Volg hun geloof na

Hij vond troost bij zijn God

ELIA rende door de regen terwijl het steeds donkerder werd. Het was nog ver naar Jizreël, en hij was niet de jongste meer. Toch rende hij onvermoeibaar door, want „de hand van Jehovah” was op hem. De energie die door zijn lichaam stroomde had hij inderdaad nooit eerder gevoeld. Hij had zelfs net de paarden ingehaald die de wagen van koning Achab trokken! — 1 Koningen 18:46.

Nu had hij koning Achab ver achter zich gelaten en had hij de weg voor zichzelf. Probeer u Elia eens voor te stellen terwijl hij in de striemende regen rent en nadenkt over de enerverendste dag van zijn leven. Het was zonder twijfel een schitterende overwinning voor zijn God, Jehovah, en voor de ware aanbidding. De winderige toppen van het Karmelgebergte, waar Jehovah hem had gebruikt om de Baälaanbidding door een wonder een enorme slag toe te brengen, lagen nu ver achter hem, onzichtbaar door de stortregen. Honderden Baälsprofeten waren als gemene bedriegers ontmaskerd en terecht ter dood gebracht. Daarna had Elia Jehovah gevraagd een eind aan de droogte te maken die het land al drieënhalf jaar in zijn greep had. En het was gaan regenen! * — 1 Koningen 18:18-45.

Terwijl de kletsnatte Elia de dertig kilometer naar Jizreël rende, kan hij gedacht hebben dat er eindelijk een keerpunt was gekomen. Achab zou moeten veranderen! Na wat hij allemaal had gezien, moest hij de Baälaanbidding wel verlaten. Hij moest zijn koningin, Izebel, tot de orde roepen en een eind maken aan de vervolging van Jehovah’s aanbidders.

Wanneer alles mee lijkt te zitten, is het logisch dat we meer hoop krijgen. We stellen ons voor dat het steeds beter zal gaan, en denken misschien zelfs dat we het ergste eindelijk achter de rug hebben. Het zou niet vreemd zijn als Elia ook zo dacht, want hij „was een mens met dezelfde gevoelens als wij” (Jakobus 5:17). Maar Elia’s problemen waren nog helemaal niet voorbij. Een paar uur later zou hij zo bang zijn en zo diep in de put zitten dat hij zou willen sterven. Wat gebeurde er? En hoe hielp Jehovah hem om zijn geloof en zijn moed terug te krijgen?

Een onverwachte keer in de gebeurtenissen

Was Achab toen hij in zijn paleis in Jizreël kwam, een ander mens geworden, meer geestelijk ingesteld? We lezen: „Toen vertelde Achab aan Izebel wat Elia allemaal gedaan had, ja alles, ook hoe hij al de profeten met het zwaard had gedood” (1 Koningen 19:1). In Achabs versie van wat er die dag gebeurd was, kwam Jehovah, Elia’s God, dus helemaal niet voor. Achab was niet geestelijk ingesteld en bezag de wonderen puur menselijk, als iets „wat Elia allemaal gedaan had”. Het is duidelijk dat hij geen respect voor Jehovah God had gekregen. En hoe reageerde de wraakzuchtige Izebel?

 Ze was razend! Ze stuurde Elia de boodschap: „Zo mogen de goden doen, en zo mogen zij daaraan toevoegen, indien ik morgen om deze tijd uw ziel niet gelijk zal maken aan de ziel van elk van hen!” (1 Koningen 19:2) Dat was een doodsbedreiging van de ergste soort. Eigenlijk zwoer Izebel dat ze zelf zou moeten sterven als ze Elia niet binnen een dag kon laten doden om haar Baälsprofeten te wreken. Stel u Elia eens voor die in een eenvoudig onderkomen in Jizreël tijdens dat noodweer wakker wordt gemaakt en deze vreselijke boodschap krijgt. Wat deed dat met hem?

Overmand door ontmoediging en angst

Als Elia dacht dat de oorlog tegen de Baälaanbidding bijna afgelopen was, werd zijn hoop op dat moment de bodem ingeslagen. Izebel liet zich niet afschrikken. Ze had al heel veel van Elia’s getrouwe collega’s laten terechtstellen, en nu leek hij de volgende te worden. De Bijbel zegt: „Hij werd bevreesd.” Zag Elia de vreselijke dood die Izebel voor hem in gedachten had al helemaal voor zich? Als hij daarover is blijven nadenken, is het geen wonder dat hij alle moed verloor. In ieder geval ’ging hij heen ter wille van zijn ziel’: hij vluchtte voor zijn leven (1 Koningen 18:4; 19:3).

