BIVHILI i zwi vhea khagala uri: Munna u fanela uri a “fune musadzi wawe samusi a tshi ḓifuna.” Musadzi na ene u fanela “u ṱhonifha munna wawe nga ho dzikaho.” Vhuvhili havho vha fanela u ita vhuḓifhinduleli havho vhe “ṋama nthihi.” (Vhaef. 5:33; Gen. 2:23, 24) Nga u ya ha tshifhinga, mbofho ine vhavhingani vha vha nayo i a khwaṱha, na lufuno lwavho lu a khwaṱha. Ni nga zwi vhambedza na midzi ya miri mivhili ine ya hula tsini na tsini. Maḓipfele a munna na mufumakadzi vho takalaho mbinganoni a vha tshithu tshithihi.

Fhedzi hu itea mini arali munna kana mufumakadzi a fa? Yeneyo mbofho i sa vhofhololwi musi vha tshi kha ḓi tshila, i mbo ḓi vhofholowa. Tshilikadzi kana munna o felwaho kanzhi u sala na mbilu i vhavhaho, vhuludu, nahone khamusi u a sinyuwa kana u ḓivhona mulandu. Musi Daniella e mbinganoni ye ya dzhia miṅwaha ya 58, o vha a tshi ḓivha vhathu vhanzhi vho felwaho nga vhafarisi. * Fhedzi musi munna wawe a tshi fa, o amba uri: “U thomani ndo vha ndi sa ḓivhi uri zwi nga heyi nḓila. A hu na nḓila ya u zwi pfesesa arali zwi sa athu itea kha iwe muṋe.”

Vhaṅwe vhaṱoḓisisi vha amba uri a hu na mutsiko u fhiraho wa u felwa nga mufarisi a funwaho. Vhafarisi vhanzhi vho felwaho vha tendelana nazwo. Munna wa Millie o fa miṅwahani minzhi yo fhiraho. Musi a tshi ṱalusa vhutshilo hawe sa tshilikadzi u ri: “Ndi ḓipfa u nga ndi muholefhali.” O vha a tshi khou amba nga ha vhuimo hawe ha maḓipfele, he ha ḓiswa nga u felwa  nga mufarisi wawe we a fhedza miṅwaha ya 25 o vhingana nae.

Susan o vha a tshi vhona u nga tshilikadzi dze dza lilela vhanna vhadzo lwa miṅwaha minzhi dzo vha dzi tshi khou kaludza zwithu. Fhedzi a felwa nga munna wawe we a fhedza miṅwaha ya 38 o vhingana nae. Ho no fhela miṅwaha ya 20, fhedzi u ri, “Ndi humbula munna wanga ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe.” Kanzhi u lila lu ṱungufhadzaho nga nṱhani ha uri u ṱuvha munna wawe vhukuma.

Bivhili i a tenda uri vhuṱungu ha u felwa nga mufarisi ndi ho dzikaho vhukuma nahone a vhu ṱavhanyi u fhela. Musi Sara a tshi fa, Abrahamu munna wawe, o “mu ṱungufhalela a mu lilela.” (Gen. 23:1, 2) Naho Abrahamu o vha e na fulufhelo ḽa mvuwo ya vhafu, o pfa vhuṱungu vhuhulwane musi mufunwa wawe a tshi fa. (Vhaheb. 11:17-19) Musi mufumakadzi wawe a funwaho Rahele a tshi fa, Yakobo ho ngo ṱavhanya o mu hangwa. O vha a tshi anetshela vharwa vhawe nga hae nga lufuno.—Gen. 44:27; 48:7.

Ndi ngudo ifhio ine ra fanela u i guda kha dzenedzi tsumbo dzi re Maṅwaloni? Dzitshilikadzi na vhanna vho felwaho kanzhi vha a pfa vhuṱungu ha u felwa lwa miṅwaha minzhi. A ro ngo fanela u dzhia miṱodzi na zwifhinga zwavho zwa u ṱungufhala sa vhushayanungo, fhedzi ri fanela u zwi dzhia sa zwithu zwi pfalaho zwine zwa itiswa nga nṱhani ha u xelelwa havho. Vha nga kha ḓi ṱoḓa uri ri vha pfele vhuṱungu nahone ri vha tikedze lwa tshifhinga tshilapfu.

