Tusadisa Mpangi Z’akala Bayifwanisa
Tusadisa Mpangi Z’akala Bayifwanisa
“Konso ona wakunkuka, okala nze nlongi andi.”—LUKA 6:40.
1. Yesu aweyi kasikidisila e nkutakani ekolo kasalanga salu kia umbangi ova ntoto?
KUNA mfoko a nsangu kasoneka mu kuma kia zingu kia Yesu, Yoane wa ntumwa wasoneka vo: “Vena mpe yo mambu mengi makaka, mana mavanga Yesu, mana mena vo, ovo masonama mawonso edi mbenze vo e nza kibeni ke ifwani nkanda miasonama ko.” (Yoa. 21:25) Yesu wasala kwayingi muna salu kia umbangi muna fikolo kakala ova ntoto. Muna kolo kiaki, wavava akala yo kubalonga kimana bavit’o ntu muna salu kiaki vava kevutuka kun’ezulu. Muna mvu wa 33 wa tandu kieto, Yesu wasikidisa buka eki kianungunuka mu nzaki yo kituka se nkutakani ya mazunda m’ateleki.—Mav. 2:41, 42; 4:4; 6:7.
2, 3. (a) Ekuma dinina o mfunu kwa mpangi z’akala ana bavubwa mu kuyifwanisa? (b) Adieyi tubadika omu longi diadi?
2 O unu, vioka mazunda nsambwadi ma wantu besamunanga nsangu zambote mu vioka tezo kia 100.000 ma nkutakani mu nza yawonso. Muna kuma kiaki, akala ayingi bavwilu o mfunu mu vita o ntu muna nkutakani zazi. Kasikil’owu, akuluntu ayingi bavwilu o mfunu. Ampangi ana bekuyifwanisanga yovo bevavanga vanga mayingi mu sadila akaka muna nkutakani, ‘salu kiambote bazolele.’—1 Tim. 3:1.
3 Kansi, vena ye mambu kafwete vanga mpangi eyakala kimana kayifwanisa mu tambula kiyekwa muna nkutakani. O tanga sikola yovo zaya mayingi muna zingu ke diau ko divavwanga muna sala e salu kiaki. Muna sala una ufwene, muntu kafwete kuyifwanisa muna mwanda. Kafwete kala ye fu ya kimwanda ke ngangu kaka ko. O mpangi eyakala muna nkutakani, aweyi kalenda sadisilwa mu kuyifwanisa? Yesu wavova vo: “Konso ona wakunkuka, okala nze nlongi andi.” (Luka 6:40) Omu longi diadi, tubadika ezaka mpila Yesu Kristu wa Nlongi Anene, kasadisila alongoki andi mu kuyifwanisa kimana batambula kiyekwa ye dina tulenda longoka muna mpila kabalongela.
“Inuyikidi vo nu Akundi”
4. O Yesu aweyi kakadila nkundi ambote kw’alongoki andi?
4 Yesu wabadikilanga alongoki andi nze akundi, ka bavezanga ko. Waviokesanga ntangwa kumosi yo yau, wababundang’e vuvu yo ‘kubazayisa mawonso kawá kw’Es’andi.’ (Tanga Yoane 15:15.) Badika e kiese bamona vava Yesu kavana e mvutu za kiuvu kiau vo: “Nki i sinsu mpe kia nkal’aku, ye mbaninu a tandu?” (Mat. 24:3, 4, NW) Wazayisa mpe alandi andi mana kayindulanga ye una kamonanga. Muna fuku una kayekolwa, Yesu wanata Petelo, Yakobo yo Yoane kuna mpatu a Ngetesemane, kuna kayenda sambila mu kuma kia kolo kiaki kiampasi. Nanga antumwa yau atatu ke bawá ko mana o Yesu kavovanga muna sambu, kansi babakula vo mpasi kikilu kamonanga. (Maku 14:33-38) Yindula mpe una e mona-meso kia nkituk’a Yesu kiabakumikina yau atatu. (Maku 9:2-8; 2 Pet. 1:16-18) E kikundi kakala kiau Yesu y’alongoki andi kiabakumika mu kwamanana sala salu kiamfunu bakala kiau.
