Toon genegenheid in het gezin

„VERBRAND hem dan als je durft! Verbrand hem maar!”, daagde Tohru zijn vrouw Yoko uit. * „Reken maar”, beet ze terug en stak een lucifer aan om de foto van hen beiden te verbranden. „Ik brand het huis plat”, snauwde ze. Tohru reageerde door zijn vrouw te slaan en beëindigde de ruzie met geweld.

Drie jaar daarvoor waren Tohru en Yoko begonnen aan een gezamenlijk leven als gelukkig getrouwd stel. Waar ging het dan mis? Hoewel Tohru een aardige man leek te zijn, vond zijn vrouw dat hij haar niet genoeg genegenheid betoonde en zich zelden om haar gevoelens bekommerde. Hij scheen haar genegenheid niet te kunnen beantwoorden. Yoko kon dat niet verkroppen en werd steeds bozer en wrokkiger. Ze kreeg last van slapeloosheid, angsten en gebrek aan eetlust, ze werd prikkelbaar en depressief en kreeg zelfs paniekaanvallen. Maar Tohru leek zich de gespannen sfeer bij hem thuis totaal niet aan te trekken. Het scheen hem heel gewoon toe.

’Kritieke tijden, die moeilijk zijn door te komen’

Zulke problemen komen tegenwoordig veel voor. De apostel Paulus voorzei dat onze tijd gekenmerkt zou worden door mensen „zonder natuurlijke genegenheid” (2 Timotheüs 3:1-5). Het oorspronkelijke Griekse woord dat hier als „zonder natuurlijke genegenheid” is vertaald, is nauw verwant aan het woord dat de natuurlijke genegenheid tussen gezinsleden beschrijft. In onze tijd kennen we beslist een gebrek aan zulke genegenheid. Zelfs als die genegenheid er wel is, uiten gezinsleden die misschien zelden tegenover elkaar.

Veel ouders weten niet hoe ze liefde en genegenheid tegenover hun eigen kinderen moeten tonen. Misschien zijn sommigen opgegroeid in een gezin waar weinig genegenheid werd getoond en beseffen niet dat alleen al het voelen en uiten van genegenheid het leven gelukkiger en aangenamer kan maken. Dat schijnt het geval te zijn geweest met Tohru. In zijn jeugd was zijn vader altijd druk bezig met zijn werk en kwam ’s avonds laat thuis. Hij praatte bijna nooit met Tohru en als hij dat wel deed, schold hij op hem. Tohru’s moeder werkte ook fulltime en bracht niet veel tijd met hem door. De tv was de oppas. In het gezin klonken geen prijzende woorden en er was geen communicatie.

Ook de cultuur kan een rol spelen. In sommige delen van Latijns-Amerika moet een man tegen de gangbare cultuur ingaan om genegenheid voor zijn vrouw te tonen. In veel oosterse en Afrikaanse landen druist het tegen de traditie in om in woord of daad je genegenheid te uiten. Mannen  vinden het misschien gênant om tegen hun vrouw of kinderen te zeggen „ik hou van je”. Maar we kunnen lering trekken uit de allervoornaamste familieband, die de toets des tijds heeft doorstaan.

Een voorbeeldige familieband

Het beste model voor het gezin is de intieme band tussen Jehovah God en zijn eniggeboren Zoon. Op een volmaakte manier uiten ze hun liefde voor elkaar. Gedurende talloze duizenden jaren had het geestelijke schepsel dat later Jezus Christus werd, een gelukkige relatie met zijn Vader. Hij beschreef deze band als volgt: „Ik werd degene op wie hij dag aan dag bijzonder gesteld was, terwijl ik te allen tijde vrolijk was voor zijn aangezicht” (Spreuken 8:30). De Zoon was zo zeker van zijn Vaders liefde dat hij anderen kon zeggen dat Jehovah dag aan dag bijzonder gesteld op hem was. In aanwezigheid van zijn Vader voelde hij zich altijd blij.

Zelfs toen hij als de mens Jezus op aarde was, kreeg Gods Zoon een bevestiging van zijn Vaders diepe liefde. Nadat Jezus was gedoopt, hoorde hij de stem van zijn Vader: „Dit is mijn Zoon, de geliefde, die ik heb goedgekeurd” (Mattheüs 3:17). Wat een aanmoedigende uiting van liefde aan het begin van Jezus’ missie op aarde! Het moet hem geroerd hebben de goedkeurende woorden van zijn Vader te horen toen hij de volledige herinnering aan zijn leven in de hemel terugkreeg.

Jehovah geeft dus het beste voorbeeld in het volledig uiten van liefde voor zijn universele gezin. Als we Jezus Christus aanvaarden, kunnen ook wij Jehovah’s genegenheid genieten (Johannes 16:27). Hoewel we geen woorden uit de hemel zullen horen, zullen we in de natuur, in de voorziening van Jezus’ loskoopoffer en op andere manieren Jehovah’s liefde uitgedrukt zien (1 Johannes 4:9, 10). Jehovah luistert zelfs naar onze gebeden en verhoort ze op een manier die in ons beste belang is (Psalm 145:18; Jesaja 48:17). Als we een hechte band met Jehovah aankweken, verdiepen we onze waardering voor zijn liefdevolle zorg.

