Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Owe shi tseya ngaa?

Owe shi tseya ngaa?

Olye a li he yaJosef?

Josef, ngoka a li omuhongi gwiipilangi gwomuNazaret, oye a li a tekula Jesus. Ihe mbela olye a li he yaJosef? Ondjokonona yezimo lyaJesus ndjoka yi li mEvaangeli lyaMateus omwa popiwa omulumentu gumwe gwedhina Jakob, omanga mulyaLukas mwa popiwa ‘Josef yaEli.’ Omolwashike pu na eyooloko? — Lukas 3:23; Mateus 1:16.

Mehokololo lyaMateus otamu popiwa kutya: “Jakob ohe yaJosef,” noshitya shOshigreka shoka sha longithwa otashi ulike kutya Jakob ohe lela yaJosef. Onkee ano, Mateus okwa li ta popi elandulathano lyezimo lyaJosef, lyaakwaniilwa moka mwa li mwa zi David. Okupitila mulyo oshipundi shuukwaniilwa osha taambekidhwa okuza kuJosef sigo okomwana ngoka a tekula, Jesus.

Lukas okwa nyola ishewe a ti: “Omuna gwaJosef yaEli.” Uutumbulilo “omuna gwa,” ota wu vulu wo okutiwa “oshitenya sha.” Uutumbulilo mboka otawu adhika wo muLukas 3:27, moka mwa popiwa kutya Shealtiel, omuna ‘gwaNeri.’ Moovelise dhilwe omwa popiwa kutya Jehoiakin oye a li lelalela he yaShealtiel. (1 Ondjalulo 3:17; Mateus 1:12) Shealtiel otashi vulika a li a hokana omwanakadhona gwaNeri ngoka inaa tumbulwa kedhina nokungawo okwa ningi oshitenya she. Josef okwa li naye taku vulu okutiwa kutya “omuna” gwaEli, molwashoka okwa li a hokana omwanakadhona gwaEli, Maria. Onkee ano, Lukas okwa hokolola kombinga yezimo lyaJesus lyolela “pankalo yopantu,” okupitila muyina ngoka e mu vala, Maria. (Aaroma 1:3) Kungawo, Ombiimbeli oye tu pa omayooloko gaali noge na oshilonga kombinga yezimo lyaJesus.

Pethimbo lyOmbiimbeli aantu oya li haya longitha iiyata noondomo dha tya ngiini?

Oshiyata sha ningwa momafufu goonzi sha adhika mekololo popepi nefuta lya sa, manga inaaku thikwa momumvo 135 E.N.

Omafufu goonzi oga li haga longithwa nale okuninga iiyata miilongo mbyoka yi li mUuzilo woPokati ngaashi wo giikombo nogoongamelo. Iiyata mbyoka ya li hayi longithwa olundji oyomafufu goonzi, nolundji Ombiimbeli oya popya oonzi, okukulula oonzi, noonguwo dha za momafufu goonzi. (1 Samuel 25:⁠2; 2 Aakwaniilwa 3:⁠4; Job 31:​20) Oludhi lwoshigwanga sha fa omwiidhi, sha li hashi longithwa okuninga iiyata yoliina, osha li hashi kunwa muEgipiti nomuIsraeli. (Genesis 41:​42; Josua 2:⁠6) Aaisraeli yopethimbo lyOmbiimbeli otashi vulika ya li ihaaya kunu olundele, ihe mOmbiimbeli omwa popiwa kutya olwa li halu longithwa muPersia. (Ester 1:⁠6) Oshiyata shofeyi osha li shi na ondilo, tashi vulika sha li owala hashi landithwa kaahalithi haya zi kUuzilo woKokule. — Ehololo 18:​11, 12.

“Omafufu oga li haga kala ge na omalwaala gago gopaunshitwe. Gamwe oga li haga kala omatokele kashona gamwe oga fa esila lyongaya ge na oompola,” embo Jesus and His World osho lya popi ngaaka. Shimwe ishewe, omafufu goonzi oga li haga fumikwa. Opwa li hapu longithwa ondomo yondilo hayi kuthwa moludhi lumwe lwoonkotsa, miigwanga yi ili noyi ili, momidhi, momafo nomuupuka, okuninga oondomo oontiligane, oonshunga, oombulawu noonduudhe.