Istorya han Kinabuhi

Determinado nga Padayon nga Mag-alagad ha Akon Maglalarang

IGINSUMAT NI CONSTANCE BENANTI

Madagmit hinduro an panhitabo! Ha sulod la hin unom ka adlaw, hi Camille, an amon 22-ka-bulan nga anak, nagkaada hitaas nga hiranat ngan namatay. Nasubo gud ako hinduro. Karuyag ko liwat mamatay. Kay ano nga gintugotan han Dios an sugad nga panhitabo? Nagupong ako.

AN AKON mga kag-anak mga dayo tikang ha Castellammare del Golfo, usa nga bungto ha Sicily, Italya. Binalhin hira ha New York City, diin igin-anak ako han Disyembre 8, 1908. Napulo kami ha pamilya—hi Tatay, hi Nanay, ngan walo kami nga anak, lima nga kalalakin-an ngan tulo nga kababayin-an. a

Han 1927 an akon tatay, hi Santo Catanzaro, nagtikang tumambong ha mga katirok han gutiay nga grupo han mga Estudyante ha Biblia, sugad han pagtawag ha mga Saksi ni Jehova hito nga panahon. Hi Giovanni De Cecca, usa nga Italyano nga bugto nga nag-aalagad ha sentro nga opisina (tinatawag nga Bethel), ha Brooklyn, New York, nagdumara hin mga katirok ha amon inuukyan, ha kahirani nga New Jersey. Inabot an panahon, nagtikang magsangyaw hi Tatay ngan sinulod hiya ha bug-os-panahon nga ministeryo, ngan iya iginpadayon ito tubtob han iya kamatay han 1953.

Han bata pa hi Nanay, karuyag niya magmadre, kondi waray hiya tuguti han iya mga kag-anak. Ha tinikangan, naimpluwensyahan ako ni Nanay nga diri mag-aram han Biblia upod  kan Tatay. Kondi, waray pag-iha, nakaobserba ako hin mga pagbag-o ha iya. Nagin mas kalmado hiya, mas malumo, ngan nagin mas murayaw an amon pamilya, ngan naruyagan ko ito.

Samtang hito nga panahon, nakilala ko hi Charles, nga akon kaedad ngan natawo ha Brooklyn. Pariho han akon pamilya, tikang hira ha Sicily. Waray pag-iha nagkauyab kami, ngan iginkasal kami han pagbalik ni Tatay tikang ha 1931 nga kombensyon han mga Saksi ni Jehova ha Columbus, Ohio. Waray pa mag-usa ka tuig, natawo an amon anak nga hi Camille. Nabido ako hinduro han namatay hiya. Usa ka adlaw, samtang nagtitinangis hi Charles, iya ako ginsidngan: “Nabibido man liwat ako tungod kay anak ko man liwat hi Camille. Kay ano nga diri na la kita padayon nga mabuhi, ngan liawon an usa kag usa?”

Ginkarawat Namon an Kamatuoran han Biblia

Ginpahinumdoman ako ni Charles nga naghisgot hi Tatay mahitungod han paglaom nga pagkabanhaw han magpahayag hiya ha lubong ni Camille. “Natoo ka gud ba ha pagkabanhaw?” nagpakiana ako.

“Natoo ako!” binaton hiya. “Kay ano nga diri naton usisahon pa an ginsisiring han Biblia?”

Hito nga gab-i waray ako mahingaturog. Han alas sais ha aga, antes magtrabaho hi Tatay, ginkadto ko hiya ngan ginsumatan nga karuyag namon ni Charles nga mag-aram han Biblia. Nalipay hiya ngan ginhangkopan ako. Hi Nanay nga nahigda pa, nakabati nga nag-iistorya kami. Ginpakianhan niya ako kon ano an nahitabo. “Waray man,” nagsiring ako. “Nagdesisyon la kami ni Charles nga mag-aram ha Biblia.”

