1, 2. Ho itea mini nga ḓuvha ḽi swayeaho vhukuma vhutshiloni ha Elia?

ELIA o gidima mvulani musi ḽi tshi khou ḓi nzwinzwimala. O vha a tshee o salelwa nga tshikhala tshilapfu uri a swike Yeseriele nahone o vha o no vha mukalaha. Fhedzi o gidima a sa neti nga ṅwambo wa uri “tshanḓa tsha Yehova” tsho vha tshi khae. Maanḓa e a vha e nao o vha a sa athu vhuya a a pfa na luthihi. Hafhu o fhira tshipano tsha bere dze dza vha dzi tshi khou kokodza goloi ya vhuhosini ye ya vha yo ṋamelwa nga Khosi Ahaba!—Vhalani 1 Dzikhosi 18:46.

² Zwino o vha o tou longondo na bada. Edzani u vhona Elia nga maṱo a muhumbulo a tshi khou kombodzwa nga marotha a mvula musi a tshi khou ḓi endela u gidima, a tshi khou humbula nga ḓuvha ḽi swayeaho vhukuma vhutshiloni hawe. A zwi timatimisi uri ḽo vha gundo ḽihulwane ḽa Yehova, Mudzimu wa Elia na vhurabeli ha ngoho. Samusi Elia o vha o no vha kule nahone ho no nzwinzwimala, o vha a si tsha kona u vhona Thavha ya Karamele ine khayo ha vhudzula muya muhulwane, ye khayo Yehova a mu shumisa u kunda vhurabeli ha Baali nga nḓila khulwane na ya vhuṱolo. Vhaporofita vha Baali vha maḓana vho bvukululwa uri ndi vhafhuri vhavhi nahone vha vhulahwa. Nga murahu ha zwenezwo, Elia a rabelela uri hu fhele gomelelo ḽe ḽa wela shango lwa miṅwaha miraru na hafu. Ndi izwi-ha mvula i tshi mbo ḓi na vhukuma!—1 Dzikh. 18:18-45.

3, 4. (a) Ndi ngani Elia a tshi nga vha o fulufhela uri zwithu zwi ḓo tshimbila zwavhuḓi musi e nḓilani ya u ya Yeseriele? (b) Ndi mbudziso dzifhio dzine ra ḓo dzi fhindula?

³ Musi Elia a tshi khou gidima matzhavani a mvula o livha ngei Yeseriele hu re vhukule ha khilomithara dza 30, a nga vha o vha o lavhelela uri zwithu zwi ḓo tshimbila zwavhuḓi. Zwi nga vha zwo vhonala u nga hu ḓo itea tshanduko khulwane. Ahaba o vha o tea u shanduka! Vhukuma, zwe a zwi vhona zwo vha zwo tea u vha zwo mu ita uri a ṱutshele vhurabeli ha Baali; a lange mufumakadzi wawe Isebele; na u litsha u tovhola vhashumeli vha Yehova.

⁴ Kanzhi ri vha na fulufhelo musi zwithu zwi tshi khou ri tshimbilela zwavhuḓi. Ri nga kha ḓi humbula uri zwiimo zwashu vhutshiloni zwi ḓo bvela phanḓa zwi tshi vha khwine, khamusi ra ḓivhudza uri thaidzo dzashu khulwane dzo fhela. Ndi ngazwo na Elia o humbula nga yeneyo nḓila ngauri “o vha e muthu a re na maḓipfele a fanaho na ashu.”  (Yak. 5:17) Naho zwo ralo, ngoho ndi ya uri Elia o vha a tshi kha ḓi ḓo sedzana na thaidzo nnzhi. Zwi re zwone ndi uri hu sa athu fhela tshifhinga tshilapfu, Elia o vha a tshi ḓo dzhenwa nga nyofho, a tsikeledzea lwe a tama u fa. Ho itea mini nahone Yehova o thusa hani onoyo muporofita uri a dovhe a vhe na lutendo na tshivhindi? Kha ri vhone.

5. Nga murahu ha zwiitea zwa Thavhani ya Karamele, naa Ahaba o guda u ṱhonifha Yehova nga nḓila khulwane nahone ri zwi ḓivha hani?