Elia was niet de enige gelovige man die weleens door angst overmand werd. Veel later had de apostel Petrus ook dat probleem. Toen Jezus hem bijvoorbeeld over het water naar zich toe liet lopen, begon hij ’naar de storm te kijken’. Hij werd bang en begon te zinken (Mattheüs 14:30). Het voorbeeld van Petrus en Elia leert ons een belangrijke les. Als we moedig willen zijn, moeten we niet blijven nadenken over de gevaren die ons angst aanjagen. We moeten ons concentreren op de Bron van onze hoop en kracht.

„Het is genoeg!”

In paniek vluchtte Elia zo’n 150 kilometer in zuidwestelijke richting naar Berseba, bij de zuidgrens van Juda. Daar liet hij zijn bediende achter en ging hij in zijn eentje de woestijn in. Het verslag zegt dat hij „een dagreis ver” ging, dus waarschijnlijk vertrok hij bij zonsopgang, blijkbaar zonder eten of drinken mee te nemen. Ontmoedigd en nog steeds door angst gedreven kwam hij in de brandende hitte met veel moeite vooruit op het ruige terrein. Terwijl de zon langzaam rood kleurde en onderging, begonnen Elia’s krachten het te begeven. Uitgeput viel hij neer onder een bremstruik,  het enige dat nog een beetje beschutting gaf in dat dorre landschap (1 Koningen 19:4).

In zijn wanhoop bad Elia of hij mocht sterven. Hij zei: „Ik ben niet beter dan mijn voorvaders.” Hij wist dat zijn voorvaders tot stof waren vergaan en niet in staat waren om voor wie maar ook nog iets te betekenen (Prediker 9:10). Elia voelde zich net zo nutteloos. Vandaar zijn uitroep: „Het is genoeg!” Waarom zou hij nog verder leven?

Is het schokkend dat een profeet zo diep in de put kon zitten? Niet per se. Er zijn meer gelovige mannen en vrouwen in de Bijbel, zoals Rebekka, Jakob, Mozes en Job, die zich op een bepaald moment zo ongelukkig voelden dat ze dood wilden (Genesis 25:22; 37:35; Numeri 11:13-15; Job 14:13).

We leven nu in „kritieke tijden (...), die moeilijk zijn door te komen”, dus is het niet verwonderlijk dat heel wat mensen, zelfs trouwe aanbidders van God, zich soms down voelen (2 Timotheüs 3:1). Als u het ooit zo moeilijk hebt, volg dan Elia’s voorbeeld en stort uw hart bij Jehovah uit. Hij is tenslotte de „God van alle vertroosting” (2 Korinthiërs 1:3). Troostte hij Elia?

Jehovah hielp zijn profeet

Hoe denkt u dat Jehovah zich voelde toen hij vanuit de hemel zijn geliefde profeet in de woestijn onder die struik zag liggen en hem hoorde smeken of hij mocht sterven? Daar hoeven we niet naar te raden. Nadat Elia in slaap was gevallen, stuurde Jehovah een engel naar hem toe. Die maakte hem wakker door hem zachtjes aan te raken en hij zei: „Sta op, eet.” Dat deed Elia. De engel had een eenvoudige maaltijd van vers, warm brood en water voor hem neergezet. Bedankte Elia de engel? Het verslag zegt alleen dat hij at en dronk en weer ging slapen. Was hij te moedeloos om iets te zeggen? Hoe het ook zij, de engel maakte hem nog een keer wakker, misschien tegen de ochtend. Weer zei hij tegen Elia: „Sta op, eet”, en hij voegde er opmerkelijk genoeg aan toe: „Want de reis is te veel voor u” (1 Koningen 19:5-7).

God had de engel laten weten waar Elia heen zou gaan. De engel wist ook dat Elia die reis niet op eigen kracht kon maken. Wat is het geruststellend een God te dienen die onze doelen en beperkingen beter kent dan wijzelf! (Psalm 103:13, 14) Hoeveel kracht gaf die maaltijd Elia?