“Kinahanglan naton ngatanan nga mag-aram han Biblia,” binaton hiya. Salit kami ngatanan nga 11, upod an akon kabugtoan, nagtikang han amon urosa nga pag-aram sugad nga pamilya.

An pag-aram ha Biblia nakaliaw ha akon, ngan hinay-hinay nga an akon kagupong ngan kasubo naliwanan hin paglaom. Paglabay hin usa ka tuig, han 1935, nagtikang kami ni Charles mag-istorya ha iba mahitungod han mga kamatuoran ha Biblia. Han Pebrero 1937, katapos mamati ha usa nga pahayag nga nagsasaysay han Kasuratanhon nga kahulogan han bawtismo ha tubig ha sentro nga opisina ha Brooklyn, nabawtismohan kami ngan an damu pa nga iba ha kahirani nga hotel. Ginbuhat ko ini diri la tungod kay naglalaom ako nga makikita ko utro an akon anak kondi naghihingyap liwat ako ha pag-alagad ha aton Maglalarang, nga akon na nakilala ngan ginhigugma.

Pagsulod ha Bug-os-Panahon nga Ministeryo

An pakiistorya ha iba mahitungod han akon hinbaroan na makaruruyag ngan may balos, labi na tungod kay hito nga panahon damu an kinarawat ha mensahe han Ginhadian ngan nakigbahin ha pagpasamwak hito. (Mateo 9:37) Han 1941, nagin  mga payunir kami ni Charles, sugad han pagtawag han mga Saksi ni Jehova ha ira bug-os-panahon nga mga ministro. Waray pag-iha katapos hito, pinalit kami hin treyler, ngan igintubyan ni Charles an pagdumara han pabrika hin saruwal han amon pamilya ha akon bugto nga hi Frank. Inabot an panahon, nalipay kami hinduro ha pagkarawat hin surat nga nagpapahibaro ha amon nga igintoka kami sugad nga mga espesyal payunir. Ha tinikangan, nag-alagad kami ha New Jersey, ngan ha urhi iginpadara kami ha New York State.

Han 1946, samtang natambong hin kombensyon ha Baltimore, Maryland, ginhangyo kami nga tumambong ha usa nga katirok kaupod han espesyal nga mga representante han mga Saksi ni Jehova. Didto amon nakilala hira Nathan H. Knorr ngan Milton G. Henschel. Nakiistorya hira ha amon mahitungod han pagmisyonero nga buruhaton, ngan labi na mahitungod han pagsangyaw nga buruhaton ha Italya. Ginhangyo nira kami nga hunahunaon an posibilidad han pag-eskwela ha Watchtower Bible School of Gilead.

“Hunahunaa niyo ito,” ginsidngan nira kami, “ngan katapos sumati kami han iyo desisyon.” Pagbaya namon ha opisina, nagsiplatay kami ni Charles, ngan binalik kami. “Ginhunahuna na namon ito,” nagsiring kami. “Andam na kami kumadto ha Gilead.” Paglabay hin napulo ka adlaw, naeskwela na kami ha ikapito nga klase han Gilead.

Diri gud namon mahingangalimtan an mga bulan han amon pag-eskwela. An labi nga diri namon mahingangalimtan amo an pasensya ngan gugma han mga instruktor, nga nag-andam ha amon ha pag-atubang han mga kakurian ha langyaw nga kanataran. Katapos han amon gradwasyon han Hulyo 1946, igintoka kami nga magsangyaw anay ha New York City, diin may-ada damu nga Italyano. Katapos inabot an makalilipay nga adlaw! Han Hulyo 25, 1947, binaya kami basi kumadto ha Italya, an amon toka sugad nga misyonero.

Pagpahiuyon ha Amon Toka

Tinabok kami ha kadagatan nga sakay hin barko nga ginagamit hadto para ha militar nga mga katuyoan. Paglabay hin 14 ka adlaw ha kadagatan, dinuong an barko ha pantalan han Genoa ha Italya. Nakikita ha syudad an kadaot nga nahimo han Girra ha Kalibotan II, nga duha pa la ka tuig nga natapos. Pananglitan, waray mga salamin an estasyon han tren tungod han mga pambomba. Tikang ha Genoa sinakay kami hin pankargada nga tren para ngadto ha Milan, diin nahimumutang an sanga nga opisina ngan urukyan han mga misyonero.