⁵ Musi Ahaba a tshi swika pfamoni yawe ngei Yeseriele, naa hu na zwine zwa sumbedza uri o shanduka? Ri a vhala: “Ahaba o hanelela Isebele zwoṱhe zwe Elia a ita, na zwoṱhe zwa musi a tshi vhulaha vhaporofita vha Baali nga pfumo.” (1 Dzikh. 19:1) Ṱhogomelani uri musi Ahaba a tshi hanelela zwe zwa itea ḽeneḽo ḓuvha, ho ngo amba tshithu nga ha Yehova, Mudzimu wa Elia. Ahaba o sedza zwithu nga lwa ṋama, a dzhia zwiitea zwa vhuṱolo zwe zwa itea ḽeneḽo ḓuvha sa zwo itwaho nga muthu—zwi “zwe Elia a ita.” Zwi tou vha khagala uri ho ngo guda u ṱhonifha Yehova Mudzimu. Mufumakadzi wawe a re na muya wa ndifhedzo o aravha hani?

6. Ndi mulaedza ufhio we Isebele a u rumela Elia nahone wo vha u tshi amba mini?

⁶ Isebele o sinyuwa zwihulu! O rumela mulaedza kha Elia o halifha a ri: “Midzimu nga i nyite tsha uri na tsha uri, arali matshelo nga tshenetshi tshikhathi ndá sa U ita zwe wa ita vhaḽa vhathu.” (1 Dzikh. 19:2) O vha a tshi khou shushedzwa nga nḓila khulwane uri u ḓo vhulahwa. Zwi re zwone ndi uri Isebele o vha a tshi khou ana uri ene nga dzawe u tea u fa arali a kundwa u ita uri Elia a vhulahwe ḽa matshelo ḽi sa athu kovhela, hu u lifhedza u vhulahwa ha vhaporofita vha Baali. Edzani u humbula Elia a tshi khou vuswa o ḓieḓetshela kha iṅwe nnḓu ya vhuimo ha fhasi ngei Yeseriele nga honoho vhusiku ha maḓumbu—a vhudzwa eneo maipfi a tshuwisaho nga muḓinḓa wa mufumakadzi wa khosi. Zwo mu kwama hani?

7. Elia o ḓipfa hani musi a tshi shushedzwa nga Isebele nahone o ita mini?

⁷ Arali Elia o vha o ḓivhudza uri nndwa ya u fhelisa vhurabeli ha Baali yo fhela, o mbo ḓi zwi ṱhogomela nga u ṱavhanya uri zwo vha zwi songo ralo. Isebele o vha a sa athu shanduka. O vha o no ḓi laedza uri hu vhulahwe vhaporofita vhanzhi vha fulufhedzeaho vha shumaho na Elia nahone zwino zwo vha zwi tshi vhonala uri hu ḓo tevhela ene. Elia o ḓipfa hani musi a tshi shushedzwa nga Isebele? Bivhili i ri vhudza uri: “A dzhenwa nga nyofho.” Naa Elia o vhona nga maṱo a muhumbulo nḓila ya tshiṱuhu ye Isebele a vha a tshi ṱoḓa uri a vhulahwe ngayo? Arali hu uri o dzula a tshi humbula nga ha zwenezwo, ndi ngazwo a songo vha na tshivhindi. Hu sa londwi zwe Elia a vha a tshi khou zwi humbula, o takuwa a shavha a “fara nḓila hú u itela vhutshilo hawe.”—1 Dzikh. 18:4; 19:3, NW.

8. (a) Thaidzo ya Petro yo vha i tshi fana hani na ya Elia? (b) Ri nga guda mini kha Elia na Petro?

