Jonge mensen vragen . . .

Waarom behandelt hij me zo slecht?

„Ik krijg vaak verwijten naar mijn hoofd geslingerd die nergens op slaan. Maar emotioneel ben ik volledig van [mijn vriend] afhankelijk.” — Kathrin. *

„Aan de buitenkant was er niets te zien, maar vanbinnen deed het ongelofelijk veel pijn.” — Andrea, die door haar vriend werd geslagen.

HET volgende scenario komt maar al te vaak voor: Een jonge vrouw heeft een vriend die de charme en hoffelijkheid zelf lijkt. Maar langzaam aan begint hij te veranderen. Lieve woordjes maken plaats voor bijtend sarcasme en kleinerende kritiek. In het begin wuift ze het allemaal weg als een lompe, maar eigenlijk lieve manier van plagen. Maar de situatie verergert en er ontstaat een steeds terugkerend patroon van verbale aanvallen, woede-uitbarstingen en uitingen van diepe spijt. Het meisje voelt zich op de een of andere manier verantwoordelijk voor zijn slechte gedrag en lijdt in stilte, in de hoop dat de situatie verandert. Maar dat gebeurt niet. Haar vriend begint nu echt tegen haar tekeer te gaan. Tijdens één zo’n uitbarsting geeft hij haar zelfs een flinke duw! Ze is bang dat hij haar de volgende keer zal slaan. *

Jonge mannen en vrouwen in een romantische relatie waarin sprake is van lichamelijke of verbale mishandeling, kunnen te maken krijgen met een spervuur van kritiek, kwetsende taal en woede-uitbarstingen. Zit jij in zo’n situatie? (Zie het kader „Enkele waarschuwingssignalen”.) Dan ben je misschien zo overstuur en schaam je je zo dat je niet weet wat je moet doen.

Zulke situaties zijn helemaal niet zo zeldzaam als je zou denken. Onderzoekers schatten dat één op de vijf personen in de verkeringstijd een of andere vorm van geweld heeft meegemaakt. Wanneer verbale mishandeling als een vorm van geweld wordt meegerekend, neemt dat aantal toe tot vier op de vijf. In tegenstelling tot wat de meesten denken, zijn niet alle slachtoffers vrouwen. Volgens een Brits onderzoek naar geweld tijdens de verkering vertelden „bijna evenveel mannen als vrouwen” dat ze een partner hadden gehad die hen mishandelde. *

 Waarom gedraagt iemand zich zo tijdens de verkering? Wat moet je doen als je in zo’n situatie zit?

Gods kijk verkrijgen

Als eerste moet je erkennen hoe ernstig zo’n situatie in Gods ogen is. Het is waar dat onvolmaakte mensen de neiging hebben dingen te zeggen en te doen die anderen kwetsen (Jakobus 3:2). Het is ook waar dat zelfs mensen die van elkaar houden en elkaar vertrouwen, af en toe meningsverschillen zullen hebben. De apostel Paulus en Barnabas bijvoorbeeld waren rijpe christenen. Toch ontstond er bij een bepaalde gelegenheid „een scherpe uitbarsting van toorn” (Handelingen 15:39). Als je verkering hebt, kunnen er dus van tijd tot tijd wat spanningen zijn.

Bovendien zou het onrealistisch zijn te verwachten dat je vriend nooit eens wat kritiek op je heeft. Jullie denken er tenslotte over met elkaar te trouwen. Als hij zich aan een trekje of gewoonte van jou stoort, zou het dan niet liefdevol zijn dat hij daar met jou over praatte? Oké, kritiek doet pijn (Hebreeën 12:11). Maar als die gemotiveerd wordt door liefde en in liefde gegeven wordt, heeft dat niets te maken met schelden of beledigen. — Spreuken 27:6.

Het is echter heel iets anders te gaan schreeuwen, slaan, stompen of schelden. „Woede, drift, boosaardigheid, gevloek” worden in de bijbel veroordeeld (Kolossenzen 3:8, Groot Nieuws Bijbel). Het maakt Jehovah woedend als iemand ’macht’ misbruikt om anderen te vernederen, intimideren of onderdrukken (Prediker 4:1; 8:9). Gods Woord gebiedt echtgenoten zelfs „hun vrouw lief te hebben als hun eigen lichaam . . ., want niemand heeft ooit zijn eigen vlees gehaat, maar hij voedt en koestert het” (Efeziërs 5:28, 29). Een man die de vrouw met wie hij verkering heeft, uitscheldt of mishandelt, toont dat hij niet geschikt is als huwelijkspartner. Tegelijkertijd wekt hij de afkeuring van Jehovah God zelf op!

Het is niet jouw schuld!

Toch geven personen die anderen mishandelen, vaak hun slachtoffers de schuld. Dus misschien denk je af en toe dat het jouw schuld is dat je vriend zo kwaad wordt. Maar zijn boosheid heeft mogelijk weinig of niets met jou te maken. Vaak zijn mannen die anderen mishandelen, opgegroeid in een gezin waar het gebruik van geweld of scheldwoorden heel normaal was. * In sommige landen worden jonge mannen beïnvloed door de heersende cultuur waarin van mannen wordt verwacht dat ze dominant zijn. Ook leeftijdgenoten kunnen druk uitoefenen op een jonge man om macho te zijn. Door een gebrek aan zelfvertrouwen zou hij zich bedreigd kunnen voelen door zowat alles wat jij zegt of doet.