Katapos han girra, makuri hinduro an mga kahimtang ha Italya. Nagpapadayon an mga pangalimbasog ha pag-establisar utro han lugar, kondi damu hinduro an mga pobre. Waray pag-iha, nagkaada ako grabe nga problema ha kahimsog. Sumala ha usa nga doktor, maraot gud an kahimtang han akon kasingkasing salit ginhunahuna niya nga mas maopay kon bumalik na la ako ha Estados Unidos. Nalilipay gud ako nga nagsayop hiya. Paglabay hin 58 ka tuig, aanhi pa gihapon ako ha akon toka ha Italya.

Pipira pa la kami ka tuig ha amon toka han naruyag an akon kabugtoan nga kalalakin-an ha Estados Unidos nga tagan kami hin awto. Kondi waray tumugot hi Charles, usa nga desisyon nga akon gin-apresyar. Maaram kami nga waray Saksi ha Italya an may-ada awto hito nga panahon, ngan para kan Charles maopay hinduro para ha amon nga magkinabuhi pariho ha amon Kristiano nga kabugtoan. Han 1961 la kami nagkaada gutiay nga awto.

An amon siyahan nga Kingdom Hall ha Milan nahimumutang ha basement nga waray salog. Waray ito banyo, ngan nagkakatubig la kon nauran.  Naukoy liwat didto an gudti nga mga yatot nga nagdudurudalagan didto. Duha la nga bombilya an naghahatag hin kapawa durante han amon mga katirok. Bisan pa han sugad diri-komportable nga kahimtang, makapadasig an pagkita hin sinsero nga mga tawo nga natambong ha amon mga katirok ngan ha urhi naupod ha amon ha ministeryo.

Mga Eksperyensya Sugad nga mga Misyonero

Makausa nakapahamutang kami hin bokleta nga Peace—Can It Last? ha usa nga lalaki. Samtang tibaya kami, inabot an iya asawa, hi Santina, nga nagkakagaramo hin mga bag nga puno hin mga epektos. Naaringit hiya hin gutiay, nasiring nga may-ada hiya walo nga anak nga kababayin-an nga aatamanon ngan waray hiya panahon. Han ginbisita ko utro hi Santina ha ira balay, waray didto an iya bana, ngan naggagansilyo hiya. “Waray ako panahon ha pagpamati,” nagsiring hiya. “Gawas pa, diri ako maaram bumasa.”

Hilom nga nag-ampo ako kan Jehova ngan katapos nagpakiana ako kon mahimo ko ba hiya bayaran basi maggansilyo hin panhagkot para ha akon bana. Paglabay hin duha ka semana, nakarawat ko an panhagkot, ngan nagtikang kami ni Santina ha regular nga pag-aram han Biblia ha bulig han libro nga “The Truth Shall Make You Free.” Nahibaro hi Santina ha pagbasa, ngan bisan pa han pagkontra han iya bana, nag-uswag hiya ngan nabawtismohan. Lima han iya anak nga kababayin-an an nagin mga Saksi, ngan damu pa liwat an nabuligan ni Santina nga kumarawat han kamatuoran ha Biblia.

Han Marso 1951, iginbalhin kami, upod han duha pa nga misyonero—hi Ruth Cannon b ngan Loyce Callahan, nga ha urhi iginkasal kan Bill Wengert—ngadto ha Brescia, diin waray mga Saksi. Nakabiling kami hin apartment nga kompleto an mga gamit, kondi paglabay hin duha ka bulan, ginhangyo kami han tag-iya nga bakantehon an balay ha sulod hin 24 oras. Tungod kay waray iba nga mga Saksi hito nga lugar, naobligar kami ha pag-ukoy ha usa nga hotel ha sulod hin haros duha ka bulan.

