Ang Pagtuo ni Noe Naghukom sa Kalibotan

NAKADUNGOG ka ba bahin kang Noe, usa ka tawong mahadlokon sa Diyos nga nagtukod ug arka aron mapatunhay ang kinabuhi panahon sa tibuok-yutang lunop? Bisan pag karaan kini, ang maong estorya nasinati sa milyonmilyon. Hinunoa, ang wala masayri sa daghan mao nga ang kinabuhi ni Noe may kahulogan alang kanatong tanan.

Nganong angay kitang maikag sa asoy nga linibo ka tuig na ang edad? May kaamgiran ba ang kahimtang ni Noe ug ang atoa? Kon aduna, sa unsang paagi makabaton kitag kaayohan sa iyang panig-ingnan?

Ang Kalibotan sa Adlaw ni Noe

Ang kronolohiya sa Bibliya nagbutang sa pagkatawo ni Noe sa 2970 W.K.P.—126 ka tuig human sa pagkamatay ni Adan. Sa pag-abot sa adlaw ni Noe, ang yuta napunog kabangisan, ug ang kinabag-an sa mga kaliwat ni Noe mipalabi sa pagsunod sa masukihong panig-ingnan sa ilang ginikanan. Busa, “nakita ni Jehova nga ang pagkadaotan sa tawo dagaya diha sa yuta ug ang matag kiling sa mga hunahuna sa iyang kasingkasing daotan lamang sa tanang panahon.”—Genesis 6:5, 11, 12.

Ang pagrebelde sa tawo dili lang mao ang hinungdan sa pagkasuko ni Jehova. Ang asoy sa Genesis nagsaysay: “Ang mga anak sa matuod nga Diyos nakamatikod sa mga anak nga babaye sa mga tawo, nga sila maanyag; ug sila nagkuhag mga asawa alang sa ilang kaugalingon, nga mao, ang tanan nga ilang napili. . . . Ang mga Nepilim diha sa yuta niadtong mga adlawa, ug usab human niana, sa dihang ang mga anak sa matuod nga Diyos nagpadayon sa pagpakigdulog sa mga anak nga babaye sa mga tawo ug sila nagpatunghag mga anak kanila, sila ang mga gamhanan sa kakaraanan, ang mga tawong bantogan.” (Genesis 6:2-4) Ang pagtandi sa maong mga bersikulo sa mga pulong nga gitala ni apostol Pedro nagpadayag nga “ang mga anak sa matuod nga Diyos” maoy masukihong mga manulonda. Ang mga Nepilim mao ang mestisong mga kaliwat sa supak-sa-balaod nga seksuwal nga relasyon tali sa mga babaye ug sa nagsul-ob ug unodnong lawas nga rebeldeng mga manulonda.—1 Pedro 3:19, 20.

Ang “Nepilim,” nga nagkahulogang “Mga Tigpukan,” nagpasabot sa mga tawong nagpahinabo sa pagkapukan sa uban. Sila mapintasong mga daogdaogan, ug ang sala sa ilang ulagon nga mga amahan gipanig-ingon sa mga kahiwian sa Sodoma ug Gomora. (Judas 6, 7) Sa  tingob, sila nagpukaw ug hingaping pagkadaotan sa yuta.

“Walay-Ikasaway Taliwala sa Iyang mga Katalirongan”

Ang pagkadaotan kanap kaayo nga ang Diyos nakahukom sa paglaglag sa katawhan. Apan ang dinasig nga asoy nag-ingon: “Si Noe nakakaplag ug pabor sa mga mata ni Jehova. . . . Si Noe maoy usa ka tawong matarong. Siya walay-ikasaway taliwala sa iyang mga katalirongan. Si Noe naglakaw uban sa matuod nga Diyos.” (Genesis 6:8, 9) Sa unsang paagi posible ang ‘paglakaw uban sa Diyos’ diha sa walay-diyos nga kalibotan nga angay lamang sa kalaglagan?

Sa walay duhaduha, si Noe daghang nakat-onan gikan sa iyang amahan, si Lamek, usa ka tawo sa pagtuo ug nagkinabuhi sa panahon ni Adan. Sa pagngalan sa iyang anak lalaki nga Noe (gihunahuna nga nagkahulogang “Pahulay,” o “Kahupayan”), si Lamek mitagna: “Kini siya magdala kanato ug kahupayan gikan sa atong buhat ug gikan sa kasakit sa atong mga kamot gumikan sa yuta nga gitunglo ni Jehova.” Gituman sa Diyos ang maong tagna sa dihang iyang giwagtang ang iyang tunglo sa yuta.—Genesis 5:29; 8:21.

