‘Ia Filifili i le Ola Ina ia Ola Ai’

“Ua ou tuuina atu i ou luma o le ola ma le oti, o le manuia ma le malaia; o lenei, ia e filifili i le ola, ina ia ola ai.”—TEUTERONOME 30:19.

1, 2. O le ā le uiga o le faaupuga, na faia le tagata i le faatusa o le Atua?

“INĀ taʻua faia ia o le tagata i lo ta faatusa, ia foliga iā i taʻua.” O le fetalaiga lenā a le Atua o loo faamauina i le uluaʻi mataupu o le Tusi Paia. Fai mai le Kenese 1:26, 27, (NW) ‘ona faia lea e le Atua o le tagata i lona faatusa, o le faatusa o le Atua na ia faia ai o ia.’ Lona uiga, e ese lava le uluaʻi tagata, mai isi uma foafoaga o i le lalolagi. Sa ia faaatagia maia Lē na Foafoaina o ia, sa mafai ona faataʻitaʻi atu i le Atua i le auala e mafaufau ai, e faatino ai le alofa, le faamasinotonu, le atamai po o le poto, ma le malosi po o le mana. Sa iā te ia foʻi le meaalofa o le lotofuatiaifo, na mafai ai ona ia faia ni filifiliga o le a aogā mo ia, ma faafiafia ai lona Tamā i le lagi. (Roma 2:15) Pe a faapuupuu le manatu, sa iā Atamu le saʻolotoga e filifili ai. A o silasila atu Ieova i le foafoaga lenei o lona atalii i le lalolagi, ona ia fetalai lea e tusa ai o lana galuega na fai: “Faauta foʻi, ua matuā lelei lava.”—Kenese 1:31; Salamo 95:6.

² Na tatou tupuga mai iā Atamu; lona uiga ua faia foʻi i tatou i le faatusa o le Atua. Ae pe iai moni lava sa tatou filifiliga i mea tatou te faia? E ui ina iai iā Ieova le tomai e muaʻi silafia ai mea o le a tutupu, ae na te lē o tuupōina a tatou gaoioiga taʻitasi ma taunuuga e iʻu i ai. E lē taitai ona ia faaaogāina lenā tomai, e aiāina ai fua iʻuga o le saʻolotoga e filifili ai ua uma ona ia foaʻi mai i ana fanau i le lalolagi. Ina ia tatou malamalama i le tāua o le faaaogāina o lo tatou saʻolotoga e filifili ai, seʻi tatou aʻoaʻoina muamua se lesona mai le nuu o Isaraelu.—Roma 15:4.

 Le Saʻolotoga e Filifili ai i Isaraelu

3. O le ā le tulafono muamua o Tulafono e Sefulu, ma na faapefea ona filifili le nuu o Isaraelu e usiusitai i ai?

³ Na fetalai atu Ieova i le nuu o Isaraelu: “O aʻu o Ieova lou Atua, o lē na aumaia oe nai le nuu o Aikupito, o le mea sa nofo pologa ai.” (Teuteronome 5:6) I le 1513 T.L.M., na laveaʻia ai faavavega le nuu mai le nofo pologa i Aikupito; e lē tatau la ona latou masalosalo i na fetalaiga. O le tulafono muamua o Tulafono e Sefulu, na folafola atu ai e Ieova e ala i lana fofoga fetalai o Mose e faapea: “Aua neʻi e fai mo oe ni atua ese i oʻu luma.” (Esoto 20:1, 3) Ma sa filifili le nuu o Isaraelu e usitaia. Sa latou malilie e tuutoina atu atoatoa i latou iā Ieova.—Esoto 20:5; Numera 25:11.

4. (a) O le ā le filifiliga na tuu e Mose i le nuu o Isaraelu? (e) O le ā le filifiliga ua iā i tatou i aso nei?

