Kapitulo 11

Ini Na an Huring mga Aldaw!

1. Taano ta garo baga natataranta an dakol kun hinohorophorop an situwasyon sa kinaban, alagad saen makukua an mapananarigan na paliwanag dapit sa mga pangyayari sa kinaban?

 PAANO an satong maribok na kinaban nakaabot sa kamugtakan na ini? Saen kita paduman? Ihinapot na daw nindo an siring na mga hapot? Dakol an garo baga natataranta kun minamasdan ninda an situwasyon sa kinaban. An mga katunayan na arog kan guerra, helang, asin krimen pinapaghohorophorop an mga tawo kun ano an natatagama sa ngapit. Kakadikit na paglaom an iinoopresir kan mga lider sa gobyerno. Minsan siring, may makukuang mapananarigan na paliwanag dapit sa nakasusustong mga aldaw na ini gikan sa Dios sa saiyang Tataramon. An Biblia mapananarigan na tinatabangan kita na masabotan kun haen na kita sa dalagan nin panahon. Ipinaheheling kaiyan sa sato na kita yaon na sa “huring mga aldaw” kan presenteng palakaw nin mga bagay.​—2 Timoteo 3:1.

2. Ano an ihinapot ki Jesus kan saiyang mga disipulo, asin paano sia nagsimbag?

² Horophoropa, halimbawa, an simbag na itinao ni Jesus sa nagkapirang hapot na pinalataw kan saiyang mga disipulo. Tolong aldaw bago nagadan si Jesus, hinapot sia ninda: “Ano an magigin tanda kan saimong presensia asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay?” * (Mateo 24:3) Bilang simbag, si Jesus  nagsabi nin espisipikong mga pangyayari asin situwasyon sa kinaban na malinaw na magpapaheling na an maraot na palakaw na ini luminaog na sa huring mga aldaw kaiyan.

3. Taano ta mas nagraot an mga kamugtakan sa daga kan si Jesus pumoon na maghade?

³ Siring kan ipinaheling sa sinundan na kapitulo, an kronolohiya sa Biblia minagiya sa konklusyon na an Kahadean nin Dios nagpoon nang mamahala. Alagad paano iyan nangyari? An mga bagay nagin mas maraot, bakong mas marahay. An totoo, ini sarong makosog na tanda na an Kahadean nin Dios nagpoon nang mamahala. Taano man? Bueno, iniimpormaran kita kan Salmo 110:2 na may panahon na si Jesus maghahade ‘sa tahaw kan saiyang mga kaiwal.’ Sa katunayan, an saiyang enot na akto bilang langitnon na Hade iyo na iholog si Satanas asin an saiyang demonyong mga anghel sa palibot kan daga. (Kapahayagan 12:9) Ano an epekto? Iyan arog nanggad kan ihinula sa Kapahayagan 12:12: “Herak man kan daga asin kan dagat, huli ta huminilig na dian saindo an Diablo, na may dakulang kaanggotan, sa pakaaram na halipot na sana an saiyang panahon.” Kita nabubuhay na ngonyan sa ‘halipot na panahon’ na iyan.

4. Ano an nagkapirang bagay na nagpapamidbid kan huring mga aldaw, asin ano an ipinaririsa kaiyan? (Helingon an kahon.)

⁴ Kun siring, bakong makangangalas na kan hapoton si Jesus kun ano an magigin tanda kan saiyang presensia asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay, nakapapepensar an saiyang simbag. An laen-laen na kabtang kan tanda yaon sa kahon sa pahina 102. Siring kan saindong maheheling, an Kristianong mga apostol na si Pablo, Pedro, asin Juan tinatawan kita nin dugang pang detalye mapadapit sa huring mga aldaw. Totoo, kalabot sa kadaklan na kabtang kan tanda asin kan huring mga aldaw an nakasusustong mga situwasyon. Pero, an kaotoban kan mga hulang ini maninigong kumombensir sa sato na an maraot na palakaw na ini harani na sa katapusan kaiyan. Maingat niatong siyasaton an nagkapirang pangenot na bagay na nagpapamidbid kan huring mga aldaw.

MGA BAGAY NA NAGPAPAMIDBID KAN HURING MGA ALDAW

5, 6. Paano naootob an mga hula mapadapit sa guerra asin gutom?

