1-2. (a) Nuuni metoy nuna gakkiyo wode maalaalettennay aybissee? (b) Nuuni ha huuphe yohuwan ay beˈanee?

 NUNA metoy gakkiyo wode nuuni maalaalettokko. Geeshsha Maxaafay hagaadan gees: “Nuuni Xoossaa kawotettaa gelanau daro waayettana bessees.” (Oos. 14:22) Qassi, “haiqoinne kayyoi woi waasoinne sahoi de7enna” ooratta alamee yaana gakkanaashin, nuna gakkiya amarida metoti muleera xayennaagaa eroos.—Ajj. 21:4.

² Nuna metoy gakkennaadan Yihooway teqqenna. SHin, he metuwaa genccanaadan I nuna maaddees. Kiitettida PHawuloosi Roomen deˈiya Kiristtaanetussi yootidobaa akeeka. I bananne ba ishantta gakkida daro metota koyro yootiis. Kaallidi I hagaadan giis: “Nuuni nuna siiqida aani ha yoho ubban poli xoonida.” (Roo. 8:35-37) Hegaa giyoogee nuuni metuwaa gencciiddi deˈiyo wodekka Yihooway nuna maaddana danddayees giyoogaa. Yihooway Yooseefa waati maaddidaakko, qassi nena waati maaddanaakko ane beˈoos.

3. Yooseefa deˈoy qoppennan waani laamettidee?

³ Yaaqoobi ba naˈaa Yooseefa keehi siiqiyoogaa qoncciyan bessiis. (Doo. 37:3, 4) Hegaappe denddidaagan, Yaaqooba bayra naati bantta ishaa qanaatidosona. Eti banttawu hanotay  injjetidoogaa akeekido wode, Yooseefa Midiyaama biittaa zalˈˈanchchatussi bayzzidosona. He zalˈˈanchchati daro xeetu kilo meetiriyaa haakkidi deˈiya Gibxxe Yooseefa efiidi Paaroona naagiyaageetu halaqaa PHoxiifaarawu bayzzidosona. Yooseefa deˈoy sohuwaara laamettiis. I ba aawawu siiqo naˈa gididi takkikkonne, Gibxxen aylle gidiis!—Doo. 39:1.

4. Nuna gakkana danddayiya metoy aybee?

⁴ Geeshsha Maxaafay hagaadan gees: “Iitabay ubba asaa gakkees.” (Era. 9:11, Holy Baybl—Iizi-Tu-Riid Verzhin) Issi issitoo ‘hara asaagaappe aynne dummatenna’ metoy nuna gakkees; hegaa giyoogee asa ubbaa gakkiya metuwaa malay nuna gakkees giyoogaa. (1 Qor. 10:13) Woy nuuni Yesuusi erissiyo ashkkara gidiyo gishsha xallawu nuna metoy gakkana danddayees. Leemisuwawu, nu ammanuwaa gaasuwan asay nuna qilliiccana, ixxana, ubba qassi yedettana danddayees. (2 Xim. 3:12) Nena gakkiya metoy ayba gidikkonne, hegaa neeni genccanaadan Yihooway maaddana. Yihooway Yooseefa waati maaddidee?

5. Yooseefayyo injjetidoogaa xeelliyaagan PHoxiifaari ay akeekidee? (Doomettaabaa 39:2-6)

⁵ Doomettaabaa 39:2-6 nabbaba. Yooseefi goobanne mino oosanchcha gidiyoogaa PHoxiifaari akeekiis. I hegaa gaasuwaakka erees. ‘Yihooway Yooseefi oottidobaa ubbaa ayyo injjeyiyoogaa’ PHoxiifaari akeekiis. b Wurssettan, Gibxxe bitanee Yooseefa ba oosanchcha oottiis. Qassi Yooseefa ba keettaa asaa ubbaa bolli sunttiis. Hegaappe denddidaagan, PHoxiifaari duretiis.

