“Tau le Taua Lelei i la le Faatuatua”

PE MAFAI ona e manatunatu i se fitafita i le taimi o le taua o le a lē fiafia pe a faatonuina e faapea: “Ia e alu e vaai lau avā ma lou aiga mo sina taimi”?

O le faatonuga lenā na avatu i se fitafita i taimi o Tavita le tupu o Isaraelu. O le fitafita o Uria le sa Hetī na valaaulia e le tupu o Tavita ma uunaʻia o ia ina ia foʻi atu i lona fale. Peitaʻi, na musu Uria e alu atu i lona fale. Ina ua fesiligia pe aiseā ua ia lē alu ai, na tali atu Uria e faapea, o loo iai le atolaau o le feagaiga e fai ma sui o le afio ai o Ie Atua, ma ʻautau a Isaraelu o loo i le tafā o le taua. Ona ia fesili atu lea, “ou te alu ea aʻu i loʻu fale, ou te ʻai ai ma inu, ma te momoe foʻi ma laʻu ava?” I le manatu o Uria, o se uiga lē mafaufau lenei mea i se taimi e sili ona faigatā.—2 Samuelu 11:8-11.

O le amio a Uria, ua lāgā ai ni fesili tāua, auā o loo tatou ola foʻi i le taimi o se taua. O le taua lea o loo tauina i le taimi nei, e lē pei o taua ia na tauina e malo o le lalolagi. O lenei taua, pe a faatusatusa atu i ai, e foliga mai o se mea noa lava taua e lua a le lalolagi ia na tauina, ma o loo aafia ai oe i lenei taua. E matuā sili atu ona lamatia ai, e matuā mataʻutia le fili. I le taua lenei, e lē pāpā ai ni fana, e lē faapaʻuuina ai ni pomu, ae e e sili atu ona malolosi auupega o le taua.

 A o leʻi auai i lenei taua, e tatau ona e iloa po o se mea e saʻo, ma po o le ā le māfuaaga e te tau ai. Pe e iai se aogā o le taua? O loo faamanino mai e le aposetolo o Paulo i lana tusi iā Timoteo le fuafuaga o lenei taua mataʻiina: “Ia e tau le taua lelei i la le faatuatua.” Ioe, i le taua lenei, e tatau ona e puipuia le “faatuatua“ ae lē o se olo, o le upu moni atoatoa faa-Kerisiano lea e pei ona faaalia i le Tusi Paia. E manino lava, e tatau ona e talitonu atoatoa i le moni o “le faatuatua,” ma ia tau mo lea faatuatua ma manumalo ai.—1 Timoteo 6:12.

O se fitafita atamai, e tauivi ina ia iloa lona fili. Ua tele tausaga o le poto masani o le fili o Satani i auupega e faaaogāina e tau ai lenei taua mataʻutia, ma e anoanoaʻi ālāʻoa ma meatau ua ia faaaogāina. E sili atu foʻi ona malosi o ia i lo o tagata. E feʻai, sauā, ma e lē pulea o ia. (1 Peteru 5:8) E lē aogā auupega faaletino, faapea togafiti faaʻoleʻole a tagata e tau ai faasaga i lenei fili. (2 Korinito 10:4) O le ā e mafai ona e faaaogā e tau ai lenei taua?

O le auupega muamua, o “le pelu o le agaga, o le afioga lea a le Atua.” (Efeso 6:17) Ua faailoa mai e le aposetolo o Paulo le auala e aogā ai lenei pelu: “O loo ola le afioga a le Atua, o loo matuā galue foʻi, o loo sili foʻi lona maai i pelu uma e faatau maai itu, o loo vaevae foʻi e oo lava i le vavaeeseina o le loto ma le agaga, o gaugātino foʻi ma aano o ivi, o loo faamasino foʻi i manatu ma filifiliga o le loto.” (Eperu 4:12) O se auupega e matuā maai, e matuā saʻo, e mafai ona ati i mafaufauga o le loto ma faanaunauga o le tagata, e tatau ona faaaogāina ma le tomai ma le faaeteete.

