1-3. Na cava e siga namaki kina na Penitiko? E vakayacori vakacava kina na ka e parofisaitaki ena iVolatabu? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

ERA maqusa na lewe i Jerusalemi ena siga ni Penitiko 33 G.V. Qo na mataka ni Sigatabu rauta na ciwa na kaloko. E siga ni soqo, e gauna tale ga ni vakacegu. Sa cabori oti na isoro e dau cabori e veimataka ena valenisoro. Era nanamaki ni vakarautaka tiko na bete levu na isoro yalovaki, ya e rua na ibuli madrai. (Vunau 23:15-20) Na isoro qo e dusia ni sa tekivu na gauna ni tamusuki witi.

² Ni yaco tiko na ka kece qo ena valenisoro, e vakarau yaco e dua na ka vakasakiti. Ena sega ni yaco ena valenisoro, ia ena yaco ena dua na rumu ni vale e cake ena lomanikoro. Era soqoni tiko e rauta ni 120 na lotu vaKarisito, era “masu tiko ga.” (Caka. 1:13-15) Na ka ena qai yacovi ira e veisemati kei na ka e dau vakayacora na bete levu ena gauna kece ni Penitiko. E vakayacori tale ga kina na ka e parofisaitaka na parofita o Joeli rauta ni 800 na yabaki ni bera na siga ya. (Joeli 2:28-32; Caka. 2:16-21) E  vakacava mada na bibi ni ka e vakarau yaco?

³ Wilika Cakacaka 2:2-4. E sobuti ira na lotu vaKarisito era soqoni tiko ena rumu ni vale e cake na yalo tabu. (Caka. 1:8) Era tekivu parofisai, se tukuna na ka vakatubuqoroqoro era raica se rogoca. Era tabili mai e dua na ilala levu e qai vakamacalataka na yapositolo o Pita na ibalebale ni ka e yaco. E tukuna vei ira: “Ni veivutuni, ni papitaiso kece ena yaca i Jisu Karisito me vosoti kina nomuni valavala ca, ena qai soli vei kemuni na iloloma soli wale, na yalo tabu.” Rauta ni 3,000 era ciqoma na veisureti ena siga ya era papitaiso, e sobuti ira tale ga na yalo tabu.—Caka. 2:37, 38, 41.

4. (a) Na cava meda kauaitaka kina na ka e yaco ena Penitiko? (b) Cava tale ga e rairai yaco ena siga vata qori ena vica na yabaki sa sivi? (Raica na ikuri ni ivakamacala.)

⁴ Na cava e bibi kina na Penitiko 33 G.V.? Na vuna ni vakayacora sara ga kina na Bete Levu o Jisu Karisito na ivakarau sa muri tiko mai. ^[1] Na siga ya e dau cabora vei Jiova na bete levu e rua na ibuli madrai vakaleveni, qo e dusi ira na tisaipeli era lumuti mera luve ni Kalou. Qo gona o ira na “isevu” mera lai bula i lomalagi, mera veiliutaki ena Matanitu ni Kalou ena vakalougatataki ira na kawatamata talairawarawa. (Jeme. 1:18; 1 Pita 2:9) E yaga dina vei keda kece na ka e vakayacori ena siga ni Penitiko, se mani noda inuinui na bula i lomalagi se parataisi e vuravura!

5. Eda kila vakacava ni duidui na sala era lumuti kina na lotu vaKarisito?

⁵ Ke o dua tale ga na tisaipeli e toka e buradelamu na ka e vaka na yameyame ni buka, o na sega vakadua ni guilecava na siga qori. O na sega ni lomatarotarotaka ni o sa lumuti ena yalo tabu, vakabibi ke soli tale ga vei iko na isolisoli ni duivosavosa. (Caka. 2:6-12) Vakacava e tautauvata na sala era lumuti kina na lotu vaKarisito kei ira na le 120 na tisaipeli? Sega. Kena ivakaraitaki, o ira na tiko e Jerusalemi era qai lumuti ena gauna era papitaiso kina. (Caka. 2:38) E sega ni mai toka e buradeladra na ka e vaka na yameyame ni buka. Eso tale na lotu vaKarisito era lumuti ni sa oti toka nodra papitaiso, me vakataki ira mai Samaria. (Caka. 8:14-17) Ia e duatani vakalailai o Konilio kei ratou na nona vuvale, ratou lumuti rawa ena yalo tabu qai papitaiso.—Caka. 10:44-48.

