1. I vyani vino Manoa wacisile lino uvwile ukuti wasya aye isi?

MANOA nu muci yasininkizye ukuti yatalakwatapo umwana. Lyene wanda umwi, umungeli wakwe Yeova wanenyile muka Manoa ukuti alakwata umwana umonsi. Ala cali icakuzungusya! Lino umuci wanenyile iya, iya watemilwe wakwe cimwi. Lelo iya welenginyepo sana pali vino Yeova walondanga ukuti aacita ndi waya isi. Uzye Manoa nu muci yali nu kusambilizya uli umwana ukuti atemwe Yeova nu kulamuombela lino antu aingi umu Izlaeli yacitanga ivintu ivipe? Manoa walenzile kuli Yeova ukuti atume umungeli nupya lino watile: ‘Napapata, we [Yeova], sungaleka umuntu wako wino waliwatuma aize nupya kuli sweswe, pakuti atusunde vino tulinzile kucitila umulumendo wino alavyalwa.’—Yakapingula 13:1-8.

2. I vyani vino mulinzile ukusambilizya ana, nupya mungacita uli vivyo? (Lolini kambokosi akakuti “ Asambi Yakwe Baibo Yano Mulinzile Kucindamika Sana.”)

² Ndi cakuti mwemwe ya vyazi, limwi mungamanya vino Manoa uvwile. Namwe kwene mwakwata umulimo wakusambilizya ana inu ukumanya nu kutemwa Yeova. (Mapinda 1:8) Lino  muli pa kupepa kwa lupwa, mulinzile ukuyazwa vino yangatwalilila ukusambilila pali Yeova nu kusambilila Baibo. Lelo icumi icakuti, mulinzile ukulayasambilizya na vyuze ukuluta sile pakuyawelengela Baibo cila mulungu. (Welengini Malango 6:6-9.) I vyani na vyuze ivingamwazwa ukuyasambilizya ukutemwa nu kuombela Yeova? Umwi lyasi lii, tumasambilila pali vino Yesu wacitanga, na vino avyazi yangamukolanya. Nandi icakuti atali a isi, mungamukolanya muli vino wasambilizyanga asambi yakwe. Yesu watemilwe asambi yakwe nupya wali muicefye. Alino nupya wilukanga, kulikuti, wamanyile ningo vino yelenganyanga nupya wamanyile ni vya kuyazwa. Fwandi lekini tusambilile vino tungakolanya Yesu.

3. Uzye asambi yakwe Yesu yamanyile uli ukuti Yesu wayatemilwe?

³ Ilingi Yesu wanenanga asambi yakwe ukuti wayatemilwe. (Welengini Yoane 15:9.) Nupya wasumbanga insita ikulu sana nayo. (Mako 6:31, 32; Yoane 2:2; 21:12, 13) Yesu atali sile kasambilizya wa yasambi yakwe; lelo wayamanga nu kuti ya cuza. Fwandi yasininkizye ukuti wayatemilwe. I vyani vino mungasambililako kuli Yesu?

4. Uzye mungalanga uli ana inu ukuti mwayatemwa? (Lolini cikope ca kutandikilako.)

⁴ Mwanena ana inu ukuti mwayatemwa, nupya mwayanena ukuti yacindama. (Mapinda 4:3; Tito 2:4) Samueli, aakaikala uku Australia, walanzile ukuti: “Lino nali nene mwance, ya Tata yambelengelanga Ibuku Lyane Ilya Malyasi Amuli Baibo cila manguzi. Yaasukanga vyonsi vino nayuzyanga, yankumbatilanga, yantonsolanga nu kunena ukuti ulale ningo. Lyene icanzungwisye i cakuti ulupwa luno yatata yakuliilemo, yatayakumbatilanga nandi kuyatonsola! Nomba nandi caali vii, yene yantemilwe sana. Lyene  nani, nizile injatemwa sana, nupya nali ni nsansa wakwe cimwi.” Mwanena ana inu ilingi ukuti “Nakutemwa.” Mwayakumbatila nu ku yatonsola. Mwasumba insita ikulu ala mukulanda nayo, mwaliila nayo pamwi, nu kucinila nayo pamwi.

