Go na content

Go na table of contents

Pôtifasi—Fa fu lusu a problema disi fu ala ten

Pôtifasi—Fa fu lusu a problema disi fu ala ten

Pôtifasi​Fa fu lusu a problema disi fu ala ten

ALADI sma na ala sei na heri grontapu e yere taki sani no e waka bun nanga den pôtiwan, toku tra sma de di abi na overtoigi taki wan fasi de fu lusu a problema disi. Fu gi wan eksempre, soleki fa wan titel na ini a koranti a Manila Bulletin e sori, dan na Ontwikkelings Bank fu Asia e taki dati „Asia kan tyari wan kaba kon na pôtifasi na ini wan pisi ten fu 25 yari”. A bangi disi ben taki dati pôtifasi sa kon na wan kaba te na ekonomia fu wan kondre e go na fesi.

Tra organisâsi nanga tirimakti kon nanga ala sortu rai nanga idea fu pruberi fu lusu a problema. Wan tu fu den sani di den pruberi, na taki den seti programa fu yepi den pôtiwan, den gi pôtisma moro bun skoroleri, den seti sani so, taki pôti kondre no abi fu pai den paiman moro di den meki na gudu kondre, den gi kondre pe furu pôtisma de ala okasi fu seri den sani fu den moro makriki gi tra kondre, èn den meki oso di pôtisma kan pai fu tan na ini den.

Na ini a yari 2000, a Bigi Konmakandra fu den Verenigde Nâsi poti marki di den wani doro fosi 2015. Wan tu fu den marki disi, na taki den wani tyari wan kaba kon na pôtifasi di e meki sma pina so te, den no wani moro taki sma e tan nanga angri, èn den no wani moro taki son grupu fu sma e meki bogobogo moni aladi tra grupu e meki pikinso moni nomo. Ma aladi den marki disi na bun marki trutru, toku furu sma e tweifri efu oiti den sani disi o man pasa na ini a grontapu disi di prati so te.

Wan tu sani di wi kan du fu kakafutu gi pôtifasi

Fu di a no gersi leki wan kaba sa kon na a pôtifasi di de na heri grontapu, dan pe wan sma kan suku yepi? Soleki fa wi ben taki kaba na fesi, sma kan feni koni di kan yepi den nownowde. Pe den kan feni a koni dati? Den kan feni en na ini Gado Wortu, Bijbel.

Fu san ede Bijbel e difrenti fu ala den tra buku di e gi sma koni? Na fu di a komoto fu a moro Heiwan, namku, wi Mekiman. A Bijbel disi abi warti koni na ini, gronprakseri di ala sma na ala presi kan gebroiki bun ala ten. Te pôtisma e hori densrefi na den gronprakseri disi, dan dati kan yepi den fu abi wan moro bun libi na ini a ten disi srefi. Meki wi luku wan tu eksempre.

No poti ala yu frutrow tapu moni. Bijbel e taki: „Koni na wan sani di e kibri sma neleki fa moni e kibri sma; ma a wini di sabi e gi, na taki koni srefi e hori den sma di sabi en na libi” (Preikiman 7:12). San a sani disi e leri wi? Moni a no ala sani. A tru taki te wi abi moni, dan wi no abi fu broko wi ede tumusi taki sani no sa waka bun nanga wi. Wi man bai spesrutu sani di wi abi fanowdu, ma moni no e bai ala sani. Moro prenspari sani de di moni no man bai. Te wi e agri nanga a sani disi, dan wi no sa wani abi ala sortu gudu, èn na so fasi wi no sa kisi den srefi broko-ede fu den sma di e libi soso fu meki moni. Moni no man bai libi, ma te wi e handri nanga koni, dan dati kan kibri wi libi now èn wi kan kisi têgo libi srefi.

No bai moro leki san yu man pai. A no ala sani di wi wani na sani di wi abi fanowdu trutru. Wi musu luku fosi san wi abi fanowdu trutru. Wi kan overtoigi wisrefi makriki taki wi abi wan sani fanowdu, aladi dati no abi fu de so. Wan sma di koni sa gebroiki a moni fu en gi den moro prenspari sani fosi, èn dati na nyanyan, krosi, tanpresi, èn so moro fara. Èn bifo a e bai tra sani di no de so prenspari, a sa luku efu a abi nofo moni ete fu man du dati. Na ini wan fu den agersitori fu en, Yesus ben gi a rai taki wan sma „sa go sidon fosi fu teri den kostu, so taki a kan si efu a abi nofo moni”.​—Lukas 14:28.

