1, 2. Whenue mí to yanwle lẹ na de to gbẹ̀mẹ, naegbọn e do yin nuyọnẹnnu nado nọ dotoaina Mẹdatọ mítọn? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn lẹ.)

EYIN jọja de wẹ a yin, a sọgan ko mọ ayinamẹ susu yí gando sọgodo towe go. Mẹplọntọ lẹ, ayinamẹtọ kavi mẹdevo lẹ sọgan ko na we tuli nado doafọna wepinplọn dahodaho kavi agbasazọ́n he akuẹ etọn tli de. Ṣigba, Jehovah uwọ na we ayinamẹ nado yinuwa to aliho he gbọnvo mẹ. Matin ayihaawe, e jlo dọ a ni wazọ́n sinsinyẹn to whenue a to wehọmẹ yì, na a nido wá penugo nado mọ azọ́n he a nado penukundo dewe go to gbedewema towe godo. (Kol. 3:23) Ṣigba, whenue a to nudide basi gando nue a na zedo otẹn tintan mẹ to gbẹ̀mẹ lẹ go, ewọ na we tuli nado nọ hodo nunọwhinnusẹ́n dagbe he tin to kọndopọ mẹ hẹ lẹndai gọna ojlo etọn na mí to ojlẹ opodo tọn ehe mẹ lẹ.—Mat. 24:14.

² Sọ hẹn do ayiha mẹ dọ Jehovah yọ́n whẹho lẹ to gigọ́ mẹ, na e yọ́n nuhe to tepọn titonu ehe, podọ e sọ yọnẹn dọ vivọnu etọn ko sẹpọ pete. (Isa. 46:10; Mat. 24:3, 36) Ewọ sọ yọ́n mí, yèdọ nuhe nọ hẹn ayajẹ po pekọ nujọnu tọn po wá na mí, gọna nuhe sọ nọ hẹn flumẹjijẹ po awubla po wá na mí. Enẹwutu, depope he  ayinamẹ gbẹtọvi tọn tlẹ gán taidi nuhe sọgbe sọ, eyin e ma tin to kọndopọ mẹ hẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn, be e ma yin nuyọnẹnnu paali.—Howh. 19:21.

3, 4. Etẹ mẹ wẹ ayinamẹ ylankan hihodo dekọtọn do na Adam po Evi po gọna kúnkan yetọn lẹ?

³ Ayinamẹ ylankan ninamẹ ko bẹsọn bẹjẹeji whenuho gbẹtọvi tọn gbọ́n, to whenue Satani biọ whẹho lọ mẹ. Na ewọ yin saklanọ bo yí ede do mọ ayinamẹtọ de wutu, e dọna Evi dọ ewọ po asu etọn po na do ayajẹ hugan eyin yé de aliho gbẹninọ tọn yetọn na yede. (Jen. 3:1-6) Ṣigba nado dọ hójọhó, mẹwhinwhàn ṣejannabi tọn wẹ Satani tindo. E jlo dọ Adam po Evi po—gọna kúnkan sọgodo tọn yetọn lẹ—ni litaina emi bosọ sẹ̀n emi kakati ni yin Jehovah. Ṣigba, nudagbe tẹwẹ Satani ko wà na yé? Jehovah wẹ na yé nuhe yé tindo lẹpo, enẹ wẹ ode awetọ, jipa whanpẹnọ lọ he yin owhé yetọn, gọna agbasa pipé yetọn he sọgan zọ́n bọ yé na nọgbẹ̀ kakadoi.

⁴ Amọ́, e blawu dọ Adam po Evi po vẹtolina Jiwheyẹwhe bo hẹn haṣinṣan yetọn hẹ ewọ gble. Dile a yọnẹn do, kọdetọn lọ lẹ blawu taun. Taidi vounvoun he yin kínkẹ́n sọn atin de go lẹ, yé jẹ kukupẹ́ ji vudevude, bo wá kú to godo mẹ. Ovi yetọn lẹ lọsu jiya dẹ̀hodo he ylando hẹnwa lọ tọn. (Lom. 5:12) Mahopọnna enẹ, suhugan gbẹtọ lẹ tọn gbẹ́ de ma nado nọ litaina Jiwheyẹwhe. Yé nọ jlo na zan gbẹzan he jlo yé. (Efe. 2:1-3) Kọdetọn lọ lẹ dohia hezeheze dọ “nuyọnẹn . . . depope ma nọ tin jẹagọdo Jehovah.”—Howh. 21:30.