We lezen: „Hij stond derhalve op en at en dronk, en hij ging in de kracht van dat voedsel veertig dagen en veertig nachten voort, tot aan de berg van de ware God, de Horeb” (1 Koningen 19:8). Net als Mozes zo’n zes eeuwen eerder en Jezus bijna tien eeuwen later vastte Elia veertig dagen en veertig nachten (Exodus 34:28; Lukas 4:1, 2). Die ene maaltijd nam niet al zijn problemen weg maar gaf hem wel bijzondere kracht. Stel u eens voor hoe die oudere man dagenlang, wekenlang, bijna anderhalve maand, door de ongebaande woestijn ploeterde!

Jehovah helpt zijn aanbidders ook in deze tijd: hij geeft ze niet door een wonder een letterlijke maaltijd maar voedt ze op een veel belangrijker manier. Hij zorgt in geestelijk opzicht voor zijn aanbidders (Mattheüs 4:4). Als we meer over hem leren met behulp van zijn Woord en leesmateriaal dat daarop gebaseerd is, blijven we geestelijk sterk. Zulk geestelijk  voedsel neemt misschien niet al onze problemen weg maar kan ons wel helpen te doorstaan wat anders ondraaglijk zou zijn. Het leidt ook tot „eeuwig leven” (Johannes 17:3).

Elia liep bijna 320 kilometer tot hij uiteindelijk bij de Horeb kwam, waar Jehovah God via een engel lang daarvoor in de brandende doornstruik aan Mozes was verschenen en waar Jehovah later het Wetsverbond met Israël had gesloten. Elia vond beschutting in een grot.

Hoe Jehovah zijn profeet troostte en sterkte

Bij de Horeb stelde Jehovah’s „woord”, blijkbaar overgebracht via een engel, deze eenvoudige vraag: „Wat hebt gij hier te doen, Elia?” De vraag werd kennelijk op een vriendelijke manier gesteld, want Elia vatte hem op als een uitnodiging om zijn hart uit te storten. En dat deed hij! Hij zei: „Ik ben absoluut jaloers [ijverig] geweest ten opzichte van Jehovah, de God der legerscharen; want de zonen van Israël hebben uw verbond verlaten, uw altaren hebben zij omvergehaald en uw profeten hebben zij met het zwaard gedood, zodat ik alleen ben overgebleven; en nu zoeken zij mijn ziel, om die weg te nemen” (1 Koningen 19:9, 10). Hieruit zijn minstens drie redenen voor Elia’s moedeloosheid op te maken.

Ten eerste dacht Elia dat zijn werk voor niets was geweest. Hij had Jehovah jarenlang ijverig gediend en Zijn heilige naam en aanbidding altijd voor laten gaan, maar de situatie was alleen maar erger geworden. Het volk was nog steeds ongelovig en opstandig, en de valse aanbidding breidde zich uit. Ten tweede voelde Elia zich alleen. „Ik ben alleen overgebleven”, zei hij, alsof hij de laatste in het land was die Jehovah nog diende. Ten derde was Elia bang. Veel van zijn medeprofeten waren al gedood, en hij wist zeker dat hij nu aan de beurt was. Het was misschien niet makkelijk te erkennen dat hij zich zo voelde, maar hij liet zich niet door trots of schaamte tegenhouden. Hij vertelde God in gebed alles wat er in hem omging, en daarmee gaf hij alle gelovige mensen een goed voorbeeld (Psalm 62:8).

Hoe reageerde Jehovah op Elia’s angst en bezorgdheid? De engel vroeg Elia in de opening van de grot te gaan staan. Dat deed hij, zonder te weten wat er ging gebeuren. Ineens kwam er een sterke wind opzetten! Dat moet een oorverdovend lawaai gegeven hebben, want het waaide zo hard dat bergen werden verscheurd en rotsen verbrijzeld. We kunnen ons voorstellen dat Elia zijn ogen probeerde te beschermen en tegelijk zijn grove haren mantel vasthield waar de wind aan rukte. Daarna  moest hij zijn best doen om overeind te blijven, want de grond onder zijn voeten begon te bewegen: een aardbeving! Daar was hij nog maar net van bekomen toen er een groot vuur voorbijkwam, dat hem dwong een paar stappen achteruit te doen, de grot in (1 Koningen 19:11, 12).

