Bai na kontenido

Bai na kontenido

KONSEHO PA UN BIDA DI FAMIA FELIS

Ora Bo Yu Tin un Desabilidat

Ora Bo Yu Tin un Desabilidat

CARLO: * “Nos yu, Angelo, tin e síndrome di Down. Su malesa ta kaba ku tur nos energia, fortalesa mental i emoshonal. Imaginá bo e energia ku bo mester tin pa kria un yu ku ta bon di salú, anto multipliká esei ku shen. Tin biaha esaki ta afektá nos matrimonio.”

MIA: “Ta tuma Angelo hopi tempu pa siña hasi e kosnan di mas simpel; p’esei, mi mester tin hopi pasenshi kuné. Ora mi ta morto kansá, mi ta bira krepchi i ta pèrdè pasenshi ku Carlo, mi esposo. Tin biaha nos no ta di akuerdo ku otro riba sierto kosnan i esei ta pone nos pleita ku otro.”

Bo ta kòrda e dia ku bo yu a nase? Sin duda lo bo tabata masha ansioso pa karg’é. Pero, pa mayornan manera Carlo i Mia, e goso ei ta bini akompañá ku ansiedat ora nan tende ku nan yu tin un malesa òf desabilidat.

Bo tin un yu ku tin un desabilidat? Si esei ta e kaso, kisas bo ta puntra bo mes kon lo bo por trata ku e situashon ei. No pèrdè ánimo! Mayornan ku ta den e mesun situashon ku bo a logra trata ku e problema ei ku éksito. Laga nos konsiderá tres difikultat ku bo por haña bo kuné i kon e konseho sabí di Beibel por yuda bo enfrentá esakinan.

DIFIKULTAT 1: TA DIFÍSIL PA BO ASEPTÁ KU BO YU TIN UN DESABILIDAT.

Por lo general, mayornan ta sinti nan hopi kibrá ora nan tende ku nan yu tin un malesa. Por ehèmpel, Juliana, un mama ku ta biba na México, a bisa: “Ora dòkter a bisa mi ku nos yu, Santiago, tin parálisis selebral, mi no por a kere. Mi a sinti manera kos ku henter mi mundu a basha den otro.” Tin otro mayor ta pensa meskos ku un mama italiano ku yama Villana, kende a bisa: “Mi a disidí di haña un yu maske esei a enserá un rísiko pa un hende muhé di mi edat. Awor, ora mi yu ta malu debí na su desabilidat, esta, e síndrome di Down, mi ta sinti mi kulpabel.”

Si bo ta sinti bo hopi kibrá òf kulpabel, bo tin ku realisá ku e reakshon ei ta normal. Originalmente, no tabata Dios su propósito pa hende bira malu. (Génesis 1:27, 28) E no a krea mayornan ku e kapasidat pa djis aseptá loke no ta normal. P’esei, no ta fásil pa aseptá ku bo yu tin un desabilidat, i ta normal ku bo ta sinti bo tristu. Ta tuma tempu pa bo kontrolá bo emoshonnan i adaptá bo mes na e situashon nobo.

Kiko bo tin ku hasi si bo ta kulpa bo mes pa e desabilidat di bo yu? Kòrda ku hende no ta komprondé kompletamente ki efekto lei di genétika, e ambiente ku bo yu a lanta aden i otro faktornan tin riba su salú. Di otro banda, kisas bo ta haña gana di benta e falta riba bo kasá. No hasi esei. Ta mihó bo kooperá ku bo kasá i enfoká riba e kuido ku bo yu tin mester.—Eklesiástes 4:9, 10.

SUGERENSIA: Buska mas informashon tokante e malesa di bo yu. Beibel ta bisa: “Ku sabiduria un kas ta wòrdu traha i ku komprondementu e ta wòrdu establesí.”—Proverbionan 24:3.

Bo por siña hopi for di profeshonalnan médiko i literatura konfiabel. Bo por kompará e proseso di siña tokante e malesa di bo yu ku siñamentu di un otro idioma. Na prinsipio lo e ta difísil, pero bo por logra siñ’é.

