Skip to content

Skip to table of contents

Oinsá atu moris ho osan uitoan deʼit?

Oinsá atu moris ho osan uitoan deʼit?

 Karik agora Ita tenke moris ho osan uitoan deʼit. Karik tanba problema ekonomia iha Ita-nia área, Ita lakon Ita-nia serbisu. Problema ekonomia bele mosu tanba pandemia sira, dezastre naturais, problema polítiku ka funu. Maski Ita sente estrese bainhira Ita lakon Ita-nia serbisu, maibé matenek husi Bíblia bele ajuda Ita atu moris ho osan uitoan deʼit.

1. Simu realidade kona-ba Ita-nia situasaun.

 Bíblia nia prinsípiu: “Haʼu aprende ona . . . kona-ba oinsá moris kontente maski . . . iha sasán barak ka la iha sasán.”—Filipe 4:12.

 Maski agora Ita-nia osan uitoan deʼit se kompara uluk, maibé Ita bele aprende atu sai toman ho situasaun foun neʼe. Bainhira Ita simu Ita-nia situasaun foun no sai toman ho ida-neʼe, neʼe sei ajuda Ita no Ita-nia família atu tahan situasaun foun neʼe.

 Buka-hatene kona-ba ajuda ka subsídiu saida deʼit mak Ita bele hetan husi governu ka organizasaun seluk. Keta demora atu buka-hatene tanba dala ruma ajuda no subsídiu neʼebé governu ka organizasaun sira fó mak ba tempu badak deʼit.

2. Serbisu hamutuk nuʼudar família.

 Bíblia nia prinsípiu: “Planu sira sei la sai loos kuandu ema la koʼalia ba malu, maibé buat hotu sei laʼo ho diʼak kuandu ema barak fó konsellu.”—Provérbios 15:22.

 Koʼalia ho Ita-nia kaben no Ita-nia oan sira kona-ba susar neʼebé Ita-nia família hasoru. Bainhira Ita koʼalia nakloke ba malu, neʼe bele ajuda ema hotu iha família laran atu komprende situasaun no tuirmai bele ajuda malu atu halo mudansa neʼebé presiza. Bainhira ema hotu serbisu hamutuk atu poupa osan, Ita bele uza didiʼak osan neʼebé Ita simu.

3. Halo planu kona-ba oinsá atu gasta osan.

 Bíblia nia prinsípiu: “Tuur uluklai hodi sura [Ita-nia] osan.”—Lucas 14:28.

 Bainhira Ita iha osan uitoan deʼit, importante atu buka-hatene Ita gasta osan ba saida deʼit. Atu halo planu kona-ba oinsá atu gasta osan, primeiru Ita presiza hakerek osan hira mak Ita simu fulan-fulan iha Ita-nia situasaun foun neʼe. Tuirmai hakerek buat oioin neʼebé baibain Ita hola durante fulan ida, maski Ita hatene katak karik Ita presiza troka ida-neʼe. Bainhira Ita hakerek kona-ba osan neʼebé Ita gasta iha fulan ida, koko mós atu hakerek no rai ketak osan neʼebé Ita bele uza bainhira mosu situasaun emerjénsia ruma, no Ita presiza osan.

 Sujestaun: Bainhira Ita hakerek kona-ba osan neʼebé Ita gasta, keta haluha mós atu hakerek kona-ba buat kiʼik neʼebé Ita sosa. Karik Ita sei hakfodak atu hatene katak buat kiʼik-kiʼik sira-neʼe mak gasta osan barak kuandu sura hamutuk. Porezemplu, mane ida hakerek kona-ba osan neʼebé nia gasta, no ikusmai nia nota katak nia gasta osan dolar atus rua liu durante tinan ida atu sosa xumingál.

4. Buka-hatene saida mak importante liu no halo mudansa.

 Bíblia nia prinsípiu: “Buka-hatene loloos buat sira neʼebé importante liu.”—Filipe 1:10.