6. Yooseefi ba hanotaa xeelliyaagan ay qoppana danddayii?

⁶ Yooseefawu siyettidabaa qoppa. I aybippenne aaruwan koyidobay aybee? PHoxiifaari A hanotaa akeekidi A woytanaadan koyidee? Yooseefi laˈa kiyidi ba aawaakko simmanawu koyennan aggenna. PHoxiifaara son Yooseefawu daro aawatettay deˈikkonne, I eeqawu goynniya ba godawu aylle gididi oottees. PHoxiifaari Yooseefa laˈa kessanaadan Yihooway oottibeenna. Qassi Yooseefa hanotay yaa iiti iiti biis.

7. Yooseefa hanotay iiti iiti biidoy ayba ogiyaanee? (Doomettaabaa 39:14, 15)

⁷ Doomettaabaa 39y yootiyoogaadan, PHoxiifaara machchiyaa Yooseefa siiqido gishshawu banaara zinˈˈanaadan cimmanawu malaasu. He wode ubban, I ixxis giis. Wurssettan A Yooseefa bolli keehi hanqqettido gishshawu, I banaara wolqqan zinˈˈanawu maliis gaada A mootaasu. (Doomettaabaa 39:14, 15 nabbaba.) PHoxiifaari hegaa siyido wode Yooseefa qasho keettan yeggiis; yaatin I amarida layttawu yan takkiis. (Doo. 39:19, 20) I ay mala hanotan qashettidee? Yooseefaara gayttidaagan “qasho keettaa” geetettida Ibraawetto qaalay “haattaa ollaa” woy “ollaa” giyoogaa gidana danddayees. Qassi hegee, I deˈiyo sohoy xumanne hidootaa qanxxissiyaaba gidiyoogaa bessees. (Doo. 40:15) Qassi amarida wodiyawu Yooseefa gedeti biratan qashettidoogaanne A qooriyan biratay aadhdhidoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. (Maz. 105:17, 18) Yooseefa hanotay iiti iiti biis. I ba godawu ammanettida ashkkara gidiyoogee attin qashuwaasa gidiis.

8. Metoy wolqqaamikkokka nuuni ay ammanettana danddayiyoo?

⁸ Neeni mintta woossikkonne, ne hanotay yaa iiti iiti bin unˈˈetta eray? Hegaadan hanana danddayees. Seexaanay haariyo ha alamiyan nuna metoy gakkennaadan Yihooway teqqenna. (1 Yoh. 5:19) Neeni haˈˈikka hagaa ammanettana danddayaasa: Nena gakkiiddi deˈiya metuwaa Yihooway loytti erees; qassi I neeyyo qoppees. (Maa. 10:29-31; 1 PHe. 5:6, 7) Hegaa bollikka I hagaadan giidi qaalaa geliis: “Taani nena mulekka yeggikke woikko aggikke.” (Ibr. 13:5) Neessi hidootay baynnaba milatiyo wodekka neeni genccanaadan Yihooway maaddana danddayees. Hegaa mala hanotan Yihooway Yooseefa waati maaddidaakko ane beˈoos.

9. Yooseefi qashuwan deˈiyo wode, Yihooway aara deˈiyoogaa bessiyaabay aybee? (Doomettaabaa 39:21-23)

⁹ Doomettaabaa 39:21-23 nabbaba. Yooseefi qashuwan deˈiyo he waayissiya wodiyankka, hanotay awu giiganaadan Yihooway oottiis. Waatidi? PHoxiifaaraagadan, qasho keettaa halaqay guyyeppe Yooseefan ammanettiisinne A bonchchiis. Daro takkennan qasho keettaa halaqay qashettida haratu bollan Yooseefa sunttiis. Geeshsha Maxaafay hagaadan gees: “Qasho keettaa halaqai Yooseefa kushiyan de7iyaabau aibaunne hirggenna.” Yooseefi haˈˈi oottiyo ufayssiya oosoy awu deˈees. Hegee qoppennan laamettidaba! Kawuwaa keettaayeera wolqqan zinˈˈanawu maliis gi mootidi qashissido uri waanidi ammanettiyaagaa gidana danddayii? Hegawu issi qonccisso xallay deˈees. Doomettaabaa 39:23y hagaadan gees: “GODAI aara de7ees; i oottiyoobaakka ubbaa ayyo injjeyiis.”

