Μια Τάση που Μπορεί να Δηλητηριάσει τη Διάνοιά Μας​—Φθόνος

Το είχε ο Ναπολέων Βοναπάρτης. Το είχε ο Ιούλιος Καίσαρας. Το είχε και ο Μέγας Αλέξανδρος. Παρ’ όλη τη δύναμη και τη δόξα που απέκτησαν αυτοί οι άντρες, μέσα στην καρδιά τους φώλιαζε μια τάση που μπορεί να δηλητηριάσει τη διάνοια κάθε ανθρώπου. Και οι τρεις φθονούσαν κάποιον άλλον.

«Ο Ναπολέων φθονούσε τον Καίσαρα, ο Καίσαρας φθονούσε τον [Μέγα] Αλέξανδρο και ο Αλέξανδρος, τολμώ να πω, φθονούσε τον ανύπαρκτο Ηρακλή», έγραψε ο Άγγλος φιλόσοφος Μπέρτραντ Ράσελ. Ο φθόνος μπορεί να πλήξει οποιονδήποτε, ανεξάρτητα από τον πλούτο, τις αρετές και τα επιτεύγματά του στη ζωή.

Φθόνος είναι ένα αίσθημα πικρίας για τους άλλους λόγω των υπαρχόντων, της ευημερίας, των πλεονεκτημάτων τους, και ούτω καθεξής. Ένα Βιβλικό σύγγραμμα διαφοροποιεί το φθόνο από τη ζήλια λέγοντας: «“Η ζήλια” . . . δηλώνει την επιθυμία κάποιου να έχει ό,τι και ο άλλος, ενώ “ο φθόνος” δηλώνει την επιθυμία του να στερήσει από τον άλλον αυτά που έχει». Ο φθονερός άνθρωπος, όχι μόνο δυσφορεί με αυτά που έχουν οι άλλοι, αλλά επιθυμεί και να τους τα αφαιρέσει.

Θα ήταν σοφό, λοιπόν, να εξετάσουμε πώς μπορεί να αναπτυχθεί μέσα μας ο φθόνος και ποιες είναι οι συνέπειές του. Είναι δε ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζουμε ποια μέτρα μπορούμε να λάβουμε για να μην επιτρέψουμε στο φθόνο να ελέγχει τη ζωή μας.

ΕΝΑ ΠΝΕΥΜΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΥΠΟΔΑΥΛΙΣΕΙ ΤΙΣ ΦΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΦΘΟΝΟΥ

Μολονότι οι ατελείς άνθρωποι έχουν «τάση για φθόνο», διάφοροι παράγοντες μπορεί να τροφοδοτήσουν και να ενισχύσουν αυτή την τάση. (Ιακ. 4:5) Επισημαίνοντας έναν από αυτούς, ο απόστολος Παύλος έγραψε: «Ας μη γινόμαστε εγωιστές, προκαλώντας σε ανταγωνισμό ο ένας τον άλλον, φθονώντας ο ένας τον άλλον». (Γαλ. 5:26) Το πνεύμα του ανταγωνισμού μπορεί να επιτείνει ακόμη περισσότερο την ατελή μας ροπή προς το φθόνο. Δύο Χριστιανοί, η Κριστίνα και ο Χοσέ, a διαπίστωσαν πόσο αληθινό είναι αυτό.

Η Κριστίνα, που είναι τακτική σκαπάνισσα, λέει: «Πιάνω συχνά τον εαυτό μου να βλέπει με φθόνο τους άλλους. Συγκρίνω αυτά που έχουν εκείνοι με αυτά που δεν έχω εγώ». Μια φορά, η Κριστίνα γευμάτιζε με ένα αντρόγυνο που έχει το προνόμιο να υπηρετεί στο έργο περιοδεύοντα επισκόπου. Σκεφτόμενη ότι η ίδια και ο σύζυγός της, ο Έρικ, ήταν σχεδόν συνομήλικοι με τον περιοδεύοντα επίσκοπο και τη σύζυγό του και ότι στο παρελθόν είχαν λάβει παρόμοιους διορισμούς, είπε: «Και ο άντρας μου είναι πρεσβύτερος! Πώς γίνεται, λοιπόν, εσείς να είστε στο έργο περιοχής και εμείς να μην είμαστε τίποτα;» Οι φλόγες του φθόνου, τις οποίες υποδαύλιζε το ανταγωνιστικό πνεύμα, έκαναν την Κριστίνα να μη βλέπει το θαυμάσιο έργο που επιτελούσε με το σύζυγό της και να μη νιώθει ικανοποιημένη με τη ζωή της.

Ο Χοσέ ήθελε να υπηρετήσει ως διακονικός υπηρέτης στην εκκλησία. Όταν έλαβαν άλλοι αυτόν το διορισμό αλλά όχι ο ίδιος, ένιωσε μέσα του φθόνο για εκείνους και καλλιέργησε αισθήματα μνησικακίας για το συντονιστή του πρεσβυτερίου. «Ο φθόνος με έκανε να έχω εχθρική διάθεση απέναντι σε αυτόν τον  αδελφό και να παρεξηγήσω τις προθέσεις του», παραδέχεται ο Χοσέ. «Όταν ο φθόνος αναλαμβάνει τον έλεγχο της ζωής σου, γίνεσαι εγωκεντρικός και δεν μπορείς να σκεφτείς καθαρά».

ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΓΡΑΦΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Η Αγία Γραφή περιέχει πολλά προειδοποιητικά παραδείγματα. (1 Κορ. 10:11) Ορισμένα από αυτά δείχνουν, όχι μόνο πώς αναπτύσσεται ο φθόνος, αλλά και πώς δηλητηριάζει όσους τον αφήνουν ανεξέλεγκτο.

Λόγου χάρη, ο πρωτότοκος γιος του Αδάμ και της Εύας, ο Κάιν, θύμωσε όταν ο Ιεχωβά δέχτηκε τη θυσία του Άβελ και όχι τη δική του. Ο Κάιν θα μπορούσε να διορθώσει την πορεία του, αλλά τυφλώθηκε από το φθόνο τόσο πολύ ώστε σκότωσε τον αδελφό του. (Γέν. 4:4-8) Δεν είναι άξιο απορίας που η Γραφή λέει για τον Κάιν ότι «προερχόταν από τον πονηρό», τον Σατανά!​—1 Ιωάν. 3:12.

Οι δέκα αδελφοί του Ιωσήφ φθονούσαν την ξεχωριστή σχέση που είχε αυτός με τον πατέρα τους. Το μίσος τους για τον Ιωσήφ μεγάλωσε όταν τους μίλησε για τα προφητικά του όνειρα, και μάλιστα ήθελαν να τον σκοτώσουν. Τελικά, τον πούλησαν ως δούλο και, δίχως ίχνος συμπόνιας, έκαναν τον πατέρα τους να πιστέψει ότι ο Ιωσήφ ήταν νεκρός. (Γέν. 37:4-11, 23-28, 31-33) Χρόνια αργότερα, παραδέχτηκαν την αμαρτία τους, λέγοντας μεταξύ τους: «Αναμφίβολα είμαστε ένοχοι για τον αδελφό μας, επειδή είδαμε τη στενοχώρια της ψυχής του όταν εκλιπαρούσε τη συμπόνια μας, αλλά εμείς δεν ακούσαμε».​—Γέν. 42:21· 50:15-19.

Στην περίπτωση του Κορέ, του Δαθάν και του Αβιρών, ο φθόνος αναπτύχθηκε όταν σύγκριναν τα προνόμιά τους με εκείνα του Μωυσή και του Ααρών. Κατηγόρησαν τον Μωυσή ότι “παρίστανε τον άρχοντα” και ότι ύψωνε τον εαυτό του πάνω από τους άλλους. (Αριθ. 16:13) Αλλά αυτό δεν ήταν αλήθεια. (Αριθ. 11:14, 15) Ο ίδιος ο Ιεχωβά τον είχε διορίσει. Εκείνοι οι στασιαστές, όμως, φθονούσαν τη θέση του. Τελικά, ο φθόνος οδήγησε στην καταστροφή τους από το χέρι του Ιεχωβά.​—Ψαλμ. 106:16, 17.

Ο Βασιλιάς Σολομών είδε με τα μάτια του σε τι ακρότητες μπορεί να οδηγήσει ο φθόνος. Μια γυναίκα, της οποίας το νεογέννητο βρέφος είχε πεθάνει, προσπάθησε να εξαπατήσει κάποια άλλη κάνοντάς την να πιστέψει ότι είχε πεθάνει το δικό της μωρό. Όταν το ζήτημα φέρθηκε ενώπιον του Σολομώντα, η γυναίκα που έλεγε ψέματα συγκατένευσε ακόμη και στην ιδέα να θανατωθεί το ζωντανό μωρό. Ωστόσο, εκείνος φρόντισε να δοθεί το παιδί στην πραγματική του μητέρα.​—1 Βασ. 3:16-27.

Ο φθόνος μπορεί να έχει ολέθριες συνέπειες. Τα Γραφικά παραδείγματα που προαναφέρθηκαν δείχνουν ότι μπορεί να οδηγήσει σε μίσος, αδικία και φόνο. Επιπλέον, σε καθεμιά από αυτές τις περιπτώσεις, το θύμα δεν είχε κάνει τίποτα που να άξιζε τη μεταχείριση που υπέστη. Υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε για να μην αφήσουμε το φθόνο να ελέγχει τη ζωή μας; Ποια μέτρα μπορούμε να λάβουμε ως αντίδοτο στο φθόνο;

ΙΣΧΥΡΑ ΑΝΤΙΔΟΤΑ!