6. Na cava e soli vei ira kece na lumuti, e yaga vakacava?

⁶ E sega gona ni tautauvata na sala era lumuti kina. Eso era liaca totolo na nodra kacivi, eso tale era qai liaca vakamalua. Ia se mani sala cava era lumuti kina, e vakamacalataka na yapositolo o Paula na ka ena yacovi ira: “Ena vukuna oni dregati kina ena yalo tabu e yalataki tu mai ni oni vakabauti koya. Na yalo tabu e ivakadei ni noda ivotavota.” (Efeso 1:13, 14) Na sala vakatubuqoroqoro e cakacaka kina na yalo tabu e vaka na ivakadei ni ka ena qai yaco mai. Qori sara ga ena vakadeitaka kina e lomana na lotu vaKarisito ni dua na lumuti.—Wilika 2 Korinica 1:21, 22; 5:5.

7. Na cava mera cakava yadua na lotu vaKarisito lumuti mera rawata kina nodra icovi?

⁷ Vakacava, sa na rawata sara ga nona inuinui vakalomalagi o koya e  soli vua na ivakadei qo? Sega. E vakadeitaka ga ni sureti. Ia me rawata nona icovi ni bula i lomalagi, ena vakatau ena nona yalodina ena veikacivi qori. Qo na ka e vakamacalataka o Pita: “Raveitacini, moni saga vagumatua moni yalodina, moni okati tiko ga kina kei ira e kaciva qai digitaka na Kalou, ke oni vakayacora tiko ga na ka kece qo, oni na sega vakadua ni bale. Io ena nomuni vakayacora qori, oni na qai vakalougatataki vakalevu, oni na vakadonui moni curu ina Matanitu tawamudu ni noda Turaga kei na iVakabula o Jisu Karisito.” (2 Pita 1:10, 11) Kena ibalebale gona, mera saga yadua na lotu vaKarisito lumuti mera yalodina. Ke sega ni yalodina ena tawayaga na nona kacivi se sureti.—Iper. 3:1; Vkta. 2:10.

8, 9. (a) Na cava e dredre kina mera kila e levu na veilumuti? (b) Ena kila vakacava e dua ni sureti ina bula i lomalagi?

⁸ Levu na tamata ni Kalou ena gauna qo e dredre mera kila na ka e yaco ni lumuti e dua. E dua dina na ka vou. Ni inaki taumada ni Kalou meda bula tawamudu e vuravura na kawatamata. (Vkte. 1:28; Same 37:29) E ka vou nodra digitaki eso mera lai bula i lomalagi mera veiliutaki vakatui, mera bete tale ga. Qo e dua na ituvatuva talei. Na veikacivi qo e veisautaka vakadua na nodra vakasama, rai, kei na nodra inuinui.—Wilika Efeso 1:18.

⁹ Ia ena kila vakacava e dua ni kacivi me lai bula i lomalagi? E laurai na kena isau ena ka e vakamacalataka o Paula vei ira na tacina lumuti mai Roma, era ‘kacivi mera yalosavasava.’ E kaya: “Oni sega ni rawata na yalo ni veivakabobulataki moni rere kina, ia oni rawata na yalo tabu moni ciqomi kina moni luvena, e vakavuna tale ga na yalo tabu ni Kalou meda kacivaka: ‘Apa, Tamada!’ Na yalo tabu ga e vakadeitaka e lomada nida luve ni Kalou.” (Roma 1:7; 8:15, 16) Kena ibalebale, ena vuku ni yalo tabu e vakamatatataka na Kalou vei koya e lumuti ni sureti me veiliutaki ena nona Matanitu.—1 Ces. 2:12.