10. Yooseefi bawu ubbabay injjetibeennabadan qoppidoy aybissakko qonccissa.

¹⁰ Yooseefa hanotaa ane zaarettada qoppa. A wordduwan mootidi qashissi simmin, awu ubbabay injjetiis gaada qoppay? Yooseefi aybippenne aaruwan koyidobay aybee? Qasho keettaa halaqaa sinttan sabettiyoogee? Yooseefi koyidobay qashuwaappe birshshettiyoogaa gidana danddayees. Ubba, Yooseefi he iita qasho keettaappe Paarooni bana kesissana mala qashuwaappe birshshettidi biya issi bitanee babaa xeelliyaagan Paaroonawu yootanaadan oychchiis. (Doo. 40:14) Gidikkonne, he bitanee Paaroonawu sohuwaara yootibeenna. Hegaappe denddidaagan, Yooseefi he bitaniyawu yooti simmidi hara naaˈˈu layttaa qashuwan takkiis. (Doo. 40:23; 41:  1, 14) Yihooway haˈˈikka awu ubbabaa injjeyiyoogaa aggibeenna. Waatidi?

11. Yihooway Yooseefawu immido dumma eray aybee, qassi hegee Yihoowa halchchoy polettanaadan waati maaddidee?

¹¹ Yooseefi qashuwan deˈiyo wode, Yihooway Gibxxe kawoy unˈˈissiya naaˈˈu aymota aymottanaadan oottiis. Paarooni dagammidi he aymotu birshshettaa eranawu koyiis. Yooseefi aymota birshshana danddayiyoogaa kawoy erido wode, kiittidi A xeesissiis. Yihooway maaddin Yooseefi he aymota birshshiis; qassi I zorido maaddiya zoriyan Paarooni maalaalettiis. Yihooway he yelagaara deˈiyoogaa Paarooni akeekido wode, Gibxxe biitta ubban A kattaa alaafe oottidi sunttiis. (Doo. 41:38, 41-44) Guyyeppe, Gibxxeeninne Yooseefantta so asay deˈiyo Kanaanen wolqqaama koshay denddiis. Yooseefi bantta soo asay koshaappe attanaadan oottidoogee Masee yaana zaree xayennaadan maaddiis.

12. Yihooway Yooseefawu ubbabay injjetanaadan oottidoy ayba ogetuunee?

¹² Yooseefa deˈuwan hanida meeze gidennabata ane qoppa. Aylle gidida Yooseefa PHoxiifaari dumma ayfiyan xeellanaadan oottiday oonee? Qasho keettaa halaqay qashuwan deˈiya Yooseefa nashshanaadan oottiday oonee? Paarooni unˈˈissiya aymota aymottanaadaaninne Yooseefi he aymota birshshanaadan oottiday oonee? Yooseefa Gibxxen kattaa alaafe oottidi sunttanaadan Paaroona denttettiday oonee? (Doo. 45:5) Yooseefawu ubbabay injjetanaadan oottiday Yihoowa gidiyoogee qoncce. Yooseefa ishantti A woranawu koyikkonne Yihooway ba halchchuwaa polanawu hanotaa laammiis.

13. Nuna gakkiya meto ubbaa Yihooway teqqii? Qonccissa.

¹³ Yooseefa taarikiyaappe nuuni ay tamaariyoo? Nuna gakkiya meto ubbaa Yihooway teqqii? Nu deˈuwan nuna gakkiya ubbabay loˈˈobaassa gidanaadan I oottii? CHii, Geeshsha Maxaafay hegaadan tamaarissenna. (Era. 8:9; 9:11) SHin, nuuni hagaa eroos: Nuna gakkiya metuwaa Yihooway erees; qassi nuuni maaduwawu waassiyo wode hegaa ezggees. (Maz. 34:15; 55:22; Isi. 59:1)  Ubbaappe aaruwan, nuna gakkiya metuwaa genccidi xoonanaadan Yihooway maaddees. Waatidi?