5. Etẹwẹ Jiwheyẹwhe deji dọ gbẹtọvi lẹ na wà, podọ be owhẹ̀ etọn whẹ́n ya?

⁵ Ṣigba, Jehovah yọnẹn dọ gbẹtọvi delẹ, ehe bẹ jọja dagbe susu hẹn, na wá dín emi bosọ sẹ̀n emi. (Salm. 103:17, 18; 110:3) Lehe jọja mọnkọ lẹ họakuẹ to nukun etọn mẹ do sọ! Be a nọ hia dewe do yé mẹ ya? Eyin mọ wẹ, ayihaawe ma tin dọ a to vivi “nudagbe” susu tọn dù sọn Jiwheyẹwhe dè, bọ ehe nọ hẹn ayajẹ towe sudeji. (Hia Salmu lẹ 103:5; Howh. 10:22) Dile mí na mọ do todin, “nudagbe” ehelẹ bẹ núdùdù gbigbọmẹ tọn susugege he dojó, họntọn dagbe hugan lẹ, yanwle he doale lẹ gọna mẹdekannujẹ nujọnu tọn hẹn.

6. Naegbọn a dona nọ ylọ nuhudo gbigbọmẹ tọn towe dọ nujọnu, podọ nawẹ Jehovah nọ hẹn pekọ wá na nuhudo towe ehe gbọn?

⁶ To vogbingbọn mẹ na kanlin lẹ, a do nuhudo gbigbọmẹ tọn de he Mẹdatọ towe kẹdẹ wẹ sọgan hẹn pekọ wá na. (Mat. 4:4) Eyin a nọ dotoaina ẹn po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn po, a na tindo wuntuntun, nuyọnẹn po ayajẹ po. Jesu dọmọ: “Ayajẹnọ wẹ mẹhe yọnẹn dọ yé tindo nuhudo gbigbọmẹ tọn lẹ.” (Mat. 5:3) Jiwheyẹwhe nọ hẹn pekọ wá na nuhudo gbigbọmẹ tọn towe gbọn Ohó etọn po núdùdù gbigbọmẹ tọn susugege he e nọ hẹn tin-to-aimẹ gbọn “afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ” po gblamẹ. (Mat. 24:45) Lehe núdùdù enẹlẹ nọ yin wunmẹwunmẹ bosọ dojó do sọ!—Isa. 65:13, 14.

7. Etẹwẹ yin delẹ to ale he núdùdù gbigbọmẹ tọn he Jiwheyẹwhe nọ na mí lọ dùdù nọ hẹnwa lẹ mẹ?

⁷ Núdùdù gbigbọmẹ tọn he Jiwheyẹwhe nọ hẹn tin-to-aimẹ na gọalọna we nado wleawuna nuyọnẹn po nugopipe nulẹnpọn tọn po, ehe sọgan basi hihọ́na we to aliho susu mẹ. (Hia Howhinwhẹn lẹ 2:10-14.) Di apajlẹ, jẹhẹnu ehelẹ wẹ zọ́n bọ a nọ doayi nuplọnmẹ lalo lẹ go, taidi pọndohlan lọ dọ Mẹdatọ de ma tin. Yé nọ basi hihọ́na we sọta lalo lọ dọ akuẹ po nutindo lẹ po wẹ yin nujọnu nado tindo ayajẹ. Podọ yé nọ gọalọna we nado doayi ojlo ylankan po walọyizan mẹdetiti huhusudo tọn lẹ po go bo nọavùnte sọta yé. Enẹwutu, zindonukọn nado nọ dín nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn po nugopipe nulẹnpọn tọn po, bo nọ mọ yé di adọkunnu lẹ! Eyin a tindo jẹhẹnu họakuẹ enẹlẹ, a na wá tindo numimọ  mẹdetiti tọn dọ Jehovah yiwanna we bo nọ jlo nuhe yin dagbe hugan na we.—Salm. 34:8; Isa. 48:17, 18.