⁵ “An nasyon matindog tumang sa nasyon asin an kahadean  tumang sa kahadean.” (Mateo 24:7; Kapahayagan 6:4) An parasurat na si Ernest Hemingway inapod an Guerra Mundial I na “pinakamahiwas, pinakamapangadan, pinakasala an pagdirehir na garadanan na nangyari kasuarin man digdi sa daga.” Sono sa librong The World in the Crucible​—1914-1919, ini “sarong bagong sokol nin guerra, an enot na biyong guerra sa eksperyensia nin katawohan. An lawig, kosog, asin sokol kaiyan luminabi sa ano man na aram na kan dati o linalaoman nin kadaklan.” Dangan uminabot an Guerra Mundial II, na nagin orog na mapanlaglag kisa sa Guerra Mundial I. “An ikabeinteng siglo,” an sabi kan propesor sa historya na si Hugh Thomas, “dinominar kan mga masinggan, kan tangke, kan B-52, kan bomba nuklear asin, ultimo, kan misil. Tinandaan iyan nin mga guerra na mas madugo asin mapanlaglag kisa kan sa arin pa man na ibang panahon.” Totoo, dakol na an sinabi manongod sa desarme pagkatapos kan Malipot na Guerra. Pero, kinakarkulo nin sarong report  na pakatapos kan minuknang mga pag-ina mga 10,000 sagkod 20,000 na bomba nuklear an mawawalat​—labing 900 na doble kan kapasidad sa pagbomba na ginamit durante kan Guerra Mundial II.

⁶ “Magkakaigwa nin mga kakulangan nin kakanon.” (Mateo 24:7; Kapahayagan 6:​5, 6, 8) Poon kan 1914 nagkaigwa nin kisuerra 20 darakulang gutom. Kabale sa nagsakit na mga lugar an Bangladesh, Burundi, Cambodia, Etiopia, Grecia, India, Nigeria, Rusya, Rwanda, Somalia, Sudan, asin Tsina. Alagad an gutom bakong perming dahelan sa kakulangan nin kakanon. “An suplay nin kakanon sa kinaban sa nakaagi pa sanang mga dekada mas marikas na nagdakol kisa sa populasyon kaiyan,” an konklusyon nin sarong grupo nin mga sientista sa agrikultura asin mga ekonomista. “Alagad huli ta kisuerra 800 milyones na tawo an nagdadanay sa labi-labing kadukhaan, . . . dai sinda nakakabakal nin igo kan abundansia tanganing makalda sinda sa pabalikbalik na malnutrisyon.” Kalabot sa ibang mga kaso an pakikiaram nin politika. Si Dr. Abdelgalil Elmekki kan Unibersidad nin Toronto nagsambit nin duwang halimbawa kun saen rinibo an nagugutom mantang an saindang mga nasyon nag-eeksportar nin kadakoldakol na kakanon. An mga gobyerno garo mas interesado sa pagganar  nin kuarta hale sa ibang nasyon tanganing sustentohan an saindang mga guerra kisa sa pakakanon an saindang mga siudadano. An konklusyon ni Dr. Elmekki? An gutom parateng “kalabot an pagdistribwir asin palakaw nin gobyerno.”

7. Ano an mga katunayan manongod sa mga peste ngonyan?

⁷ “Mga peste.” (Lucas 21:11; Kapahayagan 6:8) An trangkaso Espanõla kan 1918-19 guminadan nin kisuerra 21 milyones. “An kinaban sa kasaysayan dai pa noarin man linaglag nin sarong paragadan na marikason na guminadan nin kadakoldakol na tawo,” an isinurat ni A. A. Hoehling sa The Great Epidemic. Ngonyan, dai mapogolan an paglakop nin mga peste. Kada taon, limang milyon na tawo an ginagadan nin kanser, labing tolong milyon na omboy asin aki an ginagadan nin mga helang na pagkurso, asin tolong milyon an ginagadan nin tisis. An mga impeksion sa respiratoryo, na an kadaklan pulmonya, taon-taon minagadan nin 3.5 milyones na aki na mayo pang singko anyos an edad. Asin an nakatatarantang 2.5 bilyones​—kabanga kan populasyon sa kinaban—​naghehelang dahelan sa kulang o maating tubig asin maluyang sanitasyon. An AIDS nagtatao nin dugang na pagirumdom na an tawo, sa ibong kan mahalagang mga naginibo nia sa medisina, daing kakayahan na haleon an mga peste.

8. Paano an mga tawo napatutunayan na mga “mamomoton sa pirak”?

⁸ “An mga tawo magigin . . . mamomoton sa pirak.” (2 Timoteo 3:2) Sa mga nasyon sa bilog na kinaban, an mga tawo garo igwa nin dai napaninigoan na pagmawot para sa mas dakulang kayamanan. An “pag-asenso” sa parate sinosokol sa kantidad kan sueldo nin saro, an “naginibo” sa kun gurano kadakol kan rogaring nin saro. “An materyalismo magpapadagos na saro sa nagtutulod na mga puersa sa sosyedad nin Amerika . . . asin orog man na nagigin importanteng puersa sa iba pang mayor na lugar nin negosyo,” an ipinahayag kan bise presidente nin sarong ahensia sa pag-anunsio. Nangyayari daw ini sa saindong iniistaran na lugar?