Limitado la an amon pagkaon: kape ngan tinapay ha pamahaw, prutas ngan biskwit nga may keso ha udto, ngan prutas ngan biskwit nga may keso ha pangiklop. Bisan pa han diri komportable nga mga kahimtang, malipayon ngan ginbalosan gud kami. Inabot an panahon, nakabiling kami hin gutiay nga apartment, ngan ha Memoryal han kamatayon ni Kristo han 1952, 35 an presente ha gutiay nga kwarto nga amon gin-gamit sugad nga Kingdom Hall.

Pag-atubang ha mga Ayat

Durante hito nga panahon, daku la gihapon an impluwensya han mga klero ha mga tawo. Pananglitan, samtang nagsasangyaw kami ha Brescia, an pipira nga kabataan nga kalalakin-an gin-aghat han padi nga labayon kami hin mga bato. Kondi, inabot an panahon, 16 ka tawo an nagtikang mag-aram han Biblia kaupod ha amon, ngan waray la pag-iha, nagin Saksi hira. Ngan hin-o an usa ha ira? Usa han kabataan nga nanarhog nga labayon kami! Nag-aalagad na hiya yana sugad nga tigurang ha usa han mga kongregasyon ha Brescia. Han binaya kami ha Brescia han 1955, 40 nga magwarali han Ginhadian an nakikigbahin ha pagsangyaw nga buruhaton.

Katapos hito, tulo ka tuig nga nag-alagad kami ha Leghorn (Livorno), diin kababayin-an an kadam-an han mga Saksi. Nangahulogan ini nga kinahanglan atamanon namon nga kababayin-an an mga responsabilidad ha kongregasyon nga kasagaran nga igintutoka ha kalalakin-an. Katapos hito binalhin kami ha Genoa, diin nagtikang kami 11 ka tuig na an naglabay. Hito nga panahon, may-ada na usa nga kongregasyon didto. An Kingdom Hall nakada ha siyahan nga andana ha amon inuukyan nga apartment.

Pag-abot namon ha Genoa, nagtikang ako pagdumara hin pag-aram ha babaye nga an bana boksingero hadto ngan nagdudumara hin himnasyum han boksing. Nag-uswag an babaye ha espirituwal ngan waray pag-iha nagin Kristiano nga bugto naton. Kondi, nakontra an iya bana ngan maiha nga nagpabilin nga sugad hito. Katapos, nagtikang hiya pag-upod ha iya asawa ha mga katirok. Imbes nga sumulod ha katirokan, nalingkod hiya ha gawas ngan namamati. Ha urhi, han waray na kami ha Genoa, hinbaroan namon nga naghangyo hiya hin pag-aram ha Biblia. Inabot an panahon, nabawtismohan hiya ngan nagin mahigugmaon nga paramangno nga Kristiano. Nagpabilin hiya nga matinumanon tubtob han iya kamatay.

Nagtikang liwat ako magdumara hin pag-aram ha Biblia ha babaye nga uyab hin polis. Ha tinikangan,  nagpakita hiya hin interes, kondi katapos han kasal, nagbag-o hiya. Iya ginkontra an iya asawa, ngan inundang hiya ha pag-aram. Han binalik hiya ha pag-aram han Biblia, gintarhog hiya han iya bana, nasiring nga kon maabotan niya kami nga nag-aaram, pupusilon niya kami. Aw, nag-uswag hiya ha espirituwal ngan nagin bawtismado nga Saksi. Matin-aw nga waray gud kami pusila han iya bana. Ha pagkamatuod, paglabay hin mga tuig han natambong ako ha usa nga asembleya ha Genoa, may-ada dinaop ha akon tikang ha luyo, gintabonan an akon mga mata han iya mga kamot, ngan nagpakiana kon matitigo ko kon hin-o hiya. Waray ko mapugngi an akon mga luha han makita ko an bana hito nga babaye. Katapos niya ako hangkopan, iya ako ginsumatan nga iya na ginsimbolohan an iya dedikasyon kan Jehova pinaagi ha pagpabawtismo hito mismo nga adlaw!

