Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Bɔ ni Ooofee Ohi Shi kɛ́ Shika ni Baa Odɛŋ lɛ nɔ Gbɔ

Bɔ ni Ooofee Ohi Shi kɛ́ Shika ni Baa Odɛŋ lɛ nɔ Gbɔ

Bɔ ni Ooofee Ohi Shi kɛ́ Shika ni Baa Odɛŋ lɛ nɔ Gbɔ

OBED ji tsɛ ni yɔɔ bii enyɔ. Ekɛ afii nyɔŋma sɔŋŋ tsu nii yɛ gbɔiatoohe kpakpa ko yɛ Afrika maŋtiase wulu ko mli, ni enɛ haaa ená ewe lɛ nɔkwɛmɔ he naagba kwraa. Be kɛ beaŋ lɛ, enyɛɔ ekɛ eweku lɛ fãa gbɛ kɛyayeɔ hejɔɔmɔ yɛ emaŋ lɛŋ hei ni ayasharaa shi kɛkwɛɔ kooloi lɛ. Enɛɛmɛi fɛɛ ba naagbee beni mɛi ni baa gbɔiatoohe lɛ anɔ gbɔ, ní no ha enitsumɔ ŋmɛɛ lɛ lɛ.

Stephen kɛ nɔ ni fe afii 22 tsu nii yɛ shikatoohe wulu ko, ni fiofio lɛ ebatsɔ onukpai lɛ ateŋ mɔ kome. Nibii ni ená beni ebatsɔ onukpa lɛ ekomɛi ji shĩa wulu, kar, abaawai, ni ebii lɛ tee skul kpakpai. Beni shikatoohe lɛ bɔi tsakemɔi komɛi feemɔ yɛ ɔfis nitsulɔi ni yɔɔ jɛmɛ lɛ ahe lɛ, Stephen nitsumɔ je edɛŋ. Stephen kɛɛ akɛ: “Enɛ ha mi kɛ miweku lɛ fee basaa. Mihiɛnɔkamɔ fɛɛ tã, sane lɛ dɔ mi waa, ni eha mihao naakpa.”

Enɛ jeee sane srɔto ko kwraa. Shika he naagbai ni ebatswa je lɛ ojo lɛ eha mɛi akpekpei abɔ ni kulɛ amɛyɔɔ nitsumɔ lɛ anitsumɔi eŋmɛɛ amɛ. Shihilɛ nɛɛ nyɛɔ mɛi babaoo ni ebɔ mɔdɛŋ amɛná nitsumɔ lɛ anɔ koni amɛkpɛlɛ nyɔmɔwoo ni faaa po nɔ, ní nakai beaŋ nɔŋŋ lɛ amɛkpee nibii ajara ni yaa ŋwɛi oyayaayai lɛ anaa. Maŋ ko bɛ jeŋ nɛŋ ni yeɔ ehe kɛjɛɔ haomɔi ni jɛɔ shika he naagbai amli kɛbaa lɛ ahe.

Ehe Miihia ni Wɔkɛ Nilee Atsu Nii

Kɛ́ shika ni baa wɔdɛŋ lɛ faaa loo wɔnitsumɔ eŋmɛɛ wɔ lɛ, ewaaa kwraa akɛ wɔbaaná susumɔi ni ejaaa. Kɛ́ eba lɛ nakai lɛ, bɔ fɛɛ bɔ ni fee lɛ, obaahao kɛ̃. Kɛlɛ, nilelɔ ko kɛɛ be ko akɛ: “Kɛ́ otɔ biti yɛ haomɔ gbi nɔ lɛ, belɛ ohewalɛ faaa [loo ohewalɛ nɔ baagbɔ].” (Abɛi 24:10) Nɔ najiaŋ ni wɔtsui aaafa kɛ́ wɔkɛ shika he naagbai kpe lɛ, Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kɛɔ wɔ akɛ: ‘Ŋɔɔ ŋaawoo ni hi oto.’—Abɛi 3:21.

Eyɛ mli akɛ Biblia lɛ jeee shika he gbɛtsɔɔmɔ wolo moŋ, shi emli ŋaawoo ni kɔɔ shika saji ahe lɛ eye ebua mɛi akpekpei abɔ yɛ je lɛŋ fɛɛ. Nyɛhaa wɔpɛia shishitoo mlai komɛi ni Biblia lɛ kɛhaa lɛ amli wɔkwɛa.