 ⁸ A si Elia fhedzi munna wa lutendo we a vhuya a dzhenwa nga nyofho. Nga murahu ha miṅwaha minzhi, na muapostola Petro o sedzana na thaidzo i fanaho. Sa tsumbo, musi Yesu a tshi ita uri Petro a kone u tshimbila nae nṱha ha maḓi, onoyo muapostola o mbo ḓi thoma u “vhona maḓumbu.” Nga murahu ha zwenezwo a dzhenwa nga nyofho nahone a thoma u mbwandamela. (Vhalani Mateo 14:30.) Tsumbo dza Elia na Petro dzi ri gudisa ngudo ya ndeme. Arali ri tshi ṱoḓa u dzula ri na tshivhindi, ri songo dzula ri tshi humbula nga ha zwithu zwi re na khombo zwine zwa ri ofhisa. Ri fanela u dzula ri tshi humbula nga ha Tshisima tsha fulufhelo na nungo dzashu.

9. Ṱalusani lwendo lwa Elia na nḓila ye a vha a tshi nga vha o ḓipfa ngayo musi a tshi khou shavha.

⁹ Nga ṅwambo wa nyofho, Elia o ṱanula zwirethe a shavhela muḓini wa Bereseba une wa vha vhukule ha khilomithara dza 150, thungo ya tshipembe-vhukovhela tsini na mukano wa tshipembe ha shango ḽa Yuda. Musi e henefho, a sia mutukana wawe nahone a ya sogani e eṱhe. Mafhungo a ri vhudza uri o fara “lwendo lwa ḓuvha ḽithihi,” zwi amba uri a nga vha o dzhena nḓilani musi ḽi tshi tou ṱavha, khamusi a si na zwiḽiwa kana zwiṅwe zwithu. Nga nṱhani ha u tsikeledzea na nyofho, a tshimbila sogani ḽi sa tshimbilei zwavhuḓi ḽo ḓalaho matombo, ḓuvha ḽi tshi khou fhisa vhukuma. Musi ḽeneḽo ḓuvha ḽi fhisaho vhukuma ḽi tshi khou kovhela, Elia a mbo ḓi fhelelwa nga nungo. Samusi o vha o neta, o mbo ḓi dzula fhasi ha muunga—samusi wo vha u wone muri we wa vha u tsini, we a vha a tshi nga khuda ngawo henefho sogani.—1 Dzikh. 19:4.

10, 11. (a) Zwe Elia a zwi vhudza Yehova musi a tshi rabela zwo vha zwi tshi amba mini? (b) Ni tshi shumisa maṅwalo o sumbedzwaho, ṱalutshedzani nḓila ye vhathu vha ofhaho Mudzimu vha ḓipfa ngayo musi vho tsikeledzea.

¹⁰ Elia o rabela, o hanganea vhukuma. O humbela uri a fe. O ri: “A thi fhiri vho-khotsi-anga nga zwivhuya.” O vha a tshi zwi ḓivha uri vhokhotsi awe kana vhomakhulukuku wawe vho vha vho no vha buse na marambo fhedzi mavhiḓani, nahone vho vha vha nga si kone u thusa muthu naho e ufhio. (Muh. 9:10) Elia o ḓipfa e si tshithu. Ndi ngazwo o lila a ri: “Zwo nkhulela.” Ndi kha ḓi tshilela’ni?

¹¹ Naa zwi tea u ri mangadza uri mushumeli wa Mudzimu a nga tsikeledzea nga u ralo? Na khathihi. Hu na vhanna na vhafumakadzi vhanzhi vha fulufhedzeaho vho bulwaho Bivhilini vhe ha ṱaluswa uri vho ṱungufhala lwe vha tama u fa—vhaṅwe vhavho ndi Rebeka, Yakobo, Mushe na Yobo.—Gen. 25:22; 37:35; Num. 11:13-15; Yobo 14:13.

12. Arali na ḓiwana no tsikeledzea, ni nga tevhela hani tsumbo ya Elia?

 ¹² Ṋamusi ri tshila ‘zwifhingani zwi lemelaho,’ ndi ngazwo vhathu vhanzhi, u katela na vhashumeli vha Mudzimu vha fulufhedzeaho, vha tshi ḓipfa vho tsikeledzea nga zwiṅwe zwifhinga. (2 Tim. 3:1) Arali na nga ḓiwana ni kha honoho vhuimo vhu konḓaho, tevhelani tsumbo ya Elia: Vhudzani Mudzimu nḓila ine na ḓipfa ngayo. Hafhu Yehova ndi “Mudzimu wa u khuthadza hoṱhe.” (Vhalani 2 Vhakorinta 1:3, 4.) Naa o khuthadza Elia?

