1. Mu bungu dia nti we musamu wa ndwenga mu kubama mu bungu dia katastrofe?

 TIFU tia kubama luzingu tivukisaka. Mu tifwani, bu bwaka katastrofe, bantu batikubamana bweso bubâka nawu bwa vuka na lenda dia bakisa bantu bakaka. Organizasio yimosi ku Europe yibakisaka bantu yatâ ti: “Kubama kwa kubote kulendi vukisa luzingu.”

2. Mu bungu dia nti tufweti kubamana mu bungu dia mpasi ziyôkele? (Matie 24:44)

² “Mpasi ziyôkele” mbo zitula mu ta-pulukusu. (Mat. 24:21) Kâ ka zikwizi’â susumuna bantu babansoni ko, ntiana bu saka katastrofe. Mvula kampe 2000 ziyôkele, Yezu walwengesa milongoki miandi mu kubama mu bungu dia tilumbu tio. (Tanga Matie 24:44.) Tala ti tukubamane, mbo wubâ musamu wa fioti kwe beto mu yôkesa ntangu yo ya mpasi na mu bakisa bantu bakaka mu yôkesa yo.—Like 21:36.

3. Bwe tifu tia korela, tiari tia mutima na luzolo bitubakisila mu bâ ba kubama mu bungu dia mpasi ziyôkele?

³ Tazonzeleno bifu bitatu bilendi tu bakisa mu bâ ba kubama mu bungu dia mpasi ziyôkele. Bwe tusa tala ti batulombele mu samuna nsangu za mfundusu za ngolo kwe bantu balembo kwikilaka mpe batutelamanaka? (Nza. 16:21) Mbo tubâ na nsatu ya tifu tia korela mu tumamana Yehova, na lukwikulu ti mbo katukengerela. Nti tusa tala ti mpangi zeto zihombese bimvwama biawu biakaka peleko biabiansoni? (Hab. 3:17, 18) Mbo tubâ na nsatu ya songela tiari tia mutima mu ba hana lubakusu lubâ nawu nsatu. Timvuka tia makanda bu titukotela, ngano nti tusa tala ti tufweti yôkesa mwa ntangu mu bâ penepene na mpangi zeto? (Ezk. 38:10-12) Mbo tubâ na nsatu ya bâ na luzolo lwa  ngolo mu bawu mu tu bakisa mu yôkesa ntangu yo ya mpasi.

4. Bwe Bibila disongelaka ti tufweti tatamana mu bâ na tifu tia korela, tiari tia mutima na luzolo?

⁴ Zu dia Nzambi mbo ditutindisaka mu bâ na tifu tia korela, tiari tia mutima na luzolo. Like 21:19 yitêle: ‘Mu tifu tieno tia korela ni mo luvukisila bilendi bieno.’ Bisi-Kolose 3:12 (NWT) mbo yitâka ti: “Lwateno [. . .] tiari tia mutima.” Mpe 1 Bisi-Tesalonike 4:9, 10 mbo yitâka ti: ‘Lwalongokele kwe Nzambi mu zolosono beno na beno. [. . .] Dolokolo dieno bampangi, tomoeno simbirila musamu wu buyôkele.’ Milongoki mi batêla misamu miamiansoni mia mu verse zi, tifu tia korela, tiari tia mutima na luzolo bia beri songelaka. Kâ bafweti tatamana mu kurisa bio. Tufweti sila bo. Mu tu bakisa, mbo tutaluzula ka bwe Bakristo ba ntete basongela muna tifu. Ha manima mbo tumona ka bwe tulendi landila tifwani tia milongoki mio, mpe tulendi songela ti ba kubama twena mu bungu dia mpasi ziyôkele.