Eufrosina, na wan mama di e libi na ini den Filippijnen èn a abi dri pikin. Fu di a masra fu en gowe libi en wan tu yari pasa, meki a kan bai soso den moro prenspari sani nanga a moni di a e meki. Fu dati ede, a leri den pikin fu en fu sabi san na den moro prenspari sani di den abi fanowdu. Fu gi wan eksempre, son leisi den pikin e si sani di den wani abi. Na uma disi no e taigi den taki a no o bai en gi den, ma a e taki nanga den. Disi na san a e taigi den: „We, unu srefi musu bosroiti san unu wani. Wi man bai wán sani nomo nanga a moni di wi abi. Wi kan bai a sani di unu wani, noso wi kan bai wan pisi meti noso pikinso gruntu fu nyan nanga aleisi a wiki disi. We, sortuwan fu den sani unu wani? Unu srefi musu bosroiti.” Furu tron den pikin e frustan heri esi san mi wani sori den èn den e bosroiti taki den wani a nyanyan na presi fu wan tra sani.

De tevrede. Wan tra Bijbel gronprakseri e taki: „Efu wi abi nyanyan, krosi nanga wan presi fu tan, dan wi musu de tevrede nanga den sani disi” (1 Timoteyus 6:8). Wi no e tron koloku sma soso fu di wi abi moni. Wan lo gudusma no de koloku, aladi furu pôtisma koloku srefisrefi. Den pôtisma disi leri fu de tevrede nanga den moro prenspari sani. Yesus ben taki dati wi musu abi wan ’ai di krin’ èn di e luku den sani di de moro prenspari (Mateyus 6:22). A sani disi e yepi wan sma fu de tevrede. Furu pôtisma de tevrede nanga a libi fu den fu di den abi wan bun banti nanga Gado èn fu di den abi wan koloku osofamiri libi. Disi na sani di wan sma no man bai nanga moni.

Disi na wan tu fu den bun rai nomo di Bijbel e gi pôtisma so taki den kan kakafutu gi a situwâsi fu den. Furu tra rai de ete. Wi e kisi a rai tu fu no smoko èn fu no dòbel, bika den takru gwenti disi e meki taki sma e lasi a moni fu den fu soso. Kon sabi san na den moro prenspari sani na ini a libi, èn luku spesrutu fa yu kan kisi wan moro bun banti nanga Gado. Te wroko no de fu feni so makriki, dan pruberi fu du wroko di ala ten sa de fanowdu (Odo 22:29; 23:21; Filipisma 1:9-11). Bijbel e gi wi a rai fu gebroiki „koni nanga frustan” fu di „den sani disi na libi gi yu sili”.​—Odo 3:21, 22.

Aladi den rai na ini Bijbel kan yepi pôtisma, toku sma sa tan broko den ede nanga a ten di de na den fesi. Den pôtiwan sa tan pôti fu têgo? Oiti wan kaba sa kon na a difrenti di de na mindri gudusma nanga sma di pôti srefisrefi? Meki wi luku fa wi kan lusu a problema na wan fasi di furu sma no sabi.

Bijbel e gi wi a dyaranti taki wan kenki o kon

Furu sma e agri taki Bijbel na wan bun buku. Ma furu tron den no sabi taki a buku e fruteri sma sani di e sori taki bigi kenki o kon heri esi.

Gado abi na prakseri fu lusu den problema fu libisma, èn a sa tyari wan kaba kon tu na pôtifasi. Fu di a kon na krin taki libisma tirimakti no man noso no wani lusu den problema disi, meki Gado sa poti wan tra tirimakti na presi fu den. Fa a sa du dati? Na Danièl 2:44, Bijbel e poti krakti na tapu taki: „A Gado fu hemel sa opo wan kownukondre di noiti no sa kisi pori. Èn a kownukondre srefi no sa gi na no wan tra pipel. A sa broko ala den kownukondre disi na pisipisi èn tyari wan kaba kon na den, èn ensrefi sa tan te ten di no skotu.”