5. Aweyi akuluntu besadisilanga akaka?
5 Nze Yesu, o unu mpe akuluntu Akristu bevanganga kikundi ye mpangi zau yo kubasadisa. Bezolanga mpangi zau yo kubasonga vo mfunu bekubavwanga. Akuluntu bazeye wo vo bafwete lundanga e mbumba. Kansi, bebundanga mpangi zau e vuvu yo mokena yau mana belongokanga muna Diambu dia Nzambi. Ke bekuyimwenanga ko vo basundidi e selo ya salu ana bena vo aleke. Kansi, bekubabadikilanga nze akala ana bazikuka muna mwanda, besalanga salu yamfunu muna wete dia nkutakani.
“Inuvene e Mbandu”
6, 7. Yesu nkia mbandu kasisila alongoki andi? Aweyi e mbandu andi yabasadisila?
6 Kana una vo alongoki a Yesu bazolanga mambu ma mwanda, ezak’e ntangwa e ngindu zau zafilwanga kwa fu yau ya kisi nsi ye fulu bazingilanga. (Mat. 19:9, 10; Luka 9:46-48; Yoa. 4:27) Kansi, Yesu ka batumbanga ko ngatu kubafungila makasi. Ka balombanga ko bavanga dina ke balendi vanga ko yovo kubalomba bavanga dina yandi kibeni kalendi vanga ko. Yesu wabalonganga muna kubasong’e mbandu.—Tanga Yoane 13:15.
7 Nkia mbandu kasisila alongoki andi? (1 Pet. 2:21) Wavevola zingu kiandi kimana kasadisa akaka una ufwene. (Luka 9:58) Yesu nlembami kakala ye wasadilanga Nkand’a Nzambi muna longa akaka. (Yoa. 5:19; 17:14, 17) Muntu ambote kakala ye ke diakalanga diampasi ko kwa wantu muna kumfinama. Mawonso kavanga masonganga vo wazolanga akaka. (Mat. 19:13-15; Yoa. 15:12) E mbandu a Yesu yasadisa ntumwa zandi. Kasikil’owu, Yakobo wasonga unkabu yo sadila Nzambi ye kwikizi kiawonso yavana kavondwa. (Mav. 12:1, 2) Yoane walanda ntambi za Yesu ye kwikizi kiawonso vioka 60 ma mvu.—Lus. 1:1, 2, 9.
8. Akuluntu nkia mbandu ambote besonganga kw’aleke akala ye kw’akaka?
8 Akuluntu balenda songa mbandu ambote kw’aleke akala muna kalanga alembami, muna songanga o zola ye muna sadilanga ntangwa ye nkum’au mu sadisa akaka. (1 Pet. 5:2, 3) Vana ntandu, akuluntu ana besonganga mbandu ambote muna lukwikilu, muna mpil’au a longa, muna mpila zingu kia Kikristu ye muna salu kia umbangi, kiese bekalanga kiau mu zaya vo akaka balenda tanginina lukwikilu lwau.—Ayib. 13:7.
Yesu Wabavana Nkanikinu yo Kubatuma
9. Aweyi tuzayidi wo vo Yesu walonga alongoki andi mu sala e salu kia umbangi?
9 Una kasila umbangi mu mvu miole, Yesu watuma ntumwa 12 benda samun’e nsangu zambote. Kansi, entete wabavana e nkanikinu. (Mat. 10:5-14) Lumbu kiakaka, vitila kadikila ndonga mu mpila y’esivi, Yesu wazayisa alongoki andi una bafwete kubikila nkangu yo kubavana madia. (Luka 9:12-17) I bosi, Yesu walonga alongoki andi muna kubavana luludiku lwasikididi. Wau vo batoma longwa kwa Yesu ye muna ngolo za mwand’avelela, antumwa basikidisa e salu kia samun’e nsangu zambote kina kiayantika muna mvu wa 33 wa Tandu Kieto.
