“Τα Χείλη της Αλήθειας θα Παραμείνουν για Πάντα”

ΟΠΩΣ μια μικρή φωτιά μπορεί να κάψει και να καταστρέψει ένα ολόκληρο δάσος, έτσι και αυτή έχει τη δυνατότητα να μολύνει ολόκληρη τη ζωή ενός ατόμου. Μπορεί να είναι γεμάτη δηλητήριο, αλλά μπορεί επίσης να αποδειχτεί «δέντρο ζωής». (Παροιμίες 15:4) Θάνατος και ζωή είναι στη δύναμή της. (Παροιμίες 18:21) Τέτοια είναι η δύναμη αυτού του μικρού μέλους, της γλώσσας μας, που μπορεί να κηλιδώσει όλο το σώμα. (Ιακώβου 3:5-9) Ενεργούμε σοφά αν προσέχουμε τη γλώσσα μας.

Στο δεύτερο μέρος του 12ου κεφαλαίου του Γραφικού βιβλίου των Παροιμιών, ο Βασιλιάς Σολομών του αρχαίου Ισραήλ παρέχει πολύτιμες συμβουλές οι οποίες μας βοηθούν να περιφρουρούμε την ομιλία μας. Μέσω σύντομων αλλά μεστών σε νοήματα παροιμιών, ο σοφός βασιλιάς δείχνει ότι τα εκφρασμένα λόγια έχουν επιπτώσεις, καθώς και ότι αποκαλύπτουν σε μεγάλο βαθμό τις ιδιότητες του ατόμου που τα λέει. Οι θεόπνευστες συμβουλές του Σολομώντα είναι απαραίτητες για τον καθένα που επιθυμεί να “βάλει σκοπιά στην πόρτα των χειλιών του”.—Ψαλμός 141:3.

“Η Παράβαση που Παγιδεύει”

«Από την παράβαση των χειλιών παγιδεύεται ο κακός, αλλά ο δίκαιος βγαίνει από τη στενοχώρια», λέει ο Σολομών. (Παροιμίες 12:13) Τα ψέματα αποτελούν παράβαση των χειλιών η οποία γίνεται θανατηφόρα παγίδα για αυτόν που τα λέει. (Αποκάλυψη 21:8) Η ανεντιμότητα μπορεί να φαίνεται ότι είναι ένας εύκολος τρόπος για να αποφύγει κανείς την τιμωρία ή κάποια δυσάρεστη κατάσταση. Αλλά μήπως δεν οδηγεί συχνά το ένα ψέμα στο άλλο; Όπως ένα άτομο το οποίο αρχίζει να παίζει τυχερά παιχνίδια με μικρά ποσά παρασύρεται και στοιχηματίζει όλο και περισσότερα χρήματα, καθώς προσπαθεί να ξανακερδίσει όσα έχασε, έτσι και ο ψεύτης έπειτα από λίγο βρίσκεται παγιδευμένος σε έναν φαύλο κύκλο.

Επιπλέον, η παράβαση των χειλιών παγιδεύει με την έννοια ότι το άτομο που ψεύδεται σε άλλους μπορεί να καταλήξει να ψεύδεται στον ίδιο του τον εαυτό. Λόγου χάρη, ο ψεύτης μπορεί να πείσει εύκολα τον εαυτό του ότι έχει πολλές γνώσεις και ότι είναι ευφυέστατος, ενώ στην πραγματικότητα γνωρίζει πολύ λίγα. Αρχίζει έτσι να ζει ένα ψέμα. Πράγματι, «καλοπιάνει τον εαυτό του στα ίδια του τα μάτια, ώστε δεν μπορεί να ανακαλύψει το σφάλμα του και να το μισήσει». (Ψαλμός 36:2) Τι παγίδα αποδεικνύονται τα ψέματα! Ο δίκαιος, από την άλλη πλευρά, δεν θα επιτρέψει στον εαυτό του να βρεθεί σε μια τέτοια δύσκολη κατάσταση. Ακόμη και όταν βρίσκεται σε στενόχωρη κατάσταση, δεν θα καταφύγει στην ψευδή γλώσσα.

“Οι Καρποί που Χορταίνουν”

«Μην παροδηγείστε: ο Θεός δεν εμπαίζεται», προειδοποιεί ο απόστολος Παύλος. «Επειδή  ό,τι σπέρνει ο άνθρωπος, αυτό και θα θερίσει». (Γαλάτες 6:7) Αυτή η αρχή ασφαλώς εφαρμόζεται τόσο στην ομιλία μας όσο και στις πράξεις μας. Ο Σολομών δηλώνει: «Από τους καρπούς του στόματός του ο άνθρωπος χορταίνει αγαθά, και τα έργα των χεριών του ανθρώπου θα επιστρέψουν σε αυτόν».—Παροιμίες 12:14.