U vha tshilikadzi kana munna o felwaho a zwi ambi u sokou humela nga hu leluwaho tshifhingani tsha u sa vha mbinganoni. Nga murahu ha miṅwaha minzhi ya mbingano, kanzhi munna u ḓivha nḓila ya u khuthadza mufumakadzi wawe na u mu ṱuṱuwedza arali o kulea nungo kana o hanganea. Arali munna a fa, muthu we a vha a tshi mu funa na u mu khuthadza ha tsheeho. Nga hu fanaho, nga u ya ha tshifhinga mufumakadzi u guda nḓila ya u ita uri munna wawe a ḓipfe o tsireledzea nahone o takala. A hu na zwine zwa nga vhambedzwa na nḓila ya lufuno ine a mu kwama ngayo na maipfi awe avhuḓi, nḓila ine a ṱhogomela ngayo madzangalelo na zwishaiwa zwawe. Arali mufumakadzi a fa, munna a nga ḓipfa o xelelwa vhukuma. Nga zwenezwo, vhaṅwe vhe vha ṱungufhalela vhafarisi vhavho vha a timatima na u ofha vhumatshelo. Ndi maitele afhio a Bivhili ane a nga vha thusa u ḓipfa vho tsireledzea nahone vhe na mulalo?

“Ni songo vhilaela zwa matshelo, ngauri ḽa matshelo ḽi ḓo vha na mbilaelo dzaḽo. Ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽi na mbilaelo dzaḽo.” (Mat. 6:34) Eneo maipfi a Yesu a shuma zwihuluhulu kha zwishaiwa zwa ṋama, fhedzi o thusa vhathu vhanzhi u konḓelela vhuṱungu ha u felwa nga ane vha mu funa. Nga murahu ha miṅwedzi musi mufumakadzi wawe o no fa, munna o felwaho ane a pfi Charles o ṅwala uri: “Ndi kha ḓi ṱuvha Monique vhukuma, nahone nga zwiṅwe zwifhinga zwi a ṋaṋa. Naho zwo ralo, ndi a pfesesa uri zwenezwo zwo ḓowelea na uri musi tshifhinga tshi tshi khou ḓi ṱanḓulukana tshi tshi ya, vhuṱungu vhu ḓo fhungudzea.”

Ndi ngoho uri Charles o tea uri a konḓelele “musi tshifhinga tshi tshi khou ḓi ṱanḓulukana tshi tshi ya.” Zwenezwo o zwi itisa hani? O ri: “Nga thuso ya Yehova, ndo kona u fhola nga zwiṱuku nga zwiṱuku.” Charles ho ngo kundwa nga vhuṱungu. Vhuṱungu hawe a ho ngo fhela nga ḓuvha ḽithihi, fhedzi a ho ngo mu kunda. Arali no felwa nga mufarisi, lwelani u sedzana na u xelelwa haṋu nga zwiṱuku nga zwiṱuku. A ni ḓivhi mbuyelo  kana ṱhuṱhuwedzo ine ya nga ḓiswa nga ḓuvha ḽiswa.

Lufu lwo vha lu si tshipiḓa tsha ndivho ya Yehova ya mathomoni. Zwo fhambanaho na zwenezwo, ndi tshipiḓa tsha “mishumo ya Diabolo.” (1 Yoh. 3:8; Vharoma 6:23) Sathane u shumisa lufu na nyofho ine ya ḓiswa ngalwo u itela uri vhathu vhanzhi vha dzule vhe vhupulini nahone vhe si na fulufhelo. (Vhaheb. 2:14, 15) Sathane u a takala musi muthu a tshi vha na maḓipfele a uri a nga si wane dakalo ḽa ngoho na u fushea, naho hu shangoni ḽiswa ḽa Mudzimu. Nga zwenezwo, vhuṱungu vhune ha pfiwa nga mufarisi o ṱungufhalaho nga nṱhani ha u felwa nga mufarisi wawe ho ḓiswa nga tshivhi tsha Adamu na vhukwila ha Sathane. (Vharoma 5:12) Yehova u ḓo lugisa tshoṱhe tshinyalo ye ya itwa nga Sathane, a kunda tshihali tshawe tsha tshiṱuhu, tshine tsha vha lufu. Vhathu vhe vha vhofhololwa kha nyofho ine ya ḓiswa nga Sathane vha katela vhathu vhanzhi vhe vha xelelwa nga mufarisi u fana na inwi.