 Kompara osan neʼebé Ita simu ho osan neʼebé Ita gasta no buka-hatene gastu saida mak Ita bele hamenus atu nuneʼe osan neʼebé Ita simu bele toʼo ba Ita-nia presiza. Hanoin toʼok kona-ba buat sira tuirmai neʼe:

  •   Transporte. Se Ita iha karreta rua ka liu, Ita bele faʼan ida ka lae? Se Ita-nia karreta mak karun liu, Ita bele troka ho ida neʼebé baratu ka lae? Ita bele uza transporte públiku ka bisikleta duké uza karreta privadu ka lae?

  •   Atividade halimar nian. Ba tempu balu, Ita bele para atu sosa pulsa ba parabola no internét ka lae? Ita bele buka dalan seluk neʼebé baratu liu atu haree filme sira no programa televizaun ka lae?

  •   Gastu ba presiza loroloron. Koʼalia hamutuk nuʼudar família kona-ba oinsá Ita bele poupa bee, eletrisidade no mina. Taka ahi kuandu la presiza no la hariis kleur demais, neʼe bele ajuda atu poupa osan.

  •   Ai-han. Keta han iha restaurante. Diʼak liu se Ita teʼin iha uma. Deside nanis Ita atu teʼin saida no kompras barak kedas dala ida no mós teʼin buat barak dala ida. Rai hahán restu iha jeleira laran no han iha loron tuirmai. Antes Ita bá kompras, halo lista kona-ba buat neʼebé Ita presiza sosa, atu nuneʼe Ita la sosa buat neʼebé ita la presiza. Baibain se Ita sosa modo no ai-fuan tuir ninia tempu, neʼe sei baratu liu. Keta sosa hahán neʼebé la diʼak ba saúde. Karik Ita mós bele kuda modo iha Ita-nia uma.

  •   Roupa. Sosa roupa foun só deʼit kuandu Ita-nia roupa sai bosan ona. Keta sosa roupa tan deʼit atu iha roupa neʼebé foun liu. Buka roupa neʼebé iha promosaun ka faʼan iha obralan ho kualidade diʼak. Se bele, habai Ita-nia roupa iha liʼur, duké uza mákina atu hamaran roupa, neʼe bele poupa osan neʼebé uza ba eletrisidade.

  •   Gastu iha futuru. Antes sosa buat ruma, husu ba Ita-nia an: ‘Haʼu-nia osan toʼo atu sosa ida-neʼe ka lae? Haʼu presiza duni ida-neʼe ka lae?’ Ita bele hein atu la sosa sasán foun hanesan, sasán uma-laran nian, sasán eletróniku ka karreta ka lae? Ita bele faʼan sasán neʼebé Ita la uza no la presiza ona ka lae? Se Ita halo nuneʼe, Ita bele moris simples no bele aumenta Ita-nia osan.

 Sujestaun: Bainhira osan neʼebé Ita simu derrepente menus, diʼak atu hapara toman sira neʼebé perigu ba Ita-nia saúde no gasta osan barak, hanesan fuma, taru osan, sosa SDSB ka hemu tua demais. Hodi halo mudansa hanesan neʼe, Ita sei hamenus osan neʼebé Ita gasta no ida-neʼe mós diʼak ba Ita-nia saúde.

5. Tau atensaun ba Ita-nia relasaun diʼak ho Maromak.

 Bíblia nia prinsípiu: “Ksolok ba sira neʼebé hatene katak sira presiza Maromak nia matadalan.”—Mateus 5:3.

 Bíblia hatete: “Matenek bele fó protesaun hanesan osan bele fó protesaun, maibé koñesimentu mak diʼak liu tanba matenek bele salva ninia naʼin nia moris.” (Eclesiastes 7:12) Ita bele hetan matenek hanesan neʼe iha Bíblia laran. No ema barak fó sai katak bainhira sira halo tuir Bíblia nia matadalan, neʼe ajuda sira atu la hanoin barak demais kona-ba sira-nia problema ekonomia.—Mateus 6:31, 32.