Το στόμα που «προφέρει λόγια σοφίας» παράγει τους καρπούς που χορταίνουν. (Ψαλμός 37:30) Η σοφία προϋποθέτει γνώση, και κανένας άνθρωπος δεν κατέχει όλη τη γνώση. Κάθε άνθρωπος χρειάζεται να ακούει καλή συμβουλή και να δίνει προσοχή σε αυτήν. «Η οδός του ανόητου φαίνεται ορθή στα δικά του μάτια», λέει ο βασιλιάς του Ισραήλ, «αλλά αυτός που ακούει συμβουλή είναι σοφός».—Παροιμίες 12:15.

Ο Ιεχωβά μάς δίνει σωστές συμβουλές μέσω του Λόγου του και μέσω της οργάνωσής του, χρησιμοποιώντας τα έντυπα που παρέχει «ο πιστός και φρόνιμος δούλος». (Ματθαίος 24:45· 2 Τιμόθεο 3:16) Πόσο ανόητο είναι να απορρίπτουμε τις καλές συμβουλές και να επιμένουμε να κάνουμε το δικό μας! “Πρέπει να είμαστε γρήγοροι στο να ακούμε” όταν ο Ιεχωβά, «Αυτός που διδάσκει τους ανθρώπους γνώση», μας συμβουλεύει μέσω του αγωγού επικοινωνίας του.—Ιακώβου 1:19· Ψαλμός 94:10.

Πώς αντιδρούν οι σοφοί, καθώς και οι ανόητοι, στις προσβολές ή στις άδικες επικρίσεις; Ο Σολομών απαντάει: «Ο ανόητος φανερώνει τη δυσφορία του την ίδια κιόλας ημέρα, αλλά ο οξυδερκής καλύπτει την ατίμωση».—Παροιμίες 12:16.

Όταν υφίσταται προσβλητική μεταχείριση, ο ανόητος αποκρίνεται θυμωμένα αμέσως—«την ίδια κιόλας ημέρα». Ο συνετός, όμως, προσεύχεται για το πνεύμα του Θεού ώστε να ασκεί αυτοσυγκράτηση. Αφιερώνει χρόνο για να στοχάζεται γύρω από τις συμβουλές του Λόγου του Θεού, καθώς επίσης συλλογίζεται με εκτίμηση τα λόγια του Ιησού: «Όποιος σε χαστουκίζει στο δεξί σου μάγουλο, γύρισέ του και το άλλο». (Ματθαίος 5:39) Έχοντας την επιθυμία “να μην ανταποδίδει κακό αντί κακού σε κανέναν”, ο οξυδερκής συγκρατεί τα χείλη του και δεν μιλάει απερίσκεπτα. (Ρωμαίους 12:17) Όταν και εμείς καλύπτουμε παρόμοια οποιαδήποτε ατίμωση και αν αντιμετωπίζουμε, αποφεύγουμε περαιτέρω φιλονικίες.

“Η Γλώσσα που Γιατρεύει”

Η παράβαση των χειλιών μπορεί να προκαλέσει μεγάλη βλάβη σε δικαστικά ζητήματα. Ο βασιλιάς του Ισραήλ λέει: «Εκείνος που εκστομίζει πιστότητα θα πει αυτό που είναι δίκαιο, αλλά ο ψευδομάρτυρας, απάτη». (Παροιμίες 12:17) Ο αληθινός μάρτυρας εκστομίζει πιστότητα επειδή η κατάθεσή του είναι έγκυρη και αξιόπιστη. Τα λόγια του συμβάλλουν στο να αποδοθεί δικαιοσύνη. Ο ψευδομάρτυρας, από την άλλη πλευρά, είναι γεμάτος απάτη και προάγει την κακοδικία.

«Υπάρχει εκείνος που μιλάει αστόχαστα σαν να δίνει χτυπήματα με σπαθί», συνεχίζει ο Σολομών, «αλλά η γλώσσα των σοφών είναι γιατρειά». (Παροιμίες 12:18) Τα λόγια μπορούν να τρυπήσουν σαν σπαθί, καταστρέφοντας φιλίες και προκαλώντας προβλήματα. Ή μπορούν να είναι  ευχάριστα και απολαυστικά, κάνοντας τις φιλίες να διαρκούν. Και τι είναι οι ύβρεις, οι φωνές, οι συνεχείς επικρίσεις και οι ταπεινωτικές προσβολές αν όχι χτυπήματα τα οποία προκαλούν βαθιές συναισθηματικές πληγές; Πόσο καλό είναι να επανορθώνουμε οποιαδήποτε απερισκεψία μπορεί να κάνουμε σε αυτόν τον τομέα ζητώντας ειλικρινά συγνώμη με λόγια που γιατρεύουν!