Malugana na vhane vha ḓo vuselwa u tshila fhano kha ḽifhasi, zwi tou vha khagala uri hu ḓo vha na tshanduko nnzhi kha vhushaka ha vhathu. Humbulani nga ha vhabebi, vhomakhulu na vhaṅwe vhomakhulukuku vhane vha ḓo dovha vha tshila, nahone vha thoma u vha vho fhelelaho nga zwiṱuku nga zwiṱuku khathihi na vhana na vhaḓuhulu vhavho. Masiandoitwa a vhulala a ḓo fheliswa. Naa mirafho miswa i ḓo fanela u guda u dzhia vhomakhulukuku vhayo nga nḓila yo fhambanaho na nḓila ine vha vha dzhia ngayo ṋamusi? Nahone naa a ri tendi uri dzenedzi tshanduko dzi ḓo khwinisa vhutshilo ha vhathu?

Hu na mbudziso nnzhi vhukuma dzine dza nga takuwa malugana na vhane vha ḓo vuswa vhafuni, dzi ngaho dzi re malugana na vhe vha felwa nga vhafarisi  vhavhili kana vha fhiraho vhavhili. Vhasadukei vho vhudzisa mbudziso nga ha mufumakadzi we munna wawe wa u thoma a fa, na wa vhuvhili, zwa tou ralo u swika vha tshi vha vho vhalaho. (Luka 20:27-33) Vhenevha vhathu vha ḓo vha na vhushaka vhufhio musi vhafu vha tshi vuswa? A ri zwi ḓivhi, nahone a zwi thusi u sokou anganyela kana u thithiswa nga zwithu zwine ra si zwi ḓivhe. Zwine ra fanela u zwi ita ndi uri ri fulufhele Mudzimu. Hu na tshithu tshithihi tshine ra vha na vhungoho natsho—naho tshi tshini tshine Yehova a ḓo tshi ita tshifhingani tshi ḓaho tshi ḓo vha tshavhuḓi, nahone ri fanela u vha na fulufhelo khazwo, nṱhani ha u zwi ofha.

Iṅwe ya pfunzo dzi pfalaho vhukuma dza Ipfi ḽa Mudzimu ndi uri vhafunwa vhashu vho faho vha ḓo dovha vha tshila. Mafhungo a re Bivhilini a mvuwo dza vhafu dza tshifhingani tsho fhiraho a ri khwaṱhisedza uri “vhoṱhe vha re mavhiḓani vha ḓo pfa ipfi [ḽa Yesu] vha bva.” (Yoh. 5:28, 29) Vhathu vhane vha ḓo vha vha tshi khou tshila nga tshenetsho tshifhinga vha ḓo takala musi vha tshi ṱangana na vhe vha vuswa vhafuni. Kha ḽiṅwe sia, ri nga si vhuye ra kona u pfesesa dakalo ḽine vho vuswaho vhafuni vha ḓo vha naḽo.

Musi vhafu vha tshi vuswa, ḽifhasi ḽi ḓo ḓala dakalo u fhira naho hu lini. Vhathu vha dzibilioni vhe vha vha vho fa vha ḓo dovha vha vha vhukati ha vhathu vha tshilaho. (Marko 5:39-42; Nzumb. 20:13) U elekanya nga ha honovhu vhuṱolo ha tshifhingani tshi ḓaho zwi fanela u khuthadza vhoṱhe vhe vha felwa nga vhathu vhane vha vha funa.