Jezus leerde van zijn vader hoe hij empathie, consideratie, vriendelijkheid en diepe bezorgdheid voor anderen moest tonen. Hij verklaarde: „Al wat [de Vader] doet, dat doet ook de Zoon evenzo. Want de Vader heeft genegenheid voor de Zoon en laat hem alle dingen zien die hijzelf doet” (Johannes 5:19, 20). Op onze beurt kunnen ook wij de kunst leren genegenheid te tonen door het voorbeeld te bestuderen dat Jezus gaf toen hij op aarde was. — Filippenzen 1:8.

Genegenheid in het gezin — Hoe?

„God is liefde” en wij zijn „naar zijn beeld” geschapen en daarom bezitten we het vermogen liefde te voelen en te uiten (1 Johannes 4:8; Genesis 1:26, 27). Maar dat vermogen werpt niet automatisch vruchten af. Om genegenheid tegenover onze huwelijkspartner en kinderen te kunnen tonen, moeten we eerst genegenheid voor hen voelen. Wees opmerkzaam met betrekking tot prettige eigenschappen die ze hebben, hoe onbeduidend ze aanvankelijk ook mogen lijken, en denk daar over na. ’Er is helemaal niets aantrekkelijks aan mijn man [vrouw of kinderen]’, zegt u misschien. Personen in een gearrangeerd huwelijk voelden misschien weinig genegenheid voor hun partner. Sommigen wilden misschien geen kinderen. Maar beschouw eens welke gevoelens Jehovah had voor zijn figuurlijke vrouw, de natie Israël, in de tiende eeuw v.G.T. Terwijl zijn profeet Elia concludeerde dat er in het tienstammenrijk Israël geen andere aanbidders van Jehovah waren, onderzocht Jehovah hen nauwkeurig en vond een  aanzienlijk aantal mensen — in totaal 7000 — die in zijn ogen aantrekkelijke eigenschappen bezaten. Kunt u Jehovah nabootsen door het goede te zoeken in de leden van uw gezin? — 1 Koningen 19:14-18.

Maar om de andere gezinsleden uw genegenheid te laten voelen, moet u bewust proberen die tot uitdrukking te brengen. Merkt u iets prijzenswaardigs op, breng uw waardering dan onder woorden. In de beschrijving van een bekwame vrouw noemt Gods Woord een interessant kenmerk van haar gezin: „Haar zonen zijn opgestaan en hebben haar vervolgens gelukkig geprezen; haar eigenaar staat op, en hij roemt haar” (Spreuken 31:28). Merk op hoe vrijelijk de gezinsleden hun waardering aan elkaar uitten. Door zijn vrouw openlijk te prijzen, geeft een vader een goed voorbeeld aan zijn zoon. Die zal daardoor aangemoedigd worden om, wanneer hij zelf trouwt, gul te zijn met complimenten voor zijn vrouw.

Ouders doen er ook goed aan hun kinderen te prijzen. Dat kan hun een mate van zelfrespect geven. Want hoe kan iemand ’zijn naaste liefhebben als zichzelf’ als hij geen respect voor zichzelf heeft? (Mattheüs 22:39) Als ouders hun kinderen daarentegen altijd bekritiseren en nooit een complimentje geven, kunnen de kinderen makkelijk hun zelfrespect verliezen en er moeite mee hebben genegenheid voor anderen te tonen. — Efeziërs 4:31, 32.

U kunt hulp vinden

Maar wat als u niet in een liefdevol gezin bent grootgebracht? Toch kunt u dan leren genegenheid tot uiting te brengen. De eerste stap is het probleem te erkennen en de noodzaak voor verbetering in te zien. Gods Woord, de bijbel, is in dit opzicht een grote hulp. Het kan vergeleken worden met een spiegel. Wanneer we onszelf in het licht van de bijbelse leringen onderzoeken, worden de tekortkomingen, of gebreken, in ons denken als in een spiegel weerkaatst (Jakobus 1:23). In overeenstemming met de bijbelse leer kunnen we eventuele ongepaste neigingen corrigeren (Efeziërs 4:20-24; Filippenzen 4:8, 9). We moeten dat geregeld doen en het nooit „opgeven te doen wat voortreffelijk is”. — Galaten 6:9.

Sommigen vinden het misschien moeilijk genegenheid te tonen wegens hun opvoeding of cultuur. Maar uit recente studies blijkt dat zulke obstakels overwonnen kunnen worden. Dr. Daniel Goleman, een specialist op het terrein van de geestelijke gezondheid, legt uit dat ’zelfs de diepstgewortelde gewoonten van het hart die in de kinderjaren aangeleerd zijn, omgevormd kunnen worden’. Ruim 1900 jaar geleden zei de bijbel dat met behulp van Gods geest zelfs de stevigst ingewortelde neigingen van het hart veranderd kunnen worden. De bijbel vermaant ons: „Legt de oude persoonlijkheid met haar praktijken af en bekleedt u met de nieuwe persoonlijkheid.” — Kolossenzen 3:9, 10.