10. Ni tukuni ena 1 Joni 2:27 ni sega ni gadrevi me dua e vakavulici ira na lumuti, na cava na kena ibalebale?

¹⁰ E sega ni vinakati me dua tale na ivakadinadina me vakadeitaka nira sa lumuti. O Jiova ga e vakadeitaka qori ena nodra vakasama kei na lomadra. E vakamacalataki ira na lotu vaKarisito qori na yapositolo o Joni: “E lumuti kemuni o koya na yalosavasava, oni kila kece na ka dina.” E tukuna tale: “Vei kemuni, sa digitaki kemuni na Kalou ena nona kaukaua, ni tiko ga vei kemuni na kaukaua qori, e sega ni gadrevi me dua e vakavulici kemuni. Na nona veidigitaki e dina, e sega ni lasu, e vakavulica tale ga vei kemuni na ka kece moni duavata tiko ga kina kei koya.” (1 Joni 2:20, 27) Me vakataki keda ga, e bibi mera vakavulici tale ga na lumuti qo. Ia ena sega ni dua tale me vakadeitaka nodra lumuti. E vakadeitaka vei ira o Jiova, e kaukaua duadua ena lomalagi kei na vuravura!

11, 12. Na cava ena rairai veinanuyaka e dua na lumuti lotu vaKarisito, ia na cava e matata vua?

¹¹ Ni lumuti ena yalo tabu e dua na  lotu vaKarisito, ena vakila na veisau. E tukuna o Jisu na veisau qo me “sucu tale,” se sucu mai cake. ^[2] (Joni 3:3, 5) E tomana: “Mo kua ni kurabui niu kaya, e dodonu moni sucu tale. E liwa na cagi ena vanua ga e via liwa kina, o na rogoca na kena rorogo, ia o sega ni kila se liwa mai vei se na vanua e liwa kina. E vaka tale ga kina o ira kece era sucu ena yalo tabu.” (Joni 3:7, 8) E macala gona ni dredre me vakamacalataki na veikacivi vua e dua e sega ni lumuti.

¹² Era na rairai veinanuyaka o ira na sureti: ‘Na cava mada au digitaki kina? Cava e sega ni digitaki kina e dua tale?’ Era na rairai taroga ke ganita mera kacivi. Ia na ka ga e matata vei ira nira sureti. Dua na ka na nodra marau kei na vakavinavinaka. Qori tale ga na ka e vakila o Pita ni uqeti me vola: “Me vakacaucautaki na Kalou, na Tama ni noda Turaga o Jisu Karisito, ni a vakasucumi keda vou ena dua na inuinui e dei me salavata kei na nona loloma levu, ni vakaturi Jisu Karisito mai na mate, moni taukena kina e dua na ivotavota e sega ni rusa rawa, e sega ni duka, e sega tale ga ni seavu rawa. E maroroi tu mai lomalagi me nomuni.” (1 Pita 1:3, 4) Nira wilika qo na lumuti, era kila vakamatata ni vosa tiko vei ira na Tamadra vakalomalagi.

13. E veisau vakacava nona rai o koya e lumuti? Cava e vu ni veisau?

¹³ Ni bera ni sureti ira o Jiova mera bula i lomalagi, era vakamareqeta nodra inuinui ni bula e vuravura. Era vakanamata ina gauna me vakasavasavataka kina o Jiova na vuravura. De ra raitayaloyalotaka mera marautaki ira na wekadra era vakaturi. Era vakanamata mera tawana na vale era tara ra qai kania na vuata era tea. (Aisea 65:21-23) Na cava e veisau kina nodra rai? Vakacava, era sega ni lomavakacegu ena inuinui qori? Se ra yalolailai se rarawa? E sega ni vu ni nodra veisau nira oca se vucesa ena bula e vuravura; se ra vinakata mera kila na bula mai lomalagi. E vu ga ni nodra veisau ni kacivi ira na yalo tabu se sureti ira, e veisautaka tale ga na nodra rai kei na inuinui.

14. Era raica vakacava na lumuti na nodra bula e vuravura?

¹⁴ Kena ibalebale qo nira vinakata na lumuti mera mate? E uqeti o Paula me vola na kena isau: “O koya gona, o keda eda tokara tiko na valelaca qo eda vutugu, eda oca, nida sega ni via luvata laivi, eda vinakata ga meda tokara na kena tale adua, me sosomitaki kina na ka e matemate rawarawa ena bula.” (2 Kor. 5:4) Era marautaka na bula na lumuti, era sega ni via mate. Era vinakata mera qaravi Jiova ena veisiga kei ira na wekadra se itokani. Ia se mani cava era cakava, era na sega ni guilecava na nodra inuinui totoka sa tu e matadra.—1 Kor. 15:53; 2 Pita 1:4; 1 Joni 3:2, 3; Vkta. 20:6.