In alle drie de gevallen zegt het verslag dat Jehovah niet in deze spectaculaire demonstraties van natuurkracht te vinden was. Elia wist dat Jehovah niet de een of andere mythische natuurgod was zoals Baäl, die door zijn misleide aanbidders geprezen werd als de Wolkenberijder, of brenger van regens. Jehovah is de echte Bron van alle enorme krachten in de natuur, maar hij is ook veel groter dan alles wat hij gemaakt heeft. Zelfs de stoffelijke hemel kan hem niet bevatten! (1 Koningen 8:27) Maar hoe werd Elia hierdoor geholpen? Denk eens aan zijn angst. Met een God als Jehovah aan zijn kant, die al die enorme krachten kan gebruiken, hoefde Elia echt niet bang te zijn voor Achab en Izebel! — Psalm 118:6.

Toen het vuur weg was, werd het stil en hoorde Elia „een rustige, zachte stem” *. Die vroeg hem opnieuw zich te uiten, en dat deed Elia: hij vertelde voor de tweede keer waar hij mee zat. Misschien luchtte dat hem verder op. Maar ongetwijfeld vond Elia meer troost in wat de „rustige, zachte stem” daarna zei. Jehovah verzekerde hem dat hij helemaal niet nutteloos was. Waarom niet? God vertelde hem dat hij in de oorlog tegen de Baälaanbidding nog van alles ging doen. Elia’s werk was duidelijk niet voor niets geweest, want wat God van plan was, kon niemand tegenhouden. En Elia speelde daar nog steeds een rol in, want Jehovah gaf hem specifieke instructies; hij moest weer aan het werk (1 Koningen 19:12-17).

Maar hoe zat het met Elia’s eenzaamheid? Jehovah deed daar twee dingen aan. Ten eerste gaf hij Elia de opdracht om Elisa te zalven als de profeet die hem uiteindelijk zou opvolgen. Deze jongere man zou een paar jaar Elia’s metgezel en helper zijn. Dat was een vooruitzicht waar hij echt iets aan had! Ten tweede kwam Jehovah met geweldig nieuws: „Ik heb er zevenduizend in Israël overgelaten, alle knieën die zich niet voor Baäl hebben gebogen, en elke mond die hem niet heeft gekust” (1 Koningen 19:18). Elia was helemaal niet alleen. Het moet hartverwarmend voor hem zijn geweest te horen dat er nog duizenden anderen waren die weigerden Baäl te aanbidden. Ze hadden Elia nodig. Hij moest doorgaan met zijn trouwe dienst om in die moeilijke tijd een voorbeeld voor ze te zijn in rotsvaste loyaliteit aan Jehovah. Elia moet diep geraakt zijn door die woorden van Jehovah’s boodschapper, de „rustige, zachte stem” van zijn God.

Net als Elia zijn ook wij misschien onder de indruk van de enorme krachten in de natuur, en terecht. De schepping is een levendig bewijs van de kracht van de Schepper (Romeinen 1:20). Jehovah gebruikt zijn grenzeloze kracht nog steeds heel graag om zijn trouwe aanbidders te helpen (2 Kronieken 16:9). Maar hij spreekt nog het meest tot ons via zijn Woord, de Bijbel (Jesaja 30:21). Eigenlijk is de Bijbel als een „rustige, zachte stem” waarmee Jehovah ons in deze tijd leidt, corrigeert, opbeurt, en verzekert van zijn liefde.

Liet Elia zich op de Horeb door Jehovah troosten? Jazeker! Hij was al snel weer aan het werk als de moedige, trouwe profeet die tegen de verdorven valse aanbidding streed. Als ook wij luisteren naar Gods woorden, naar „de vertroosting uit de Schriften”, kunnen we Elia’s geloof navolgen (Romeinen 15:4).

[Voetnoten]

[Illustratie op blz. 19]

Jehovah zegende Elia op een indrukwekkende manier, in goede en slechte tijden

[Illustratie op blz. 20]

Wanhopig stortte Elia zijn hart bij Jehovah uit

[Illustratie op blz. 21]

Jehovah gebruikte zijn enorme kracht om Elia te troosten en op te beuren