi osofamiri. Mi papa nanga mama kweki wi leki fayafaya memre fu a Griki Orthodox Kerki. Mi ben e go na kerki ibri sonde. Mi ben e begi pardon fu sondu na fesi prenki fu sokari santawan, mi ben e leti kandra na ini den begi-oso fu a dorpu, èn mi ben e hori misrefi na ala den faste dei. Furu tron mi prakseri fu tron wan non. Baka wan pisi ten, mi tron a fosi sma na ini a famiri di ben meki mi papa nanga mama firi sari, fu di mi ben du wan sani di den no ben fruwakti.

A waarheid fu Bijbel naki mi ati

Di mi ben abi sowan 18 yari, dan mi ben kon sabi taki Katina, a sisa fu wan fu den swagri fu mi, ben e leisi publikâsi fu Yehovah Kotoigi, èn a no ben e go na kerki moro. Katina ben e tan na ini wan dorpu krosibei. A sani dati ben e trobi mi trutru, èn fu dati ede mi bosroiti fu yepi en fu drai kon baka na a pasi di mi ben si leki a yoistiwan. Sobun, di a kon luku mi, dan mi aksi en fu go koiri pikinso, aladi mi ben abi na mi baka-ede fu go na a oso fu a priester. A priester bigin taki wan lo takru sani fu Yehovah Kotoigi, namku taki den sma dati ben e suku fu drai den leri fu a kerki, èn taki den ben kori Katina. Dri neti baka makandra wi taki nanga a priester fu a tori disi. Katina ben sreka ensrefi bun, èn nanga yepi fu Bijbel a sori a priester taki nowan fu den sani di a ben taki teige den Kotoigi ben tru. Te fu kaba, a priester taigi en taki so wan moi èn koni meisje leki en ben musu nyan bun fu en yongu yari, èn taki a ben musu poti prakseri na Gado te a kon owru.

Mi no taigi mi papa nanga mama noti fu a takimakandra dati, ma a sonde baka dati, mi no go na kerki. A bakadina dati, a priester waka langalanga kon na a wenkri fu wi. Mi taigi en taki mi no ben go na kerki fu di mi ben musu yepi mi papa na ini a wenkri.

A priester aksi mi: „Na dati meki yu no go na kerki? A no a meisje taigi yu fu no go?”

Sondro draidrai mi taigi en: „Den sani di den sma disi e bribi bun moro leki den sani di wi e bribi.”

A priester drai luku mi papa èn a taigi en: „Masra Economos, meki Katina gowe libi yu oso wantewante; a e pori yu osofamiri.”

Mi famiri e drai baka gi mi

Disi pasa na ini a pisi ten baka 1945 di Grikikondre ben ondrofeni den ogri-ati bakapisi fu wan borgufeti. Fu di mi papa ben frede taki den guerilla fetiman ben o teki mi tyari gowe, meki a seti sani so taki mi ben kan gowe libi a dorpu fu go tan na mi sisa oso. Dati ben de na ini a dorpu pe Katina ben e tan. Na ini den tu mun di mi ben tan drape, Katina yepi mi fu kon frustan san Bijbel e taki fu difrenti tori. Mi ben sari fu si taki furu fu den leri fu na Orthodox Kerki no e kruderi nanga Bijbel. Mi kon si taki Gado no feni en bun taki sma anbegi en nanga yepi fu prenki, èn taki difrenti kerki gwenti, soleki na anbegi di sma e anbegi a kroisi, no abi noti fu du nanga a Kresten bribi. Mi kon si taki libisma musu anbegi Gado „nanga yeye èn nanga waarheid” fu man plisi en (Yohanes 4:23; Exodus 20:4, 5). Ma a moro prenspari sani di mi leri, na taki Bijbel e gi sma a tumusi moi howpu fu têgo libi na grontapu! Den prenspari tru tori disi na ini Bijbel ben de den fosi blesi di mi kisi fu Yehovah.

Na a srefi ten, mi sisa nanga en masra kon si taki mi no ben e naki wan kroisi moro te mi ben o nyan, èn mi no ben e begi moro na fesi prenki fu sokari santawan. Wan neti, den ala tu fon mi. A dei baka dati mi bosroiti fu gowe libi na oso fu den, èn mi go tan na mi tanta. Mi swagri taigi mi papa. Wan syatu pisi ten baka dati, mi papa kon krei drape gi mi, èn a pruberi fu meki mi kenki mi prakseri. Mi swagri saka kindi na mi fesi, èn a begi mi pardon, èn mi gi en pardon tu. Fu di den ben wani meki sani bun baka, meki den aksi mi fu go baka na kerki, ma mi no ben wani.