5, 6. (a) Apa mulandu wakuti Yesu watemilwe asambi yakwe, i vyani vino wacisile? (b) Uzye mulinzile ukusunda uli ana inu?

⁵ Yesu walanzile ukuti: “Nkanenola nu kuvunuka yonsi yano natemwa.” * (Lolini futunoti.) (Umbwilo 3:19) Ilingi asambi yakwe Yesu, yapaazyanyanga pali wino wali umukulu pali aliyo. Yesu atasuuzileko sile pi lyasi lii. Lelo, wayatekanyizizye nu kuyakalipila imiku iingi. Insita yonsi wali ni cikuku, nupya waloleelanga insita isuma nu kusoolola ncende isuma pa kuyalungika.—Mako 9:33-37.

⁶ Pa mulandu wakuti mwatemwa ana inu, mwamanya ukuti mulinzile ukuyasunda. Insita zimwi cikazipa ndi cakuti mwayalondolwela u mulandu uno cimwi cazipila nu mulandu uno cipila. Nga ndi cakuti yakana ukuvwa? (Mapinda 22:15) Sambililini kuli vino Yesu wacisile. Mwatekanya lino mukuyasunda, lino mukuyatungulula, lino mukuyasambilizya, na lino mukuyalungika. Mwasoolola insita isuma ni ncende kuno mungayasundila, nupya umu cikuku. Nkazi wa ku South Africa uwi zina lyakuti Elaine akaiusya vino avyazi yakwe yamusundanga. Lyonsi yamulondolwelanga vino alinzile ukucita. Ndi yamunena ukuti yamamusalapula ndi waluvyanya, ala yamacita vivyo kwene. Lelo pali ino nsita akati: “Yatatazile iyansundapo ala iyasoka nanti ukukana nena cino yakunsundila.” Apa mulandu wakuti yacitanga vii, lyonsi wiusyanga ukuti avyazi yakwe yamutemilwe cuze.

7, 8. (a) Uzye ivyani vino asambi yasambilileko kuli vino Yesu wapefile? (b) Uzye amapepo inu yangazwa uli ana inu ukutaila Yeova?

⁷ Lino kwasile panono ukuti yaleme Yesu nu kumukoma, wapapasile kuli Isi ukuti: Abba, “Tata, vintu vyonsi i vyangupale kunuli. Sisya ulwako luu lwa ucuzi kunondi kusi kulonda kwane, lelo kulonda kwako kucitike.” * (Lolini futunoti.) (Mako 14:36) Mutale mwelenganye vino asambi yelenginye lino yuvwile vino Yesu wapepanga. Izile iiluka ukuti nandi cakuti Yesu wali umu malilike, wapefile kuli Isi ukuti amwazwe. Fwandi yasambilile ukuti nayo kwene yalinzile ukuicefya nu kutaila sana Yeova.

⁸ Ana inu yangasambilila ivingi kuli vino mukapepa. Mutalinzile sile ukupepa pakuti ana yasambilileko ivya kupepa. Lelo lino yakuvwa vino mukupepa, yangasambilila ukutemwa Yeova. Lino mukupepa, mutalinzile  sile ukulenga Leza ukuti azwe ana inu, lelo mulinzile ukulenga nu kuti amwazwe namwe kwene. Umukazyana uwizina lyakuti Ana aakaikala uku Brazil, walanzile ukuti: “Lino umu lupwa lwitu mwayanga intanzi, limwi ale mama na kuku yakulwala, avyazi yane yalenganga kuli Yeova ukuti ayazwe mu mavya yano yakupitamo nu kuyapeela amano apakuti yangapingulapo ningo ivya kucita. Insita zimwi ndi vintu vyayatalila sana, yasiilanga vyonsi umu makasa yakwe Yeova. Lyene fwandi, nizile nsambilila ukutaila Yeova insita yonsi.” Ndi cakuti ana inu yakuvwa vino mukupepa ukuti Yeova amwazwe ukuti mukasimikileko uku inamupalamano nandi vino mulalenga ulusa kuli yano yamingizyako incito pakuti muye uku kulongana kwa citungu, yaliluka ukuti mwataila ukuti Yeova sile aangamwazwa, nayo ala yalaacita vivyo kwene.