⁴ Pe ā ma le 40 tausaga mulimuli ane, na matuā faamanatu ai e Mose i le isi augātupulaga a Isaraelu le filifiliga e ao ona latou faia. Na ia faapea atu: “Ou te valaau i le lagi ma le lalolagi i le aso nei e fai ma molimau iā te outou, ua ou tuuina atu i ou luma o le ola ma le oti, o le manuia ma le malaia; o lenei, ia e filifili i le ola, ina ia ola ai oe atoa ma lau fanau.” (Teuteronome 30:19) E mafai foʻi ona tatou filifili faapena i aso nei. Ioe, e mafai ona tatou faia se filifiliga e auauna faamaoni iā Ieova ma maua ai le ola e faavavau, po o le filifili e lē usitai iā te ia ma tofo ai i āuga faanoanoa. Seʻi manatu i ni faaaʻoaʻoga se lua o ni tagata sa eseese filifiliga na latou faia.

5, 6. O le ā le filifiliga na faia e Iosua, ma o le ā na iʻu i ai?

⁵ I le 1473 T.L.M., na taʻitaʻi atu ai e Iosua le fanauga a Isaraelu i le Nuu Folafolaina. A o leʻi maliu Iosua, na ia matuā ʻaiʻoi atu ai i le nuu o Isaraelu e faapea: “Pe afai foʻi e leaga iā te outou ona auauna iā Ieova, inā filifili ia o outou i le aso nei, po o ai tou te auauna i ai; po o atua na auauna i ai o outou tamā, o ē sa i le la itu o le vaitafe, po o atua o sa Amorī, e ō latou le nuu ua outou nonofo ai.” Ona ia faasino ane lea i lona aiga, ma toe faapea atu: “O aʻu nei ma loʻu aiga, matou te auauna iā Ieova.”—Iosua 24:15.

⁶ Muamua atu, sa timaʻia ai e Ieova Iosua ina ia loto tele ma faamalosi, ma ia aua neʻi see ese mai le Tulafono a le Atua. Na i lo le see ese, sa tatau iā Iosua ona faitau le tusi o le Tulafono i le ao ma le pō, ona manuia ai lea o ona ala. (Iosua 1:7, 8) Sa faapena lava ona filifili Iosua e usiusitai, ma iʻu ai i faamanuiaga. Na ia faapea mai: “E leʻi iʻuvale se upu i upu lelei uma na fetalai mai ai Ieova i le aiga o Isaraelu; ua taunuu uma lava.”—Iosua 21:45.

7. O le ā le filifiliga na fai e nisi o le fanauga a Isaraelu i aso o Isaia, ma o ā iʻuga na oo i ai?

⁷ I se faaeseesega, manatu i le tulaga na iai le nuu o Isaraelu i le tusa ma le 700 tausaga mulimuli ane. E oo ane i lenā vaitaimi, e toʻatele tagata Isaraelu ua faia tū faapaupau. Mo se faaaʻoaʻoga, o le aso mulimuli o le tausaga e faapotopoto ai tagata mo sa latou faigaʻai, i le anoanoaʻi o taumafa susua eseese ma le uaina suamalie. O lenei faatasitasiga sa lē na o sina potopotoga masani a aiga. O se sauniga faalelotu na faamamaluina ai ni atua faapaupau se toʻalua. Na tusia e le perofeta o Isaia le silafaga a le Atua i lenei gaoioiga lē faamaoni: “O outou o ē lafoaʻi iā Ieova, ma faagalogalo i loʻu mauga paia; o ē laulau le ʻai mo Kato [le atua o le Laki], ma faatumu le taulaga i mea e inu mo Meni [le atua o Iʻuga Tuupōina].” Sa iai lo latou talitonuga faapea, o a latou seleselega o le tausaga e leʻi maua mai se faamanuia a Ieova, ae i le faamalieina o “le atua o le Laki” ma “le atua o Iʻuga Tuupōina.” Ae o le mea moni, ua faamausalī ai i inā lo latou iʻuga faanoanoa ona o o latou uiga fouvale ma le filifiliga na latou fai. Na folafola atu e Ieova: “Ou te faitauina atu outou mo le pelu, tou te punonou uma lava ia fasia; auā na ou valaau, a ua outou lē tali mai; na ou fai atu, a ua outou lē faalogo mai; ua outou faia foʻi le mea ua leaga iā te aʻu, ma outou filifilia le mea ou te lē fiafia i ai.” (Isaia 65:11, 12) O le sesē o la latou filifiliga na māfua ai ona faaumatia, ma sa leai se malosi o lo latou atua o Iʻuga Tuupōina ma le atua o le Laki e puipuia maia i latou.