Di mi go baka na a dorpu fu mi papa, dan mi tan kisi problema. Mi no ben abi nowan fasi fa mi ben kan taki nanga Katina, èn mi no ben abi publikâsi fu leisi, mi no ben abi wan Bijbel srefi. Mi ben breiti so te di wan fu den pikin fu mi omu pruberi fu yepi mi. Di a go na Korente, dan a miti wan Kotoigi èn a tyari a buku „God zij waarachtig” kon gi mi, makandra nanga wan kopi fu den Kresten Griki Buku fu Bijbel. Mi bigin leisi den buku disi na wan kibri fasi.

A libi waka tra fasi leki fa ben fruwakti

Mi kisi fayafaya gens dri yari langa. Mi no ben abi nowan kontakti nanga Kotoigi, èn mi no ben man kisi nowan publikâsi. Ma mi no ben sabi srefisrefi taki bigi kenki ben de fu pasa na ini mi libi.

Mi papa ben taigi mi fu go na mi omu na ini Tesalonika. Fosi mi go na Tesalonika, mi go na wan wenkri na ini Korente pe den ben e meki krosi, fu di mi ben wani meki wan dyakti. Mi fruwondru trutru di mi kon si taki Katina ben e wroko na ini a wenkri disi! Wi ben breiti so te fu si makandra baka so wan langa ten. Di mi nanga en ben e waka komoto na ini a wenkri, dan wi miti wan yonkuman di ben komoto fu wroko e go na oso tapu wan baisigri. A man disi ben abi moi maniri nanga switifasi. A ben nen Charalambos. Baka di wi kon leri sabi makandra, dan wi bosroiti fu trow. A ben de pikinmoro na a srefi ten disi, tapu 9 yanuari 1952, di mi teki dopu fu sori taki mi ben gi misrefi abra na Yehovah.

Charalambos dopu wan pisi ten fosi mi. A ben e kisi gens tu fu en famiri. Charalambos ben de fayafaya na ini a waarheid. A ben abi a frantwortu fu yepi a gemeente dinari èn a ben abi furu bijbelstudie. Heri esi, den bigi brada fu en teki a waarheid, èn tide na a dei furu sma fu den famiri fu den e dini Yehovah tu.

Mi papa ben lobi Charalambos srefisrefi, èn fu dati ede a ben feni en bun taki wi ben o trow, ma mi mama no ben agri nanga a tori dati. Toku mi nanga Charalambos trow tapu 29 maart 1952. Fu mi heri famiri, soso mi bigi brada, nanga wan fu den pikin fu mi omu kon na a trow. Ma na a ten dati mi no ben sabi ete taki Charalambos ben o de wan bigi blesi gi mi srefisrefi, iya wan trutru presenti fu Yehovah! Leki en patna, mi ben man poti a diniwroko fu Yehovah tapu a fosi presi na ini mi libi.

Wi e tranga den brada fu wi

Na ini 1953, mi nanga Charalambos bosroiti fu froisi go na Ateine. Fu di a ben wani du moro na ini a preikiwroko, meki a tapu fu wroko na ini a bisnis fu en famiri èn a teki wan afudei-wroko. Te bakadina, mi nanga en ben e teki prati makandra na a Kresten diniwroko èn wi ben e studeri Bijbel nanga furu sma.

Lanti no ben e gi wi okasi fu du a diniwroko fu wi na wan fri fasi, èn fu dati ede wi ben musu suku difrenti fasi fu du a wroko bun. Fu gi wan eksempre, wi bosroiti fu poti wan Waktitoren tijdschrift na a fensre fu wan buku wenkri, leti na mindrisei fu Ateine, pe mi masra ben abi wan afudei-wroko. Wan heihei man fu den skowtu taigi wi taki lanti no ben wani taki a tijdschrift disi ben musu prati. Ma a aksi wi wan fu den tijdschrift, so taki a ben kan aksi den sma na kantoro fu leisi a tijdschrift disi. Di den overtoigi en taki a wet ben gi sma primisi fu leisi a tijdschrift disi, dan a kon baka na wi fu taigi wi dati. Di tra brada di ben abi buku wenkri yere disi, dan heri esi densrefi tu bigin poti A Waktitoren na den fensre fu a wenkri fu den. Wan man di ben kisi A Waktitoren na ini a wenkri fu wi, kon tron wan Kotoigi, èn now a e dini leki wan owruman.