Atonu o e iloa foʻi; o loo iai i se vaegaau auupega fou faaonapōnei, ae e lē aogā na auupega pe afai e leai se tomai o ona fitafita i le faaaogāina. E faapena foʻi ona e manaʻomia faatonuga i le auala e faaaogāina ai ma le uigā lau pelu. O le mea e fiafia ai, ona o loo iā te outou tagata tau e sili ona atamamai. Na taʻua e Iesu nei fitafita o faiaʻoga, o le “auauna faamaoni ma le mafaufau,” ua tuuina atu i ai le tiute tauave o le saunia o taumafa faaleagaga po o faatonuga mo ona soo. (Mataio 24:45) E mafai ona e iloa lenei auauna tuufaatasi i le mātauina o ana gaoioiga filigā e aʻoaʻo atu, faapea lapataʻiga talafeagai ua avatu e uiga i mailei a le fili. Ua faasino atu le faamaoniga i sui o le faapotopotoga Kerisiano o Molimau a Ieova, o ē ua faauuina e le agaga.—Faaaliga 14:1.

E sili atu mea ua faia e lenei auauna na i lo o le na ona avatu o faatonuga. Ua ia faaalia le agaga o le aposetolo o Paulo, o lē na tusi atu i le faapotopotoga i Tesalonia e faapea: “A ua matou agamalu ina ua matou i ai iā te outou na, faapei o se failele na te tausi lelei i ana lava tama. Sa faapea lava lo matou maelega i le alofa iā te outou, na matou manaʻo i le fia avatu iā te outou e lē na o le tala lelei i le Atua, a o matou lava ola foʻi, auā na alofaina outou e i matou.” (1 Tesalonia 2:7, 8) O le tiute tauave la o fitafita Kerisiano taʻitoʻatasi, o le faaaogā lea o le toleniga alofa ua saunia.

Le Ofutau Atoatoa

Ua saunia se ofutau faafaatusa atoatoa e puipuia ai oe. E mafai ona e maua se lisi o lenei ofutau i le Efeso 6:13-18. O se fitafita mataalia, o le a lē alu atu e tau pe afai o misi nisi vaega pe manaʻomia foʻi ona toe faaleleia lona ofutau faaleagaga.

E manaʻomia e se Kerisiano lona ofutau atoatoa e puipuia ai o ia, ae e sili atu ona tāua le talipupuni telē o le faatuatua. O le māfuaaga lenā na tusi ai Paulo: “Ia faaopoopo i na mea uma ona tago atu i le talipupuni o le faatuatua, tou te mafai ai ona tinei o ū fanafana mū uma lava a lē o loo leaga.”—Efeso 6:16.

O le talipupuni telē lea e mafai ona ufiufi ai le tino atoa, ua faaatagia ai le uiga lea o le faatuatua. E tatau ona e faatuatua malosi i le taʻitaʻiga a Ieova, i le ioeina e aunoa ma le masalosalo e faapea, o le a faataunuuina ana folafolaga uma.  E ao ona iā te oe lagona e pei lava ua uma ona faataunuuina na folafolaga. Aua lava neʻi faalētonu mo sina taimi auā, ua lē pine ona faaumatia lea o le faiga aoao o mea a le lalolagi a Satani, o le a faaliliuina le lalolagi e avea ma parataiso, ma toe faafoʻisia i le tulaga lelei atoatoa o tagata faamaoni i le Atua.—Isaia 33:24; 35:1, 2; Faaaliga 19:17-21.

Ae peitaʻi, i le taua mataʻiina lea o loo faia nei, e te manaʻomia ai se mea e sili atu, o se uō. I taimi o le taua, e atiaʻe ai sootaga vavalalata a uō e avea o se ʻautau e aumaia ai faalaeiauga ma puipuia e le tasi le isi, ae i isi taimi, e oo ai foʻi ina laveaʻiina e le tasi le isi mai le oti. E ui ina e tāua uō, ae ina ia sao mai i lenei taua, e te manaʻomia ai se faauōga ma Ieova. O le māfuaaga lenā na faaiʻu mai ai e Paulo lana lisi o mea e faia aʻe ai lenā ofutau i upu nei: “Ia outou tatalo i le Agaga i aso uma lava i talotaloga ma faatoga uma.”—Efeso 6:18.

E tatou te matuā fiafia pe a faatasi ma se uō mamae. E tatou te taumafai lava e faifaimea faatasi ma ia. O le talanoa atu pea iā Ieova i le tatalo, e oo ai ina moni o ia iā i tatou, ma avea o se uō maufaatuatuaina. Ua faalaeiauina i tatou e le aposetolo o Iakopo: “Ia outou faalatalata atu i le Atua, ona faalatalata mai lea o ia iā te outou.”—Iakopo 4:8.

Mailei a le Fili

O le tauivi ma lenei lalolagi, e faatusaina i nisi taimi e pei ua e savali i se laufanua o loo tatao solo ai ni maina. E mafai lava ona oo mai osofaʻiga mai so o se itu, ma o loo taumafai le fili e puʻea faamanu i ofaga oe e aunoa ma lou iloa. O lea, ia e mautinoa, o loo saunia e Ieova puipuiga uma e te manaʻomia.—1 Korinito 10:13.