 Faia o le Filifiliga Saʻo

8. E tusa ai ma le Teuteronome 30:20, o le ā e aofia ai i le faia o le filifiliga saʻo?

⁸ Ina ua ʻaiʻoi atu Mose iā Isaraelu ia filifili i le ola, e tolu vaega na ia faasino atu e tatau ona latou faia: “Ia e alofa atu iā Ieova lou Atua, ma e faalogo i lona siʻufofoga, ma ia e pipii atu iā te ia.” (Teuteronome 30:20) Seʻi o tatou talanoaina taʻitasi vaega nei, ina ia faia ai le filifiliga saʻo.

9. E faapefea ona tatou faaalia lo tatou alofa mo Ieova?

⁹ Ia alofa atu iā Ieova lo tatou Atua: Ua tatou filifili e auauna iā Ieova ona tatou te alolofa iā te ia. Pe a tatou utagia le faaaʻoaʻoga lapataʻi mai aso o Isaraelu, tatou te teena ai faaosoosoga uma e faia amioga lē mamā ma teena ituaiga o olaga e ono goto atu ai i le mailei a le lalolagi o le matapeʻapeʻa i meafaitino. (1 Korinito 10:11; 1 Timoteo 6:6-10) Tatou te faamaoni ai pea iā Ieova ma usitai i ana tulafono. (Iosua 23:8; Salamo 119:5, 8) A o leʻi ulu le fanauga a Isaraelu i le Nuu Folafolaina, na timaʻi atu Mose iā i latou: “Faauta, na ou aʻoaʻo atu iā te outou i tulafono ma faamasinoga e pei ona poloaʻi mai ai iā te aʻu e Ieova loʻu Atua, ina ia outou faia faapea i le nuu tou te ō atu ai e fai mo outou. O lenei, ia outou tausiusi i ai, ma ia outou faia, auā o le mea lea tou te popoto ai, ma atamamai ai i luma o nuu e faalogologo i nei tulafono uma.” (Teuteronome 4:5, 6) O le taimi lenei e faaalia ai lo tatou alofa mo Ieova, e ala i le faamuamua o lona finagalo i o tatou olaga. E mautinoa le manuia o o tatou olaga pe a tatou filifili e faia faapea.—Mataio 6:33.

10-12. O ā lesona tatou te aʻoaʻoina mai le mea na tupu i aso o Noa?

¹⁰ Ia faalogo i le siʻufofoga o le Atua: Sa avea Noa o “lē talaʻi le amiotonu.” (2 Peteru 2:5) Toetoe lava o tagata uma na iai i na aso a o leʻi tupu le Lolo, sa taaʻina solo o latou mafaufau ma “lē iloa” ai pe lē amanaʻia lapataʻiga na avatu e Noa. O le ā le iʻuga? ‘Na oo mai le lolo ma aveesea ai i latou uma.’ Na lapataʻi mai Iesu, o le tulaga foʻi lenā e iai o tatou aso a o faagasolo le ‘faatasi mai o le Atalii o le tagata.’ O mea na tutupu i aso o Noa ua avea o se lapataʻiga malosi mo tagata i aso nei, o ē filifili e lē usitai i le feʻau a le Atua.—Mataio 24:39.

