An smartphone pariho hin power tool—mahimo ito magin mapulsanon o makadaot, depende kon paonan-o ito gin-gagamit. Paonan-o mo tututdoan an imo mga anak nga magin maaramon ha paggamit hito? Pananglitan, pira ka oras kada adlaw an imo itutugot ha ira ha paggamit hito? a

•  An kinahanglan mo hibaroan

•  An puydi mo himoon

•  “An mahigugmaon nga kag-anak naghihimo hin mga limitasyon”

•   Mahimo manelikado an mga nagamit han smartphone. An artikulo nga “Kabataan Ngan Smartphone—Bahin 1: Dapat ba Magkaada Smartphone an Akon Anak?” nagsiring nga pinaagi han smartphone, makikita mo an ngatanan nga aada ha Internet, maopay ngan maraot.

   “Usahay, nangangalimtan naton nga tungod han smartphone puydi ma-expose an aton mga anak ha delikado nga mga tawo ngan mga ideya.”—Brenda.

•   An kabataan nagkikinahanglan hin giya. Hiara na gud gumamit hin gadyet an kabataan, samtang damu nga adulto an nagtitikang pa la ha paggamit hito. Kondi, diri ini nagpapasabot nga waray gud hinbabaroan an mga kag-anak parte ha teknolohiya ngan an mga anak an mas maopay magdesisyon kon paonan-o ngan kon san-o gagamiton an ira smartphone.

   Oo, bangin mas kabisado an imo anak gumamit hin smartphone, pero diri ito nagpapasabot nga maaram na hiya kon paonan-o ito gagamiton hin maaramon. Bisan an mga anak nga eksperto gumamit hin teknolohiya nagkikinahanglan hin giya han mga kag-anak kon paonan-o gagamiton hin responsable an smartphone.

   “Kon gintagan mo hin smartphone an imo anak pero waray mo tutdui han tama nga paggamit hito, pariho ito ha paghatag ha iya hin yawi han awto, pagpalingkod ha iya ha may manobela, pagpaandar han makina, ngan pagsiring ‘Alayon paghinay’ nga waray mo pa ngani hiya tutdui pagdrayb.”—Seth.

•   Hibaroi an mga feature han smartphone han imo anak. Magin pamilyar ha setting nga mabulig ha imo anak nga magamit hin maaramon an iya celfon. Pananglitan:

   Ano nga mga parental control an aada ha celfon nga maglilimita ha paggamit hito?

   Maaram ka ba nga usahay napalya an mga setting ha celfon nga nagba-block ha diri mag-opay nga impormasyon?

   Kon mas kabisado mo an smartphone han imo anak, mas magigin andam ka ha pagbulig ha iya nga gamiton ito hin maaramon.

   Prinsipyo ha Biblia: “Pinaagi han kahibaro nadudugangan an gahum han usa nga tawo.”—Proberbios 24:5.

•   Paghatag hin mga limitasyon. Pagdesisyon kon ano an imo itutugot ngan kon ano an diri. Pananglitan:

   Tutugotan mo ba an imo anak nga dad-on an iya celfon ha lamesa kon nangangaon o gamiton ito samtang nabisita ha iyo kapamilya o kasangkayan?

   Dapat ba an celfon han imo mga anak ada ha ira kwarto ha bug-os nga gab-i?

   Ano nga mga app an itutugot mo paggamit?

   Pira ka oras an itutugot mo paggamit?

   Maghahatag ka ba hin limitasyon ha kaihaon ha paggamit kada adlaw?

   Ipahibaro an imo ginhimo nga mga limitasyon, ngan magin andam pagdisiplina kon diri ito nasusunod.

   Prinsipyo ha Biblia: “Ayaw pag-alang ha pagdisiplina ha batan-on.”—Proberbios 23:13, footnote.

•   Pagmonitor. Hibaro an password han imo anak, ngan kitaa an sulod han iya celfon kon kinahanglan upod na an mga text, app, piktyur, ngan website nga iya ginbisita.

   “Ginsidngan namon an amon anak nga ha panapanahon kikitaon namon an sulod han iya celfon nga diri hiya ginpapahibaro. Magkakaada hiya mga restriksyon ha paggamit han celfon kon diri niya ito gagamiton hin maaramon.”—Lorraine.

   Sugad nga kag-anak, katungod mo hibaroan kon paonan-o gin-gagamit han imo anak an iya smartphone.

   Prinsipyo ha Biblia: “An usa nga bata nakikilala pinaagi han iya mga gios, kon putli ba ngan tama an iya paggawi.”—Proberbios 20:11.

•   Itutdo an mga suruklan. Buligi an imo anak nga hingyapon an pagbuhat han tama. Kay ano nga importante ito? Tungod kay kon karuyag gud han bata nga isekreto an usa nga butang ha iya mga kag-anak, mamimiling hiya hin paagi nga buhaton ito anoman an himoon han iya mga kag-anak. b

   Salit, i-train an imo anak nga magkaada mag-opay nga mga kalidad sugad han pagin tangkod, pagpugong ha kalugaringon, ngan pagin responsable ha iya mga ginbubuhat. An bata nga may mag-opay nga kalidad posible gud magin maaramon ha paggamit han iya celfon.

   Prinsipyo ha Biblia: ‘An hamtong nga mga tawo, an ira abilidad ha husto nga pagturotimbang nabansay ha pagkilala han husto ngan sayop.’—Hebreo 5:14.