E ono taulaʻi atu osofaʻiga a le fili e ala i le faitioina o upu moni o le Tusi Paia na e faavae ai lou faatuatua. E mafai ona faaaogā e tagata ua liliu ese mai le upu moni ia upu molemole, upu faaviivii, ma uiga faapiʻopiʻo e taumafai ai e faatoʻilaloina oe. Ae e lē o manatu le tagata lea ua liliu ese mo lou lelei. Ua taʻua i le Faataoto 11:9 e faapea: “O le gutu o lē faalēmataʻu e fano ai lē la te tuaoi; a o le poto e laveaʻiina aʻi ē amiotonu.”

O se matuā sesē lava pe a oo ane se manatu e te fia faalogo atu i tagata liliu ese pe faitau i a latou tusi ina ia faamaonia ai le sesē o a latou tuuaʻiga. E mafai ona lamatia lou itu faaleagaga i a latou aʻoaʻoga faapiʻopiʻo, ma e mafai foʻi ona faaleagaina ai lou faatuatua e pei o se papala ua vave ona sosolo. (2 Timoteo 2:16, 17) Na i lo o lea, ia faataʻitaʻi i le tali atu a Ieova i tagata liliu ese. Na faapea mai Iopu e uiga iā Ieova: “Auā e lē alu atu se tagata faalēmataʻu [po o sē e liliu ese] i ona luma.”—Iopu 13:16.

E ono taumafai le fili i se isi auala faatogafiti, se auala atonu sa taulau muamua. Afai e faaosoosoina se vaegaau o loo ō atu e tau ina ia lepetia le muāʻau a fitafita, ae ō atu e fai amioga leaga ma feusuaʻiga lē mamā, e telē se faalētonu e iʻu i ai.

O faafiafiaga a le lalolagi e pei o ata tifaga ma faafiafiaga lē mamā i televise, ma musika malomaloā, o maunu pito ʻai lava na a le fili. Ua faapea mai nisi, e mafai lava ona latou matamata i ata lē mamā ma faitau i tusi leaga e aunoa ma le aafia ai o i latou. Ae na taʻu saʻo mai lava e se  tasi tagata sa masani ona matamata i ata na faaalia ai feusuaʻiga lē mamā: “E lē mafai lava ona galo iā te oe na vaaiga, o le tele o lou mafaufau i ai, o le tele foʻi lenā o lou manaʻo e faia mea na e matamata ai. . . . Ua faatupu e le ata i lou mafaufau e faapea, e iai le mea ua e misia.” Pe e atamai ea le tuu o oe i se tulaga e faamanuʻalia ai e ala i lenei osofaʻiga iloagatā?

O le isi ū fanafana mū a le fili, o le mailei lea o le manaʻo tele i meafaitino. E ono faigatā ona iloa le tulaga lamatia ona e tatou te manaʻomia uma lava ia meafaitino. E tatou te manaʻomia se fale, meaʻai, ma lavalava, ma e lē leaga foʻi le iai o ni mea mananaia. Ae o le tulaga mataʻutia, o le manatu o se tagata i mea faitino. E ono avea tupe o se mea e sili ona tāua iā i tatou na i lo o mea faaleagaga. E ono avea i tatou o ni ē mananaʻo tele i tupe. E lelei pe a tatou manatua le lē tumau o le aogā o le ʻoa. E vave mavae, a o le ʻoa faaleagaga e tumau e faavavau.—Mataio 6:19, 20.

Pe afai e lotovaivai fitafita, e itiiti foʻi le avanoa e manumalo ai. “Afai e te faavaivai i le aso vale, ua itiiti lava lou malosi.” (Faataoto 24:10) O le faavaivai, o se auupega aogā tele lea a Satani. O le pulouina o “le puloutau o le faamoemoe i le faaolataga,” o le a fesoasoani iā te oe e faafetaiaʻia ai mea e faavaivaia ai. (1 Tesalonia 5:8) Taumafai e faamalosia lou faamoemoe e pei o le malosi o le faamoemoe o Aperaamo. E leʻi faatalatū Aperaamo ina ua faatonuina e avatu lona atalii e toʻatasi, o Isaako e osi ai le taulaga. Sa ia talitonu o le a faataunuuina e le Atua Lana folafolaga e faamanuia atunuu uma o le lalolagi e ala i lana fanau, ma e mafai e le Atua ona toe faatuina mai Isaako mai le oti pe a talafeagai ai ina ia faataunuuina ai lenā folafolaga.—Eperu 11:17-19.

