Yuyaqkunaqa mozokunatam yanapan

“Diosnilláy, yuyaqña kaptiyqa [. . .], soqo umaña kaptiyqa amayá qonqarullawaychu. Ñoqaqa munachkaniraqmi qepa wiñaymanpas atiyllaykimanta [. . .], qepa hamuqkunamanpas kallpallaykimanta willayta.” (SALMO 71:18.)

1, 2. ¿Imamantam Diosta serviq yuyaqkunaqa musyakunanku, hinaspa imamantam qatiqllapi yachasunchik?

AFRICA lawpi inti seqaykunan lawninpiqa, congregacionkunata watukuq wawqenchikmi, sapaqchasqa wawqenchikta watukuspa tapuykurqa imayna kasqanta. Payñataq rimasqanta yaqapas rurachkanman hinam nirqa: “Puriytam atini, kallpaytapas atiniraqtaq, pawakachachkanitaqpas. Pawayllatam ichaqa mana atinichu” nispa. Chaywanqa  atisqallanta ruraspanmi kusikusqanta qawachichkarqa. Kunanñataq watukuq wawqenchikqa 80 watayoq masñam, hinaspa kuyakuywanmi yuyarin Diosman sonqo chaynataq tukuy tiempo kusisqalla wawqenchik kasqanta.

² Yuyaq runapa allinta rurasqanmi hukkunatapas yanapanman. Ichaqa, manamá yuyaq kaspallachu yachayniyoqqa nitaq Jesucristopa rurasqan hinachu rurasunchikqa (Eclesiastes 4:13). Bibliam nin: “Kawsayninpi allinta ruraspa machuyaruq runapaqqa umanpi sumaq corona hinam soqonkunaqa” nispa (Proverbios 16:31). Machuyachkaspaykiqa, ¿musyakunkichu rimasqayki chaynataq ima rurasqaykipas hukkunata imayna yanapasqanmanta? Bibliamanta wakin willakuykunata qawasunchikyá yachananchikpaq imaynatam yuyaqkunaqa mozokunata yanapasqankuta.

Noeypa iñisqanmi kunankamapas yanapan

3. ¿Imaynatam Noeypa iñisqanqa kay tiempopi llapallan runakunata yanapawanchik?

³ Noeypa iñisqanmi chaynataq aguantasqanpas kunankama hinalla yanapawachkanchik. Noeyqa yaqa 600 watanpiñam kachkarqa buqueta ruraruspa animalkunatapas yaykuchiptin chaynataq runamasinkunatapas predicaptin (Genesis 7:6; 2 Pedro 2:5). Diosta kasukuspanmi ayllunwan salvakurqaku sinchi Paramanta hinaspa kunankama Allpapi llapallan runakunapa abuelonchikmi. Chay tiempopiqa runakuna una-unay watatam kawsakurqaku. Chayna kaptinpas, Noeyqa Diosman sonqollam karqa wañukunanpaq hichpamuq watakunapipas, chaychiki kunankamapas yanapawanchik. ¿Imaynatam yanapawanchikman?

4. ¿Imaynatam kay tiempopipas Diospa serviqninkunata yanapanman Noeypa Diosta kasukusqanqa?

⁴ Noeyqa yaqa 800 watanpiña kachkaptin Nimrod sutiyoq runa Babel llaqtapi torreta hatarichiyta qallarirqa, chaynata ruraspam “kay pachatayá huntachiychik” nispa Jehová Diospa kamachisqanpa contranpi hatarikurqa (Genesis 9:1; 11:1-9). Noeyqa manapunim hukllawakurqachu Diospa contranpi hatariqkunawan, chaymi manach paypa rimayninqa tikrakurqachu runamasinkunapa rimayninta Dios pantanarachiptin. Noeyqa iñisqanta chaynataq Diosman sonqolla kasqantapas manam machuyaspallachu reqsichikurqa, aswanqa warma kasqanmantapunipas, chayna rurasqantaqa Diospa serviqninkuna maskiña warmapas  otaq machuña kaptinkupas allinpunim qatikunankupaq (Hebreos 11:7).

Ayllunkupi nanachikunku

5, 6. a) ¿Imatam Abrahamta 75 watanpiña kachkaptin Jehová Diosqa kamachirqa? b) ¿Imatam Diospa kamachisqanman hina Abrahamqa rurarqa?