13, 14. (a) Yehova o shumisa hani muruṅwa u itela u sumbedza uri u a kwamea nga muporofita wawe o tsikeledzeaho? (b) Ndi ngani zwi tshi khuthadza u ḓivha uri Yehova u ḓivha zwithu zwoṱhe nga ha riṋe roṱhe, u katela na vhushayanungo hashu?

¹³ Ni humbula uri Yehova o ḓipfa hani musi a tshi lavhelesa kha ḽifhasi nahone a vhona muporofita wawe ane a mu funa o eḓela fhasi ha muri sogani nahone a tshi khou humbela u fa? Phindulo ya hone i khagala. Musi Elia o no farwa nga khofhe, Yehova o rumela muruṅwa khae. Muruṅwa a vusa Elia nga u mu kwama a ri: “Vuwa, U ḽe!” Elia a vuwa, a ḽa zwiḽiwa zwe muruṅwa a mu dzudzanyela zwone—tshinkwa tshe tsha vha tshi tshi kha ḓi fhisa khathihi na maḓi. Naa o livhuha onoyo muruṅwa? Mafhungo a ri vhudza uri onoyo muporofita o ḽa nahone a nwa, a dovha a eḓela. Naa o vha o fulufhuwa lwe a kundwa na u livhuha? Hu sa londwi uri zwone ndi zwifhio, onoyo muruṅwa o mu vusa lwa vhuvhili, khamusi nga maḓautsha. A dovha a fhembeledza Elia a ri: “Takuwa, U ḽe,” nahone a engedza nga maipfi a swayeaho a ri, “ngauri lwendo lwau lu nga ḓo U kunda.”—1 Dzikh. 19:5-7.

¹⁴ Mudzimu o vha o vhudza onoyo muruṅwa he Elia a vha a tshi ḓo livha hone. Zwiṅwe hafhu, o vha a tshi zwi ḓivha uri Elia o vha a sa ḓo kona u fara lwonolwo lwendo nga nungo dzawe. Zwi khuthadza lungafhani u shumela Mudzimu ane a ḓivha zwipikwa washu na vhushayanungo hashu u ri fhira! (Vhalani Psalme ya 103:13, 14.) Zwenezwo zwiḽiwa zwo mu thusa hani Elia?

15, 16. (a) Zwiḽiwa zwe Yehova a zwi ṋea Elia zwo mu thusa hani? (b) Ndi ngani ri tshi tea u dzhiela nṱha nḓila ine Yehova a khwaṱhisa ngayo vhashumeli vhawe ṋamusi?

¹⁵ Ri a vhala: “A vuwa, a ḽa, a nwa, a tshimbila nga maanḓa a zwenezwo zwiḽiwa, a fhedza maḓuvha a ná mahumi maṋa na vhusiku hao; a swika Horebe thavhani ya Mudzimu.” (1 Dzikh. 19:8) Elia o ḓidzima zwiḽiwa lwa maḓuvha a 40 na vhusiku ha 40, u fana na Mushe maḓanani a rathi nga phanḓa hawe na Yesu hu ṱoḓaho u vha maḓanani a fumi nga murahu hawe. (Ek. 34:28; Luka 4:1, 2) Zwenezwo zwiḽiwa a zwo ngo fhelisa thaidzo dzawe dzoṱhe, fhedzi zwo mu khwaṱhisa nga lwa vhuṱolo. Edzani u vhona onoyo mukalaha nga maṱo a muhumbulo a tshi khou tshimbila nga u tou nanaila fhethu hu si na nḓila sogani ḓuvha na ḓuvha, vhege na vhege, tshifhinga tshi linganaho ṅwedzi na hafu!

