Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

IINIMA MBYOKA YA NINGWA MONDJOKONONA YOONZAPO DHAJEHOVA

“Aauvithi yUukwaniilwa moBritania zeni moomvugo!”

“Aauvithi yUukwaniilwa moBritania zeni moomvugo!”

OPWA ningwa eindilo lyomeendelelo tali ti: “Aauvithi yUukwaniilwa moBritania zeni moomvugo!” (Osha popiwa mokafo Informant, * kaDesemba 1937 komoLondon) Oka gwedha ko ka ti: “Muule womimvo omulongo inapu ningwa ehumokomeho lyi iwetikile lela.” Olopota yomumvo gwiilonga yomo 1928 sigo 1937 oye shi ulike.

AAKOKOLINDJILA OYENDJIYENDJI

Oshike sha li sha ningitha aantu kaayu uvithe ya mana mo moBritania? Omagongalo oga kala unene haga longitha “omikalo dhokuuvitha omikulu,” taga longitha owala omihingo ndhi dha li hadhi longithwa omimvo dhonale. Oshikwawo, oshitayimbelewa osha li sha tokola kutya oshitopolwa oshi na owala okukala shi na aakokolindjila 200 mboka haya longo miitopolwa mbyoka ihaayi longwa naanaa, pehala lyokulonga miitopolwa moka mu na omagongalo. Onkee ano, osha lombwele mboka ye na ombepo yuukokolindjila kutya moBritania kamu na ompumbwe yaakokolindjila noshe ya ladhipike ya ka longe kiilongo yilwe yaEuropa. Oshi shi kupandulwa sho aakokolindjila oyendji ya thigi po Britania e taya yi kiilongo, ngaashi kuFulaanisa, nonando elaka kaya li ye li shi nawa.

“ELALAKANO NDYOKA LI NA OKUGWANITHWA PO”

Moshifo sho-Informant shomomuvo 1937 omwa li oshitopolwa tashi popi kombinga yelalakano ndyoka lya tulwa po mo 1938, lyokulonga oowili omiliyona yimwe. Elalakano ndyoka olya li tali vulu okugwanithwa po nuupu ngele aauvithi taya longo oowili 15 momwedhi omanga aakokolindjila taya longo oowili 110. Opwa li pwa ningwa eetopo pu kale hapu unganekwa mokati koshiwike ongundu yokuya miilonga yomomapya tayi longo oowili ntano mesiku, yo kongulohi tayi gandja eitulomo komaishunoko.

Aakokolindjila aalaadhi ye li muukalele

Omikalo ndhika omipe dhokuuvitha odha li dha nyanyikilwa koyendji. Omumwatate Hilda Padgett  * okwa ti: “Ehiyo olya li lya ningwa okuza koombelewa oonene, aantu ya kuthe ombinga miilonga mbyoka. Oyendji yomutse otwa kala twe yi halelela, nokonima yethimbo oye ke eta iizemo iiwanawa.” Omumwameme F. Wallis okwa ti: “Edhiladhilo lyokulonga oowili ntano mesiku ewanawa lela. Kasha li tuu shinyanyudha okulonga esiku alihe miilonga yOmuwa!  . . .  Otashi vulika twa li hatu zimbuka twa loloka shili, ihe otwa li hatu kala twa nyanyukwa.” Omugundjuka Stephen Miller okwa li u uvite kutya iilonga mbika oye endelela nokwa katuka onkatu. Okwa li a halelela oku shi ninga manga e na ompito. Ota dhimbulukwa ongundu yaantu ye li koombasikela taya longo esiku alihe muukalele, nokongulohi oya li haya dhana iipopiwa mbyoka ya kwatwa muungalo. Oya li hayu uvitha nuulaadhi taye ende nomapulakata momapandaanda taya gandja iifo.