¹¹ O i latou e faatauemu i lapataʻiga a Ieova o loo faaleo atu e ana auauna i aso nei, e tatau ona iloa le iʻuga e oo i ai lo latou lē utagiaina o nei lapataʻiga. Na taʻua e le aposetolo o Peteru na tagata faatauemu e faapea: “Latou te mananaʻo ia lilo lenei mea iā te i latou, sa i ai le lagi talu anamua, atoa ma le lalolagi na faia mai totonu o le vai, e ala foʻi i le vai, ona o le afioga a le Atua, o le mea foʻi lea sa faaumatia ai le lalolagi tuai ina ua lofia i le vai; a o le lagi ma le lalolagi o ona pō nei ua tuu mo le afi ona o lea lava afioga; ua taofia ai foʻi mo le aso e faamasino ai ma fano ai tagata faalēmataʻu.”—2 Peteru 3:3-7.

¹² Na ese mai ai le filifiliga a Noa ma lona ʻauaiga. “O le faatuatua na fausia ai e Noa le vaa ina ua mataʻu . . . , ina ua aʻoaʻoina e le Atua i mea e leʻi vaaia i ia ona pō.” O lona utagia o le lapataʻiga na faaolaina ai lona ʻauaiga. (Eperu 11:7) Seʻi vave ona tatou faalogo atu i le feʻau lapataʻi mai le Atua, ma usitai loa e utagia lenā lapataʻiga.—Iakopo 1:19, 22-25.

13, 14. (a) Aiseā e matuā tāua ai le ‘pipii atu iā Ieova’? (e) E faapefea ona tatou faataga Ieova, lo tatou “Tufuga,” e suia o tatou uiga?

¹³ Ia pipii atu iā Ieova: O le ‘filifili i le ola ina ia ola ai,’ e lē gata e tatau ona tatou alolofa iā Ieova ma faalogo atu iā te ia, ae tatau foʻi ona tatou ‘pipii atu iā Ieova,’ o lona uiga, ia maumauaʻi e fai lona finagalo. Na fetalai Iesu: “O lo outou onosaʻi tou te maua ai lo outou ola.” (Luka 21:19) O le mea moni la, o le filifiliga tatou te faia e faatatau i le mataupu lenei, e faaalialia ai mea moni o i o tatou loto. O le manatu lenei o le Faataoto 28:14: “Amuia le tagata ua lē aunoa ona mataʻu o ia; a o lē ua faamaaa lona loto, e paʻū o ia i le leaga.” O se faataʻitaʻiga o lenei manatu, o Farao i Aikupito anamua. A o faasolo Mala e Sefulu i Aikupito, sa faamaaa pea le loto o Farao na i lo le mataʻu i le Atua. Sa leʻi faamalosia e Ieova Farao ina ia lē usiusitai, ae na faataga e Ieova e  fai pea lana filifiliga. Na faataunuu le finagalo o Ieova e pei ona taʻua e Paulo e uiga i le silafaga a Ieova e faatatau iā Farao: “O lenei lava le mea ua ou faatū ai iā te oe, ina ia ou faaalia loʻu mana iā te oe, ina ia taʻua foʻi loʻu igoa i le lalolagi uma lava.”—Roma 9:17.

¹⁴ Ina ua mavae le tele o tausaga talu ona laveaʻia Isaraelu mai le pulega a Farao, na faalauiloa e Isaia: “Ieova e, o oe lava lo matou Tamā; o i matou nei o le omea, a o oe le Tufuga; o le galuega a ou aao i matou uma.” (Isaia 64:8) A o tatou faataga Ieova e suia o tatou uiga e ala i a tatou suʻesuʻega totino ma faatatauina lana Afioga, e faasolosolo mālie lava ona faaofuina i tatou i le tagata fou. O le a oo ina iā i tatou uiga agamalu ma le lologofie e fetuutuunaʻi, ma faigofie ai ona tatou pipii ma le faamaoni iā Ieova, auā tatou te mananaʻo moni e faafiafia lona finagalo.—Efeso 4:23, 24; Kolose 3:8-10.