Ang pagkadunay diyosnong mga ginikanan dili garantiya sa espirituwalidad, kay ang matag indibiduwal kinahanglang mag-ugmad sa iyang kaugalingong relasyon uban kang Jehova. Si Noe ‘naglakaw uban sa Diyos’ pinaagi sa pagsunod sa usa ka dalan nga giuyonan sa Diyos. Ang nakat-onan ni Noe mahitungod sa Diyos nagtukmod kaniya sa pag-alagad Kaniya. Ang pagtuo ni Noe wala matarog sa dihang gipahibalo siya bahin sa katuyoan sa Diyos nga ‘laglagon ang tanang unod sa lunop.’—Genesis 6:13, 17.

Kay may pagsalig nga mahitabo ang maong walay-ingon nga katalagman, si Noe misugot sa sugo ni Jehova: “Paghimo alang kanimo ug usa ka arka gikan sa kahoyng salongon. Maghimo ka ug mga lawak diha sa arka, ug buliti kinig alkitran sa sulod ug sa gawas.” (Genesis 6:14) Ang pagsunod sa tinong mga instruksiyon sa Diyos alang sa arka dili sayon nga tahas. Bisan pa niana, “gibuhat ni Noe ang sumala sa tanan nga gisugo sa Diyos kaniya.” Sa pagkamatuod, “gibuhat niya ang ingon gayod.” (Genesis 6:22) Gibuhat kini ni Noe sa tabang sa iyang asawa ug sa ilang mga anak nga si Sem, Ham, ug Japet ug sa ilang mga asawa. Gipanalanginan ni Jehova ang maong pagtuo. Pagkamaayong mga panig-ingnan alang sa mga pamilya karong adlawa!

Unsay nalangkit sa pagbuhat ug arka? Si Jehova nagsugo kang Noe sa pagtukod ug dako kaayong dili-kasudlag-tubig, tres-andanas, samag kaban nga binuhat sa kahoy, nga mga 133 metros sa gitas-on por 22 metros sa gilapdon por 13 metros sa gihabogon. (Genesis 6:15, 16) Ang maong sakayan may kapasidad nga susama nianang sa nagkalainlaing mga barkong pangkargamento karong adlawa.

Pagkadako kaayong proyekto! Lagmit gayod, kadto nagpasabot sa pagpamutol ug libolibong kahoy, paghatod niana ngadto sa dapit sa konstruksiyon, ug paggabas niana aron mahimong mga tabla o mga sagbayan. Kadto nagpasabot sa pagbuhat ug dalamba, paghimog mga bugsok o mga tarugo, pagpanguhag alkitran aron ibulit sa arka para dili makasulod ang tubig, pagbaton ug mga sudlanan ug mga hiramenta, ug uban pa. Mahimong nagkinahanglan kadtog mga pagpakigsabot sa mga magpapatigayon ug pagbayad sa mga manggad ug mga serbisyo. Dayag nagkinahanglan kadtog kahanas sa pagpamanday aron  ipasigo ang mga tabla ug mga sagbayan ug magama ang lig-on gayod nga estruktura. Ug hunahunaa lamang—ang pagtukod lagmit mikabat ug mga 50 o 60 ka tuig!

Ang sunod nga gitagaan ug atensiyon ni Noe mao ang pag-andam ug igong pagkaon ug bahog sa kahayopan. (Genesis 6:21) Kinahanglan nga iyang tigomon ug kontrolahon ang panon sa kahayopan pasulod sa arka. Gituman ni Noe ang tanang gisugo sa Diyos, ug natapos ang buluhaton. (Genesis 6:22) Ang pagpanalangin ni Jehova maoy nagtino sa bug-os nga kalamposan niana.

“Usa ka Magwawali sa Pagkamatarong”

Gawas sa paggamag arka, si Noe nagmantala sa usa ka pasidaan ug matinumanong nag-alagad sa Diyos isip “usa ka magwawali sa pagkamatarong.” Apan ang katawhan ‘wala magtagad hangtod nga miabot ang lunop ug gianod silang tanan.’—2 Pedro 2:5; Mateo 24:38, 39.