10, 11. Aweyi tulenda longela wantu ampa muna nkutakani?
10 O unu, tuyantikanga longa muntu vava ketambulwilanga longoka Nkand’a Nzambi. Ezak’e ntangwa divavanga vo twanlonga kimana kazaya toma tanga. Ekolo tulongokanga yandi, tukunsadisanga mpe mu mpila zakaka. Avo yantikidi kwenda mu tukutakanu, olongoka diaka mambu mayingi vava kekuyisonekesa muna Sikola ya Salu kia Kimfumu yo kituka se nteleki walembi vubwa. Vava kevubwa, olongoka salu yakaka nze velelesa Eseka dia Kintinu. Kuna kulanda, akuluntu balenda kunsadisa kazaya dina kafwete vanga muna kuyifwanisa kimana katumbikwa nze selo kia salu.
11 Vava akuluntu bevananga kiyekwa kwa mpangi eyakala, bafwete toma kunsasila nkubika za nkutakani yo kunlonga una kafwete lungisila kiyekwa kaveno. O mpangi olongwanga kafwete bakula dina divavwanga kwa yandi. Avo kiyekwa kaveno kalungisi kio ko una ufwene, akuluntu ke bafwete yindula nzaki ko vo kafwana ko mu tambula kiyekwa kiakina. Kansi, bekunsasila diaka dina kafwete vanga ye una kafwete dio vangila. Akuluntu bekalanga ye kiese kia sadisa mpangi eyakala mu lungisa kiyekwa kiandi kadi bazeye wo vo o sadila akaka muna nkutakani kiese kiayingi dikuntwasila.—Mav. 20:35.
“O Nkwa Ngangu Owanga Luludiku”
12. Nki kiakitula luludiku lwa Yesu lwambote?
12 Yesu walonga alongoki andi muna kubavananga luludiku bavwanga o mfunu. Kasikil’owu, watumba Yakobo yo Yoane vava bazola vo tiya twatuka kun’ezulu twabukumuna akaka muna esi Samaria ana ke babatambula ko. (Luka 9:52-55) Lumbu kimosi, o ngudi a Yakobo yo Yoane walomba kwa Yesu vo kasia wan’andi va fulu ki’etunda muna Kintinu. Kansi, Yesu wazaya wo vo Yakobo yo Yoane bavavanga etunda, i dianu kabavovesela vo: “Vo i vwanda kuna koko kwame kwalunene ovo kuna kwalumonso, ke diame ko dia vana dio, di’awana kaka bakubikilu dio kw’Es’ame.” (Mat. 20:20-23) Yesu wavananga luludiku lwakiá lwatukanga muna Nkand’a Nzambi luna lulenda sadisa wantu mu zaya dina balenda vanga muna konso diambu. Walonganga alongoki andi mu badikila mambu mun’owu wa nkanikinu mia Nkand’a Nzambi. (Mat. 17:24-27) Yesu wazayanga mpe e tezo ki’alandi andi. Kavavanga ko vo bakala balunga. Wabavananga luludiku kuna zola kwawonso.—Yoa. 13:1.
13, 14. (a) Nani ofwete vewa elongi? (b) Nkia malongi akuluntu balenda vana kwa mpangi ona ke nungunukanga ko muna mwanda?
13 Ampangi z’akala ana bekuyifwanisanga mu tambula kiyekwa muna nkutakani y’Akristu, luludiku lwa Nkand’a Nzambi bevwanga o mfunu muna zingu kiau. Muna Ngana 12:15 tutanganga vo: “O nkwa ngangu owanga luludiku.” Mpangi mosi w’etoko wavova vo: “O kuyimwena vo kiafwana ko mu kuma kia lembi lunga kwame i diambu diampasi yanwananga diau. Kansi nkuluntu mosi wansadisa mu bakula vo muna sadila akaka ke divavanga ko vo muntu kakala walunga.”