“Ia E Faailoa Atu”

15. E pei ona taʻua i le Teuteronome 4:9, o le ā le tiute tauave valalua na faamanatu e Mose iā Isaraelu?

¹⁵ A o toetoe lava ulu atu Isaraelu i le Nuu Folafolaina, na faapea atu Mose iā i latou: “Tau ina faaeteete oe iā te oe, ma ia e matuā faaeteete lava iā te oe, neʻi galo iā te oe nei mea na iloa ai e ou mata, neʻi teʻa ese ai lou loto i aso uma o lou olaga, a ia e faailoa atu i lau fanau, ma le fanau a lau fanau.” (Teuteronome 4:9) Ina ia maua le faamanuia a Ieova i le nuu o le a latou ʻaināina, sa tatau i tagata ona faataunuu lo latou tiute tauave valalua e ao ona fai iā Ieova lo latou Atua. Sa lē tatau ona latou faagaloina mea mamana na faia e Ieova i o latou luma, ma e tatau ona latou faailoa atu na mea i augātupulaga o gasolo mai. E tatau foʻi iā i tatou o auauna a le Atua i aso nei, ona faia lenā lava mea, pe a tatou mananaʻo e ‘filifili i le ola ina ia ola ai.’ O ā ni mea ua tatou vaaia o loo fai e Ieova mo so tatou lelei?

16, 17. (a) O ā mea ua mafai e misionare na aʻoaʻoina i Kiliata ona latou faataulau i le galuega talaʻi o le Malo? (e) O ai nisi e te iloa ua avea o ni faaaʻoaʻoga lelei o le maelega?

¹⁶ O se fiafiaga le vaai atu i le faamanuia a Ieova i la tatou galuega talaʻi ma le faia o isi ma soo. Talu ona faavae le Aʻoga a le Olomatamata o Kiliata i le 1943, o loo taulamua ai pea misionare i le galuega o le faia o isi ma soo i le tele o atunuu. E oo mai i aso nei, o loo maelega pea i latou na muaʻi faauu mai i lenā aʻoga, i le talaʻia o le Malo, e ui ina afu lo latou soifua, ma o nisi foʻi ua apoia i maʻi o le tino, ma lē toe tutusa ai le tele o mea latou te mafaia ona fai. O se tasi o faaaʻoaʻoga matagofie, o Mary Olson lea na faauu mai Kiliata i le 1944. Sa auauna o ia faamisionare—muamua i Uruguay sosoo ai ma Kolomepia, ae o lea ua auauna nei i Puerto Rico. E ui ina lē o toe tutusa lona malosi faaletino ona o le soifuaga matua, ae o loo tumau pea le naunau o le tuafafine o Mary i le talaʻiga. Talu ai e lelei lana gagana faa-Sepania, ua ia faatulaga ai se taimi i vaiaso taʻitasi e galulue faatasi ai ma nisi o le ʻautalaʻi i le faiva i le fanua.

¹⁷ O Nancy Porter ua maliu lana tane, na faauu mai le Aʻoga a Kiliata i le tausaga e 1947,  ma o loo auauna i le atu Bahamas. O loo galue maelega pea o se misionare i le galuega talaʻi. Ina ua faamatala e le tuafafine o Nancy le tala o lona soifuaga, na ia taʻua faapea: “O le taʻu atu i isi o upu moni o le Tusi Paia, o se puna faapitoa lea o loʻu olioli. Ua mafai ai ona ou maua se faasologa lelei o mea e taulaʻi atu i laʻu tapuaʻiga i le Atua, lea ua mafai ona maopoopo ma mautū ai loʻu olaga.” * Pe a toe tomānatu le tuafafine o Nancy ma isi foʻi auauna faamaoni i aso ua tuanaʻi, e lē mafai ona faagaloina mea ua faia e Ieova mo i latou. Ae faapefea i tatou? Po o tatou sapaitalia ea le auala o loo faamanuia mai ai Ieova i le galuega o le Malo i a tatou oganuu?—Salamo 68:11.