5. Bwe Bakristo ba ntete bakorela mpasi zawu?

⁵ Bakristo ba ntete tifu tia korela tieri nawu nsatu. (Ebr. 10:36) Misamu mimosi mieri nawu na bantu ba mu mbandu’awu. Kâ misamu miakaka mieri nawu mu bungu ti Bakristo beri. Babingi ha kati diawu bakwamisa kwe mfumu za mabundu za Bayuda na kwe mfumu za Bisi-Rome, kâ mpe na kwe makanda mawu. (Mat. 10:21) Mpe mu kati dia timvuka, bafweti telamana nsobolo zeri nataka ndongosolo za ba-aposta. (Bis. 20:29, 30) Kâ, Bakristo bo bakorela. (Nza. 2:3) Mu bwe? Bayizi dimbitila mu bifwani bia Bibila bizonzelaka tifu tia korela, ntiana tia Yobe. (Zaki 5:10, 11) Bayizi sambila mu baka ngolo. (Bis. 4:29-31) Mpe batûla mabanza mawu mu ndandu za mbote za tifu tiawu tia korela.—Bis. 5:41.

6. Ntia malongi ta baka mu mio mia sa Merita mu korela nkwamusu?

⁶ Beto mpe tulendi korela tala ti mbo tuvulu longokaka, mpe mbo tudimbitilaka mu bifwani bia bô bakorela bie mu Bibila na bie mu mikanda mieto. Mu mpila yo, Merita, mpangi mosi ya yikento ku Albanie, walenda mu korela nkwamusu za ngolo za kanda diandi. Têle ti: “Nayizi tomo yituku bu nalongoka tinsamu tia Yobe. Mpasi zazingi kamona—mpe keri’â zabaka ko ka nani weri tulumunaka mpasi zandi—kâ watâ ti: ‘Na tii bu nivutula tihumunu tiani ka nilosa kwikama kwani ko!’ (Yobe 27:5) Nayizi bakula ti misamu mia Yobe mpasi zingi mieri na mia meno. Yobe ka zaba ko ka nani weri tulumunaka mpasi zandi, kâ meno nazaba.”

7. Ni bu sa ti bwawu bu ka tuta bwabana na musamu wa mpasi ko, ngano nti tufweti longoka mu sa bwawu bu?

⁷ Tulendi mpe kurisa tifu tieto tia korela bu tubâ na tifu tia têlaka Yehova maniongo meto na bunsungu bwabwansoni. (Flp. 4:6; 1 Tes. 5:17) Kampe ka wena na musamu wa mpasi ko bwawu bu. Ni bu sa ti ni bo, ngano mbo dingaka lutwalusu lwa Yehova ntangu zazansoni zi bâka mu nkesi, na mabanza yeko-yeko peleko bu bâka na lwaka? Tala ti ntangu zazansoni tifu tibâka naku tia dinga Nzambi ngatu kakubakisa mu misamu miaku mia bilumbu biabiansoni, kukekama ko mu mu dinga bu bwabana na misamu mia nguria mia mpasi mu bilumbu bita kwiza. Buna, mbo bâ na lukwikulu ti Nzambi tomono zaba mu ntia ntangu mpe bwe kasarila mu ku bakisa.—Mik. 27:1, 3.

8. Bwe tifwani tia Mira tita songela ti tifu tia korela mpasi lumbu ti tilendi tu bakisa mu korela mpasi zita kwiza? (Zaki 1:2-4) (Tala mpe tifwani.)

⁸ Mbo tubâ na lenda diadingi mu korela mpasi ziyôkele tala ti mbo tukorelaka misamu mia mpasi lumbu ti. (Rom. 5:3) Mu bungu dia nti tuta têla bo? Mpangi zazingi zayizi  mona ti misamu miamiansoni mia mpasi mi beri korelaka mbo mieri ba bakisaka mu korela misamu miakaka mia mpasi mieri landaka. (Tanga Zaki 1:2-4.) Mira, we mupasuri-nzila ku Albanie, wayizi bakula ti tifu tiandi tia korela tiamubakisa mu tatamana mu korela. Têle ti ntangu zakaka mbo kamonaka ntiana ni yandi kwa ta bwabana na misamu miamingi. Kâ ha manima, mbo kabambukilaka misamu miamiansoni mia yirika Yehova mu mvula 20 ziyôkele mu mu bakisa, têle ti: ‘Tatamaneno mu bâ ba kwikama. Ka lubikandi mivu miamiansoni na mizingu miamiansoni mi lwanungini na lubakusu lwa Yehova miahombela.’ Nge mpe lendi dimbitila mu mpila Yehova yi keka ku bakisila mu korela. Bâ na lukwikulu ti ntangu zazansoni zi korelaka mpasi, nge kamonaka mpe mbo kakusenda. (Mat. 5:10-12) Buna, mpasi ziyôkele bu zibatika, mbo tibêla wa kubama mu korela, mpe mbo bonga nzengolo ya tatamana mu korela.

