Jonge mensen vragen . . .

Waarom heeft mijn vriend mij gekwetst?

„Ik had een paar vriendinnen . . . Toen raakten zij bevriend met een ander meisje en als ik dan naar ze toe liep, stopten ze met praten. . . . Ze begonnen mij overal buiten te laten. Ik voelde me echt gekwetst.” — Karen. *

HET kan de beste vrienden overkomen. De ene dag zijn ze onafscheidelijk en de volgende dag praten ze niet eens tegen elkaar. „Een vriendin moet iemand zijn op wie je je kunt verlaten en die je kunt vertrouwen, iemand bij wie je terechtkunt wat er ook gebeurt”, zegt de zeventienjarige Nora. Maar soms kan je beste vriend of vriendin zich gaan gedragen als je ergste vijand.

Vriendschap onder vuur

Waaraan is het te wijten wanneer een innige vriendschap stukloopt? Voor Sandra begonnen de problemen toen haar vriendin Megan een van haar favoriete shirts leende. „Toen ze het teruggaf,” zegt Sandra, „was het vuil en zat er een scheurtje in de mouw. Ze zei er niet eens iets over, alsof ik het niet zou merken.” Wat vond Sandra van Megans gebrek aan consideratie? „Ik was woedend”, zegt zij. „Het was alsof zij geen respect had voor mijn spullen . . . of voor mijn gevoelens.”

Gekwetste gevoelens kunnen ook ontstaan wanneer een goede vriend iets doet of zegt wat jou in verlegenheid brengt. Dat overkwam Cindy toen zij een paar van haar klasgenoten vertelde dat zij een boek voor haar spreekbeurt nog niet had gelezen. Plotseling begon haar vriendin Kate haar op haar kop te geven. „Ze zette me voor een hele groep van onze vrienden voor schut”, herinnert Cindy zich. „Ik was zo kwaad op haar. Daarna werd het echt anders.”

Soms ontstaat er een kloof wanneer een vriendin tijd met nieuwe vriendinnen begint door te brengen. „Ik had een goede vriendin die toen bij een clubje ging horen”, zegt de dertienjarige Bonnie. „Ze begon mij te negeren.” Of misschien begin je in iemands vriendschap bijbedoelingen te ontdekken. „Bobby en ik waren echt goede vrienden”, zegt de dertienjarige Joe. „Ik dacht dat hij me aardig vond omdat ik ben zoals ik ben, maar ik kwam erachter dat hij mij alleen maar aardig vond omdat mijn vader in de reclame zit en altijd aan goede kaartjes voor wedstrijden en concerten kon komen.” Hoe voelt Joe zich nu? „Ik zal Bobby nooit meer vertrouwen!”, zegt hij.

In sommige gevallen onthult een vriend misschien informatie aan anderen die jij vertrouwelijk wilde houden. Allison bijvoorbeeld sprak  met haar vriendin Sara over het persoonlijke probleem van een collega. De volgende dag bracht Sara de kwestie ter sprake waar de collega bij was. „Ik had nooit gedacht dat zij zo’n kletskous zou zijn!”, zegt Allison. „Ik was ziedend.” Rachel van zestien maakte iets dergelijks mee toen een goede vriendin iets doorvertelde waarover zij het onder vier ogen hadden gehad. „Ik voelde me opgelaten en ook verraden”, zegt Rachel. „Ik dacht bij mezelf: ’Hoe kan ik haar ooit nog in vertrouwen nemen?’”

Een vriendschap kan voorzien in een bron van emotionele steun, vooral wanneer er een gevoel van wederzijdse zorg en wederzijds vertrouwen en respect bestaat. Toch kunnen zelfs hechte vriendschappen tijden van spanning doormaken. De bijbel merkt eerlijk op: „Er bestaan metgezellen die geneigd zijn elkaar aan stukken te breken” (Spreuken 18:24). Wat de oorzaak ook is, het kan verschrikkelijk zijn wanneer je het gevoel hebt te zijn verraden door een vriend. Waarom gebeurt zoiets?

Waarom vriendschappen bekoelen

Geen menselijke relatie — of het nu jongeren of volwassenen betreft — is probleemloos. Het is per slot van rekening net zoals de christelijke discipel Jakobus schreef: „Wij allen struikelen vele malen. Indien iemand in woorden niet struikelt, die is een volmaakt man, in staat om ook zijn gehele lichaam in toom te houden” (Jakobus 3:2; 1 Johannes 1:8). Omdat iedereen fouten maakt, is het alleen maar te verwachten dat een vriend vroeg of laat iets zal doen of zeggen dat je kwetst. Misschien herinner je je zelfs wel een gelegenheid waarbij jij de gevoelens van die persoon ook hebt gekwetst (Prediker 7:22). „Wij zijn allemaal onvolmaakt en wij zullen elkaar af en toe tegen de haren in strijken”, zegt de twintigjarige Lisa.

Naast menselijke onvolmaaktheid zijn er andere factoren die erbij betrokken zouden kunnen zijn. Bedenk dat je interesses — en ook die van je vrienden — naarmate je opgroeit en volwassen wordt, gewoonlijk zullen veranderen. Dus kunnen twee mensen die ooit veel gemeen hadden, erachter komen dat zij langzaam maar zeker uit elkaar groeien. Een tiener klaagde over haar beste vriendin: „We bellen elkaar niet meer zo vaak en áls we elkaar spreken, zijn we het haast nooit meer over iets eens.”