⁵ Ayllunkupa iñiyninkupi yuyaqkuna imayna nanachikusqankutaqa sutillatam qawakun Noeypa tiemponmanta qepata abuelokuna ayllunpi nanachikusqankupi. Abrahamqa yaqa 75 watanpiña kachkarqa Diosqa payta kaynata niptin: “Llaqtaykimanta, aylluykimanta hinaspa taytaykipa familianmanta lloqsiy qawachinay allpaman. Hatun naciontam qanmanta rurasaq” nispa (Genesis 12:1, 2).

⁶ Piensay imaynataq qamqa tarikuwaq wasikita, amigoykikunata, llaqtaykita chaynataq aylluykikunawan hawkalla kawsakusqaykita saqespayki mana reqsisqayki lawman pasakunaykipaq kamachisuptiki. Abrahamtaqa chayta rurananpaqmi Diosqa kamachirqa. Hinaptinqa, ¿imatataq payqa rurarqa? ‘Jehová Diospa nisqanman hina Abrahamqa lloqsirqa’, hinaptinmi wañukunankama Canaan lawpi karpakunallapi yacharqa forastero hina puristin (Genesis 12:4; Hebreos 11:8, 9). Paymanta ‘hatun nacionta’ rurananpaq Jehová Dios niruptinpas, Abrahamqa wañukurqa mirayninpas asllaraq kaptin. Warmin Sarapas churin Isaacllatam wachakurqa, iskay chunka pichqayoq watataña forastero hina Diospa prometesqan allpapi purichkaptin (Genesis 21:2, 5). Chayna kaptinpas, Abrahamqa manam amirurqachu nitaq Caldea lawpi Ur llaqtanmanqa kutikurqachu. ¡Mayna allinmá qatikunapaqqa iñiyninqa chaynataq aguantasqanpas!

7. Abrahamqa Diosta kasukullasqanqa, ¿imata rurananpaqmi churin Isaactaqa kallpancharqa, hinaspa imaynatam chay rurasqanqa llapallan runakunamanpas yanapanman karqa?

⁷ Diosta servispan Abrahampa kasukullasqanqa churin Isaactapas kallpancharqa kasukunanpaq, paypas Canaan lawpi forastero hina yacharqa 180 watayoq wañukunankama. Isaacqa kasukullarqam Diospa prometesqanpi iñiynin takyasqa kaptin, chay iñiynintaqa tayta-mamanmi hatallichirqaku yuyaqña kaspanku, chaymanta tiempopa risqanman hina kikin Jehová Diosmi payta rimaspan iñiynintapas kallpancharqa (Genesis 26:​2-5). Isaac mana amispan kasukusqanmi allinpuni karqa Abrahampa ‘mirayninmanta’ kay pachapi  llapallan runakuna bendecisqa kananpaq Jehová Diosqa prometesqanta cumplikunanpaq. Una-unay wata qepatañataq, chay ‘mirayninmanta’ Jesucristom sapaqchasqa kaqnin kaspa rikurimurqa hinaspa paypi iñiqkunata wiñay kawsayta haypanankupaq chaynataq Dioswan allinyanakunankupaqpas yanapananpaqmi ofrecekuykurqa (Galatas 3:16; Juan 3:16).

8. ¿Imaynatam Jacobqa reqsichikurqa iñiynin takyasqantaqa, hinaspa imaynataq chay rurasqanqa qepa tiempopaq kanman karqa?

⁸ Isaacñataqmi churin Jacobtaqa iñiyninta hatallinanpaq yanaparqa, chay iñiyninmá Jacobtaqa machuyanankamapas kallpancharqa. Payqa 97 watanpiña kachkaspan bendecichikunanpaqmi angelwan achikyanankama pelearqa (Genesis 32:24-28). Wañuy patapiña 147 watanpi kachkaspan kallpanchakurqa chunka iskayniyoq churinkunata sapakamata bendecinanpaq (Genesis 47:28). Qepa punchawkunapi ima pasananmanta Genesis 49:1-28 nisqanman hina willakusqanmi cheqapllam karqa, aswanqa kunankamapas cumplikuchkanpunim.

9. ¿Imatataq ninchikman yuyaqkunapas Diosta servispa allin yuyayniyoq kaspanku ayllunkuta yanapasqankumanta?

⁹ Yuyaqkunaqa Diosman sonqolla kaspankumá ayllunkutapas alli-allintam yanapanmanku Diosta servinankupaq. Diosta servispa unayña aguantasqanku chaynataq allin yuyayniyoqwan Bibliamanta yachachikuyninkunata yachachiptinkuqa, mozokunatam allinta yanapanman takyasqa iñiyniyoq wiñanankupaq (Proverbios 22:6). Yuyaqkunaqa manapunim yanqapaqqa hapinankuchu ayllunkupi kaqkunata allinta yanapasqankuta.