15. Na cava eso na ka ena nanuma kina e dua ni lumuti ena yalo tabu?

¹⁵ O na rairai veinanuyaka ke o sureti tale ga. Qo e vica na taro mo vakasamataka vakatitobu ke o nanuma ni o sureti. Vakacava o dau guta vakalevu na cakacaka vakaitalatala? O gonevuli gugumatua ni iVolatabu,  mo vakelia na ‘veika titobu ni Kalou’? (1 Kor. 2:10) E vakalougatataka o Jiova nomu cakacaka vakaitalatala? O dau guta mo vakayacora na lomana? O kila ni nomu itavi mo vukea eso mera qaravi Jiova? O sa vakadinadinataka ni dau vukei iko o Jiova? Ke o vakaiotaka, kena ibalebale ni nomu inuinui na bula i lomalagi? Sega. Na vuna? Eda dau vakila kece qori na tamata ni Kalou, se da lumuti se sega. E tautauvata ga na veiuqeti ni yalo tabu vei keda kece, se mani cava na noda inuinui. Ia ke o lomatarotarotaka nomu inuinui na bula i lomalagi, kena ibalebale ga ni o sega ni sureti. O ira na kacivi era sega tale ni lomatarotaro! Era kila nira kacivi!

16. Eda kila vakacava nira sega ni sureti ina bula i lomalagi o ira kece e uqeti ira na yalo tabu?

¹⁶ Eda wilika ena iVolatabu na nodra ivakaraitaki e levu na tamata vakabauta ni Kalou e uqeti ira na yalo tabu, ia era sega ni nuitaka na bula i lomalagi. E dua vei ira o Joni na Dauveipapitaisotaki. E vakacaucautaki koya vakalevu o Jisu, ia e kaya ni na sega ni lai veiliutaki ena Matanitu vakalomalagi. (Maciu 11:10, 11) O Tevita tale ga e vakaukauataki koya na yalo tabu. (1 Sam. 16:13) E veiwekani voleka kei Jiova, e uqeti tale ga me vola e vica na ivola ena iVolatabu. (Mari. 12:36) Ia e kaya o Pita ena siga ni Penitiko me baleti Tevita, ni “sega ni lako cake i lomalagi.” (Caka. 2:34) Eda raica ni uqeti ira qori na yalo tabu, e sega ga ni vakadeitaka nira digitaki mera lai bula i lomalagi. Sega ni dusia qori nira tawayaga se tawayalodina. Ia ena vakaturi ira o Jiova mera bula ena parataisi e vuravura.—Joni 5:28, 29; Caka. 24:15.

17, 18. (a) Na cava era nuitaka e levu na tamata ni Kalou nikua? (b) Na taro cava ena veivosakitaki ena ulutaga tarava?

¹⁷ Dua na iwiliwili levu ni tamata i Jiova era sega ni nuitaka na bula i lomalagi. E tautauvata na nodra inuinui kei Tevita, Joni na Dauveipapitaisotaki, kei ira na tagane kei na yalewa yalodina ena gauna makawa. Me vakataki Eparama, era vakanamata mera vakarurugi ena veiliutaki ni Matanitu ni Kalou. (Iper. 11:10) Dua ga na iwase lailai ni lumuti era se vo tiko e vuravura ena gauna ni icavacava qo. (Vkta. 12:17) Kena ibalebale nira sa tiko mai lomalagi e dua na iwiliwili levu ni 144,000 era mate ena yalodina.

¹⁸ Ni dua e tukuna ni nona inuinui na bula i lomalagi, na cava meda cakava o keda na nuitaka na bula e vuravura? Na cava mo cakava ni dua ena nomu ivavakoso e vakayagataka na madrai kei na waini ena iVakayakavi ni Turaga? Vakacava, e dodonu mo kauaitaka na tubu ni kedra iwiliwili? Ena qai saumi na taro qori ena ulutaga e tarava.