Kon Ngaa Madamo ang Nagaduhaduha nga Mahiusa sang Relihion ang Katawhan

“HIGUGMAA ang imo isigkatawo.” (Mateo 22:39) Ining sadsaran nga sulundan sang pagginawi ginadayaw sang madamo nga relihion. Kon epektibo ang pagtudlo sining mga relihion sa ila mga miembro sa paghigugma sa ila mga isigkatawo, ang ila mga miembro magahiusa kuntani. Apang, amo bala sina ang imo naobserbahan? Ang mga relihion mabaskog bala nga impluwensia para sa paghiusa? Ang isa ka surbe sining karon lang sa Alemanya namangkot: “Ginahiusa bala sang mga relihion ang mga tawo, ukon mas ginapabahinbahin pa sila?” Sa mga ginpamangkot, 22 porsiento ang nagbatyag nga ang relihion nagapahiusa, apang 52 porsiento naman ang nagbatyag nga nagapabahinbahin ini. Ayhan amo man sini ang ginabatyag sang mga tawo sa inyo pungsod.

Ngaa madamo ang wala sing salig nga mahiusa sang relihion ang katawhan? Mahimo bangod nakahibalo sila sang mga nagkalatabo sang una. Sa baylo nga mahiusa ang mga tawo, ginbahinbahin sila sang relihion. Sa pila ka kahimtangan, ang relihion amo ang kabangdanan sa labing makangilil-ad nga mga pagpamintas. Binagbinaga ang pila ka halimbawa sang nagligad lamang nga 100 ka tuig.

Naimpluwensiahan sang Relihion

Sa tion sang ikaduha nga bug-os kalibutan nga inaway, ang Romano Katoliko nga mga Croat kag Ortodokso nga mga Serb sa Balkan nagailinaway. Ang duha ka grupo lunsay nagsiling nga ginasunod nila si Jesus, nga nagtudlo sa iya mga sumulunod nga higugmaon ang ila isigkatawo. Apang, ang ila inaway nagdul-ong sa “isa sa labing makasiligni nga pagmasaker sa mga sibilyan nga narekord sa maragtas,” siling sang isa ka manugpanalawsaw. Nakugmat gid ang kalibutan sa kamatayon sang kapin sa 500,000 ka lalaki, babayi, kag kabataan.

Sang 1947 ang subkontinente sang India may populasyon nga mga 400 milyones ka tawo​—⁠mga 20 porsiento sang populasyon sang kalibutan​—⁠kalabanan mga Hindu, Muslim, kag mga Sikh. Sang natunga ang India, nabun-ag ang Islam nga pungsod sang Pakistan. Sa amo nga tion, ginatos ka libo sang mga nagdalangop gikan sa sining duha ka pungsod ang ginpanunog, ginpangkastigo, ginpaantos, kag ginpaniro sa sunodsunod nga mga pagmasaker nga sugyot sang relihion.

Dugang pa sa sining makatulublag nga mga halimbawa, ang terorismo naglapnag sa panugod sang ika-21 nga siglo. Sa karon, indi mapahamtang ang bug-os nga kalibutan bangod sang terorismo, kag madamo nga grupo sang mga terorista ang nagapangangkon nga may relihion. Ang relihion wala ginatamod subong manugsakdag sang paghiusa. Sa baylo, masami ini ginaangot sa  kasingki kag pagbinahinbahin. Busa, indi katingalahan nga ginpaanggid sang Aleman nga magasin nga FOCUS ang dalagku nga mga relihion sa kalibutan​—⁠ang Budhismo, Cristiandad, Confucianismo, Hinduismo, Islam, Judaismo, kag Taoismo​—⁠sa pulbura sang pusil.

Pagbinangig sa Sulod Mismo sang Relihion

Samtang ang pila ka relihion nagailinaway, ang iban natublag sa pagbinangig sa sulod mismo sang relihion. Halimbawa, sining karon lang ang mga simbahan sang Cristiandad gintunga sang nagapadayon nga mga debate may kaangtanan sa doktrina. Ang klero kag lego pareho nga nagapamangkot: Ginapahanugutan bala ang pagkontrol sa pagpamata? Kamusta naman ang aborsion? Dapat bala ordenahan subong mga pari ang mga babayi? Paano dapat tamdon sang simbahan ang homoseksuwalidad? Dapat bala ugyunan sang relihion ang inaway? Bangod sining mga pagbinahinbahin, madamo ang nagapalibog, ‘Paano mahiusa sang relihion ang tanan nga katawhan kon indi gani sini mahiusa ang kaugalingon sini nga mga miembro?’

Maathag nga ang relihion sa kabug-usan napaslawan nga mangin manugsakdag sang paghiusa. Apang ang tanan bala nga relihion nagapabahinbahin? May relihion bala nga tuhay​—⁠isa nga makapahiusa sa bug-os nga katawhan?

[Retrato sa pahina 3]

Ang mga pulis napilasan sa inaway sa ulot sang relihioso nga mga grupo sa India sang 1947

[Credit Line]

Photo by Keystone/Getty Images