A gi wi prisiri sosrefi fu si taki mi pikin brada kon leri sabi a waarheid. A ben kon na Ateine fu teki leri fu tron sipiman, èn wi tyari en go na wan kongres. Den kongres fu wi ben e hori na wan kibri fasi na ini a busi. Mi pikin brada ben lobi san a ben yere, ma heri esi baka dati, a wroko di a ben du leki sipiman bigin tyari en go na tra kondre. Na wan fu den waka fu en, a doro na wan lanpe na ini Argentinia. Drape wan zendeling go na tapu a sipi fu preiki gi den sma, èn mi brada aksi en den tijdschrift fu wi. Wi ben breiti di wi kisi wan brifi fu en pe a ben skrifi: „Mi feni a waarheid. Grantangi seti sani so taki mi kan kisi den tijdschrift doronomo.” Tide na dei, en nanga en famiri e dini Yehovah getrow.

Na ini 1958, mi masra kisi kari fu dini leki wan opziener di e reis. Ma fu di lanti ben tapu a wroko fu wi èn fu di a situwâsi ben muilek, meki furu tron den sortu opziener disi ben e reis sondro a wefi fu den. Na ini oktober 1959, wi aksi den brada na a bijkantoro di ben seti a wroko, efu mi ben kan go makandra nanga mi masra. Den ben feni en bun. Wi ben musu go na den gemeente na mindrisei èn na a noordsei fu Grikikondre, èn wi ben musu tranga den gemeente disi.

A no ben de wan makriki sani fu go na den gemeente dati. Wan tu fu den pasi nomo ben bun. Fu di wi no ben abi wan oto, meki furu tron wi ben e go nanga bus noso truck, makandra nanga wan tu fowru nanga tra sani di sma ben e tyari go seri. Wi ben e weri buta fu man waka den pasi di ben lai nanga tokotoko. Fu di ibri dorpu ben abi den eigi srudati, meki wi ben musu go te neti na ini den dorpu, so taki den no ben o si wi fu poti wan lo aksi gi wi.

Den brada ben warderi en trutru te wi ben kon na a gemeente fu den. Aladi furu fu den brada ben e wroko tranga na den gron fu den, toku den ben e du ala muiti fu de na den konmakandra di ben e hori lati na neti na ini difrenti oso. Den brada ben abi switifasi èn den ben gi wi den moro bun sani di den ben abi, aladi den no ben abi furu srefisrefi. Son leisi wi ben e sribi nanga a heri famiri na ini wán kamra. A bribi di den brada ben abi, a fasi fa den ben e horidoro, èn a faya di den ben abi gi a diniwroko, ben de wan tra warti blesi gi wi.

Wi e du moro na ini a diniwroko

Na ini februari 1961, wi ben de na a bijkantoro na ini Ateine, èn den brada drape aksi wi efu wi ben wani dini na Bethel. Wi piki nanga den wortu fu Yesaya: „Dya mi de! Seni mi” (Yesaya 6:8). Tu mun baka dati wi kisi wan brifi di ben taigi wi fu kon na Bethel wantron. Sobun, tapu 27 mei 1961, wi bigin dini na Bethel.

Wi ben lobi a nyun wroko fu wi, èn wi ben firi switi wantewante na Bethel. Mi masra ben e wroko na a Dienstafdeling èn na a kantoro pe den ben e sorgu gi den abonnement, èn bakaten a dini wan pisi ten leki memre fu a Bijkantoro Komte. Mi ben e du difrenti wroko na Bethel. Na a ten dati, a Bethelfamiri ben abi 18 sma, èn pikinmoro feifi yari langa sowan 40 sma ben de na Bethel fu di wan skoro ben e hori gi den owruman. Te mamanten, mi ben e wasi dotisani, mi ben e yepi bori, mi ben e meki 12 bedi, èn mi ben e seti den tafra gi a brekten nyanyan. Te bakadina mi ben e triki krosi èn mi ben e krin den toilet nanga den kamra. Wan leisi wan wiki mi ben e wasi krosi tu. Wroko ben lai, ma mi ben breiti taki mi ben man yepi.

Wi tan wroko fayafaya na Bethel èn na ini a preikiwroko. Furu leisi wi ben e studeri Bijbel nanga sowan seibi sma. Satra nanga sonde, mi ben e go nanga Charalambos te a ben musu hori lezing na ini difrenti gemeente. Mi nanga en ben de makandra ala ten.