¹⁶ Na ṋamusi Yehova u khwaṱhisa vhashumeli vhawe, hu si nga u vha ṋea zwiḽiwa nga lwa vhuṱolo, fhedzi nga nḓila ya ndeme vhukuma.  U kanzwa vhashumeli vhawe nga lwa muya. (Mat. 4:4) Ri khwaṱhiswa muyani nga u guda nga ha Mudzimu Ipfini ḽawe na kha khandiso dzo thewaho nga vhuronwane kha Bivhilini. U ḽa zwenezwo zwiḽiwa zwa muya zwi nga kha ḓi sa fhelisa thaidzo dzashu dzoṱhe, fhedzi zwi nga ri thusa uri ri konḓelele thaidzo dze khamusi ra vha ri tshi nga kha ḓi kundwa u dzi konḓelela. Zwi dovha zwa ita uri ri wane “vhutshilo vhu sa fheli.”—Yoh. 17:3.

17. Elia o ya ngafhi nahone ndi ngani henefho fhethu ho vha hu ha ndeme?

¹⁷ Elia o tshimbila khilomithara dzi ṱoḓaho u vha 320 a fheleledza o swika Thavhani ya Horebe. Ho vha hu fhethu ha ndeme vhukuma kha ḓivhazwakale, ngauri ndi henefho he miṅwahani minzhi yo fhiraho Yehova Mudzimu a tshi shumisa muruṅwa, a bvelela kha Mushe tshiṱakani tsha mipfa tshi dugaho nahone nga murahu Yehova a vhofha mulanga wa Mulayo na Vhaisiraele. Elia a khuda bakoni.

18, 19. (a) Muruṅwa wa Yehova o vhudzisa mbudziso ifhio nahone Elia o fhindula hani? (b) Elia o ṋea zwiitisi zwifhio zwiraru zwo itaho uri a tsikeledzee?

¹⁸ Musi e ngei Horebe, Yehova o mu vhudzisa mbudziso i leluwaho a tshi shumisa muruṅwa, a ri: “Elia! U ṱoḓa’ni fhano?” Zwi vhonala uri yeneyo mbudziso yo vhudziswa nga vhulenda, ngauri Elia o zwi dzhia uri i ṱoḓa uri a bule maḓipfele awe. Zwenezwo zwo ita uri a bule zwoṱhe zwi re mbiluni yawe! A ri: “Ndo vha ndo halifha ndi tshi itela Yehova Mudzimu wa Mavhuthu; ngauri Vha-Isiraele vho laṱa mulanga wau; vho thutha aletare dzau; vho vhulaha vhaporofita vhau nga pfumo. Ho sala nṋe ndi ndoṱhe. Na nṋe vha khou funa u mmbulaha.” (1 Dzikh. 19:9, 10) Kha maipfi a Elia ri vhona zwiitisi zwiraru zwo itaho uri a tsikeledzee.

¹⁹ Tsha u thoma, Elia o vhona u nga mushumo wawe ndi mahandana. Hu sa londwi u shumela hawe Yehova nga u ḓiimisela, a tshi rangisa phanḓa dzina ḽa Mudzimu ḽikhethwa na vhurabeli hawe kha zwithu zwoṱhe, o vhona u nga vhuimo vhu khou ṋaṋa vhu tshi tshinyala. Vhathu vho vha vha tshi kha ḓi shaya lutendo nahone vhe mashandukwa, ngeno vhurabeli ha mazwifhi ho ḓiṋea maanḓa. Tsha vhuvhili, Elia o vhona u nga u eṱhe. O ri: “Ho sala nṋe ndi ndoṱhe,” zwa vho tou nga kha lwonolwo lushaka ho vha hu ene fhedzi ane a shumela Yehova. Tsha vhuraru, Elia o vha o dzhenwa nga nyofho. Vhunzhi ha vhaporofita ngae vho vha vho no vhulahwa nahone o vha e na vhungoho ha uri na ene u nḓilani. Zwi nga kha ḓi vha zwo mu konḓela u bula eneo maḓipfele, fhedzi ho ngo tendela u ḓikukumusa kana ṱhoni zwi tshi mu thivhela u ita nga u ralo. Nga u shululela Mudzimu zwi re mbiluni yawe nga thabelo, o vhetshela vhathu vhoṱhe vha fulufhedzeaho tsumbo yavhuḓi.—Ps. 62:8.