Jehová Diospa wakin serviqninkunata yanapasqankumanta

10. ¿Imatam Joseyqa ‘kamachikurqa tullunkunatapas’ ruranankupaq, hinaptin imaynatam chay rurasqanqa qepa tiempopi yanapanman karqa?

¹⁰ Yuyaqkunaqa iñiqmasinkunatapas allintamá yanapanmanku. Jacobpa churin Joseyqa yuyaqña kaspan iñiyninta reqsichikurqa mana musyaylla kaqta ruraspan, chay rurasqanmi wara-waranqantin Jehová Diospa serviqninkunapa allinninpaq karqa. Payqa 110 watanpiña kachkaspan “kamachikurqam tullunkunatapas apanankupaq”, chaytaqa kasukunmanku karqa Israelpa miraynin runakuna Egipto nacionmanta lloqsispankuña (Hebreos 11:22; Genesis 50:25). Joseypa wañukusqan qepataqa una-unay watata ñakaristin  servisqankupim chay kamachikuyqa Israelpa mirayninkunata kallpancharqa librakuyninku chayamunanta suyanankupaq.

11. ¿Imaynatataq Moisesqa yuyaqña kaspa Josueyta yanaparqa?

¹¹ Iñiyninta reqsichikunanpaq Joseypa rurasqanwanmi Moisespas kallpanchakurqa. Payqa 80 watanpiña kachkaspam Egipto nacionmanta lloqsispanku chay tullukunatapas aparqataqmi (Exodo 13:19). Chay tiempopiqa Josuey sutiyoq mozotapas reqsirurqa, paymá tawa chunka watata Moisesta servirqa (Numeros 11:28). Josueymi Sinai orqoman Moiseswan pasarqa, hinaptinmi suyarqa orqomanta tabla rumikunapi Chunkantin Kamachikuykunawan kutimunankama (Exodo 24:12-18; 32:15-17). ¡Maynataraqchá Josueyqa allin consejokunata chaynataq yachachikuykunatapas Moises yuyaqña kaptin yacharurqa!

12. ¿Imaynatam Josueyqa wañukunankama Israel nacionta yanaparqa?

¹² Josueypas wañukunankamam Israel nacionpi runakunataqa kallpancharqa. Jueces 2:7 nisqapim nin: “Runakunam adorarqaku Tayta Diosta Josuey kawsanankama chaynataq Josueypa ancianomasinkuna kawsanankamapas, chay ancianokunam qawarqaku Israel casta runakunapaq Tayta Diospa tukuy ima rurasqankunata” nispa. Ichaqa, Josueypa ancianomasinkunapas wañukusqan qepataqa Israel casta runakuna kimsa pachak watatam iskayrayarqaku cheqap Diosta yupaychanankumanta otaq taytacha-mamachakunataña qatikunankumanta, chaynam karqaku willakuq Samuelpa tiemponkama.

Samuelqa ‘justiciawanmi gobiernarqa’

13. ¿Imaynatam Samuelqa ‘justiciawan gobiernarqa’?

¹³ Bibliapiqa manamá willawanchikchu ima watanpi Samuel wañukusqanmanta, ichaqa Samuelwan sutichasqa Punta kaq libropiqa yaqa pachak iskayniyoq watapi tukuy ima pasasqanmantam willakuchkan, hinaptinpas Samuelqa yaqa llapallan chay watakunapi Diosmanta willakurqa. Hebreos 11:32, 33 nisqanpim leenchik juezkuna chaynataq willakuqkunapas ‘justiciawan gobiernasqankumanta’. Cheqaptamá Samuelqa runamasinkunata yanaparqa mana allin rurasqankuta saqenankupaq (1 Samuel 7:2-4). ¿Imaynatataq chayta rurarqa? Jehová Diosta servispanmi payqa wañukunankama mana culpayoqqa karqachu (1 Samuel 12:2-5). Chaymanta kikin reytapas anyanan kaptinqa  manamá manchakurqachu anyaytaqa (1 Samuel 15:16-29). Chaymanta, ‘yuyaqña kaspanpas’ qatikunapaq hinam karqa hukkunapaqpas Diosta mañapusqanpi. Nirqapunitaqmi castamasinkunapaq ‘mana chayta ruraspanqa Jehová Diospa contranpich huchallikunanmanta’ (1 Samuel 12:2, 23).

