Gidisenyo ba Kini?

Pako sa Alibangbang

● Ang nindot ug nagsinaw-sinawng mga kolor sa pako sa ubang alibangbang mausab-usab depende sa anggulo niini. May usa ka matang sa alibangbang nga hayag kaayog kolor ang pako, nga makita bisan sa gilay-ong 805 metros. Unsay nakapatalagsaon sa pako sa alibangbang?

Hunahunaa: Ang gigming nga mga hulpahulpa nga naglinya diha sa pako sa berdeng swallowtail butterfly (Papilio blumei) mopabanaag ug kahayag sa lainlaing paagi. Pananglitan, ang tunga sa matag hulpa mopabanaag ug yellow-green nga kahayag, samtang ang mga ngilit sa hulpa mopabanaag ug asul nga kahayag. Lain pa, ang kahayag nga moigo sa tunga sa hulpa direkta nga ipabanaag, apan ang kahayag nga moigo sa ngilit mobanda una diha sa mga lut-od-lut-od, nga mopaamag ug samot, ug mopatuyok ug gamay sa light waves. Ang napatungha nga kolor gitawag ug structural color tungod sa komplikadong pagkamugna niini.

Gidangtan ug 10 ka tuig ayha pa nakahimo ang mga tigdukiduki ug simpleng kopya sa pako sa alibangbang. Sila naglaom nga pinaagi niini nga teknolohiya, makaimbento silag mga papel de bangko ug mga credit card nga lisod kopyahon ug mga solar battery nga maayong mosikop ug enerhiya sa adlaw. Apan lisod kaayong kopyahon ang pako sa alibangbang. “Bisag daghan nag nahibaloan ang siyensiya bahin sa optics,” miingon si Propesor Ullrich Steiner sa Nanoscience Centre sa Cambridge University, “ang daghan kaayong kolor nga makita diha sa kinaiyahan dili gayod malabwan sa mapatungha sa teknolohiya sa optics.”

Unsay imong hunahuna? Ang pako ba sa alibangbang sulagma lang nga mitungha? O kini ba gidisenyo?

[Hulagway sa panid 24]

Berdeng swallowtail butterfly

[Hulagway sa panid 24]

Gipadak-ang hulagway sa pako

[Picture Credit Line sa panid 24]

Butterfly: Faunia, Madrid; microscopic view:

© Eye of Science/Photo Researchers, Inc.