Is het probleem eenmaal vastgesteld, dan kan het gezin de bijbel bestuderen met hun behoeften in gedachten. Waarom zou u niet eens nagaan wat de bijbel te zeggen heeft over ’genegenheid’? Misschien komt u schriftplaatsen tegen als deze: „Gij hebt van de volharding van Job gehoord en hebt gezien hoe Jehovah het heeft laten aflopen, dat Jehovah zeer teder in genegenheid en barmhartig is” (Jakobus 5:11). Beschouw dan eens het bijbelverslag over Job, en let erop hoe Jehovah tedere genegenheid en barmhartigheid tegenover Job toonde. Ongetwijfeld zult u Jehovah willen navolgen door tegenover uw gezin zeer teder in genegenheid en barmhartig te zijn.

 Maar omdat we onvolmaakt zijn ’struikelen we allen vele malen’ wat het gebruik van de tong betreft (Jakobus 3:2). In het gezin gebruiken we onze tong misschien niet op een aanmoedigende manier. Op dat terrein komt het aan op gebed en vertrouwen op Jehovah. Geef het niet op. „Bidt zonder ophouden” (1 Thessalonicenzen 5:17). Jehovah helpt zowel degenen die op zoek zijn naar genegenheid in het gezin als degenen die het willen tonen maar daarin geremd zijn.

Daarnaast is Jehovah zo goed geweest om hulp in de christelijke gemeente te verschaffen. Jakobus schreef: „Is iemand onder u [geestelijk] ziek? Laat hij de oudere mannen van de gemeente bij zich roepen, en laten zij over hem bidden en hem in de naam van Jehovah met olie inwrijven” (Jakobus 5:14). Ja, ouderlingen in de gemeenten van Jehovah’s Getuigen kunnen een grote hulp zijn voor gezinnen waarvan de leden moeite hebben elkaar genegenheid te betonen. Hoewel de ouderlingen geen therapeuten zijn, kunnen ze hun medegelovigen geduldig helpen, niet door te zeggen wat ze moeten doen, maar door hen aan Jehovah’s zienswijze te herinneren en door met hen en voor hen te bidden. — Psalm 119:105; Galaten 6:1.

Wat Tohru en Yoko betreft, de ouderlingen luisterden altijd bereidwillig naar hun problemen en troostten hen (1 Petrus 5:2, 3). Soms kwam er een ouderling met zijn vrouw op visite zodat Yoko voordeel kon trekken van het gezelschap van een ervaren christelijke vrouw die Yoko ’tot bezinning kon brengen haar man lief te hebben’ (Titus 2:3, 4). Door begrip en sympathie voor het lijden en verdriet van medechristenen te tonen, worden de ouderlingen „een wijkplaats voor de wind . . . en een schuilplaats voor de slagregen”. — Jesaja 32:1, 2.

Met de hulp van vriendelijke ouderlingen kwam Tohru tot het besef dat hij een probleem had met het uiten van zijn emoties, en dat Satan in „de laatste dagen” een aanval op de gezinsregeling ingezet heeft (2 Timotheüs 3:1). Tohru besloot iets aan zijn probleem te doen. Hij ging beseffen dat zijn onvermogen om liefde te uiten was veroorzaakt doordat hij in zijn jeugd geen liefde ervaren had. Door oprechte bijbelstudie en gebed werd Tohru geleidelijk gevoeliger voor Yoko’s emotionele behoeften.

Yoko was wel kwaad geweest op Tohru, maar toen ze zijn gezinsachtergrond begreep en haar eigen gebreken inzag, deed ze bewust haar best het goede in haar man te zien (Mattheüs 7:1-3; Romeinen 5:12; Kolossenzen 3:12-14). Ze smeekte Jehovah vurig om kracht om van haar man te blijven houden (Filippenzen 4:6, 7). Na verloop van tijd begon Tohru zijn genegenheid te uiten, tot vreugde van zijn vrouw.

Ja, zelfs als het u moeilijk valt in het gezin genegenheid te voelen en te uiten, kunt u dat probleem beslist overwinnen. Gods Woord geeft ons nuttige raad (Psalm 19:7). Onderken de ernst van de situatie, probeer het goede te zien in de leden van uw gezin, bestudeer Gods Woord en pas het toe, vertrouw op Jehovah door middel van vurig gebed en roep de hulp in van rijpe ouderlingen. Dan zult u de misschien zo breed lijkende kloof tussen u en uw gezin kunnen overbruggen (1 Petrus 5:7). U kunt dezelfde vreugde ervaren als een echtgenoot in de Verenigde Staten. Hij kreeg de aanmoediging genegenheid tegenover zijn vrouw te uiten. Toen hij eindelijk de moed had verzameld om „ik hou van je” te zeggen, stond hij verbaasd van haar reactie. Met tranen van vreugde in haar ogen zei ze: „Ik ook van jou, maar dit is de eerste keer in 25 jaar dat je het zo gezegd hebt.” Wacht niet zo lang om uw genegenheid voor uw huwelijkspartner en kinderen te uiten!

[Voetnoot]

[Illustratie op blz. 28]

Jehovah geeft hulp in zijn Woord, de bijbel