Oshifo sho-Informant osha ningi natango etseyitho epe tali ti: “Otwa pumbwa aakokolindjila ye li 1000.” Opwa ningwa elandulathano epe li na ko nasha naakokolindjila kutya itaya ka longa we kokule nomagongalo, ihe otaya ka longa popepi nago, opo ye ga yambidhidhe noye ga koleke. Omumwameme Joyce Ellis okwa ti: “Aamwatate oyendji oya li ya halelela okukokola ondjila.” Okwa ti ishewe: “Nonando onda li owala ndi na omimvo 13 pethimbo mpoka, onda li nda halelela okukokola ondjila.” Okwa gwanitha po elalakano lye muJuli 1940, sho e na omimvo 15. Peter ngoka konima yethimbo a ka ninga omusamane gwaJoyce, oku uvu ehiyo ndyoka tali ti: “Zeni moomvugo” nolye mu ningitha a dhiladhile kombinga yokukokola ondjila. MuJuni 1940, sho e na omimvo 17, okwa hingi ookilometa 105 u uka koScarborough hoka a ka tameka okukokola ondjila.

Cyril naKitty Johnson oya li ya ningi eiyambo enene lyokuninga aakokolindjila. Oya tokola okulanditha po egumbo lyawo niinima yawo, opo ya vule okwiikwathela sho ye li miilonga yethimbo lyu udha. Cyril okwe etha po iilonga ye, muule owala womwedhi gumwe oya tameke okukokola ondjila. Cyril okwa ti: “Otwa li tu na einekelo kutya otayi ke enda nawa, notwe yi longo nehalo ewanawa notwa nyanyukwa.”

AAKOKOLINDJILA OYA PEWA OMAGUMBO

Sho omwaalu gwaakokolindjila gwe ende tagu koko, aakuluntugongalo oya kongo po omikalo dhokukwathela aakokolindjila mboka. Jim Carr ngoka a li omutonatelishikandjo mo 1938, okwa yambidhidha edhiladhilo ndyoka lyokupa aakokolindjila omagumbo miilando. Ongundu yaakokolindjila oya li ya ladhipikwa yi kale pamwe momagumbo moka, noya longele kumwe, opo kaaya longithe oshimaliwa oshindji. Aakokolindjila oya li haya kala megumbo enene hali futilwa li li moSheffield, nolya li hali tonatelwa komukuluntugongalo. Aamwatate naamwameme yomegongalo lyomoshitopolwa oye ya kwathele pashimaliwa noye ya pe iikwaipundi yomegumbo. Jim ota dhimbululukwa kutya “kehe gumwe okwa li ta longo nuudhiginini.” Aakokolindjila omulongo mboka haya longo nuudhiginini oya li ya kala megumbo moka noya li hayi ipalutha pambepo esiku kehe. Okwa ti ishewe: “Oya li haya kundathana enyolo lyesiku ongula kehe poshitaafula. Konima yaashono, aakokolindjila oya li haya yi esiku kehe kiitopolwa yawo yi ili noyi ili moshilando.”

Aakokolindjila aape taya yi momapya moBritania

Aauvithi naakokolindjila oya li yi inyenge nawa kelalakano lyokulonga oowili omiliyona yimwe mo 1938. Oshikwawo, oolopota odhu ulike ehumokomeho miitopolwa ayihe mbyoka ya longwa. Muule womivo ntano, omwaalu gwaauvithi moBritania ogwi indjipala lwiikando itatu lwaampo. Omukalo ngoka omupe gwokugandja eitulomo kiilonga yUukwaniilwa ogwa li gwa kwathele aapiya yaJehova ya taalele omashongo moomvula ndhoka dha ka landula ko sho pwa ka kala pu na iita.

Kunena, sho iita yaArmagedon tayi ende tayi hedha popepi, omwaalu gwaakokolindjila moBritania otagu ende tagu indjipala. Omwaalu gwaakokolindjila ogwa adha oshitsa shopombanda muule womimvo omulongo dha pita. MuKotoba 2015, aakokolindjila oya li 13 224. Aakokolindjila mbaka oya za mo moomvugo shili, noya mona kutya iilonga yethimbo lyu udha oyo iilonga ya dhenga mbanda moonkalamwenyo dhawo.

^ okat. 3 Konima yethimbo okafo hoka oke ki ithanwa Uukalele Wetu wUukwaniilwa.

^ okat. 8 Ondjokonona yomumwameme Padgett’s oya popiwa mOshungolangelo ye 1 Kotomba 1995 mOshiingilisa, ep. 19-24.