Buu naa okwɛ dã. Susumɔ Yesu wiemɔi ni yɔɔ Luka 14:28 lɛ he okwɛ: “Nyɛteŋ namɔ ni kɛji eetao mɔ̃ɔ emã lɛ ni etaŋ shi, ní ebu naa ekwɛ dã akɛ eyɛ nii bɔ ni aaashɛ naagbee lo?” Shishitoo mla nɛɛ kɛnitsumɔ baabi ni wɔto wɔshika he gbɛjianɔ jogbaŋŋ, ni wɔhi shi yɛ bɔ ni wɔkpɛ mli lɛ naa. Shi taakɛ Obed kpɛlɛ nɔ lɛ, enɛ feemɔ bɛ mlɛo. Ekɛɛ akɛ: “Beni mitsuɔ nii lɛ, daa nɛɛ lɛ, wɔheɔ nibii babaoo yɛ shwapo wuji amli, shi nibii nɛɛ ahe ehiaaa wɔ tsɔ. Wɔtooo wɔshika he gbɛjianɔ, ejaakɛ etamɔ nɔ ni shika yɛ ni wɔkɛbaahe nɔ fɛɛ nɔ ni wɔsumɔɔ.” Kɛ́ wɔtsɔ hiɛ wɔto wɔshika he gbɛjianɔ lɛ, ebaaye ebua wɔ ni wɔkɛ shika fioo ni wɔnine shɛɔ nɔ lɛ atsu weku lɛ hiamɔ nibii titri lɛ ahe nii.

Ha oshihilɛ afee mlɛo. Ekã shi faŋŋ akɛ ewa akɛ mɔ aaaha eshihilɛ afee mlɛo, kɛlɛ nakai ni aaafee lɛ he miihia. Biblia abɛ ko kɛɛ: “Hiɛtɛ̃lɔ naa efɔŋ ní baa, ni ebaa shi.” (Abɛi 22:3, The New English Bible) Stephen kɛɛ: “Bɔni afee ni wɔbaa shika yi lɛ, ehe bahia ni mi kɛ miweku afã kɛyahi wɔ diɛŋtsɛ wɔshia pɛmpɛoo ni nibii bɛ mli tsɔ tamɔ nɔ ni wɔshi mli lɛ mli. Ehe bahia ni majie gbekɛbii lɛ kɛya skul ni aheee shika babaoo, shi atsɔɔ nii jogbaŋŋ lɛ mli.”

Kɛji weku lɛ shihilɛ baanyɛ afee mlɛo lɛ, ehe baahia ni amɛ fɛɛ amɛsusu sane lɛ he. Austin ni kɛ shika kwramɔ nitsumɔ ko tsu nii afii nɛɛhu dani enitsumɔ ŋmɛɛ lɛ lɛ kɛɛ: “Mi kɛ miŋa ta shi, ni wɔŋmala nibii tuuntu ni he hiaa wɔ. Ehe bahia ni wɔtse niyenii ni jara wala ni wɔheɔ, shika ni wɔkɛfãa gbɛ kɛyajieɔ wɔhiɛtserɛ, kɛ atade hei ni he ehiaaa wɔ ni wɔheɔ lɛ anɔ. Eŋɔɔ minaa waa akɛ miweku lɛ kpɛlɛ ni wɔfee tsakemɔi nɛɛ.” Anɔkwa, gbekɛbii bibii lɛ enaŋ nɔ hewɔ ni esa akɛ afee tsakemɔi nɛɛ, shi ákɛ fɔlɔi lɛ, nyɛbaanyɛ nyɛye nyɛbua amɛ koni amɛnu shishi.

Kaajie nitsumɔi amli. Kɛ́ otsu ɔfis nitsumɔ aahu lɛ, no lɛ nitsumɔ kroko tsumɔ baafee bo ahuntoo. Austin kɛɛ: “Akɛni mitsu ɔfis nitsumɔ yɛ nitsumɔhe wulu ko mli hewɔ lɛ, ebawa kɛha mi akɛ matsu nitsumɔi ni baa shi, ni enɛ bawo mi jwɛŋmɔ waa.” Enɛ bɛ naakpɛɛ kwraa, ejaakɛ Biblia lɛ kɛɛ yɛ Abɛi 29:25 akɛ: “Gbɔmɔ shemɔ tsɔɔ tsɔne.” Kɛ́ obaajwɛŋ nɔ ni mɛi baakɛɛ lɛ he lɛ, hɔmɔ baaye oweku lɛ. Mɛni baaye abua bo ni okwa susumɔi ni ejaaa nɛɛ?

