Go na content

Go na table of contents

Fu san ede Yehovah Kotoigi no e gebroiki a kroisi na ini na anbegi fu den?

Fu san ede Yehovah Kotoigi no e gebroiki a kroisi na ini na anbegi fu den?

Leisiman e aksi

Fu san ede Yehovah Kotoigi no e gebroiki a kroisi na ini na anbegi fu den?

Yehovah Kotoigi abi a tranga overtoigi taki, na fu di Yesus Krestes dede gi wi, meki a pai a lusu-paiman so taki sma di e poti bribi na ini en kan kisi têgo libi (Mateyus 20:28; Yohanes 3:16). Ma den no e bribi taki Yesus dede na wan kroisi, soleki fa a de fu si na ini furu prenki. Den no e bribi taki Yesus dede na wan kroisi, ma na wan postu di ben e tanapu leti-opo.

Sowan tu dusun yari bifo Krestes, na ten fu den sma fu Mesopotamia, sma ben e gebroiki a kroisi. Sowan 3000 yari fosi Yesus gebore den sma fu Skandinafia ben e kerfu kroisi na tapu ston. Den sma disi di no ben de Kresten, ben e gebroiki a kroisi „leki wan tapu . . . di ben musu kibri den èn di ben e tyari koloku kon gi den”, na so Sven Tito Achen, wan historia skrifiman fu Deinsikondre di sabi furu fu den simbôl di sma e gebroiki, ben skrifi na ini wan buku (Symbols Around Us). Wan tra buku e taki: „A kroisi de fu feni na ini kulturu fu sma di ben e libi bifo den Kresten, èn sosrefi na ini kulturu fu sma di no de Kresten. Gi den sma disi, a kroisi ben abi fu du nanga sani na hemel soleki son nanga mun, noso sani di e pasa na ini a naturu” (New Catholic Encyclopedia). We, fu san ede den difrenti kerki teki a kroisi leki a moro santa sani di den e gebroiki na ini na anbegi fu den?

W. E. Vine, wan lespeki sabiman fu Ingrisikondre, ben sori krin: „Na mindri fu a di fu dri yarihondro baka Krestes, . . . sma di no ben de Kresten ben tron memre fu den kerki . . . èn na ini furu fu den kerki den ben mag tan gebroiki den simbôl nanga marki di den ben gwenti gebroiki fosi den tron Kresten. Na so den kerki teki a Tau noso T marki abra, . . . èn den saka a tapusei pisi fu a marki dati kon na ondro so taki a tron wan kroisi.”—Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words.

Vine e taki moro fara dati den Griki wortu di vertaal leki „kroisi” èn leki „poti na wan kroisi”, abi fu du nanga „wan postu, . . . èn a sani disi de tra fasi leki san sma e gebroiki na ini kerki, namku wan postu di abi wan tra pisi na tapu”. Wan buku fu na Universiteit fu Oxford e agri nanga dati, èn a e taki: „Buweisi de di e sori . . . taki Masra dede na wan postu di ben tanapu leti-opo, èn a no dede na tu postu di sma ben poti tapu makandra” (Companion Bible). A de krin fu si taki den kerki teki wan gwenti abra di no skrifi na ini Bijbel.

A historia skrifiman Achen, di wi ben taki fu en na fesi, e taki: „Na ini den tu dusun yari baka a dede fu Yesus, a no ben de so noiti taki Kresten ben gebroiki a kroisi.” A e taki moro fara dati ’a musu fu de so taki den fosi Kresten ben e si a kroisi leki wan sani di abi fu du nanga dede èn nanga ogri’.

Ma san de moro prenspari, na taki awansi sortu sani den ben gebroiki fu pina èn fu kiri Yesus, Kresten no musu meki nowan prenki noso simbôl fu dati, so taki den kan anbegi en. Bijbel e komanderi: „Wai pasi gi na anbegi fu kruktugado” (1 Korentesma 10:14). Yesus srefi ben taki fa sma ben o sabi suma na den trutru bakaman fu en. A ben taki: „Na a fasi disi ala sma o sabi taki unu na mi disipel, te unu lobi makandra.”—Yohanes 13:35.

Neleki den fosi yarihondro Kresten, na so Yehovah Kotoigi e du tranga muiti fu hori densrefi na Bijbel na ini ibri pisi fu na anbegi fu den, na presi taki den e hori densrefi na libisma gwenti (Romesma 3:4; Kolosesma 2:8). Fu dati ede, den no e gebroiki a kroisi na ini na anbegi fu den.

[Prenki na tapu bladzijde 22]

Wan ston fu a pisi ten fu 800 b.G.T., di abi wan prenki na tapu pe wan Asiria kownu di no ben anbegi Gado, weri wan kroisi

[Sma di abi a reti fu a prenki]

Photograph taken by courtesy of the British Museum