9. (a) Uzye Yesu wasambilizye uli asambi yakwe ukuti yaye aicefye nupya aula ukaitemwe? (b) I vyani vino ana inu yalasambilila kuli mwemwe ndi cakuti mutaitemwa nupya mwaicefya?

⁹ Yesu waicefizye nupya atali na ukaitemwe, fwandi acino waneniile na asambi yakwe ukuti yalinzile ukuicefya nupya yatalinzile ukuya na ukaitemwe. (Welengini Luka 22:27.) Atumwa yaweni vino Yesu waipeelisye ukuombela Yeova nu kwazwa yauze, fwandi nayo kwene yasambilile ukucita vivyo kwene. Namwe kwene mwe ya vyazi mungasambilizya ningo ana ndi cakuti mwemwe mukutandikilapo ukucita vino mukulonda yaacita. Ya Debbie, yano yakwata ana yaili yalanzile ukuti: “Ntuvwanga uzuwa pa nsita ino ya wane yayanga na yauze pa mulandu wakuti aa eluda. Namanyile ukuti naswe  kwene tukaya nayo pamwi.” (1 Timoti 3:4, 5) Uzye vino ya Debbie na ya iya ya Pranas yacisile, vyavwile uli ulupwa lwao? Ya Pranas yatiile, ana yao lyonsi yakaitemelwa ukwazwa antu ndi cakuti yali uku kulongana kukalamba. Ana yao yaali ni nsansa, yaakweti ivyuza visuma, nupya lyonsi yalondanga ukuya pamwi na ina na ya nkazi. Yonsi umu lupwa lyene yaaya umu mulimo wa nsita yonsi. Ndi cakuti mwaicefya nupya mutaitemwa, mulasambilizya ana inu ukuti yaitemelwa ukwazwako yauze.

10. Uzye Yesu waomvizye uli ukwiluka lino antu yamwi aku Galile yaile umu kumulonda?

¹⁰ Yesu wali umu malilike, fwandi wilukanga. Atiikanga sile amano kuli vino umuntu waluvyanya, lelo wikanga mano na kuli cino calenga umuntu wiyo ukuluvyanya. Wamanyanga vino antu yakwelenganya. Pa nsita imwi, antu aku Galile yaile umu kumulonda. (Yoane 6:22-24) Wizile amanya ningo ukuti cino antu yaa yamulondelanga asi ukuti yuvwe vino wasambilizyanga, lelo yalondanga ivyakulya. (Yoane 2:25) Yesu wamanyile vino yelenganyanga. Lelo wayatekanyizizye nu kuyasunda, nupya wayalondolwelile vino yaali nu kucita.—Welengini Yoane 6:25-27.

11. (a) Mungamanya uli vino ana inu yakauvwa pa mulimo wakusimikila? (b) Mungavwa uli ana inu ukutemwa ukusimikila?

¹¹ Nandi cakuti tutange tumanye vino antu yauze yakwelenganya, naswe kwene tungaya nu kwiluka. Limwi avyazi, yangezya ukumanya ningo vino ana yao yakayuvwa pa mulimo wakusimikila. Avyazi yangayuzya aineco ukuti, ‘Uzye ana yane yakazumila sile ukuya umu mulimo wakusimikila ndi cakuti iyamanya ukuti tumaya tukakwate akasita ka kupuza nu kulya nanti ukumwa tumwi?’ Ndi cakuti mwazana ukuti ana inu yatatemwa ukusimikila, manyini vino mungacita pakuti muyazwe ukutemwa ukusimikila. Mwayapeela vyakucita lino muli umu mulimo wa kusimikila pakuti yalola ukuti nayo yalinzile ukuombako.

12. (a) I vyani vino Yesu wacelwileko asambi yakwe? (b) U mulandu ci uno asambi yakwe Yesu yalondekwanga ukucelulwa?