9. Ano an masasabi manongod sa ihinulang pagmasumbikal sa mga magurang?

⁹ “Masumbikal sa mga magurang.” (2 Timoteo 3:2) An mga magurang, maestro, asin iba pa sa presenteng aldaw igwa nin direktang ebidensia na an dakol na aki daing galang, asin masumbikal. An nagkapira sa mga hoben na ini magsalang iyan an reaksion sa o inaarog an salang paggawe kan saindang mga magurang. An nagdadakol na aki nawawaran nin pagtubod​—asin nagrerebelde  tumang—​sa eskuelahan, ley, relihion, asin sa saindang mga magurang. “Bilang uso,” an sabi nin sarong beteranong maestro, “garo kakadikit an saindang paggalang sa ano man na bagay.” Pero, nakaoogma na an dakol na aki na matatakton sa Dios marahay na mga arogan sa paggawe.

10, 11. Ano an ebidensia na an mga tawo maringis asin dai nin natural na kapadangatan?

¹⁰ “Maringis.” (2 Timoteo 3:3) An termino sa Griego na trinadusir na “maringis” nangangahulogan ‘maulyas, mabangis, na mayo nin sa-tawong pakikidamay asin pagmate.’ Ilinaladawan nanggad na marhay kaini an dakol na naggigibo nin kadahasan ngonyan! “An buhay makologon na eksperyensia, pano-pano nin madugong marhay na makatatakot na mga pangyayari kaya nagkakaipo nin makosog na tulak tanganing mabasa an mga bareta sa aroaldaw,” an sabi nin sarong editoryal. An sarong sarhento nin pulis na guardia sa apartment nagsabi na an dakol na hoben garo nagbubutabutahan sa mga resulta kan saindang mga gawe. Sia nagsabi: “Igwa nin saboot na, ‘Dai ko aram an maabot. Gigibohon ko an gusto ko ngonyan.’”

¹¹ “Dai nin natural na kapadangatan.” (2 Timoteo 3:3) An fraseng ini trinadusir hale sa sarong termino sa Griego na nangangahulogan “daing puso, daing ugaleng tawo” asin nagpaparisa nin “kakulangan nin natural, pampamilyang kapadangatan.” (The New International Dictionary of New Testament Theology) Iyo, an kapadangatan parateng mayo sa mismong lugar na dian iyan maninigong umoswag​—an harong. An mga bareta nin mapan-abusong pagtratar sa mga agom, aki, asin maski sa may edad nang mga magurang nagigin ordinaryo na sana sa makahahadit na paagi. An sarong grupo sa pagsiyasat nagkomento: “An kadahasan nin tawo​—baga man iyan pagtaplong o pagtuldang, pananaksak o pambabadil—​mas parateng nangyayari sa laog nin pamilya kisa saen pa man sa satong sosyedad.”

12. Taano ta masasabi na an mga tawo igwa sana nin porma nin diosnon na debosyon?

¹² “May porma nin diosnon na debosyon alagad nagpapainda sa kapangyarihan kaiyan.” (2 Timoteo 3:5) An Biblia igwa kan kapangyarihan na bakleon an buhay. (Efeso 4:​22-24) Pero, an dakol ngonyan ginagamit an saindang relihion na panlipod na sa likod kaiyan naggigibo sinda nin maraot na mga aktibidad na nakapaaanggot sa Dios. An pagputik, paghabon, asin seksuwal na kalaswaan  parateng kinokonsinte nin mga namomoon sa relihion. An dakol na relihion naghuhulit nin pagkamoot alagad nagsusuportar sa guerra. “Sa ngaran kan Supremong Kaglalang,” an komento nin sarong editoryal sa magasin na India Today, “ginibo nin mga tawo an pinakamakababaldeng mga karatan tumang sa saindang mga kapwa linalang.” Sa katunayan, an duwang pinakamadugong iriwal sa nakaagi pa sanang mga panahon​—an Guerra Mundial I asin II—​puminotok sa sentro nin Kakristianohan.