14 Avo akuluntu bamwene vo vena ye fu kifilanga mpangi eyakala mu lembi nungunuka muna mwanda, vana vau bafwete kunsadisa muna mwand’alembama. (Ngal. 6:1) Ezak’e ntangwa, divavanga vo akuluntu bavan’elongi kwa mpangi kimana kasoba kiwuntu kiandi. Kasikil’owu, avo akuluntu bamwene vo mpangi ke sianga ngolo ko mu lungisa kiyekwa kiandi, akuluntu balenda kunsadisa mu yindula mbandu a Yesu, ona wasalanga ye fululu kiawonso muna salu kia teleka nsangu za Kintinu. Wakanikina mpe alandi andi balanda mbandu andi. (Mat. 28:19, 20; Luka 8:1) Avo bamwene mpangi una ye fu kia kuyitundidika, akuluntu balenda kunsasila una Yesu kasadisila alongoki andi babakula e vonza kia vava etunda. (Luka 22:24-27) Adieyi tuvova kele vo vena ye mpangi kezolanga loloka akaka ko? Muna kunsadisa, akuluntu balenda sadila kingana kia ntaudi ona kazola yambulwila mfuka yakete ko, kana una vo akw’andi banyambulwila mfuka zampwena. (Mat. 18:21-35) Avo bamwene vo mpangi elongi kafwete vewa, akuluntu bafwete wo vanga mu nzaki.—Tanga Ngana 27:9.
“Wiyisinsa”
15. Aweyi esi nzo balenda sadisila mpangi mu sadila akaka?
15 Akuluntu besianga ngolo za longa mpangi z’akala kimana batambula kiyekwa muna nkutakani. Kansi, akaka mpe balenda kubasadisa. Kasikil’owu, esi nzo andi balenda sadisa mpangi eyakala mu tambula kiyekwa. Kele vo mpangi nkuluntu, nkaz’andi ye wana balenda kunsadisa mu toma lungisa kiyekwa kiandi muna nkutakani. Bebakulanga vo kafwete sadila ntangwa ye ngolo zandi muna wete di’akaka. Kiese kiayingi kemonanga vava esi nzo andi bekunsadisanga mu lungisa kiyekwa kiandi. Akaka mpe beyangalelanga o mvevo a ntima besonganga.—Nga. 15:20; 31:10, 23.
16. (a) Nani ofwete songa vo etima dia sadila akaka? (b) Aweyi o mpangi kalenda kuyifwanisina mu tambula kiyekwa muna nkutakani?
16 Kana una vo akaka balenda kunsadisa, o mpangi yandi kibeni kafwete songa vo etima dia sadila akaka kena diau. (Tanga Ngalatia 6:5.) Dialudi vo, mpangi muna kuyivana mvimba muna salu kia umbangi yo sadisa akaka ke divavanga ko vo kakala selo kia salu yovo nkuluntu. Kansi, kele vo ozolele tambula kiyekwa muna nkutakani kafwete lungisa oma melombwanga muna Nkand’a Nzambi. (1 Tim. 3:1-13; Tito 1:5-9; 1 Pet. 5:1-3) Muna kuma kiaki, kele vo mpangi eyakala okalanga y’etima dia sala nze selo kia salu yovo nkuluntu, kansi yamu wau ka tumbikilu ko, kafwete kuyifimpa kana vo vena ye diambu kafwete singika muna zingu kiandi. Nanga divava vo katanganga Nkand’a Nzambi lumbu yawonso, kala y’elongi dia yandi kibeni, badika mana ketanganga, samba ye nsi a ntima ye kuyivana muna salu kia umbangi. Avo ovangidi mawonso mama, olanda luludiku luna Paulu kavana kwa Timoteo: “Wiyisinsa kak’o vumina Nzambi.”—1 Tim. 4:7.