14, 15. ¿Imaynatam kay tiempopipas yuyaqkunaqa Diosta mañakuspanku Samuelpa rurasqanta qatikunmanku?

¹⁴ Tukuy chaykunaqa allintam musyachiwanchik Jehová Diospa wakin serviqninkunata yuyaqkunapa imaynata yanapasqankumanta. Machuyaruspa onqoywanpas otaq imawanpas sasachakuspaqa, yuyaqkunaqa hukkunapaqpas mañapunmanku. Chayna kaspaykiqa, ¿musyakunkichu congregacionpaq Diosta mañapusqaykiqa allinta yanapasqanta? Jesucristopa chaqchusqan yawarninpi iñispaykim Jehová Diospa favorecesqanña kanki, chaymanta Diosta servispa tukuy ima sasachakuykunapi aguantaspaykipas, iñiynikiqa ‘pruebasqa kaspan’ allin takyasqañam kachkan (Santiago 1:3; 1 Pedro 1:7). Amam qonqakunkichu: “Justo runapa tukuy sonqonwan mañakusqanqa llumpay atiyniyoqmi” (Santiago 5:16).

¹⁵ Predicacionpi chaynataq congregacionpipas Jehová Diospa Munaynin rurakunanpaq mañakusqaykiqa allinpunim. Wakin wawqe-paninchikkunaqa carcelasqam kachkanku runakunapa ima gobiernopaqpas mana sayapakusqankumanta. Wakinkuñataqmi ñakarichkanku sinchi wayra-parawan, terremotokunawan, guerrakunawan chaynataq chaqwanakuykunawanpas. Chaymanta kikin congregacionninchikpipas wakin iñiqmasinchikqa sasachakunku tentasqa otaq qatikachasqa kaspanku (Mateo 10:35, 36). Predicacionpi punta apaqkunapaq chaynataq congregacionkunapi nanachikuqkunapaqpas sapa kutillaqa Diosta mañapuychikyá (Efesios 6:18, 19; Colosenses 4:2, 3). ¡Mayna allinmá Epafraspa rurasqanman hina Diosta mañakuspa wawqe-panikunapaqpas mañapuyqa! (Colosenses 4:12.)

Qepa hamuqkunamanpas yachachiy

16, 17. ¿Imatam Salmo 71:18 ñawpamantaraq willakurqa, hinaspa imaynataq chayqa cumplikurqa?

¹⁶ Hanaq pachaman rinankupaq suyakuyniyoq Diosman sonqolla ‘aslla ovejakunaqa’ alli-allintam yachachichkanku Allpapi wiñaypaq kawsanankupaq ‘sapaq ovejakunata’ (Lucas 12:32; Juan 10:16). Kaymantaqa Salmo 71:18 nisqanman  hina ñawpamantaraq willakurqa kaynata: “Diosnilláy, yuyaqña kaptiyqa amayá qonqarullawaychu. Diosnilláy, soqo umaña kaptiyqa amayá qonqarullawaychu. Ñoqaqa munachkaniraqmi qepa wiñaymanpas atiyllaykimanta willayta. Ñoqaqa munachkaniraqmi qepa hamuqkunamanpas kallpallaykimanta willayta” nispa. Jesucristowan hatunchasqa kanankupaq manaraq hanaq pachaman richkaspam chuya espiritupa sapaqchasqan wawqe-paninchikkunaqa sonqonkumantapuni sapaq ovejakunata yachachichkanku Diospa llaqtanpi astawan nanachikunankupaq.

¹⁷ “Qepa hamuqkunamanpas” yachachinamanta Salmo 71:18 nisqanqa yachachiwanchikmi sapaq ovejakunapas chaypi nisqanta qatikunankuta. Jehová Diosqa yuyaqkunataqa kunaykurqa chayllaraq paymanta yachaqkunata willakunankupaq (Joel 1:2, 3). Manam yuyaqkunallachu kusikunku Diosmanta willakuspaqa, aswanqa sapaq ovejakunapas. Chaymi sapaq ovejakunaqa Diospa sapaqchasqa serviqninkunamanta yachasqankuman hina kallpanchakunku Bibliamanta yachasqankuta Jehová Diosta serviy munaq runakunata yachachinankupaq (Apocalipsis 7:9, 10).