8. Naegbọn a dona dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe todin, podọ ale tẹwẹ ehe na hẹnwa na we to sọgodo?

⁸ To madẹnmẹ, adà aihọn Satani tọn lẹpo na yin vivasudo podọ Jehovah na yin hihọ́ dopo gee mítọn. Na nugbo tọn, ojlẹ lọ sọgan wá bọ e na biọ dọ ewọ kẹdẹ go wẹ mí na ganjẹ nado mọ núdù! (Hab. 3:2, 12-19) Enẹwutu, din wẹ ojlẹ lọ nado dọnsẹpọ Otọ́ olọn mẹ tọn towe bo hẹn jidide towe to ewọ mẹ lodo. (2 Pita 2:9) Eyin a nọ wàmọ, to whenẹnu mahopọnna nudepope he na to jijọ lẹdo we, a na do numọtolanmẹ salmu-kantọ Davidi tọn nkọ, mẹhe wlan dọmọ: “Jehovah tin to nukọn ṣie to whepoponu. Na ewọ tin to adusilọ ṣie mẹ wutu, yẹn ma na yin tẹnsẹna gbede.”—Salm. 16:8.

9. (a) Sọgbe hẹ Johanu 6:44, etẹwẹ Jehovah nọ wà? (b) Etẹwẹ nọ jiawu eyin mí dukosọ hẹ Kunnudetọ devo lẹ?

⁹ Jehovah nọ dọ̀n mẹhe ewọ na dotẹnmẹ nado lẹzun hagbẹ whẹndo gbigbọmẹ tọn etọn tọn lẹ, gbọn homẹdagbe yíyí do hẹn gbẹtọ ahunjijlọnọ lẹ wá sinsẹ̀n-bibasi nugbo lọ mẹ dali. (Hia Johanu 6:44.) Whenue a dukosọ hẹ mẹhe ma to nugbo mẹ de whla tintan godo, etẹwẹ a nọ yọnẹn gando mẹlọ go? Gbọnvona yinkọ etọn po awusọhia etọn po, e yọnbasi dọ e ma na yin onú kaka de. E ma ka nọ yinmọ whenue a dukosọ hẹ mẹhe yọ́n Jehovah bosọ yiwanna ẹn de to tintan whenu. Eyin omẹ enẹ tlẹ wá sọn otò, akọ̀ kavi aṣa he gbọnvo de mẹ, a ko yọ́n nususu gandego—podọ ewọ lọsu gando gowe!

10, 11. Etẹwẹ omẹ Jehovah tọn lẹ tindo to kọndopọ mẹ, podọ nawẹ ehe nọ hẹn ale wá na mí gbọn?

¹⁰ Di apajlẹ, mì nọ yawu yọ́n “ogbè” he ode awetọ mìtọn nọ do, “ogbè wiwe-ṣeke” nugbo lọ tọn. (Zef. 3:9) Gbọnmọ dali, dopodopo mìtọn nọ yọ́n nuhe omẹ awetọ yise gando Jiwheyẹwhe, nujinọtedo walọ dagbe tọn lẹ, gọna todido sọgodo tọn go, nado donù vude poun go. Humọ, enẹlẹ yin onú titengbe hugan he yè dona yọnẹn gando mẹde go, yèdọ nuhe nọ zọ́n bọ yè nọ deji bosọ nọ ganjẹ ode awetọ go. Yé sọ nọ yin dodonu de na họntọnjiji dagbe he nọ dẹn-to-aimẹ.

¹¹ E ma yin hójijlẹ nado dọ dọ taidi  sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn de, a tindo họntọn dagbe hugan lẹ, podọ yé tin lẹdo aihọn pé. Nulọ poun wẹ yindọ, a ma ko dukosọ hẹ suhugan yetọn! Mẹnu wẹ sọ nọ duvivi nunina họakuẹ ehe tọn, gbọnvona omẹ Jehovah tọn lẹ?