9. Bwe timvuka tia Antiosie ya Siri tiasongela tiari tia mutima?

⁹ Tataleno misamu miayôka mu ntangu nsatu ya ngolo yakotela Bakristo ba ku Yude. Timvuka tia Antiosie ya Siri bu bawâ wo, ntembe kâni babâ na tiari tia mpangi zawu za ku Yude. Kâ ha manima, bayizi songela tiari tiawu tia mutima mu nsalulu. ‘Bawisana mu tambika, muna muntu buna bu keri lendelaka, bîna biafwanana mu bakisa bangwala beri ku Yude.’ (Bis. 11:27-30) Ni bu sa ti mpangi za kotela nsatu nguria mala beri bêlaka, Bakristo ba ku Antiosie babonga nzengolo ya ba bakisa.—1 Za 3:17, 18.

10. Bwe tulendi songela tiari tia mutima mu ntangu mpangi zakaka zibwabanaka na misamu mia mpasi? (Tala mpe tifwani.)

¹⁰ Lumbu ti beto mpe tulendi songela tiari tia mutima bu tuwâka ti mpangi zeto zibwiriri katastrofe. Tulendi kulu ba hana lubakusu bu tuyula bakuluntu tala ti tulendi hana lubakusu mu tisalu, bu tuhana makabu mu bungu dia tisalu tisalamaka mu nza ya mukaka, peleko bu tusambila mu bungu dia mpangi zibwiriri katastrofe. b (Bin. 17:17) Mu tifwani, mu 2020, komite za lubakusu yôka 950 zayilamane mu nza ya mukaka mu kipa bantu babêle na nsatu lubakusu mu ntangu ya COVID-19. Mbo tuta tomo tonda mpangi zisalaka mu komite za lubakusu. Mu bungu ti tiari tia mutima tieri nawu mu mpangi zawu, bayizi kaba bima bia tinsuni, babakipa mu timpeve, mpe ntangu zakaka bayirika peleko batunga nzo na mbuka za sila nsambululu.—Fwanakasa na 2 Bisi-Korente 8:1-4.

11. Bwe tukembelelaka Tata’eto dia ku mazulu bu tusongelaka tiari tia mutima?

¹¹ Bu tusongelaka tiari tia mutima ha manima ma katastrofe, bantu bakaka mbo bamonaka ngolo zi tusarilaka mu sila bo. Mu tifwani, mu 2019, ouragan Dorian yamwangasa Nzo ya Nsambululu yimosi ya ku Bahamas. Mpangi zeto bu zeri vutu tungaka Nzo ya Nsambululu yo, balomba kwe bakala dimosi dialembo bâ Mbangi ya Yehova mu tâ ka kwa diamufwanakana mu sala bisalu biakaka bia binene. Wabatêla: “Nzololo naluhana bisalulu, [. . .] bantu basala na bima bie neno nsatu. [. . .] Nzololo nasila bo mu bungu dia organizasio’eno. Ntomono yituku mu bungu dia tiari tie neno tia ndiku zeno.” Bantu babîngi mu nza ka bazebi’â Yehova ko. Kâ babingi mu bawu batalaka Mbangi za Yehova. Diangana bweso bwena mu zaba ti bu tusongelaka  tiari tia mutima, bantu bakaka balendi kwizi dinga mu zaba Yehova we wa fuluka mu tiari!—Efz. 2:4.