20, 21. (a) Ṱalusani zwe Elia a zwi vhona musi o ima muṋangoni wa bako ḽa Thavhani ya Horebe. (b) Ndi mini zwe Elia a zwi guda kha misumbedzo ya Yehova ya maanḓa?

²⁰ Yehova o thusa hani Elia uri a si tsha ofha na u vhilaela? Muruṅwa o vhudza Elia uri a ime muṋangoni wa bako. A ita zwenezwo naho  o vha a sa ḓivhi zwine zwa ḓo itea. Ha vhudzula muya wa maanḓa! U tea u vha wo vha u tshi dzingisa na nḓevhe, ngauri wo vha u na maanḓa lwe wa fhandula dzithavha na u pwasha matombo. Nga maṱo a muhumbulo, vhonani Elia a tshi khou lingedza u thivha tshifhaṱuwo tshawe ngeno o momela tshoṱhe nguvho yawe ya vhukuse i lemelaho, i hwasaho musi a tshi khou vhudzulwa nga muya. Zwo mu konḓela uri a ime a tou tzitzirr, ngauri fhasi ho mbo ḓi thoma u dzinginyea—ha vha na mudzinginyo dzinguni ḽeneḽo! Zwi sa athu ya ngafhi ha tevhela mulilo muhulwane, we wa mu kombetshedza uri a vhuyelele bakoni u itela u ḓitsireledza kha mufhiso wawo u vhavhulaho.—1 Dzikh. 19:11, 12.

²¹ Mafhungo eneo a ri vhudza uri Yehova o vha e siho kha zwenezwo zwithu zwi sumbedzaho maanḓa mahulwane a mupo. Elia o vha a tshi zwi ḓivha uri Yehova o vha e si mudzimu wa lungano wa mupo, u fana na Baali, we vhagwadameli vhawe vho fhurwaho vha mu dzhia sa “muṋameli wa makole,” kana munisi wa mvula. Yehova ndi ene Tshisima tsha vhukuma tsha maanḓa oṱhe mahulwane ane a wanala kha mupo, fhedzi u dovha a vha muhulwane vhukuma u fhira zwithu zwoṱhe zwe a zwi sika. Na maṱaḓulu zwao ha mu eḓani. (1 Dzikh. 8:27) Zwenezwi zwoṱhe zwo thusa hani Elia? Ni songo hangwa uri o vha o dzhenwa nga nyofho. Elia o vha e si na tshiitisi tsha u ofha Ahaba na Isebele, ngauri o vha a tshi tikedzwa nga Yehova, Mudzimu a re na maanḓa oṱhe a akhamadzaho!—Vhalani Psalme ya 118:6.

22. (a) Ipfi ḽe ḽa pfala kha “mubvumo wa muya wa vhulenda,” ḽo khwaṱhisa hani Elia uri ndi wa ndeme? (b) Ipfi ḽe ḽa pfala kha “mubvumo wa muya wa vhulenda,” ḽi nga vha ḽo vha ḽi ḽa nnyi? (Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.)

²² Musi mulilo wo no pfuka, ha tou hwii, Elia a pfa ipfi kha “mubvumo wa muya wa vhulenda.” Ḽa mu humbela uri a bule zwi re mbiluni yawe nahone a ita nga u ralo, a bula nḓila ine a ḓipfa ngayo lwa vhuvhili. * Khamusi zwenezwo zwo mu ita uri a ḓipfe o vhofholowa tshoṱhe. Naho zwo ralo, a zwi timatimisi uri Elia o khuthadzwa vhukuma nga zwe a vhudzwa zwone lu tevhelaho nga ḽeneḽo ipfi ḽe ḽa pfala kha “mubvumo wa muya wa vhulenda.” Yehova o khwaṱhisedza Elia uri ndi wa ndeme. O mu khwaṱhisedza nga nḓila-ḓe? Mudzimu o mu dzumbululela zwe a vha o livha u zwi ita tshifhingani tshi ḓaho malugana na u fhelisa vhurabeli ha Baali kha ḽa Isiraele. Zwi tou vha khagala uri mushumo wa Elia wo vha u si mahandana, ngauri ho vha hu si na tshine tsha  ḓo thivhela ndivho ya Mudzimu. Zwiṅwe hafhu, Elia o vha a tshi kha ḓi ḓo vha na mukovhe kha yeneyo ndivho, ngauri Yehova o mu humisela murahu uri a ye u shuma o mu ṋea ndaela dzo livhaho.—1 Dzikh. 19:12-17.