12. Yanwle gbigbọmẹ tọn dagbe tẹlẹ wẹ a sọgan zedonukọnna dewe?

¹² Hia Yẹwhehodọtọ 11:9–12:1. Be a tindo yanwle gbigbọmẹ tọn dopo kavi humọ he kọ̀n a to vivẹnudo nado jẹ ya? Vlavo a to vivẹnudo nado hia adà Biblu tọn de egbesọegbesọ. Kavi a sọgan to tintẹnpọn nado hẹn nugopipe hodidọ po mẹpinplọn tọn towe po pọnte dogọ. Depope he whẹho lọ yin, to whenue a mọdọ ehe hẹn kọdetọn dagbe lẹ wá—kavi mẹdevo doayi e go bo pà we—nawẹ e nọ ṣí na we? Ayihaawe ma tin dọ a nọ mọdọ emi ko wà nude dotana bo nọ tindo ayajẹ. E sọgbe dọ ni yinmọ, titengbe na a to ojlo Jiwheyẹwhe tọn wiwà zedo otẹn tintan mẹ na towe titi dile Jesu wà do wutu.—Salm. 40:8; Howh. 27:11.

13. Etẹwẹ nọ hẹn Jiwheyẹwhe sinsẹ̀n yin onú vonọtaun de yijlẹdo afọdidona yanwle agbasa tọn lẹ go?

¹³ Eyin a nọ doafọna yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ, be azọ́n dagbe he nọ hẹn pekọ nujọnu tọn wá de wà wẹ a sọ te, na ehe ma nọ yin ovọ́ gbede. Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Mì nọte gligli, masẹafọ bo nọ tindo nususu nado wà to azọ́n Oklunọ tọn mẹ to whepoponu, to yinyọnẹn mẹ dọ tuklajijẹ mìtọn ma yin ovọ́ to Oklunọ mẹ.” (1 Kọl. 15:58) To vogbingbọn mẹ, gbẹzan he sinai do ojlo po yanwle agbasa tọn lẹ po ji—eyin onú ehelẹ tlẹ taidi nue doale taun—nọ wá dekọtọn do gbẹzan ovọ́ tọn mẹ. (Luku 9:25) Mẹde he tindo kunnudenu ehe tọn bo sọgan yin apajlẹ jọnun na mí wẹ Ahọlu Sọlomọni.—Lom. 15:4.

14. Etẹwẹ a sọgan plọn sọn numimọ he Sọlomọni tindo gando awuvivinu lẹ go mẹ?

¹⁴ Sọlomọni, mẹhe tindo adọkun po huhlọn po taun, dovivẹnu nado “tẹ́n awuvivinu lẹ pọ́n bo mọ dagbe he [na wá sọn] e mẹ.” (Yẹwh. 2:1-10) E gbá ohọ̀ lẹ, wleawuna jipa po ogle lẹ po, bo doafọna nudepope he jlo e. Etẹwẹ yin numọtolanmẹ etọn to godo mẹ? Ayajẹ wẹ ya, kavi homẹhunhun kavi pekọ? E ma vẹawu nado yọnẹn. Sọlomọni lọsu dọ ẹ na mí. E wlan dọmọ: “Whenue yẹn lẹnnupọndo azọ́n he yẹn ko yí alọ ṣie titi lẹ do wà lẹpo ji . . . , yẹn mọdọ ovọ́ wẹ nulẹpo . . . Nuhe yin nuhọakuẹ taun depope masọ tin.” (Yẹwh. 2:11) Nuplọnmẹ huhlọnnọ nankọ die! Be a na gbọn nuyọnẹn dali hẹn enẹ do ahun mẹ ya?