Να καλλιεργείτε αγάπη και αδελφική στοργή. Ο απόστολος Πέτρος νουθέτησε τους Χριστιανούς: «Τώρα που έχετε εξαγνίσει τις ψυχές σας μέσω της  υπακοής σας στην αλήθεια με αποτέλεσμα την ανυπόκριτη αδελφική στοργή, αγαπήστε ο ένας τον άλλον έντονα, από καρδιάς». (1 Πέτρ. 1:22) Τι περιλαμβάνει αυτή η αγάπη; Ο απόστολος Παύλος έγραψε: «Η αγάπη είναι μακρόθυμη και δείχνει καλοσύνη. Η αγάπη δεν ζηλεύει, δεν κομπάζει, δεν φουσκώνει από υπερηφάνεια, δεν συμπεριφέρεται άπρεπα, δεν ζητάει τα δικά της συμφέροντα». (1 Κορ. 13:4, 5) Αν καλλιεργούμε τέτοια αγάπη για τους άλλους μέσα στην καρδιά μας, θα καταπνίγουμε την αρνητική τάση για φθόνο. (1 Πέτρ. 2:1) Ο Ιωνάθαν, αντί να φθονεί τον Δαβίδ, «τον αγάπησε όπως την ίδια του την ψυχή».​—1 Σαμ. 18:1.

Να συναναστρέφεστε με θεοσεβή άτομα. Ο συνθέτης του 73ου Ψαλμού φθόνησε τους πονηρούς που ζούσαν ανέμελα μέσα στη χλιδή. Ωστόσο, τιθάσευσε το φθόνο του όταν πήγε «στο μεγαλειώδες αγιαστήριο του Θεού». (Ψαλμ. 73:3-5, 17) Η συναναστροφή με τους συλλάτρεις του βοήθησε τον ψαλμωδό να συνειδητοποιήσει τις ευλογίες που απολάμβανε επειδή “πλησίαζε τον Θεό”. (Ψαλμ. 73:28) Η τακτική συναναστροφή με τους ομοπίστους μας στις συναθροίσεις μπορεί να έχει την ίδια επίδραση και σε εμάς.

Να επιδιώκετε να κάνετε το καλό. Όταν ο Θεός είδε ότι ο Κάιν είχε αναπτύξει μέσα του φθόνο και μίσος, του είπε: “Στρέψου στο να κάνεις το καλό”. (Γέν. 4:7) Τι περιλαμβάνει για τους Χριστιανούς το να “κάνουν το καλό”; Ο Ιησούς είπε ότι “πρέπει να αγαπάμε τον Ιεχωβά τον Θεό μας με όλη μας την καρδιά και με όλη μας την ψυχή και με όλη μας τη διάνοια και τον πλησίον μας όπως τον εαυτό μας”. (Ματθ. 22:37-39) Η ικανοποίηση που νιώθουμε όταν επικεντρώνουμε τη ζωή μας στην υπηρεσία του Ιεχωβά και στην υποβοήθηση των άλλων αποτελεί ισχυρό αντίδοτο κατά του φθόνου. Η ουσιαστική συμμετοχή μας στο έργο κηρύγματος και μαθήτευσης είναι θαυμάσιος τρόπος για να υπηρετούμε τον Θεό και τον πλησίον μας και οδηγεί στην «ευλογία του Ιεχωβά».​—Παρ. 10:22.

«Να χαίρεστε με όσους χαίρονται». (Ρωμ. 12:15) Ο Ιησούς χαιρόταν με τις επιτυχίες των μαθητών του και είπε ότι θα επιτελούσαν ακόμη περισσότερα από εκείνον στο έργο κηρύγματος. (Λουκ. 10:17, 21· Ιωάν. 14:12) Ως υπηρέτες του Ιεχωβά, είμαστε ενωμένοι. Συνεπώς, η επιτυχία του ενός είναι ευλογία για όλους. (1 Κορ. 12:25, 26) Δεν πρέπει λοιπόν να χαιρόμαστε, αντί να νιώθουμε φθόνο, όταν οι άλλοι αναλαμβάνουν μεγαλύτερες ευθύνες;

Η ΜΑΧΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΗ!

Η μάχη ενάντια στο φθόνο μπορεί να είναι μακροχρόνια. Η Κριστίνα παραδέχεται: «Η τάση για φθόνο είναι ακόμη ισχυρή μέσα μου. Αν και μισώ αυτό το συναίσθημα, εξακολουθώ να το νιώθω και πρέπει διαρκώς να το καταπνίγω». Και ο Χοσέ έχει δώσει παρόμοια μάχη. «Ο Ιεχωβά με βοήθησε να εκτιμήσω τις καλές ιδιότητες του συντονιστή του πρεσβυτερίου μας», λέει ο ίδιος. «Η καλή σχέση με τον Θεό έχει αποδειχτεί εξαιρετικά πολύτιμη για εμένα».

Ο φθόνος συγκαταλέγεται στα «έργα της σάρκας», ενάντια στα οποία πρέπει να μάχεται κάθε Χριστιανός. (Γαλ. 5:19-21) Αν δεν αφήνουμε το φθόνο να μας ελέγχει, τότε μπορούμε να κάνουμε τη ζωή μας πιο ευτυχισμένη και να ευαρεστούμε τον ουράνιο Πατέρα μας, τον Ιεχωβά.

[Υποσημείωση]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 17]

«Να χαίρεστε με όσους χαίρονται»