¹² A muli vyani na vyuze muno Yesu waomvyanga ukwiluka? Yesu wamanyile ukuti ndi twaluvyanya cimwi, cingalenga tuluvyanye na vyuze kwene, limwi tufike nu mukuyembuka, nupya wacelwile asambi yakwe pali cii. Asambi yakwe Yesu yamanyile ukuti ulalelale wipa. Lelo Yesu wayacelwile pali cino cingalenga yacite ulalelale. Walanzile ukuti: “Wino wensi uwalolekesya umwanaci nu kumukumbwa, wene ala walongozya nawe mu mwenzo. Linso lyako lilunji ndi lyakulenga ukwifya, litonkole nu kulisumba.” (Mateo 5:27-29) Asambi yakwe Yesu ikalanga apa nsita ino aina Loma yatemilwe ukutamba mafilimu muno mwali ivya uzelele ni mvwango izipe. Fwandi Yesu umu cikuku wacelwile asambi yakwe ukukanacita icili consi icingalenga ukuti yacite ivipe.

13, 14. Mungazwa uli ana inu ukukanatamba ivya uzelele?

¹³ Avyazi, yalinzile ukuya nu kwiluka pakuti yaazwa ana yao ukumanya vino yatalinzile ukucita pakuti yataasosya Yeova. Lyene icaulanda, ana ndakai yakwati uwavya uwakuti insita imwi yangalonda ukutamba ivya uzelele. I cacumi ukuti, mulinzile ukunena ana inu ukuti ciipa ukutamba ivintu vyonsi umwaya ulalelale. Lelo pali na vyuze vino mungacita pakuti muyacingilile. Mwayuzya  mweineco ukuti: ‘Uzye ana yane yamanya cino ukutambila ivya uzelele kwipila? I cani icingalenga ukuti ana yane yaalonda ukutamba ivya uzelele? Uzye nkalanzyanya na ana yane icakuti yakaiza umukulanda nani ivili vyonsi, apakuti na lino yalatunkwa ukutamba ivya uzelele yaliza yanguzye ukuti njazweko?’ Nandi icakuti ana inu aanono sana, mungalanda nayo muti: “Ngi cakuti walola cimwi pa Intaneti cino cingalenga ukuti utandike ukwelenganya pa ulalelale nu kulondesya ukutwalilila ukulola ivikucitika, uwaiza umukunena. Utauvwa intete nanti insonyi pa kunena. Lyonsi nkalonda ukukwavwa.”

¹⁴ Ndi cakuti mukulonda ivya kulezezyamo icitendwe, mwatala imwelenganya sana pali vino ana inu yamasambililako. Ya Pranas, yano itulandapo mpiti, yalanzile ukuti: “Ungalanda vintu ivingi pa vintu ivipusane pusane, lelo ana yakalola vino avyazi yakucita nu kuyakolanya.” Ndi cakuti lyonsi mukusolola ningo inyimbo, mabuku, alino ni vyakutamba ivisuma, mungazwa na ana inu ukulacita vivyo kwene.—Loma 2:21-24.

15, 16. (a) U mulandu ci uno mulinzile ukutaila ukuti Yeova alamwazwa ukusambilizya ana inu ningo? (b) I vyani vino tulasambilila umwi lyasi ililondelilepo?

¹⁵ I vyani ivyacitike lino Manoa wanenyile Yeova ukuti amwazwe ukuya umuvyazi umusuma? ‘Leza uvwile ipepo lyakwe Manoa.’ (Yakapingula 13:9) Mwe ya vyazi namwe kwene nga mwapepa kuli Yeova aluvwa mapepo inu. Alamwazwa ukusambilizya ana inu ningo. Nupya alamwazwa nu kulanga ukutemwa, ukuya aicefye, alino nu kwiluka.

¹⁶ Pa mulandu wakuti Yeova angamwazwa ukusambilizya ana inu lino yacili anono, fwandi angamwazwa nu kusambilizya imisepela. Umwi lyasi ililondelilepo, tulasambilila vino mungazwa imisepela ukuombela Yeova lino mukukolanya vino yesu waicefizye, na vino wilukanga.