23. Ndi dzifhio nḓila mbili dze Yehova a khwaṱhisa ngadzo Elia uri ha eṱhe?

²³ Hu pfi mini nga maḓipfele a Elia a u vhona u nga u eṱhe? Yehova o ita zwithu zwivhili malugana na zwenezwo. Tsha u thoma, o vhudza Elia uri a ḓodze Elisa uri a vhe muporofita ane a ḓo dzhia vhuimo hawe. Onoyu muṱhannga o vha a tshi ḓo vha mushumisani na muthusi wa Elia lwa miṅwaha yo vhalaho. Yo vha i khuthadzo i shumaho lungafhani yeneyo! Tsha vhuvhili, Yehova o dzumbulula mafhungo a tevhelaho a takadzaho: “Huno kha ḽa Isiraele ndi tshee ndo salelwa nga vha ná maḓana a mahumi maṱanu-na-mavhili; ndi avho vhe magona avho a si gwadamele Baali, na vhe milomo yavho i si mu loshe.” (1 Dzikh. 19:18) Elia o vha e si eṱhe. Zwi tea u vha zwo mu khuthadza u pfa nga ha vhenevho vhathu vha fulufhedzeaho vha zwigidi vhe vha hana u gwadamela Baali. Vho vha vha tshi ṱoḓa uri Elia a bvele phanḓa a tshi shuma nga u fulufhedzea, a vhee tsumbo ya u nambatela Yehova nga zwenezwo zwifhinga zwi konḓaho. Elia u tea u vha o kwamea nga ho dzikaho musi a tshi pfa eneo maipfi nga muruṅwa wa Yehova Mudzimu wawe, ane a vha ipfi ḽa “mubvumo wa muya wa vhulenda.”

24, 25. (a) Ri nga thetshelesa ipfi ḽa Yehova ḽe ḽa pfala kha “mubvumo wa muya wa vhulenda” nga nḓila-ḓe ṋamusi? (b) Ndi ngani ri tshi nga vha na vhungoho ha uri Elia o ṱanganedza khuthadzo ye Yehova a mu ṋea yone?

²⁴ U fana na Elia, ri nga kha ḓi mangadzwa vhukuma nga maanḓa mahulwane a tsiko nahone a tea u ri mangadza. Tsiko i sumbedza zwavhuḓi maanḓa a Musiki. (Vharoma 1:20) Yehova u kha ḓi shumisa maanḓa awe a si na mukano u itela u thusa vhashumeli vhawe vha fulufhedzeaho. (2 Koron. 16:9) Naho zwo ralo, Mudzimu u amba na riṋe zwihuluhulu a tshi shumisa Bivhili, ine ya vha Ipfi ḽawe. (Vhalani Yesaya 30:21.) Nga maṅwe maipfi, Bivhili i nga fana na ipfi ḽe ḽa pfala kha “mubvumo wa muya wa vhulenda,” arali ra i tendela i tshi ri livhisa ṋamusi. Yehova u i shumisa u ri khakhulula, u ri ṱuṱuwedza na u ri khwaṱhisedza uri u a ri funa.

²⁵ Naa Elia o ṱanganedza khuthadzo ye Yehova a mu ṋea yone Thavhani ya Horebe? A zwi timatimisi uri o i ṱanganedza! A zwo ngo vhuya zwa dzhia tshifhinga tshilapfu uri onoyo muporofita a re na tshivhindi, a fulufhedzeaho, a vhuyelele mushumoni wawe nahone a lwisane na vhurabeli vhuvhi ha mazwifhi. Arali na riṋe ra tevhela maipfi o hevhedzwaho a Mudzimu, ane a vha ‘khuthadzo ya Maṅwalo,’ ri ḓo kona u edzisa lutendo lwa Elia.—Vharoma 15:4.