Pfukelani kha mafhungo

Muya Mukhethwa Ndi Mini?

Muya Mukhethwa Ndi Mini?

Bivhili i a fhindula

 Muya mukhethwa ndi maanḓa ane Mudzimu a a shumisa. (Mika 3:8; Luka 1:35) Mudzimu u shumisa enea maanḓa u khunyeledza zwine a zwi ṱoḓa.​—Phisalema 104:30; 139:7.

 Bivhilini, ipfi “muya” ḽo ṱalutshedzwa ḽi tshi bva kha ipfi ḽa Tshihevheru ruʹach na ipfi ḽa Tshigerika pneuʹma. Kanzhi eneo maipfi a vha a tshi khou ambela kha maanḓa a Mudzimu kana muya mukhethwa. (Genesi 1:2) Fhedzi Bivhili i dovha ya shumisa eneo maipfi nga dziṅwe nḓila, a nga shumiswa sa:

 Nḓila ye enea maipfi a ṱalutshedzwa ngayo, a ṱalusa tshithu tshine ra si kone u tshi vhona, fhedzi ri tshi kona u vhona zwine tsha zwi ita. “Muya u vhudzulaho u na maanḓa, fhedzi a ri koni u u vhona na u u fara,” zwo tou ralo na nga muya wa Mudzimu.​—An Expository Dictionary of New Testament Words, ya W. E. Vine.

 Bivhili i dovha ya amba uri muya mukhethwa wa Mudzimu ndi “zwanḓa” kana “minwe” yawe. (Phisalema 8:3; 19:1; Luka 11:20; vhambedzani Mateo 12:28.) Samusi na muthu ane a vha makone kha mishumo ya zwanḓa a tshi shumisa zwanḓa na minwe yawe, na Mudzimu o shumisa muya wawe mukhethwa u ita zwithu zwi tevhelaho:

Muya mukhethwa a si muthu

 Musi Bivhili i tshi amba uri muya wa Mudzimu ndi “zwanḓa,” “minwe” kana “mufemo” wawe, i vha i tshi khou sumbedza uri muya mukhethwa a si muthu. (Ekisoda 15:8, 10) Samusi zwanḓa zwa muthu ane a vha makone kha mushumo wa zwanḓa zwi sa koni u shuma zwi sa khou thuswa nga muvhili na muhumbulo wawe, na muya mukhethwa wa Mudzimu a u koni u shuma arali Mudzimu a sa khou u livhisa. (Luka 11:13) Bivhili i dovha ya fanyisa muya wa Mudzimu na maḓi nahone i sumbedza uri muya mukhethwa u a tshimbidzana na lutendo na nḓivho. Zwenezwi zwoṱhe zwi sumbedza uri muya mukhethwa a si muthu.​—Yesaya 44:3; Mishumo 6:5; 2 Vhakorinta 6:6.

 Bivhili i ri vhudza dzina ḽa Yehova Mudzimu na ḽa Murwa wawe Yesu Kristo, fhedzi a hu na hune ya amba nga ha dzina ḽa muya mukhethwa. (Yesaya 42:8; Luka 1:31) Muṅwe Mukriste ane a pfi Stefano we a vhulayelwa lutendo lwawe, o vhona bono ḽa zwa ṱaḓulu. Kha ḽeneḽo bono, o vhona vhathu vhavhili, hu si vhararu. Bivhili i ri: “Stefano a lavhelesa ṱaḓulu o ḓala muya mukhethwa, a vhona vhugala ha Mudzimu na Yesu o ima thungo ya tshanḓa tsha u ḽa tsha Mudzimu.” (Mishumo 7:55) Mudzimu o shumisa muya mukhethwa u thusa Stefano uri a kone u vhona ḽeneḽo bono.

Mazwifhi nga ha muya mukhethwa

 Mazwifhi: “Muya mukhethwa” ndi muthu nahone ndi tshipiḓa tsha Vhuraruthihi, samusi zwo sumbedzwa kha Mateo 28:19, 20.

 Ngoho: Kha Mateo 28:19, 20, hu ambiwa nga ha Khotsi na Murwa na muya mukhethwa fhethu huthihi. Vhaṅwe vha amba uri zwenezwi zwi sumbedza Vhuraruthihi. Fhedzi musi ni tshi vhala lwonolu luṅwalo, naa hu na hune lwa sumbedza uri Mudzimu, Yesu na muya mukhethwa vha lingana nga maanḓa, vhuimo na vhuṱali? A hu na hune lwa sumbedza zwenezwo. Zwo tou ralo na kha maṅwe maṅwalo ane a amba nga ha Mudzimu, Yesu na muya mukhethwa khathihi.

 Mazwifhi: Bivhili i amba muya mukhethwa sa muthu, zwenezwi zwi sumbedza uri muya mukhethwa ndi muthu.

 Ngoho: Nga zwiṅwe zwifhinga Bivhili i amba muya mukhethwa sa muthu. Sa tsumbo, Yesu o amba uri muya mukhethwa ndi “muthusi” ane a ḓo ṋea vhuṱanzi, u livhisa, u amba, u thetshelesa, u ḓivhadza, u hulisa na u ṱanganedza. (Yohane 16:7-15) Fhedzi zwenezwo a zwi ambi uri muya mukhethwa ndi muthu. Bivhili i dovha ya amba vhuṱali, lufu na tshivhi sa muthu. (Mirero 1:20; Vharoma 5:17, 21) Sa tsumbo, i amba uri vhuṱali vhu na “mishumo” na “vhana” ya dovha ya amba uri tshivhi tshi a fhura, u vhulaya na u emula zwithu zwo fhambanaho.​—Mateo 11:19; Luka 7:35, Bivhili ya Luvenḓa; Vharoma 7:8, 11.

 Mazwifhi: U lovhedzwa dzinani ḽa muya mukhethwa zwi sumbedza uri muya mukhethwa ndi muthu.

 Ngoho: Nga zwiṅwe zwifhinga, Bivhili i shumisa ipfi “dzina” i tshi khou sumbedza maanḓa. (Dotoronomio 18:5, 19-22; Esitere 8:10) Sa tsumbo, nga Tshiisimane vhathu vha nga ri “nga dzina ḽa mulayo,” fhedzi zwenezwi zwi vha zwi sa khou amba uri mulayo ndi muthu. Muthu ane a lovhedzwa “dzinani ḽa” muya khethwa u vha a tshi khou tenda uri Mudzimu u shumisa muya mukhethwa u itela u mu thusa u ita zwine Mudzimu a zwi ṱoḓa.​—Mateo 28:19.

 Mazwifhi: Vhaapostola vha Yesu na vhaṅwe vhafunziwa vhawe vha tshifhingani tsha kale vho vha vha tshi tenda uri muya mukhethwa ndi muthu.

 Ngoho: Zwenezwo a si zwine Bivhili na ḓivhazwakale ya amba zwone. Encyclopædia Britannica i ri: “Mafhungo a uri Muya Mukhethwa ndi Muthu . . . o thoma kha Khoro ya Constantinople nga ṅwaha wa 381 ad.” Zwenezwi zwo itea nga murahu ha miṅwaha i fhiraho 250 musi muapostola wa Yesu wa u fhedza o no lovha.