Sa pagtagad sa timawang espirituwal ug moral nga kahimtang niadtong panahona, masabtan dayon kon nganong ang pamilya ni Noe gikataw-an ug gipuntirya sa pagpasipala ug pagbugalbugal sa dili-matinuohong mga silingan. Giisip silang buang sa mga tawo. Bisan pa niadto, si Noe milampos sa paghatag sa iyang panimalay sa espirituwal nga pagdasig ug pagpaluyo, kay wala gayod sila mosagop sa mabangison, imoral, rebelyosong mga buhat sa ilang walay-diyos nga mga katalirongan. Pinaagi sa iyang mga pulong ug mga lihok, nga nagpadayag sa iyang pagtuo, si Noe naghukom sa kalibotan niadtong panahona.—Hebreohanon 11:7.

Giluwas Latas sa Lunop

Sa dayon nang pagsugod sa pagbunok sa ulan, ang Diyos nagsugo kang Noe sa pagsulod sa nahuman nang arka. Sa dihang nakasakay na ang pamilya ni Noe ug ang kahayopan, “gisirhan ni Jehova ang pultahan,” nga wala na madungog ang mga pagbugalbugal. Sa pagkahitabo sa Lunop, ang masukihong mga manulonda dayag naghukas sa unodnong lawas ug nakaikyas sa kalaglagan. Apan komosta ang uban? Aw, ang tanang buhing linalang ibabaw sa mamalang yuta sa gawas sa arka, apil ang mga Nepilim, namatay! Si Noe ug iyang pamilya lamang ang naluwas.—Genesis 7:1-23.

Si Noe ug ang mga sakop sa iyang panimalay migugol ug usa ka lunar nga tuig ug napulo ka adlaw sulod sa arka. Puliki sila sa pagpakaon ug pagpainom sa kahayopan, paghipos sa hugaw, ug pagtala sa panahon. Ang Genesis tukmang nagpetsa sa tanang ang-ang sa Lunop, sama sa talaan sa katulinon ug paglawig sa usa ka barko, nga magpadayag ug tukmang asoy.—Genesis 7:11, 17, 24; 8:3-14.

 Samtang didto sa sulod sa arka, si Noe sa walay duhaduha maoy nanguna sa iyang pamilya diha sa espirituwal nga mga panaghisgot ug pagpasalamat sa Diyos. Lagmit nga pinaagi ni Noe ug sa iyang pamilya, natipigan ang wala-pay-Lunop nga kasaysayan. Ang kasaligan nga binabang mga tradisyon o mga sinulat sa kasaysayan nga ilang nabatonan nakahatag ug tukmang kasayoran alang sa mapuslanong panaghisgot panahon sa Lunop.

Pagkadako sa kalipay ni Noe ug sa iyang pamilya nga nakatunob pag-usab sa mamala nga yuta! Ang una niyang gibuhat mao ang paggamag halaran ug pag-alagad ingong saserdote alang sa iyang pamilya, nga nagtanyag ug mga halad alang sa Usa nga maoy nagluwas kanila.—Genesis 8:18-20.

“Maingon Kaniadto sa mga Adlaw ni Noe”

Si Jesu-Kristo miingon: “Maingon kaniadto sa mga adlaw ni Noe, mao man usab unya ang presensiya sa Anak sa tawo.” (Mateo 24:37) Karong adlawa, ang mga Kristohanon samang mga magwawali sa pagkamatarong, nga nag-awhag sa mga tawo sa paghinulsol. (2 Pedro 3:5-9) Sa pagtagad sa maong pagtandi, basin mahibulong kita kon unsay misantop sa alimpatakan ni Noe sa wala pa ang Lunop. May panahon bang gibati niya nga walay kapuslanan ang iyang pagwali? May panahon bang siya gikapoy? Ang Bibliya walay gisulti bahin niana. Kita gisuginlan lamang nga si Noe misugot sa Diyos.