Wi ben e studeri Bijbel nanga wan trowpaar di ben de memre fu a Griki Orthodox Kerki èn den ben de bun mati fu a domri di ben e teki fesi na ini wan grupu di ben e suku sma di ben de teige den leri fu a kerki dati. A trowpaar disi ben abi wan kamra na ini den oso di ben lai nanga prenki fu sokari santawan, den ben e bron switismeri doronomo, èn den ben e prei kerki poku heri dei. Wan pisi ten, wi ben gwenti fu go studeri Bijbel nanga den tapu fodewroko, èn a mati fu den di ben de domri ben go na den tapu freida. Wan dei, den aksi wi fu kon na den oso wantewante fu di den ben abi wan moi sani fu sori wi. A fosi sani di den sori wi ben de a kamra. Den ben trowe ala den prenki èn den ben seti a kamra tra fasi. A trowpaar disi tan go na fesi, èn den teki dopu. A e gi wi prisiri fu si taki ala nanga ala, sowan 50 sma di wi studeri Bijbel nanga den, gi den libi abra na Yehovah, èn den teki dopu.

Wan spesrutu blesi di mi ben kisi, na taki mi ben abi demakandra nanga salfu brada. Te memre fu a Tiri Skin, soleki Brada Knorr, Brada Franz, nanga Brada Henschel ben e kon na a bijkantoro fu wi, dan dati ben e gi wi deki-ati trutru. Baka moro leki 40 yari, mi feni en wan tumusi bigi grani ete fu dini na Bethel.

Siki nanga dede e miti mi

Na ini 1982 mi kon si taki mi masra ben abi a siki di nen Alzheimer. Na ini 1990 a ben kon swaki srefisrefi, èn te fu kaba mi ben musu du ala sani gi en. Na ini den lasti aiti yari fu en libi, wi no ben man puru futu fu Bethel srefisrefi. Furu lobi brada na ini a Bethelfamiri, èn sosrefi opziener di ben abi frantwortu drape, ben seti sani fu yepi wi. Aladi den yepi wi na wan lobi-ati fasi, toku mi ben musu sorgu en dei nanga neti. Son leisi a situwâsi disi ben muilek srefisrefi, èn furu neti mi no ben man sribi.

Na ini yuli 1998, mi lobi masra dede. Aladi mi e firi en mankeri srefisrefi, toku a de wan trowstu gi mi fu sabi taki a de na ini Yehovah anu, èn mi sabi taki Yehovah sa memre en èn sosrefi milyunmilyun trawan na a opobaka.​—Yohanes 5:28, 29.

Mi e warderi den blesi fu Yehovah

Aladi mi lasi mi masra, toku mi no de mi wawan. Mi abi a grani ete fu dini na Bethel, èn a heri Bethelfamiri lobi mi èn den e sorgu gi mi. Na ini a bigi famiri fu mi, mi abi Kresten brada nanga sisa fu heri Grikikondre sosrefi. Aladi mi pasa 70 yari now, toku mi man wroko heri dei ete na ini a kukru èn na ini a nyanyan kamra.

Mi heri libi langa mi ben abi a winsi fu go na a edekantoro fu Yehovah Kotoigi na ini New York, èn na ini 1999, a winsi dati kon tru. Mi no man fruteri fa mi ben firi. A san disi gi mi deki-ati srefisrefi èn a ben de wan ondrofeni di mi no sa frigiti noiti.

Te mi e prakseri fa mi libi waka, dan mi e bribi trutru taki wan moro bun fasi no de fa mi ben kan gebroiki mi libi. A moro bun wroko di iniwan sma kan abi, na fu du furuten diniwroko gi Yehovah. Mi man taki nanga ala overtoigi taki noiti mi ben mankeri wan sani. Na wan lobi-ati fasi Yehovah sorgu mi nanga mi masra na yeye fasi èn na skin fasi. Den sani di mi ondrofeni na ini mi eigi libi meki mi frustan heri bun fu san ede a psalm skrifiman ben aksi: „San mi sa pai Yehovah fu ala a bun di a du gi mi?”​—Psalm 116:12.

[Prenki na tapu bladzijde 26]

Mi nanga Charalambos ben de makandra ala ten

[Prenki na tapu bladzijde 27]

Mi masra na ini a kantoro fu en na a bijkantoro

[Prenki na tapu bladzijde 28]

Mi feni en wan bigi grani fu dini na Bethel