No ji heshibaa. Beni Obed nitsumɔ yɛ gbɔiatoohe lɛ ŋmɛɛ lɛ lɛ, enaanyo ko ni ekɛtsu nii be ko, ni egbele nitsumɔ ni asaa tsɔji yɛ jɛmɛ lɛ ha lɛ nitsumɔ. Nitsumɔ nɛɛ baabi ni Obed atswa nantu yɛ gbɛjegbɛ ni mlu babaoo yɔɔ nɔ lɛ nɔ kɛyahe pɛnte kɛ tsɔji ahe nibii. Obed kɛɛ akɛ: “Misumɔɔɔ nitsumɔ nɛɛ, shi nɔ ko kwraa bɛ ni mafee. Heshibaa ye ebua mi ni mikpɛlɛ nɔ akɛ matsu nitsumɔ ni nyɔmɔwoo ji mitsutsu nitsumɔ lɛ nyɔmɔwoo lɛ mlijaa ejwɛ, shi shika nɛɛ shɛɔ miweku lɛ hiamɔ nii ahe nitsumɔ.” Ani bo hu obaanyɛ ofee tsakemɔi ni tamɔ nɛkɛ?

Omii ashɛ nɔ ni oyɔɔ lɛ he. Dishinari ko tsɔɔ mli akɛ, mɔ ni mii shɛɔ enii ahe lɛ “náa miishɛɛ bɔ ni sa, ni etsui nyɔɔ emli yɛ bɔ ni nibii yaa lɛ ehaa lɛ he.” Mɔ ko ni miiye ohia futaa lɛ baasusu akɛ enɛ nyɛŋ aba lɛ nakai kɔkɔɔkɔ. Kɛlɛ, susumɔ nɔ ni bɔfo Paulo ni sɔmɔ akɛ maŋsɛɛ shiɛlɔ, ni ehe efi lɛ pɛŋ lɛ kɛɛ lɛ he okwɛ: “Ejaakɛ mi lɛ mikase akɛ shihilɛ fɛɛ shihilɛ ni miyɔɔ mli lɛ mimii ashɛ he. Mile ohia mli shihilɛ, ni mile nii amli shihilɛ hu.”—Filipibii 4:11, 12.

Eji anɔkwale akɛ nibii amli baanyɛ akpɛ aha wɔ, shi bɔ ni shihilɛ lɛ tsakeɔ hewɔ lɛ, nibii amli baanyɛ awo wu hu. Anɔkwa sane ji akɛ, kɛ́ wɔkɛ hiɛdɔɔ susu ŋaawoo ni akɛ mumɔ tsirɛ Paulo ni ekɛha lɛ he lɛ, wɔbaaná he sɛɛ; ekɛɛ akɛ: “Shi lɛɛlɛŋ, ninámɔ kpeteŋkpele ji Nyɔŋmɔjamɔ, kɛji mɔ ko mii shɛ enii ahe lɛ. Shi kɛ́ wɔyɛ ŋmãa kɛ hehaanii kɛkɛ lɛ, esa akɛ wɔmii ashɛ he.” Jeee anihaofeemɔ yi Paulo jieɔ lɛ, moŋ lɛ, eetsɔɔ bɔ ni esa akɛ wɔkɛ heloonaa hiamɔ nii aye gbɛhe ni sa.—1 Timoteo 6:6, 8.

Nɔ ni Haa Anáa Miishɛɛ Diɛŋtsɛ

Jeee nɔ fɔɔ nɔ ni wɔtaoɔ ni wɔnine shɛɔ nɔ lɛ, kɛ ogbɔjɔ shihilɛ mli ni wɔhiɔ lɛ haa wɔnáa miishɛɛ diɛŋtsɛ. Yesu diɛŋtsɛ ji mɔ ni kɛɛ akɛ: “Nɔhamɔ mli yɛ jɔɔmɔ [loo miishɛɛ] fe hemɔ.” Hɛɛ, kɛ́ wɔbaaná miishɛɛ ni wɔtsui anyɔ wɔmli lɛ, esa akɛ wɔkɛ wɔhe aha kɛye wɔbua mɛi krokomɛi, ni wɔwo amɛ hewalɛ.—Bɔfoi lɛ Asaji 20:35.

Yehowa Nyɔŋmɔ, wɔ-Bɔlɔ lɛ, le wɔhiamɔ nii fɛɛ. Yehowa etsɔ e-Wiemɔ ni ji Biblia lɛ nɔ ewo ŋaa, ni enɛ eye ebua mɛi babaoo, eha amɛshihilɛ ehi fe tsutsu lɛ, ni amɛfeee yeyeeye dɔŋŋ. Anɔkwa, ŋaawoo nɛɛ kɛnitsumɔ etsɔɔɔ akɛ nibii baahi trukaa, loo ebaaha mɔ aná shika. Shi, Yesu ma nɔ mi eha mɛi ni yaa nɔ ‘amɛtaoɔ Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ kɛ ejalɛ lɛ tsutsu’ lɛ ákɛ, akɛ amɛdaa gbi hiamɔ nibii fɛɛ aaaha amɛ.—Mateo 6:33.—w12-E 06/1.