18, 19. a) ¿Imakunatam willawanchikman Jehová Diospa yuyaq serviqninkuna? b) ¿Imanasqam yuyaq wawqe-paninchikkunaqa rurasqankuta allinpaq hapinanku?

¹⁸ Jehová Diospa yuyaq serviqninkunaqa, chuya espiritupa sapaqchasqan otaq sapaq ovejakunapas musyachiwanchik aswan allin kaqkuna pasasqanmanta. Wakinkunaqa punta kaqpi “Foto-Drama de la Creación” nisqanta qawachisqankutam qawarqaku. Wakin yuyaq testigokunañataqmi Allpantinpi punta apaqkuna 1918 watapi carcelasqa kaqkunata reqsirqaku. Wakinñataqmi yanaparqaku WBBR otaq Watchtower nisqa sutiyoq wayra wasimanta Bibliamanta yachachikuptinpas. Wakinkunaqa willawachwanmi Jehová Diospa testigonkuna yupaychasqankuta gobiernokuna michakuchkaptin juiciokunapi nana-nanaq juezkunapa qayllanpi defiendesqankumanta. Wakinñataqmi Diosta servispa qaqa hina aguantarqaku munaykachakuq gobiernaqkuna imatapas ruraptin. Chaymantapas, Diosta serviq yuyaqkunaqa willawachwanmi imaynatam Diosqa allillamanta Bibliapa nisqanta clarota entiendechisqanta. Bibliaqa kallpanchawanchikmi Diosta serviq yuyaqkunapa yachasqankumanta yachananchikpaq (Deuteronomio 32:7).

 ¹⁹ Yuyaq cristianokunataqa kallpanchanchikmi allin ruraqlla kanankupaq, chayta mozokuna qawaspanku qatikunankupaq (Tito 2:2-4). Kunanqa manachá musyakunkichu Diosman sonqo kaspayki aguantasqaykiqa, mañakusqaykiqa chaynataq allin yuyaywan consejasqaykiqa wakinkunata yanapasqanmanta. Noeypas, Abrahampas, Joseypas, Moisespas chaynataq paykuna hina Diosta serviqkuna manach musyakurqakuchu imaynatam yanapanman karqa Diosman sonqolla kasqanku qepa tiempopi kawsaqkunata. Ichaqa, iñisqanku hinaspa Diosman sonqolla kaspanku tukuy ima rurasqankuqa alli-allinmi karqa, chaynallataqmi qampapas.

20. ¿Ima bendicionkunataq kanqa mana iskayrayaspa wañunankukama iñisqanpi takyaqkunapaq?

²⁰ “Llumpa-llumpay ñakariy” punchawkunapi salvakuptiki otaq wañukusqaykimanta kawsarimuptikipas, ¡mayna sumaqchá kanqa ‘cheqap wiñay kawsayta haypayqa’! (Mateo 24:21; 1 Timoteo 6:19.) Piensariy mayna sumaqraqchá kanqa Jesucristo Waranqa Watata Kamachichkaptin Jehová Dios machuyaqkunata allillamanta mozoyachiptin. Mana harkay atispa machuyasqanchikta qawakunachikmantaqa sapa punchawmi rikcharisunchik aswan allinña kaspa: aswan kallpayoq, aswan allinta qawaspa chaynataq uyarispapas, chaymanta allin qawapasllañapas (Job 33:25; Isaias 35:5, 6). Diospa mosoq pachapi kawsanankupaq bendecisqa kaqkuna wiñaypaqña kawsakunankupaq kachkaspanku mozollam tukuy tiempoqa kanqaku (Isaias 65:22). Chaynaqa, llapallanchik kallpanchakusunchikyá mana iskayrayaspa wañunanchikkama iñispa Jehová Diosta tukuy vidanchikwan servinanchikpaqpas. Payqa cumplinqapunim tukuy ima prometesqantaqa chaynataq ima suyasqanchikmanta aswa-aswantaraqmi qoykuwasunpas (Salmo 37:4; 145:16).

¿Imaniwaqtaq?

• ¿Imanasqam Noeypa iñisqanqa llapallan runakunata yanaparqa?

• ¿Imaynatam ñawpa tiempopi ayllunkupi nanachikuq abuelokunapa iñiyninkuqa mirayninkunata yanaparqa?

• ¿Imaynatam Josey, Moises, Josuey chaynataq Samuel yuyaqña kaspanku rurasqankuqa yanaparqa Jehová Diospa wakin serviqninkunatapas?

• ¿Imatam yachachiwanchikman yuyaqña kaq wawqe-paninchikkuna?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]