Aua Neʻi Faavaivai i le Taua

O nisi o ē na tau malolosi i le taua mo se taimi umi, atonu ua agaʻi ina vaivai ma ua lē filigā ai e tau e pei o muamua. O le faaaʻoaʻoga a Uria lea na taʻua i le amataga o lenei mataupu, e mafai ona fesoasoani i tagata uma o loo auai i le taua, ina ia tausisia pea le manatu saʻo. O le toʻatele o o tatou uso fitafita Kerisiano o loo onosai pea i tulaga faigatā, ma ua oo i tulaga lamatia, pe mafatia foʻi i le malūlū ma le matelāina. I le pei o Uria, tatou te lē mananaʻo e mafaufau i mea lelei uma e tatou te ono olioli ai i le taimi nei, pe lolo atu foʻi i le tuʻinanau e fia ola i se olaga fifilemu. E tatou te mananaʻo ia aufaatasi pea ma le muāʻau o fitafita faamaoni a Ieova i le lalolagi atoa ma faaauau pea ona tau seʻia oo ina tatou olioli i faamanuiaga ofoofogia ua teuina mo i tatou.—Eperu 10:32-34.

O se mea mataʻutia pe a tuu i lalo lo tatou talipupuni atonu i le manatu e faapea, o loo mamao lava le osofaʻiga mulimuli. Ua faamatilatila mai e le faaaʻoaʻoga a le Tupu o Tavita lea lamatiaga. E leʻi iai o ia faatasi ma ana ʻautau i le  taua. O le iʻuga, na faia ai e Tavita se agasala matuiā ma mafatia ai o ia i aso na totoe o lona olaga.—2 Samuelu 12:10-14.

Pe aogā ea ona auai i lenei taua, fesagaʻia tulaga faigatā o le taua, onosaia upu faatauemu, ma lafoaʻi faafiafiaga lē lelei o lenei lalolagi? O i latou o loo faaauau pea ona taulau i le tauina o le taua, e ioe e faapea, o mea o i le lalolagi, e ono matagofie ma faatosina, e pei o ni mea ilaila, ae a iloilo totoʻa i ai, e itiiti lava sona aogā. (Filipi 3:8) E lē gata i lea, o na faafiafiaga e masani lava ona iʻu i tigā ma le lē fiafia.

O Kerisiano o loo auai i lenei taua faaleagaga, o loo olioli i se faauōga vavalalata ma uō moni, maua se lotofuatiaifo mamā, ma se faamoemoe ofoofogia. O Kerisiano ua faauuina e le agaga, o loo vaavaai atu i luma i se soifuaga i le lagi e lē mafai ona oo i ai le oti faatasi ma Keriso Iesu. (1 Korinito 15:54) O le toʻatele o fitafita Kerisiano, o loo faamoemoe atu i se olaga lelei atoatoa faaletagata i se parataiso faalelalolagi. E moni, o na taui, e aogā i ai ni taulaga. E lē gata i lea e lē pei o taua a le lalolagi, e mautinoa lo tatou iʻuga i lenei taua, tau lava ina ia tatou tumau i le faamaoni. (Eperu 11:1) Ae peitaʻi, o le iʻuga o lenei faiga o mea o loo pulea e Satani, o le matuā faaumatiaina atoatoa.—2 Peteru 3:10.

A o faaauau ona e tau i lenei taua, ia manatua fetalaiga a Iesu: “Ia outou loto tetele, ua ou manumalo i le lalolagi.” (Ioane 16:33) Sa manumalo o ia e ala i lona mataala ma tausia pea le faamaoni i lalo o tofotofoga. E mafai foʻi ona tatou faia faapea.

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 27]

E lē pāpā ai ni fana, e lē faapaʻuuina ai ni pomu, ae e sili atu ona malolosi auupega o le taua

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 30]

E mautinoa lo tatou iʻuga i lenei taua; tau lava ina ia tatou tumau i le faamaoni

[Ata i le itulau 26]

O le puloutau o le olataga o le a fesoasoani iā i tatou e fesagaʻia ai mea e faalotovaivaia ai

[Ata i le itulau 26]

Faaaogā le talipupuni telē o le faatuatua e tetee atu ai i “ū fanafana mū” a Satani

[Ata i le itulau 28]

“Ia outou faalatalata atu i le Atua, ona faalatalata mai lea o ia iā te outou”

[Ata i le itulau 29]

E ao ona iā i tatou le faatuatua i le faataunuuina o folafolaga a le Atua