14. Metoy gakkiyo wode Yihooway nuna waati maaddii?

¹⁴ Yihooway nuna maaddiyo issi ogee, darotoo koshshiya wodiyan nuna minttettiyoogaana. (2 Qor. 1:3, 4) Ba ammanuwaa gaasuwan naaˈˈu layttawu qashettanaadan pirddettida Turkmenisttaanen deˈiya ishaa Eeziisa hanotaa beˈa. I hagaadan giis: “Taani pirdda keettaa shiiqido gallassi, issi ishay Isiyaasa 30:15 tana bessiis. Xiqisee hagaadan gees: ‘Co77u giyoogeenne ammanettiyoogee intteyyo wolqqa gidana.’ Ha xiqisee taani ubbatoo woppu gaanaadaaninne ubbaban Yihoowan ammanettanaadan maaddiis. He xiqisiyaa wotta dentta qoppidoogee taani qasho keettan deˈido wode ubban tana maaddiis.” Neeyyo minttettoy keehi koshshin Yihooway nena maaddido wodiyaa hassayay?

15-16. Tooro gakkidabaappe neeni ay tamaaray?

¹⁵ Nuna gakkida metoy aggana gakkanaashin, genccanaadan Yihooway waati maaddidaakko darotoo akeekokko. Tooro giyo michchiyaa hegee tuma gidiyoogaa akeekaasu. I naˈaa Maasooni hayqqana gakkanaashin usuppun layttawu kansseriyaa sahettiis. Toora keehi kayyottaasu. A hagaadan gaasu: “Taani aayo gidiyoogaadan hagaappe aadhdhiya iita metoy deˈees gaada qoppikke.” A gujjada hagaadan gaasu: “Intte naˈi waayettiyoogaa beˈidi unˈˈettiyoogaappe hegee intte bolli gakkiyoogee keha giyo qofaa yelidaageeti maayettanaagaa ammanettays.”

¹⁶ Toora ba naˈay keehi waayettiyoogaa beˈada azzanikkonne A genccanaadan Yihooway waati maaddidaakko guyyeppe qoppaasu. A hagaadan gaasu: “Taani he wodebaa qoppiyo wode, ta naˈay sahettido wode ubban  Yihooway tana waati maaddidaakko akeekaas. Leemisuwawu, Maasooni keehi sahettido wode, ishanttinne michchontti haahosan deˈiya hosppitaaliyaa biidi A oychchidosona. SHemppiyo kifiliyan, A maaddanawu giigi uttida uri ubbatoo xayenna. Qassi, ishanttinne michchontti asatettan nuussi koshshiyaabaa kunttoosona. Nuuni keehi metootido wodiyankka nuussi koshshiyaabaa ubbatoo demmida.” Tooranne Maasooni genccanaadan Yihooway maaddiis.—“ Yihooway Nuussi Koshshiyaabaa Immiis” giya saaxiniyaa xeella.

17-18. Meto wodiyan Yihooway nuna maaddiyoogaa akeekanawunne hegaa nashshanawu nuna aybi maaddanee? (Mazamure 40:5)

¹⁷ Mazamure 40:5 nabbaba. Deriyaa huuphiyaa kiyiya issi uraa halchchoy deriyaa xeeraa gakkiyoogaa. I deriyaa kiyiiddi eqqi ekkidi loˈˈiyaabata beˈiyoogan ufayttanaadan oottiya darobati ogiyan deˈoosona. Hegaadankka, metuwaa genccanaadan Yihooway nena waati maaddidaakko takki gaada qoppanawu wodiyaa bazza. Omarssi omarssi nena hagaadan oychcha: ‘Hachchi Yihooway tana ayba ogiyan maaddidee? Metoy deˈishinkka genccanaadan Yihooway tana waati maaddidee?’ Yihooway nena maaddanawu oottidobatuppe baa giishin issibaa neeni yootana danddayiyaakkonne akeeka.

¹⁸ Metoy neeppe qaarettanaadan neeni woossana danddayiyoogee tuma. Yaatiyoogee bessiyaaba. (Pili. 4:6) SHin, nuuni haˈˈi demmido anjjotakka akeekana bessees. Yihooway nuna minttanawunne genccanaadan maaddanawu qaalaa geliis. Yihooway nena maaddiiddi deˈiyo gishshawu, ubbatoo A galata. Yooseefaagaadan, metiya wodiyaa genccanaadan Yihooway maaddiyoogaa neeni he wode akeekana.—Doo. 41:51, 52.