Wat de situatie ook is, jij bent niet verantwoordelijk voor de uitbarstingen van iemand anders. Schelden en geweld zijn nooit goed te praten.

Je denkwijze veranderen

Toch moet je misschien ook je eigen kijk op dingen aanpassen. Hoezo? Als een meisje bijvoorbeeld zelf is opgevoed in een sfeer van geweld en kwetsende taal, kan mishandeling voor haar heel normaal lijken. In plaats van terug te schrikken voor zulk onchristelijk gedrag, zou ze het kunnen tolereren, en misschien vindt ze het zelfs aantrekkelijk. Sommige slachtoffers van mishandeling geven inderdaad toe dat ze mannen die te lief zijn, saai vinden. Andere meisjes hebben de illusie dat ze hun vriend kunnen veranderen.

 Als een van die dingen op jou van toepassing is, is het nodig dat je in dit opzicht ’veranderd wordt door je geest te hervormen’ (Romeinen 12:2). Je moet Jehovah’s kijk op het verkeerde gedrag ter harte nemen en het als walgelijk gaan bezien. Dat kun je doen door gebed, studie en meditatie. Je moet inzien dat je het niet verdient om mishandeld te worden. Bescheidenheid ontwikkelen — je bewust zijn van je beperkingen — kan je helpen te beseffen dat je een kwaadaardige vriend gewoonweg niet kunt veranderen. Het is zijn verantwoordelijkheid om te veranderen! — Galaten 6:5.

In sommige gevallen laten meisjes mishandeling toe omdat ze weinig gevoel van eigenwaarde hebben. Zo vertelt Kathrin, die aan het begin werd genoemd: „Ik kan me een leven zonder hem niet indenken, en ik kan me niet voorstellen dat ik iets beters kan krijgen.” Helga, een jonge vrouw, zei iets soortgelijks over haar vriend: „Ik laat toe dat hij me slaat omdat dat nog altijd beter is dan helemaal geen aandacht krijgen.”

Klinken zulke denkbeelden als een goed fundament voor een gezonde relatie? Kun je eigenlijk wel echt van iemand houden als je niet eens van jezelf kunt houden? (Mattheüs 19:19) Probeer een gezond zelfrespect te ontwikkelen. * Toelaten dat je mishandeld wordt, zal je daarbij niet helpen. Zoals Irena, een jonge vrouw, uit ervaring weet, kan mishandeling „je van al je eigenwaarde beroven”.

De waarheid onder ogen zien

Het kan voor sommigen moeilijk zijn toe te geven dat ze een ongezonde relatie hebben — vooral als ze al hevig verliefd zijn. Maar sluit je ogen niet voor de waarheid. Een bijbelse spreuk zegt: „Schrander is degene die de rampspoed heeft gezien en zich vervolgens verbergt, maar de onervarenen zijn doorgelopen en moeten de straf ondergaan” (Spreuken 22:3). Hanna, een jonge vrouw, vertelt: „Als je op iemand verliefd wordt, ben je zogoed als blind en zie je alleen zijn positieve eigenschappen.” Maar als je mishandeld wordt, is het belangrijk dat je zijn ware aard ziet. En als je het gevoel hebt dat je vriend je bedreigt of vernedert, is er echt iets mis. Probeer niet je gevoelens te negeren, hem te verontschuldigen of jezelf de schuld te geven. De ervaring toont aan dat als er niets aan wordt gedaan, mishandeling alleen maar escaleert. Je welzijn zou ernstig gevaar kunnen lopen!

Het zou natuurlijk het beste zijn je zelfs niet in te laten met iemand die geen zelfbeheersing heeft (Spreuken 22:24). Als iemand die je niet goed kent verkering met je wil, is het dus een goed idee om meer over hem te weten te komen. Waarom zou je niet voorstellen elkaar eerst in een groep te leren kennen? Zo kun je hem leren kennen zonder dat het te snel de romantische kant opgaat. Het is goed je af te vragen: Wie zijn zijn vrienden? Van wat voor muziek, films, computerspelletjes en sport houdt hij? Blijkt uit zijn gesprekken dat hij in geestelijke zaken geïnteresseerd is? Praat met mensen die hem kennen, zoals de ouderlingen uit zijn gemeente. Ze zullen je laten weten of er „een goed bericht over hem uitgebracht” wordt wegens zijn rijpe, godvruchtige gedrag. — Handelingen 16:2.

Maar wat kun je doen als je al een relatie hebt waarin je mishandeld wordt? Een volgend artikel zal deze vraag behandelen.

[Voetnoten]

[Kader op blz. 21]

Enkele waarschuwingssignalen

▪ Hij maakt vaak vernederende opmerkingen over jou, je familie of je vrienden, als je alleen bent of in het bijzijn van anderen

▪ Hij negeert meestal je wensen of gevoelens

▪ Hij probeert elk aspect van je leven te beheersen, door altijd per se te willen weten waar je bent en alle beslissingen voor je te nemen

▪ Hij schreeuwt tegen je, gaat ruw met je om of bedreigt je

▪ Hij probeert je over te halen tot ongepaste uitingen van genegenheid

▪ Bij bijna alles wat je doet ben je bang dat het hem op de een of andere manier zou kunnen irriteren

[Illustratie op blz. 20]

Constante kritiek of beledigingen kunnen een aanwijzing zijn dat een relatie niet gezond is