Στη διάρκεια των δύσκολων καιρών στους οποίους ζούμε, δεν προκαλεί έκπληξη το ότι πολλοί έχουν «συντετριμμένη καρδιά» και «καταθλιμμένο πνεύμα». (Ψαλμός 34:18) Όταν “μιλάμε παρηγορητικά στις καταθλιμμένες ψυχές” και “υποστηρίζουμε τους αδύναμους”, δεν χρησιμοποιούμε άραγε τη θεραπευτική δύναμη των εκφρασμένων λόγων; (1 Θεσσαλονικείς 5:14) Ναι, τα συμπονετικά λόγια μπορούν να ενθαρρύνουν τους εφήβους που παλεύουν με την επιβλαβή πίεση των συνομηλίκων. Η στοχαστική γλώσσα μπορεί να διαβεβαιώσει τους ηλικιωμένους ότι τους χρειαζόμαστε και τους αγαπάμε. Τα καλοσυνάτα λόγια μπορούν σίγουρα να αναπτερώσουν το ηθικό των αρρώστων. Ακόμη και ο έλεγχος γίνεται πιο εύκολα αποδεκτός όταν δίνεται «με πνεύμα πραότητας». (Γαλάτες 6:1) Και πόσο γιατρεύει η γλώσσα εκείνου που τη χρησιμοποιεί για να μεταδίδει τα καλά νέα της Βασιλείας του Θεού σε όσους ακούν!

“Τα Χείλη που Παραμένουν”

Χρησιμοποιώντας τη λέξη «χείλη» ως συνώνυμο με τη λέξη «γλώσσα», ο Σολομών δηλώνει: «Τα χείλη της αλήθειας είναι αυτά που θα εδραιωθούν για πάντα, αλλά η γλώσσα του ψεύδους θα κρατήσει μόνο μια στιγμή». (Παροιμίες 12:19) Η φράση «τα χείλη της αλήθειας» στην εβραϊκή βρίσκεται στον ενικό και σημαίνει κάτι περισσότερο από απλώς αληθινά λόγια. «Υποδηλώνει ιδιότητες όπως η ανθεκτικότητα, η μονιμότητα και η αξιοπιστία», λέει κάποιο εγκυκλοπαιδικό σύγγραμμα. «Τα λόγια που έχουν αυτή την ιδιότητα θα παραμείνουν . . . για πάντα επειδή θα αποδειχτούν αξιόπιστα, σε αντιδιαστολή με την ψευδή γλώσσα . . . η οποία προς στιγμήν μπορεί να εξαπατήσει αλλά δεν μπορεί να αντέξει στη δοκιμασία».

«Απάτη υπάρχει στην καρδιά αυτών που μηχανεύονται κακό», δηλώνει ο σοφός βασιλιάς, «αλλά αυτοί που βουλεύονται ειρήνη έχουν χαρά», και προσθέτει: «Τίποτα βλαβερό δεν θα συμβεί στον δίκαιο, αλλά οι πονηροί σίγουρα θα γεμίσουν συμφορές».—Παροιμίες 12:20, 21.

Όσοι εξυφαίνουν κακό μπορούν να προκαλέσουν  μόνο πόνο και παθήματα. Από την άλλη πλευρά, όσοι βουλεύονται ειρήνη κερδίζουν την ικανοποίηση ότι κάνουν το σωστό. Έχουν επίσης τη χαρά να βλέπουν καλά αποτελέσματα. Το σπουδαιότερο δε, απολαμβάνουν την επιδοκιμασία του Θεού, επειδή «τα ψεύτικα χείλη είναι απεχθή στον Ιεχωβά, αλλά όσοι ενεργούν με πιστότητα του φέρνουν ευχαρίστηση».—Παροιμίες 12:22.

“Ομιλία που Καλύπτει τη Γνώση”

Περιγράφοντας άλλη μια διαφορά ανάμεσα σε εκείνον που προσέχει τα λόγια του και σε εκείνον που δεν προσέχει, ο βασιλιάς του Ισραήλ λέει: «Ο οξυδερκής άνθρωπος καλύπτει τη γνώση, αλλά η καρδιά των αφρόνων διαλαλεί την ανοησία».—Παροιμίες 12:23.

Ο οξυδερκής, ή αλλιώς ο συνετός, άνθρωπος γνωρίζει πότε πρέπει να μιλήσει και πότε δεν πρέπει. Καλύπτει τη γνώση συγκρατώντας τον εαυτό του και μη κάνοντας αλαζονική επίδειξη των όσων γνωρίζει. Αυτό δεν σημαίνει ότι κρύβει πάντοτε τη γνώση του. Απεναντίας, είναι διακριτικός στον τρόπο με τον οποίο τη δείχνει. Σε αντιδιαστολή με αυτόν, ο άφρονας βιάζεται να μιλήσει και να κάνει γνωστή την ανοησία του. Είθε, λοιπόν, να είναι τα λόγια μας μετρημένα και η γλώσσα μας να απέχει από τον κομπασμό.