Carlo i Mia, ku nos a menshoná den e introdukshon, a buska informashon serka nan dòkter i un organisashon ku ta spesialisá riba e desabilidat di nan yu. Nan a bisa: “Esei a yuda nos komprondé no solamente e problemanan ku nos por a ferwagt, sino tambe e kosnan ‘positivo’ di e síndrome di Down. Nos a komprondé ku den hopi aspekto nos yu por hiba un bida normal. Esaki tabata un gran animashon pa nos.”

PURBA ESAKI: Enfoká riba loke bo yu por hasi. Plania aktividatnan huntu komo famia. Ora bo yu hasi algu bon, pa chikitu ku esei por ta, elogi’é mesora i alegrá huntu kuné.

DIFIKULTAT 2: BO TA KANSÁ I TA SINTI KU BO NO TIN NIUN HENDE PA PAPIA KUNÉ.

Kisas bo ta sinti ku e kuido di bo yu ku ta malu ta kaba ku tur bo energia. Jenney, un mama ku ta biba na Nueva Zelandia, a bisa: “Pa un par di aña despues ku mi a haña sa ku mi yu tin spina bifida (lomba habrí), kualke trabou èkstra na kas tabata laga mi keda morto kansá i ku gana di yora.”

Un otro difikultat ta ku kisas bo ta sinti ku bo ta bo so. Ben, kende tin un yu hòmber ku tin distrofia muskular i e síndrome di Asperger, a bisa: “Mayoria di hende lo no komprondé nunka kon nos bida ta realmente.” Kisas bo tin gana di papia ku un hende tokante bo situashon. Sinembargo, mayoria di bo amigunan tin yu ku ta bon di salú. P’esei, lo bo no sinti bo kómodo pa papia ku nan tokante bo problema.

SUGERENSIA: Pidi yudansa, i aseptá yudansa di otro hende. Juliana, kende nos a menshoná mas promé, a bisa: “Tin biaha ami ku mi kasá tin bèrgwensa di pidi yudansa.” Pero, el a sigui bisa: “Nos a siña ku nos tin mester di yudansa di otro hende. Ora otro hende yuda nos, nos no ta sinti ku nos ta nos so.” Si un bon amigu òf miembro di famia ofresé pa sinta ku bo yu na un reunion sosial òf un reunion di kongregashon, keda gradisidu i aseptá e yudansa. Beibel ta bisa: “Un amigu ta stima tur ora bai, i un ruman ta nasí pa tempu di atversidat.”—Proverbionan 17:17.

Ta bon tambe pa bo kuida bo mes salú. Meskos ku un ambulans mester bai tènk regularmente pa por sigui hiba pashènt hospital, asina bo tin ku renobá bo energia ku bon nutrishon, ehersisio i sosiegu pa bo por sigui duna bo yu e kuido ku e meresé. Javier, kende tin un yu hòmber ku tin un desabilidat, a bisa: “Mi yu no por kana, p’esei mi ta haña ku mi tin ku kome bon pasobra ta ami ta hib’é tur kaminda. Mi pianan ta su pianan.”

Kon bo por saka tempu pa kuida bo salú? Algun mayor ta kuida nan yu bùrt pa bùrt. Asina un mayor por sosegá i atendé su otro asuntunan personal. Kisas bo tin ku dediká ménos tempu na aktividatnan ku no ta asina importante i usa e tempu ei pa kuida bo salú. No ta fásil pa mantené ekilibrio, pero manera Mayuri, un mama di India, a bisa: “Ku tempu bo ta kustumbrá ku esei.”

Papia ku un amigu di konfiansa. Asta un amigu ku no tin yu ku ta malu por ta un animashon pa bo. Ademas, bo por hasi orashon na Yehova. Bo no ta kere ku orashon por yuda bo? Yazmin, kende tin dos yu ku fibrósis kístika (taaislijmziekte), a bisa: “Tabatin momento ku mi a haña mi ku asina tantu strès ku mi a pensa ku lo mi no por a wanta mas.” Ma el a agregá: “Mi ta hasi orashon na Yehova pa mi haña alivio i fortalesa. Despues di esei mi ta sinti ku mi por sigui.”—Salmo 145:18.