15. Naegbọn yise do yin nujọnu, podọ ale tẹlẹ wẹ e nọ hẹnwa dile e yin didohia do to Salmu lẹ 32:8 mẹ?

¹⁵ Jehovah ma jlo dọ a ni yì gbà-ta whẹpo do wá yọnnuin. Nado dọ hójọhó, a do hudo yise tọn nado setonuna Jiwheyẹwhe bo ze ojlo etọn wiwà do otẹn tintan mẹ. Yise mọnkọ yin nujọnu taun, podọ e ma nọ hẹnmẹ jẹflumẹ gbede. Jehovah ma na wọn “owanyi he [a] dohia na oyín etọn” pọ́n gbede. (Heb. 6:10) Enẹwutu, dovivẹnu vẹkuvẹku nado wleawuna yise dolido, podọ taidi kọdetọn de, hiẹ lọsu na mọdọ dagbe emitọn nọ duahunmẹna Otọ́ olọn mẹ tọn emitọn.—Hia Salmu lẹ 32:8.

16. Naegbọn mí dona yọ́n pinpẹn mẹdekannujẹ tọn bosọ nọ yí i zan po nuyọnẹn po?

¹⁶ Paulu wlan dọmọ: “Fie gbigbọ Jehovah tọn te, mẹdekannujẹ nọ tin to finẹ.” (2 Kọl. 3:17) Na nugbo tọn, Jehovah yiwanna mẹdekannujẹ podọ e ze owanyi enẹ do ahun towe mẹ. Ṣigba, to ojlẹ dopolọ mẹ, e jlo dọ a ni zan mẹdekannujẹ towe po lẹnpọn dagbe po, ehe na basi hihọ́na we. Vlavo a yọ́n jọja delẹ he nọ pọ́n yẹdide fẹnnuwiwa tọn, kavi nọ doalọ to fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn kavi ayidedai lanmẹyiya tọn he bẹ owù hẹn taun lẹ mẹ, nọ ṣì ahàn sinsinyẹn kavi amasin adínọ zan. Na nugbo tọn, yé sọgan nọ mọ awuvivi kavi ayajẹ  na ojlẹ de. Ṣigba, ehe nọ saba wá biọ ahọ́ yé, vlavo yé gán bẹ awutu wunmẹ de, lẹzun afanumẹ onú enẹlẹ tọn kavi tlẹ kú. (Gal. 6:7, 8) E họnwun dọ mẹdetiti kiklọ wẹ “mẹdekannujẹ” yetọn yin.—Titu 3:3.

17, 18. (a) Nawẹ tonusisena Jiwheyẹwhe nọ na mí mẹdekannujẹ gbọn? (b) Vogbingbọn tẹwẹ tin to mẹdekannujẹ he Adam po Evi po duvivi etọn to tintan whenu po dehe gbẹtọvi lẹ tindo to egbehe po ṣẹnṣẹn?

¹⁷ To vogbingbọn mẹ, omẹ nẹmu wẹ a yọnẹn he ko bẹ azọ̀n, na yé nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo Biblu tọn lẹ wutu? E họnwun dọ tonusisena Jehovah nọ yidogọna agbasalilo bosọ nọ hẹnmẹ jẹ mẹdekannu. (Salm. 19:7-11) Humọ, eyin a nọ zan mẹdekannujẹ towe po nuyọnẹn po—enẹ wẹ ma nado zẹ̀ dogbó osẹ́n po nunọwhinnusẹ́n pipé Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn po go—a to didohia Jiwheyẹwhe gọna mẹjitọ towe lẹ dọ yé sọgan dejido gowe bo na we mẹdekannujẹ dogọ. Na nugbo tọn, lẹndai Jiwheyẹwhe tọn wẹ nado wá na mẹdekannujẹ pipé devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ, ehe Biblu ylọdọ “mẹdekannujẹ gigonọ he yin ovi Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn.”—Lom. 8:21.

¹⁸ Adam po Evi po ko duvivi mẹdekannujẹ enẹ tọn pọ́n. To jipa Edẹni tọn mẹ, osẹ́n nẹmu wẹ Jiwheyẹwhe do na yé? Dopo gee. Yé ma dona dù sinsẹ́n atin dopo de tọn. (Jen. 2:9, 17) Be a mọdọ osẹ́n dopo enẹ sinyẹn gbau kavi yin kọgbidinamẹ tọn wẹ ya? Paali! Todin, yí i jlẹdo osẹ́n susugege he gbẹtọvi lẹ zedai bo nọ hẹnmẹ gbọ́gúngún-kangúngún nado plọn bo setonuna lẹ go.

19. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ mí to yinyin pinplọn nado wá lẹzun mẹhe tindo mẹdekannujẹ te?

¹⁹ Jehovah nọ yinuwa hẹ devizọnwatọ etọn lẹ to aliho he do nuyọnẹn hia taun mẹ. Kakati nado na mí osẹ́n madosọha lẹ, e nọ yí homẹfa do plọn mí nado hodo osẹ́n owanyi tọn lọ. Ewọ jlo dọ mí ni nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nunọwhinnusẹ́n emitọn lẹ bo gbẹwanna nuhe ylan. (Lom. 12:9) Yẹwhehodidọ Osó ji tọn Jesu tọn yin apajlẹ dagbe nuplọnmẹ enẹ tọn de, na e zinnudo adọ̀ ylanwiwa tọn lẹ ji. (Mat. 5:27, 28) Taidi Ahọlu Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn, Klisti na zindonukọn nado nọ plọnnu mí to aihọn yọyọ lọ mẹ, na pọndohlan mítọn gando dodowiwa po sẹ́nhẹngba po go nido wá yin pipé taidi etọn nkọ. (Heb. 1:9) Ewọ nasọ hẹn mí tindo agbasa po apọ̀n pipé de po. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n bo, ylando ma nasọ yinuwado ji we, mọ a ma na jiya kọdetọn ylankan ylando tọn lẹ ba. Whenẹnu, a na duvivi “mẹdekannujẹ gigonọ” he Jiwheyẹwhe dopà etọn na we tọn.

20. (a) Nawẹ Jehovah nọ yí mẹdekannujẹ etọn zan gbọn? (b) Nawẹ a sọgan mọaleyi sọn apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn mẹ gbọn?

²⁰ Na nugbo tọn, mẹdekannujẹ mítọn ma na yin mlẹnmlẹn gbede. Wanyina Jiwheyẹwhe po gbẹtọvi hatọ lẹ po na gbẹ́ nọ deanana ẹn. Na taun tọn, nuhe biọ Jehovah te to mí si poun wẹ nado hodo apajlẹ etọn. Ewọ tindo mẹdekannujẹ madodogbó; ṣogan e desọn ojlo mẹ nado dike owanyi ni nọ deanana ẹn dile e to nuyiwa hẹ nudida etọn he tindo nuyọnẹn lẹ. (1 Joh. 4:7, 8) Enẹwutu, e sọgbe nado dọ dọ mẹdekannujẹ mítọn na yin nujọnu tọn, kiki eyin e nọ yin anadena gbọn owanyi Jiwheyẹwhe tọn nkọ dali.

21. (a) Numọtolanmẹ tẹwẹ Davidi tindo gando Jehovah go? (b) Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?

²¹ Be a nọ yọ́n pinpẹn “nudagbe” susu he Jehovah ko na we lẹ, taidi núdùdù gbigbọmẹ tọn susugege, họntọn dagbe lẹ, yanwle dagbe lẹ gọna todido lọ nado tindo mẹdekannujẹ pipé tọn ya? (Salm. 103:5) Eyin mọ wẹ, bo yí hogbe odẹ̀ tọn he tin to Salmu lẹ 16:11 mẹ lẹ do basi towe titi, e dọmọ: “Hiẹ nọ hẹn ali ogbẹ̀ tọn zun yinyọnẹn na mi. Ayajẹ susugege wẹ tin to nukọn towe; homẹhunhun tin to adusilọ towe mẹ kakadoi.” Hosọ he bọdego na dọhodo nuhọakuẹ gbigbọmẹ tọn devo he tin to Salmu 16tọ mẹ lẹ ji. Nuhọakuẹ ehelẹ nasọ tá hinhọ́n do onú titengbe delẹ he nọ hẹn gbẹzan mẹtọn tindo pekọ nujọnu tọn ji dogọ.