Naa hu ḓo vha na tshiitisi tsha uri muthu naho e ufhio a ṱungufhale musi vhafu vha tshi vuswa? Bivhili i fhindula nga uri hai. U ya nga Yesaya 25:8, Yehova ‘u ḓo lozwa lufu tshoṱhe.’ Zwenezwo zwi katela na u fhelisa tshoṱhe mvelelo dzi vhavhaho dza lufu, ngauri honoho vhuporofita vhu bvela phanḓa nga uri: “Yehova u ḓo fhuluṱa maṱodzi kha zwoṱhe zwifhaṱuwo.” Arali ni tshi ḓipfa no ṱungufhala zwino ngauri mufarisi waṋu o fa, vhukuma mvuwo ya vhafu i ḓo ni ṋea tshiitisi tsha u takala.

A hu na muthu ane a pfesesa nga vhuḓalo zwoṱhe zwine Mudzimu a ḓo zwi khunyeledza shangoni ḽiswa. Yehova u ri: “Vhunga lutombo lú ngei ṱaḓulu kule na ḽifhasi, na dzinḓila dzanga dzi ṱaḓulu kule na dzaṋu dzinḓila, na ngelekanyo dzanga dzi ṱaḓulu, kule na dzingelekanyo dzaṋu.” (Yes. 55:9) Fulufhedziso ḽa Yesu ḽa  mvuwo ine ya khou ḓa ḽi ri ṋea tshibuli tsha u fulufhela Yehova, samusi na Abrahamu o mu fulufhela. Tshithu tsha ndeme vhukuma kha Mukriste muṅwe na muṅwe zwino ndi u ita zwine Mudzimu a zwi ṱoḓa kha riṋe nahone nga zwenezwo ra kona u “fanelea u tshila kha eneo maitele a zwithu” khathihi na vhane vha ḓo vuswa vhafuni.—Luka 20:35.

Nṱhani ha u timatima, ṱahulelani fulufhelo. U ya nga mavhonele a vhathu, vhumatshelo a vhu na fulufhelo. Fhedzi Yehova u ri ṋea fulufhelo ḽa zwithu zwa khwine. Ri nga si ḓivhe nga ho livhaho nḓila ine Yehova a ḓo fusha ngayo zwishaiwa zwashu zwoṱhe na zwine ra zwi tama, fhedzi a ro ngo fanela u timatima uri u ḓo ita nga u ralo. Muapostola Paulo o ṅwala uri: “Fulufhelo ḽine ḽa vhonwa a si fulufhelo, ngauri musi muthu a tshi vhona tshithu, naa u kha ḓi fanela u fulufhela uri tshi kha ḓi ḓa? Fhedzi arali ri tshi fulufhela tshithu tshine ra sa athu tshi vhona, ri dzula ro tshi lavhelela ri tshi khou konḓelela.” (Vharoma 8:24, 25) U vha na fulufhelo ḽo khwaṱhaho kha mafulufhedziso a Mudzimu zwi ḓo ni thusa u konḓelela. Musi ni tshi konḓelela, ni ḓo tshenzhela honoho vhumatshelo vhu swayeaho vhune khaho Yehova a ḓo ni ‘ṋea zwine mbilu yaṋu ya humbela zwone.’ “Huno zwoṱhe zwi tshilaho U zwi fusha dakalo.”—Ps. 37:4; 145:16; Luka 21:19.

Musi Yesu e tsini na u fa, vhaapostola vhawe vho vha vho vhaisala vhukuma. Yesu o vha khuthadza nga haya maipfi: “Ni songo vhilaela. Ivhani na lutendo kha Mudzimu, ni dovhe ni vhe na lutendo kha nṋe.” O vha vhudza a ri: “A thi nga ḓo ni sia no ṱungufhala. Ndi ḓo vhuya kha inwi.” (Yoh. 14:1-4, 18, 27) Maipfi awe o vha a tshi ḓo ṋea vhatevheli vhawe vho ḓodzwaho mutheo wa fulufhelo na u konḓelela maḓanani a miṅwaha. Nga hu fanaho, vhane vha ṱulutshelwa u vhona vhane vha vha funa mvuwoni ya vhafu a vha na tshiitisi tsha u fulufhuwa. Yehova na Murwa wawe vha nga si vha litshe vho ṱungufhala. Ni nga vha na vhungoho ha zwenezwo!