PURBA ESAKI: Wak bon kiko bo ta kome, ki ora bo ta hasi ehersisio i kuantu ora bo ta drumi. Wak tambe for di ki tareanan di ménos importansia bo por kita tempu pa bo kuida bo salú. Hasi ahuste den bo rutina ora ta nesesario.

DIFIKULTAT 3: BO TA DUNA BO YU KU TA MALU MAS ATENSHON KU BO TA DUNA E OTRO MIEMBRONAN DI BO FAMIA.

Malesa di un yu por tin efekto riba loke e famia ta kome, unda nan ta bai i kuantu tempu mayornan ta dediká na kada yu. Debí na esei, e otro yunan por sinti ku nan no ta haña masha atenshon di nan mayornan. Ademas, mayornan por ta asina okupá pa perkurá pa e yu ku ta malu ku nan ta neglishá nan kasá. Lionel, un tata ku ta biba na Liberia, a bisa: “Tin biaha mi esposa ta bisa ku ta e tin ku hasi kasi tur kos i ku mi no ta interesá mashá den nos yu hòmber. Mi ta sinti ku e no ta respetá mi, i p’esei tin biaha mi no ta trat’é bon.”

SUGERENSIA: Pa bo yunan por mira ku bo tin atenshon pa nan tur, plania aktividatnan ku nan ta gusta. Jenney, kende nos a menshoná mas promé, a bisa: “Tin biaha nos ta hasi algu spesial pa nos yu hòmber mayó, asta si ta djis bai kome huntu den su restorant preferí.”

Mustra interes den kada un di bo yunan

Pa protehá bo matrimonio, papia ku bo kasá i hasi orashon huntu kuné. Aseem, un tata ku ta biba na India, kende su yu ta sufri di epilepsia, a bisa: “Aunke ami ku mi esposa tin biaha ta sinti nos mes kansá i desanimá, nos ta apartá tempu pa sinta un ratu pa papia ku otro i hasi orashon huntu. Tur mainta, promé ku nos yunan lanta for di soño, nos ta tuma tempu pa konsiderá un teksto di Beibel huntu.” Tin otro pareha kasá ta kòmbersá ku otro promé ku nan bai drumi. Boso kòmbersashonnan privá i orashonnan sinsero lo fortalesé boso matrimonio durante periodonan di hopi strès. (Proverbionan 15:22) Manera un pareha kasá a bisa, “algun di e momentonan di mas dushi di nos bida kasá tabata durante e dianan di mas difísil.”

PURBA ESAKI: Elogiá bo otro yunan pa e sosten ku nan ta duna bo yu ku ta malu. Kòrda bisa tantu bo yunan komo bo kasá ku bo ta stima nan i ta apresiá nan.

KEDA OPTIMISTA

Beibel ta primintí ku pronto Dios lo eliminá tur malesa i desabilidat ku ta afektá grandi i chikí. (Revelashon 21:3, 4) Riba e dia ei, “ningun habitante lo no bisa: ‘Mi ta malu.’” *Isaías 33:24.

Mientrastantu, bo esfuerso komo mayor di un yu ku tin un desabilidat por duna bon resultado. Carlo i Mia, kendenan nos a menshoná anteriormente, a bisa: “No bira desanimá ora kos no ta bai manera bo ta deseá. Tin hopi kos bon i maravioso tokante bo yu ku bo por enfoká riba dje.”

^ par. 3 A kambia e nòmbernan den e artíkulo akí.

^ par. 29 Pa mas informashon relashoná ku e promesa di Dios di ku hende lo haña salú perfekto, wak kapítulo 3 di e buki Kiko Beibel Ta Siña Realmente? publiká pa Testigunan di Yehova.

PUNTRA BO MES . . .

  • Kiko mi ta hasi pa mantené mi mes fuerte den sentido físiko, emoshonal i spiritual?

  • Kua tabata e último biaha ku mi a elogiá e otro yunan pa e yudansa ku nan ta duna?