13. Ano an ebidensia na linalaglag an daga?

¹³ ‘Paglaglag kan daga.’ (Kapahayagan 11:18) Labing 1,600 na sientista, kabilang na an 104 nanggana kan premyong Nobel, hale sa bilog na kinaban an nagsuportar sa patanid, na itinao kan Union of Concerned Scientists (UCS), na nagsabi: “An mga tawo asin an natural na palibot nakatalaan na magbanggaan. . . . Nagkapirang dekada na sana an natatada bago mawara an oportunidad na olangon an mga peligro.” An bareta nagsabi na an mga gibo nin tawo na nagsasapeligro sa buhay “puede nanggad na liwaton na gayo an kinaban na dai na kaiyan makakaya na susteniran an buhay sa paaging naaaraman niato.” An paghimpis nin osono, polusyon sa tubig, pagpalod nin mga kahoy sa kadlagan, pagkawara kan taba nin daga, asin an pagkapoho nin dakol na klase nin hayop asin tinanom nasambitan bilang apuradong mga problema na dapat na asikasohon. “An satong pakikiaram sa nagsisinarigan na sistema nin buhay,” an sabi kan UCS, “puedeng ponan nin lakop na marhay na mga epekto, kabale an mga pagbagsak nin biolohikong mga sistema na an mga dalagan dai niato lubos na nasasabotan.”

14. Paano nindo mapatutunayan na an Mateo 24:14 naootob na sa satong aldaw?

¹⁴ “An maogmang baretang ini kan kahadean ihuhulit sa bilog na ineerokan na daga.” (Mateo 24:14) Ihinula ni Jesus na an maogmang bareta kan Kahadean ihuhulit sa bilog na daga, para sa pagpatotoo sa gabos na nasyon. Sa tabang asin bendisyon nin Dios, minilyon na Saksi ni Jehova an nagdudusay nin binilyon na oras sa gibong ini nin paghuhulit asin paggibo nin mga disipulo. (Mateo 28:​19, 20) Iyo, narerealisar kan mga Saksi na sinda magkakaigwa nin kasalan sa dugo kun dai ninda ipahahayag an maogmang bareta. (Ezequiel 3:​18, 19) Alagad naoogma sinda na kada taon rinibo an may pagpasalamat na naghihimate sa mensahe kan Kahadean asin naninindogan bilang tunay na mga  Kristiano, an boot sabihon, bilang Mga Saksi ni Jehova. Sarong dai masokol na pribilehio na maglingkod ki Jehova asin sa siring ipalakop an kaaraman nin Dios. Asin pakatapos na ikahulit an maogmang baretang ini sa bilog na ineerokan na daga, madatong an katapusan kaining maraot na palakaw.

MAGHIMATE SA EBIDENSIA

15. Paano matatapos an presenteng maraot na palakaw?

¹⁵ Paano matatapos an palakaw na ini? An Biblia may ihinuhulang “dakulang kahorasaan” na mapoon sa pagsalakay kan politikal na elemento kan kinaban na ini sa “Dakulang Babilonya,” an pankinaban na imperyo nin falsong relihion. (Mateo 24:21; Kapahayagan 17:​5, 16) Si Jesus nagsabi na durante kan peryodong ini “an aldaw madiklom, asin an bulan dai matao kan liwanag kaiyan, asin an mga bitoon mahoholog hale sa langit, patin an mga kapangyarihan kan kalangitan magkakataranyog.” (Mateo 24:29) Ini puedeng mangahulogan nin literal na pambihirang mga pangyayari sa langit. Ano man an mangyari, an maliwanag na mga ilaw kan kinaban nin relihion ibubuyagyag asin paparaon. Dangan si Satanas, na inaapod na “Gog kan daga nin Magog,” magamit nin nasutsutan na mga tawo sa paggibo nin todo-todong pagsalakay sa banwaan ni Jehova. Alagad dai magigin mapanggana si Satanas, huli ta ililigtas sinda ni Jehova. (Ezequiel 38:​1, 2, 14-23) An “dakulang kahorasaan” maabot sa kulminasyon kaiyan sa Armagedon, an “ralaban kan dakulang aldaw nin Dios na Makakamhan sa gabos.” Hahaleon kaiyan an lambang ultimong gira kan daganon na organisasyon ni Satanas, na binubukasan an dalan tanganing bumolos an daing katapusan na mga bendisyon sa makaliligtas na katawohan.​—Kapahayagan 7:​9, 14; 11:15; 16:​14, 16; 21:​3, 4.