17, 18. Adieyi kalenda vanga mpangi kele vo wonga kekalanga wau wa sala yovo ke kalanga y’etima dia sala ko?
17 Kansi, adieyi kafwete vanga o mpangi kele vo wonga kekalanga wau wa sala nze selo kia salu yovo nkuluntu? Diambote kabadika una Yave wa Nzambi yo Yesu Kristu bekutusadisilanga. Elo, Yave “lumbu ke lumbu kekutunatinang’o mazitu.” (Nku. 68:19) Muna kuma kiaki, o S’eto ezulu lenda sadisa mpangi eyakala mu tambulwila kiyekwa muna nkutakani. O mpangi una vo ke selo kia salu ko ngatu nkuluntu, diambote kasungamena vo mpangi z’akala zazikuka bavwilu o mfunu muna tambula kiyekwa muna nkutakani. O badika mambu mama dilenda fila mpangi eyakala mu sia ngolo za sunda ngindu zalembi songa. Olenda lomba mwand’avelela muna sambu yo sungamena vo e fu ya mbongo a mwanda nze luvuvamu ye volo isadisanga muntu mu lembi kuyibadikila vo kafwana ko mu kala ye kiyekwa. (Luka 11:13; Ngal. 5:22, 23) Tulenda kala ye vuvu vo Yave osambula mpangi zawonso z’akala ana bena y’etima dia sadila akaka kuna makani mambote.
18 Dilenda kala vo mpangi eyakala ke kalanga y’etima dia sala ko. Adieyi dilenda kunsadisa? Paulu wa ntumwa wasoneka vo: “Nzambi yun’osalang’omo yeno, o zola yo sala, muna luzolo luandi.” (Fili. 2:13) Nzambi osadisanga muntu mu kala y’etima dia sala. O mwand’a Yave ulenda kumika mpangi mu sadila akaka yo vanga luzolo lwandi. (Fili. 4:13) Vana ntandu, o Nkristu olenda samba kwa Nzambi kimana kansadisa mu vanga edi diambote.—Nku. 25:4, 5.
19. E mvovo Yave ovaikisa “mvungudi nsambwadi, ye mbuta nana” adieyi misonganga?
19 Yave osambulanga e ngolo bevanganga akuluntu mu longa akaka. Osambulanga mpe ampangi ana bekalanga y’etima dia sadila akaka muna nkutakani. Nkand’a Nzambi ukutusonganga e ziku vo vana vena nkangu a Nzambi vevaika “mvungudi nsambwadi, ye mbuta nana,” i sia vo, ulolo wa mpangi z’akala bazikuka muna mwanda ana bevit’o ntu muna nkubik’a Yave. (Mika 5:5) Ekwe nsambu za mona vo ulolo wa mpangi z’akala belongwanga yo kuyifwanisa mu tambula kiyekwa yo twasa nkembo kwa Yave!
Nkia Mvutu Ovana?
• O Yesu aweyi kasadisila alongoki andi mu kuyifwanisa kimana batambula kiyekwa?
• Akuluntu aweyi balenda tanginina Yesu vava besadisanga mpangi z’akala mu sadila akaka muna nkutakani?
• Esi nzo aweyi balenda sadisila mpangi eyakala mu sadila akaka muna nkutakani?
• Adieyi mpangi kafwete vanga yandi kibeni mu kuyifwanisa kimana katambula kiyekwa?
[Yuvu ya Longoka]
[Foto ina muna lukaya lwa 31]
Aweyi olenda longela nlongoki aku a Nkand’a Nzambi kimana kanungunuka muna mwanda?
[Foto ina muna lukaya lwa 32]
Mpangi z’akala aweyi balenda songela vo mu kuyifwanisa bena?