Tikang han 1964 tubtob han 1972, nakapribilehiyo ako ha pag-upod kan Charles kon nabisita hiya ha mga kongregasyon basi parig-unon hira ha espirituwal. Nag-alagad kami ha haros ngatanan nga bahin han norte nga Italya—ha Piedmont, Lombardy, ngan Liguria. Katapos nagpadayon kami ha pagpayunir hirani ha Florence ngan ha urhi ha Vercelli. Han 1977, usa la an kongregasyon ha Vercelli, kondi han binaya kami han 1999, tulo na an kongregasyon didto. Hito nga tuig, nag-91 anyos ako, ngan gindasig kami nga bumalhin ngadto ha urukyan han mga misyonero ha Roma, maopay ito nga gutiay nga balay ha mamurayawon nga lugar.

Usa Pa nga Makasurubo nga Okasyon

Han Marso 2002, hi Charles nga pirme mahimsog, tigda nga nagkasakit. Nagtikaluya an iya kahimsog tubtob nga namatay hiya han Mayo 11, 2002. Ha sulod hin 71 ka tuig, magkaupod nga nagtatangis kami durante han masurub-on nga mga panahon ngan magkaupod nga nalilipay kon nakarawat kami hin mga bendisyon. Naapektohan gud ako ngan duro nga nasubo han iya kamatay.

Agsob ko mahunahuna hi Charles nga nakasul-ot han iya amerikana ngan han iya kalo nga kanan dekada 1930 an estilo. Nahahanduraw ko an iya hiyom, o baga hin hinbabatian ko an iya tawa. Tungod han bulig ni Jehova ngan han gugma han damu nga mapinairon nga Kristiano nga kabugtoan, nalalamposan ko inin makasurubo nga peryodo. Ginpipinamulat ko gud an panahon nga makikita ko utro hi Charles.

Pagpadayon han Akon Pag-alagad

An pag-alagad ha akon Maglalarang amo an gimaopayi ha akon kinabuhi. Ha paglabay han katuigan, sugad hin ‘natilawan ko ngan nakita nga hi Jehova maopay.’ (Salmo 34:8) Akon inaabat an iya gugma ngan naieksperyensyahan an iya pag-ataman. Bisan kon namatay an akon anak, gintagan ako ni Jehova hin damu nga espirituwal nga mga anak—ha bug-os nga Italya—nga nakakapalipay han akon ngan han iya kasingkasing.

An pakig-istorya ha iba mahitungod han akon Maglalarang amo gud an akon pirme naruruyagan nga buhaton. Ito an hinungdan kon kay ano nga nagpapadayon ako ha pagsangyaw ngan pagdumara hin mga pag-aram ha Biblia. Usahay nabibido ako nga gutiay na la an akon nabubuhat tungod han akon kahimsog. Kondi nasasantop ko nga maaram hi Jehova han akon mga limitasyon ngan hinigugma niya ako ngan ginpapabilhan an akon nahihimo. (Markos 12:42) Nangangalimbasog ako ha pagkinabuhi uyon ha mga pulong han Salmo 146:2: “Samtang nga buhi pa ako, pagdadayawon ko hi Jehova: magkakanta ako hin mga dayaw ngadto ha akon Dios samtang nga may-ada pa ako kinabuhi.” c

[Mga footnote]

[Retrato ha pahina 13]

Camille

[Retrato ha pahina 14]

Ha adlaw han amon kasal, 1931

[Retrato ha pahina 14]

Bisan kon ha tinikangan diri interesado, inuyon hi Nanay nga kami ngatanan kinahanglan mag-aram han Biblia

[Retrato ha pahina 15]

Upod hi Bugto Knorr ha gradwasyon ha Gilead, 1946

[Retrato ha pahina 17]

Upod hi Charles diri na maiha antes hiya mamatay