16. Paano niato naaaraman na an ihinulang mga bagay na nagpapamidbid kan huring mga aldaw minaaplikar sa satong panahon?

¹⁶ Kun solo sana, an ibang kabtang kan mga hula na naglaladawan sa huring mga aldaw tibaad garo minaaplikar sa ibang mga peryodo sa kasaysayan. Alagad kun pagsasararoon, an ihinulang mga ebidensia nagtotokdo sa satong aldaw. Sa pag-ilustrar: An mga linya sa gira nin moro nin sarong tawo minakompuesto nin sarong disenyo na dai puedeng mapasa ibang indibiduwal. Kaagid kaiyan, an huring mga aldaw igwa nin sadiring disenyo nin mga marka, o mga pangyayari. An mga ini nagigin sarong “gira  nin moro” na dai puedeng mapasa ibang peryodo nin panahon. Kun kokonsideraron kaiba kan mga sinasabi sa Biblia na an langitnon na Kahadean nin Dios namamahala na ngonyan, an ebidensia nagtatao nin marigon na basihan para sa pagkonklusyon na iyo na man nanggad ini an huring mga aldaw. Saro pa, may malinaw na patotoo sa Kasuratan na an presenteng maraot na palakaw lalaglagon sa dai na mahahaloy.

17. An pakaaram na ini na an huring mga aldaw maninigong magpahiro sa sato na gibohon an ano?

¹⁷ Ano an saindong magigin reaksion sa ebidensia na ini na an huring mga aldaw? Horophoropa ini: Kun nagdadangadang an sarong labi-labi kamapanlaglag na bagyo, daing pag-atraso na minagibo kita nin mga pag-iingat. Bueno, an ihinuhula kan Biblia para sa presenteng palakaw na ini maninigong magpahiro sa sato. (Mateo 16:​1-3) Malinaw niatong naheheling na kita nabubuhay na sa huring mga aldaw kan palakaw sa kinaban na ini. Ini maninigong magmotibar sa sato na gumibo nin ano man na mga pagliliwat na kaipuhan tanganing kamtan an pag-oyon nin Dios. (2 Pedro 3:3, 10-12) Inaapod an saiyang sadiri na ahente para sa kaligtasan, itinaram ni Jesus an apuradong pangapodan: “Mag-ingat kamo sa saindo man sana na an saindong mga puso dai manganaan nin kapasloan asin nin kaburatan asin mga paghadit sa buhay, asin sa panale an aldaw na iyan mag-abot sa saindo na siring sa sarong siod. Huli ta madatong iyan sa gabos na nag-eerok sa ibabaw kan bilog na daga. Kaya magpuka kamo, na sa gabos na panahon nagngangayongayo na magin kamong mapanggana sa pagdulag sa gabos na ining bagay na nakatalagang mangyari, asin sa pagtindog sa atubangan kan Aki nin tawo.”​—Lucas 21:​34-36.

[Nota sa Ibaba]

BALOON AN SAINDONG KAARAMAN

Ano an ihinula kan Biblia manongod sa mga pangyayari sa kinaban sa kapinonan kan paghade ni Cristo?

Ano an nagkapirang bagay na nagpapamidbid kan huring mga aldaw?

Ano an nakakokombensir sa saindo na ini na an huring mga aldaw?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Kahon sa pahina 102]

NAGKAPIRANG BAGAY NA NAGPAPAMIDBID KAN HURING MGA ALDAW

• Dai pang kaagid na guerra.​—Mateo 24:7; Kapahayagan 6:4.

• Gutom.​—Mateo 24:7; Kapahayagan 6:5, 6, 8.

• Mga peste.​—Lucas 21:11; Kapahayagan 6:8.

• Nag-oorog na katampalasanan.​—Mateo 24:12.

• Paglaglag kan daga.​—Kapahayagan 11:18.

• Mga linog.​—Mateo 24:7.

• Delikadong mga panahon na masakit pakibagayan.​—2 Timoteo 3:1.

• Labi-labing pagkamoot sa pirak.​—2 Timoteo 3:2.

• Pagmasumbikal sa mga magurang.​—2 Timoteo 3:2.

• Kadaihan nin natural na kapadangatan.​—2 Timoteo 3:3.

• Pagkamoot sa kasingawan imbes na sa Dios.​—2 Timoteo 3:4.

• Kadaihan nin pagpopogol sa sadiri.​—2 Timoteo 3:3.

• Mayo nin pagkamoot sa karahayan.​—2 Timoteo 3:3.

• Dai pagmangno sa nagdadangadang na peligro.​—Mateo 24:39.

• An mga paraolog-olog isinisikwal an patotoo sa huring mga aldaw.​—2 Pedro 3:​3, 4.

• Paghuhulit kan Kahadean nin Dios sa bilog na globo.​—Mateo 24:14.

 [Bilog na pahinang ritrato sa pahina 101]