18. O le ā se lesona e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai le faitau i talaaga o soifuaga o misionare?

¹⁸ Tatou te matuā maofa i mea ua faataunuu ma o loo faataunuu pea, e nei auauna ua afu lo latou soifua. E faalaeiauina i tatou pe a faitau i talaaga o o latou soifuaga, auā pe a manatu i mea ua faia e Ieova mo nei auauna faamaoni, e faamalosia ai la tatou filifiliga maumauaʻi ina ia auauna iā Ieova. Po o fai ma au masani le faitau i na tala mananaia o loo lomia i Le Olomatamata, ma toe mafaufau loloto i ai?

19. E faapefea i mātua Kerisiano ona faaaogā lelei talaaga o soifuaga na o loo faamauina i Le Olomatamata?

¹⁹ Na faamanatu e Mose i le fanauga a Isaraelu ina ia aua neʻi galo mea uma na faia e Ieova mo i latou, ma e lē tatau ona teʻa ese mai o latou loto i aso uma o le olaga. Ona ia toe taʻu atu lea ma le isi mea e tatau ona fai: “Ia e faailoa atu i lau fanau, ma le fanau a lau fanau.” (Teuteronome 4:9) O tala moni i soifuaga e iai se lagona fiafia faapitoa e maua ai. E manaʻomia e talavou o loo tutupu aʻe ni faaaʻoaʻoga lelei. E mafai e tuafāfine nofofua ona aʻoaʻoina ni lesona mai tuafāfine matutua o loo avea o ni faaaʻoaʻoga lelei i le faatuatua, ma o loo faamatala mai talaaga o o latou soifuaga i Le Olomatamata. O le galue i nisi vaega o la outou oganuu o loo alaala ai tagata e tāutala i nisi gagana, e mafai ai e uso ma tuafāfine ona faateleina ni avanoa e faia se sao i le talaʻia o le tala lelei. Matuā e, aiseā e lē faaaogā ai tala o mea na tutupu i misionare faamaoni mai Kiliata faapea foʻi ma isi, e avea o se uunaʻiga mo a outou fanau ina ia latou filifili ai se olaga i le auaunaga faataimi atoa?

20. O le ā e tatau ona tatou faia ina ia ‘filifili ai i le ola’?

²⁰ E mafai la faapefea e i tatou taʻitoʻatasi, ona “filifili i le ola”? Pe a faaaogāina le meaalofa matagofie o le filifiliga saʻoloto e faaali atu ai iā Ieova lo tatou alofa iā te ia, ma faia pea le mea sili i lana auaunaga, a o ia foaʻi mai pea iā i tatou lenā faaeaga. “Auā,” e pei ona faalauiloa e Mose, o Ieova o “lou ola ia, ma lē na te faafualoaina ou aso.”—Teuteronome 30:19, 20.

[Faamatalaga pito i lalo]

Pe E te Manatua?

• O le ā se lesona ua tatou aʻoaʻoina mai faaaʻoaʻoga o ni filifiliga eseese na tatou talanoaina?

• O ā laasaga e tatau ona tatou uia ina ia ‘filifili ai i le ola’?

• O le ā le tiute tauave valalua ua uunaʻia i tatou ina ia faataunuu?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 26]

“Ua ou tuuina atu i ou luma o le ola ma le oti”

[Ata i le itulau 29]

O le faalogo atu o Noa ma lona aiga i le siʻufofoga o le Atua, na mafai ai ona faaolaina i latou

[Ata i le itulau 30]

Mary Olson

[Ata i le itulau 30]

Nancy Porter