12. Ngano bwe tukubamanaka mu bungu dia mpasi ziyôkele bu tusongelaka tiari tia mutima lumbu ti? (Nzabukusu 13:16, 17)

¹² Mu bungu dia nti wafwanakana ti tasongela tiari tia mutima mu ntangu ya mpasi ziyôkele? Bibila mbo ditâka ti bô balembo yika guvernema za nza yi moko mbo babwabana na mpasi—bwawu bu na mu ntangu ya mpasi ziyôkele. (Tanga Nzabukusu 13:16, 17.) Mpangi zeto zilendi bâ na nsatu lubakusu lweto mu baka bima bia mfunu bibafwanakane. Mu ntangu Mutinu’eto Yezu Kristo yi kakwizi fundisa bantu ha mutoto, tuzololo ti kizi katubwana na tifu tia songela tiari tia mutima, mpe katuhana bweso bwa biarila Timfumu tia mazulu.—Mat. 25:34-40.

13. Ntiana bu batêle wo mu Bisi-Rome 15:7, bwe Bakristo ba ntete bayikila luzolo lwawu ngolo?

¹³ Luzolo tieri tidimbu ti beri zabilaka Bakristo ba ntete. Kâ, ngano musamu wa fioti weri kwe bawu mu songela luzolo? Tazonzeleno luswaswanu lweri mu timvuka tia ku Rome. Mpangi zakaka mu timvuka ka beri’â Bayuda ko babalongesa mu zitisaka Musiku wa Mose tûka bumwana bwawu, kâ bantu ba makanda beri, bakurila ku bizunga bia nguria bia swaswana. Bakristo bakaka ntembe kâni, ngamba zeri, kâ bakaka timpwanza tieri nawu—kampe bakaka mfumu za bangamba zeri. Bwe Bakristo bo baketi lendela mu telamana luswaswanu lo na mu yika luzolo lwawu ngolo? Ntumwa Paulo wabatindisa mu songasana ndiambu bawu na bawu. (Tanga Bisi-Rome 15:7.) Bwe keri zolo tâka? Ntelo yi babangula mu “ndiambu” mbo yizolo tâka bwana muntu na nsayi yayansoni, ku nzo peleko ha kati dia bandiku. Mu tifwani, Paulo watâ kwe Filemo ka bwe kaketi bwanina Onezime weri ngamba’andi yeri kwe mu dioke: ‘Mu bwana.’ (Flm. 17) Prisile na Akila mpe babwana Apolose, walembo tomo zaba misamu miamingi mitariri dibundu dia Bakristo ntiana bawu, bu ‘bamubonga.’ (Bis. 18:26) Kani babika ti luswaswanu lwawu lwabahambasa, Bakristo bayizi lwa telamana, mpe bayizi songasana ndiambu bawu na bawu.

14. Bwe Anna na bakala diandi basongela luzolo?

¹⁴ Beto mpe tulendi songela luzolo kwe mpangi zeto bu tubakotesa mu liste ya ndiku zeto. Ha manima, bawu mpe mbo badinga mu tu songela luzolo. (2 Kor. 6:11-13) Tabongeno tifwani tia Anna na bakala diandi. Ntangu fioti bu bamana kwenda ku mbuka ya môna ya sarila tisalu tiawu tia timisionere ku Afrique de l’Ouest, timbevo tia COVID-19 tiabatika. Mu bungu ti ba môna beri, ka beri’â na lenda ko dia monana na mpangi za timvuka tiawu. Bwe bantu bo ba kwelana basongela luzolo? Basarila vidéoconférence mu zonza na mpangi zeri kûna, mpe babatêla ti nguria nsatu yeri nawu ya tomo ba zaba. Makanda mayizi tomo bâ na nsayi, mpe babatika mu ba tâka mbila ku telefone na mu ba tsonekena messages. Mu bungu dia nti bantu bo ba kwelana babatika mu dinga mu zaba mpangi za timvuka tiawu tia môna? Anna têle ti: “Luzolo lu basongela kwe kanda diani na kwe meno mu ntangu za nsayi na za mpasi lwa kwa nibambukilaka, mpe mbo lukuntumaka mu songela luzolo kwe bampwana’ani.”