Uiteraard kan het gebeuren dat je gewoon uit elkaar groeit. Maar waarom kwetsen sommige mensen hun vrienden? Vaak is er jaloezie bij betrokken. Het kan bijvoorbeeld zijn dat een vriend zich aan jou stoort vanwege je talenten of bekwaamheden. (Vergelijk Genesis 37:4; 1 Samuël 18:7-9.) „Jaloezie is verrotting voor de beenderen”, zegt de bijbel (Spreuken 14:30). Het veroorzaakt afgunst en wedijver. Wat de oorzaak ook is, wat kun je doen wanneer een vriend of vriendin jou kwetst?

Het weer goedmaken

„Eerst observeerde ik de persoon en probeerde dan vast te stellen of hij of zij het expres had gedaan”, zei Rachel. Wanneer je het slachtoffer bent van woorden of een daad die jij beledigend vond, reageer dan niet alleen op grond van de emoties van het moment. Wees in plaats daarvan geduldig en overdenk de kwestie (Spreuken 14:29). Zal je haastige reactie op wat jij als belediging opvatte de situatie echt verbeteren? Na de kwestie te hebben overdacht, kies je er misschien voor het advies uit Psalm 4:4 op te volgen: „Raakt in beroering, maar zondigt niet. Zegt wat gij te zeggen hebt, in uw hart, op uw bed, en zwijgt.” Dan kun je het verkiezen ’liefde een menigte van zonden te laten bedekken’. — 1 Petrus 4:8.

En als je nu het gevoel hebt dat je het grievende gedrag gewoon niet van je af kunt zetten? In zo’n geval kan het het beste zijn om op de persoon af te stappen. „Ga er gewoon met z’n tweeën voor zitten en praat uit wat er is gebeurd”, zegt de dertienjarige Frank. „Als je dat niet doet, blijf je met wrok rondlopen.” Susan van zestien vond dit ook. „Het beste dat je kunt doen,” zegt ze, „is hun vertellen dat je hen vertrouwde en dat ze je hebben teleurgesteld.” Jacqueline handelt dingen ook liever onder vier ogen af. „Ik probeer de dingen openhartig te bespreken”, zegt ze. „Meestal is de persoon eerlijk tegen je en kun je dingen vrijwel meteen oplossen.”

 Natuurlijk moet je oppassen dat je niet in een vlaag van woede op je vriend of vriendin afstapt. De bijbel verklaart: „Een woedend man verwekt twist, maar wie langzaam tot toorn is, brengt ruzie tot bedaren” (Spreuken 15:18). Wacht dus tot je bedaard bent voordat je probeert de zaak op te lossen. „Eerst ben je kwaad,” geeft Lisa toe, „maar je moet jezelf de kans geven af te koelen. Wacht totdat je niet meer zo intens boos bent op de persoon. Dan kun je naar de persoon toe gaan, erbij gaan zitten en dingen op een rustige manier bespreken.”

Het sleutelwoord is „rustig”. Bedenk dat het niet je doel is je vriend of vriendin uit te foeteren, maar om dingen op een vriendschappelijke manier recht te zetten en, als het lukt, de vriendschap te herstellen (Psalm 34:14). Wees dus openhartig. „Je kunt zeggen: ’Ik ben jouw vriendin en jij bent mijn vriendin; maar ik moet gewoon weten wat er is gebeurd’”, oppert Lisa. „Je moet weten wat de reden achter de daad was. Als je dat eenmaal weet, is het meestal niet zo moeilijk het te verwerken.”

Het zou beslist verkeerd zijn om te proberen wraak te nemen door misschien over de persoon te roddelen en te proberen anderen partij te laten kiezen voor jou. De christelijke apostel Paulus schreef aan de Romeinen: „Vergeldt niemand kwaad met kwaad” (Romeinen 12:17). Heus, ongeacht hoe diep iemand ook gekwetst is, wraak nemen zal de zaak alleen maar erger maken. „Wraak loont niet”, zegt Nora, „want je zult nooit meer vrienden worden.” Ze voegt er echter aan toe dat wanneer je je best doet om de vriendschap te herstellen „je je een beter mens voelt”.

Maar als je vriend of vriendin nu niet gunstig reageert op jouw pogingen tot verzoening? Bedenk in zo’n geval dat er uiteenlopende gradaties van vriendschappen bestaan. „Niet elke vriend zal een goede vriend worden”, zegt gezinsadviseur Judith McCleese. „Ontdek dat je verschillende soorten vriendschappen kunt hebben.” Niettemin kun je troost putten uit het feit dat jij gedaan hebt wat je moest doen om de vrede te herstellen. De apostel Paulus schreef: „Zijt indien mogelijk, voor zover het van u afhangt, vredelievend jegens alle mensen.” — Romeinen 12:18.

Zelfs de meest hechte vriendschappen zullen wel eens stormachtig weer meemaken. Als je de storm kunt doorstaan zonder dat je hierdoor je beeld van anderen en je eigenwaarde laat ruïneren, ben je aardig op weg om een rijpe volwassene te worden. Hoewel sommigen misschien „geneigd zijn elkaar aan stukken te breken”, verzekert de bijbel ons ook dat ’er een vriend bestaat die aanhankelijker is dan een broeder’. — Spreuken 18:24.

[Voetnoot]

[Illustraties op blz. 15]

Je kunt een vriendschap herstellen door te praten over wat er is gebeurd