Te a Tiriman di Gado sa poti puru den „kownukondre” noso tirimakti disi na pasi, dan ensrefi sa tiri grontapu. A Tiriman dati no de wan libisma, ma a de wan makti hemel mekisani leki Gado srefi, èn a man tyari bigi kenki kon di de fanowdu fu tyari wan kaba kon na den difrenti di de na mindri libisma. Gado sa meki en eigi Manpikin du dati (Tori fu den Apostel 17:31). Psalm 72:12-14 e taki san a Tiriman disi sa du. Drape skrifi: „A sa frulusu a pôtiwan di e bari fu kisi yepi, sosrefi a sma di e kisi kwinsi èn ibri sma di no abi yepiman. A sa firi sari gi a mofinawan èn gi a pôtiwan, èn a sa frulusu den sili fu den pôtiwan. Fu kwinsi èn fu ogri di e du nanga tranga a sa frulusu a sili fu den, èn a brudu fu den sa de warti na ini en ai.” Dati na wan moi sani di wi kan fruwakti! Wi sa kisi frulekti te fu kaba! A Tiriman di Gado poti sa tiri fu a bun fu den pôtiwan nanga den mofinawan.

Na a ten dati, den furu tra problema di abi fu du nanga pôtifasi, sa lusu. Psalm 72:16 e taki: „Siri-nyanyan sa de bogobogo na grontapu; Na tapu na ede fu den bergi sani sa de pasa marki.” Sma no sa pina nyanyan moro fu di angriten broko, fu di den no abi nofo moni, noso fu di den no gebroiki a moni fu den na a yoisti fasi.

Tra problema sa lusu tu. Fu gi wan eksempre, na ini a ten disi furu sma na grontapu no abi den eigi oso. Ma Gado e pramisi: „Den sa bow oso trutru èn libi na ini, èn den sa prani droifidyari trutru èn nyan fu den froktu fu den. Den no sa bow èn wan tra sma go libi na ini; den no sa prani èn wan tra sma go nyan fu en. Bika den dei fu mi pipel sa de leki den dei fu wan bon; èn den sma di mi teki sa gebroiki a wroko fu den eigi anu krinkrin” (Yesaya 65:21, 22). Ibri sma sa abi en eigi oso èn den sa lobi a wroko di den e du. Iya, Gado e pramisi wi taki wan kaba sa kon na pôtifasi trutru èn dati sa de so fu têgo. Bigi difrenti no sa de moro na mindri gudusma nanga pôtisma, èn sma no sa abi fu feti moro fu tan na libi.

Te wan sma e yere fu den Bijbel pramisi disi fu a fosi leisi, dan a sma dati kan feni taki den sani dati noiti no o pasa trutru. Ma te wi e luku a Bijbel moro fini, dan wi e si taki den sani di Gado ben pramisi sma na ini owruten pasa trutru (Yesaya 55:11). Fu dati ede wi no musu broko wi ede efu den sani disi o pasa. Na presi fu dati wi musu aksi wisrefi san wi musu du fu de wan fu den sma di sa ondrofeni den sani disi?

Yu sa de drape?

Fu di a tirimakti na fu Gado, meki wi musu de sma di Gado sa feni bun fu libi na ondro a tirimakti dati. A meki wi kon sabi san wi musu du fu man tron wan fu den sma disi. Bijbel e sori wi sortu markitiki wi musu doro.

A Tiriman di Gado poti, namku en Manpikin, na wan regtfardiki Tiriman (Yesaya 11:3-5). Fu dati ede, den wan di e kisi okasi fu libi na ondro a tirimakti disi sa musu de regtfardiki sma tu. Odo 2:21 nanga 22 e taki: „Den opregti sma na den wan di sa libi na grontapu, èn den wan sondro fowtu na den wan di sa tan abra na en tapu. Fu taki fu den ogri sma, den sa koti den puru fu grontapu srefi; èn fu taki fu den wani di e tori trawan, den sa hari den puru fu en.”

Wan fasi de fa wi kan kon sabi fa fu doro den markitiki disi? Iya, wan fasi de. Te yu e studeri Bijbel, èn te yu e du san Bijbel e taki, dan yu sa man nyan bun fu a tumusi moi libi disi di de na wi fesi (Yohanes 17:3). Yehovah Kotoigi sa prisiri fu yepi yu fu kon sabi moro fu Bijbel. Wi e gi yu deki-ati fu teki na okasi di yu kisi fu man libi na ini wan libimakandra pe pôtifasi nanga onregtfardikifasi noiti no sa de.

[Prenki na tapu bladzijde 5]

Eufrosina: „Te mi e gebroiki mi moni na a yoisti fasi, dan mi osofamiri kan abi den sani di den abi fanowdu”

[Prenki na tapu bladzijde 6]

Wan bun banti nanga Gado èn wan koloku osofamiri libi na sani di moni no man bai