15. Nti ta longoka mu tifwani tia Vanessa mu musamu wutariri songela luzolo kwe mpangi zeto zazansoni? (Tala mpe tifwani.)

¹⁵ Babingi mu beto bê mu bimvuka bie na mpangi zatûka ku mbuka za swaswana, mpe bê na timuntu tia swaswana. Tulendi yika luzolo  lweto ngolo mu muna muntu mu bawu, bu tukipa bifu biawu bia mbote. Musamu wa mpasi weri kwe mpangi ya yikento ye na nkumbu Vanessa, bâka ku Nouvelle-Zélande, mu wisana na bantu bakaka ba mu timvuka tiandi. Kâ, wabonga nzengolo ya vulu yôkesaka ntangu na mpangi zeri mu fwemesaka, kani kabadioka. Wamubakisa mu mona ka nti Yehova kazoloko kwe mpangi zo. Têle ti: “Tûka bakala diani ti kayika munkengi wa tizunga, mbo tuvulu bâka tintwari na mpangi zazingi ze na timuntu tia swaswana, mpe ka wubâka musamu wa mpasi ko kwe meno mu wisana nawu. Bwawu bu luswaswanu lwa nizoloko. Mpe wa matieleka Yehova lwa kazoloko mu bungu ti bantu bamusarilaka ba nguria ba swaswana bena.” Bu tulongokaka mu mwina bantu bakaka ntiana bu ba mwinaka Yehova, mbo tusongelaka ti bawu tuzololo.—2 Kor. 8:24.

16. Mu bungu dia nti luzolo lubêla nguria mfunu mu ntangu ya mpasi ziyôkele? (Tala mpe tifwani.)

¹⁶ Mbo wufwanakana ti tabâ na luzolo mu mpangi zeto mu ntangu ya mpasi ziyôkele. Ngano Yehova bwe katukengerela bu batika mpasi zo? Dimbitila mu mio mia lomba Yehova kwe kanda diandi bu bayizi dia kotela kwe Bisi-Babilone: ‘Yenda, kanda diani, kota mu chambre zaku za kati, kanga mielo miaku ku manima maku. Swama kwaku mwa ntangu, tii bu mana yôka mfukulu.’ (Iza. 26:20) Kampe misamu mio mbo mitutarilaka mpe, beto tubwabana na mpasi ziyôkele. ‘Chambre za kati’ zilendi monekesa bimvuka bieto. Mu ntangu ya mpasi ziyôkele, Yehova mbo katukengerela ntiana bu katukanisina, bu tutatamana mu bâ mu bumosi na mpangi zeto. Diangana, tufweti sarila ngolo zazingi bwawu bu mu bâ na luzolo lwa ngolo mu mpangi zeto. Ni mu mpila yo tuvukila!

17. Tala ti tukubamane bwawu bu, ngano nti tulenda mu sa mu ntangu ya mpasi ziyôkele?

¹⁷ Tilumbu tia tinene tia Yehova mbo tinatina mpasi kwe bantu. (Sof. 1:14, 15) Kanda dia Yehova mpe mbo dibâ mu mpasi. Kâ, tamana tikubamana bwawu bu, tulendi bâ mu tidzunu, mpe tulendi bakisa bampwana’eto. Mbo tukorela mpasi ni mpasi zitula mu bilumbu bita kwiza. Mpangi zeto bu zibwabana na misamu mia mpasi, mbo tusa miamiansoni mi tulenda mu ba bakisa bu tusongela tiari tia mutima, mpe mbo tubahana bima bie nawu nsatu. Mbo tutatamana mu bâ penepene na mpangi zeto zi tatibatikila mu songela luzolo. Buna, Yehova mbo katusenda bu katuhana luzingu lwa mankululu mu nza yi balembo vutu bambukila katastrofe na misamu miakaka mia mpasi.—Iza. 65:17.