Nasabtan mo ba ang praktikal nga pagtandi sa kahimtang ni Noe sa atong kahimtang? Siya misugot kang Jehova bisan pa sa pagsupak ug kalisdanan. Kanay hinungdan nga gihukom ni Jehova nga siya maoy matarong. Ang pamilya ni Noe wala mahibalo sa eksakto kon kanus-a ang Diyos magpahinabo sa Lunop, apan nasayod sila nga moabot kana. Ang pagtuo sa pulong sa Diyos nakapalig-on kang Noe latas sa daghang tuig nga kahago ug niadtong daw dili-mabungahong pagwali. Sa tinuoray, kita giingnan: “Tungod sa pagtuo si Noe, human hatagi sa Diyos ug pasidaan mahitungod sa mga butang nga wala pa makita, nagpakitag diyosnong kahadlok ug nagtukod ug arka aron sa pagluwas sa iyang panimalay; ug pinaagi niini nga pagtuo iyang gihukman ang kalibotan, ug siya nahimong manununod sa pagkamatarong nga maoy sumala sa pagtuo.”—Hebreohanon 11:7.

Sa unsang paagi nabatonan ni Noe ang maong pagtuo? Lagmit migahin siyag panahon sa pagpalandong sa tanang butang nga iyang nahibaloan bahin kang Jehova ug nagpagiya siya sa maong kahibalo. Sa walay duhaduha, si Noe nakigsulti sa Diyos diha sa pag-ampo. Ngani, siya nakaila pag-ayo kang Jehova nga siya ‘naglakaw uban sa Diyos.’ Ingong ulo sa pamilya, si Noe malipayong migahig panahon ug mahigugmaong atensiyon sa iyang panimalay. Naglakip kadto sa pag-atiman sa espirituwal nga intereses sa iyang asawa, iyang tulo ka anak lalaki, ug iyang mga binalaye.

Sama kang Noe, ang matuod nga mga Kristohanon karong adlawa nahibalo nga haduol nang laglagon ni Jehova kining walay-diyos nga sistema sa mga butang. Wala kita mahibalo sa maong adlaw o takna, apan nahibalo kita nga ang pagsundog sa pagtuo ug pagkamasinugtanon sa maong “magwawali sa pagkamatarong” mosangpot sa “pagtipig nga buhi sa kalag.”—Hebreohanon 10:36-39.

[Kahon sa panid 29]

Tinuod Bang Nahitabo Kadto?

Ang mga antropologo nakatigom ug abot sa 270 ka kasugiran bahin sa lunop gikan sa hapit tanang tribo ug mga nasod. “Ang sugilanon bahin sa lunop makaplagan sa tibuok kalibotan,” matod sa eskolar nga si Claus Westermann. “Sama sa asoy sa paglalang, bahin kini sa atong paninugdang kultural nga panulondon. Katingalahan gayod kini: bisan diin sa yuta kita makakaplag ug mga sugilanon bahin sa dakong lunop sa kakaraanan.” Ang hinungdan? Matod sa komentaristang si Enrico Galbiati: “Ang pagkaanaa kanunay sa tradisyon bahin sa lunop diha sa nagkalainlain ug lagyo kaayong mga katawhan maoy ilhanan sa makasaysayanhong kamatuoran sa hitabo nga maoy gibasehan sa maong mga tradisyon.” Apan, labi pang hinungdanon alang sa mga Kristohanon kay sa mga komento sa eskolar mao ang pagkahibalo nga si Jesus mismo naghisgot sa Lunop ingong aktuwal nga hitabo sa kasaysayan sa katawhan.—Lucas 17:26, 27.

[Kahon sa panid 30]

Ang Nepilim Diha sa Kasugiran?

Ang mga estorya bahin sa seksuwal nga relasyon tali sa mga diyos ug mga tawo—ug sa “mga bayani” o “mga katunga-diyos” nga nangatawo gikan sa maong seksuwal nga relasyon—maoy kasagaran sa Grego, Ehiptohanon, Ugaritikanhon, Hurrianhon, ug Mesopotamianhon nga teolohiya. Ang mga diyos sa Gregong kasugiran may lawas sa tawo ug ambongan kaayo. Sila mokaon, moinom, matulog, may seksuwal nga relasyon, makig-away, makigbugno, manental, ug manglugos. Bisan pag gituohan nga balaan, sila makapanglimbong ug makahimog krimen. Ang mga bayani sama kang Achilles giingon nga adunay balaanon ug tawhanong kagikan ug gihatagag labaw-tawhanong katakos apan may kamatayon. Busa, ang giingon sa Genesis bahin sa Nepilim makapatin-aw sa posible o bisan lagmit nga tinubdan sa maong mga kasugiran.