Συνεχίζοντας να χρησιμοποιεί αντιθέσεις, ο Σολομών τονίζει παραστατικά ένα σημείο αναφορικά με την επιμέλεια και την οκνηρία: «Το χέρι των επιμελών θα κυβερνήσει, αλλά το νωθρό χέρι θα καταντήσει να είναι για καταναγκαστική εργασία». (Παροιμίες 12:24) Η σκληρή εργασία μπορεί να οδηγήσει σε πρόοδο και οικονομική ανεξαρτησία ενώ η τεμπελιά σε καταναγκαστική εργασία και υποδούλωση. «Με τον καιρό», λέει κάποιος λόγιος, «ο τεμπέλης θα γίνει δούλος του επιμελή».

“Ο Λόγος που Χαροποιεί”

Ο Βασιλιάς Σολομών επιστρέφει στο ζήτημα της ομιλίας με μια οξυδερκή παρατήρηση σχετικά με την ανθρώπινη φύση. «Η έντονη ανησυχία στην καρδιά του ανθρώπου θα την κάνει να λυγίσει», λέει, «αλλά ο καλός λόγος τη χαροποιεί».—Παροιμίες 12:25.

Πολλές είναι οι ανησυχίες και οι στενοχώριες που μπορούν να κάνουν την καρδιά να καταβαρυνθεί με λύπη. Αυτό που χρειάζεται για να μειωθεί το φορτίο και να χαρεί η καρδιά είναι ένας καλός λόγος ενθάρρυνσης από κάποιο άτομο με κατανόηση. Αλλά πώς μπορούν οι άλλοι να γνωρίζουν πόσο έντονη είναι η ανησυχία στην καρδιά μας αν δεν μιλήσουμε ανοιχτά για αυτήν; Ναι, όταν είμαστε στενοχωρημένοι ή καταθλιμμένοι, χρειάζεται να εκμυστηρευόμαστε τις ανησυχίες μας σε κάποιο συμπονετικό άτομο που μπορεί να βοηθήσει. Επιπλέον, το να εκφράζουμε τα αισθήματά μας με λόγια απαλύνει ως έναν βαθμό την ανησυχία της καρδιάς. Επομένως, είναι καλό να εκμυστηρεύεται κάποιος τις ανησυχίες του στο γαμήλιο σύντροφό του, στο γονέα του ή σε κάποιον συμπονετικό φίλο που έχει τα πνευματικά προσόντα.

Υπάρχουν άραγε καλύτερα λόγια ενθάρρυνσης από αυτά που μπορούν να βρεθούν στη Γραφή; Πρέπει επομένως να πλησιάζουμε τον Θεό κάνοντας με εκτίμηση στοχασμούς γύρω από το θεόπνευστο Λόγο του. Τέτοιοι συλλογισμοί μπορούν σίγουρα να χαροποιήσουν μια ταλαιπωρημένη καρδιά και να κάνουν τα λυπημένα μάτια να λάμψουν. Ο ψαλμωδός το βεβαιώνει αυτό, λέγοντας: «Ο νόμος του Ιεχωβά είναι τέλειος· επιστρέφει την ψυχή. Η  υπενθύμιση του Ιεχωβά είναι αξιόπιστη· κάνει τον άπειρο σοφό. Οι προσταγές του Ιεχωβά είναι ευθείες· χαροποιούν την καρδιά. Η εντολή του Ιεχωβά είναι καθαρή· κάνει τα μάτια να λάμπουν».—Ψαλμός 19:7, 8.

Ο Δρόμος που Ανταμείβει

Αντιπαραβάλλοντας την οδό που ακολουθούν οι ευθείς με αυτήν των πονηρών, ο βασιλιάς του Ισραήλ λέει: «Ο δίκαιος ανιχνεύει τη βοσκή του, αλλά η οδός των πονηρών τούς κάνει να περιπλανιούνται». (Παροιμίες 12:26) Ο δίκαιος είναι προσεκτικός σχετικά με τη βοσκή του—τις συναναστροφές και τους φίλους που εκλέγει. Τους επιλέγει σοφά, επιδιώκοντας να αποφεύγει τις επικίνδυνες επαφές. Δεν συμβαίνει το ίδιο με τους πονηρούς, οι οποίοι απορρίπτουν τη συμβουλή και επιμένουν να κάνουν το δικό τους. Όντας παροδηγημένοι, περιπλανιούνται.

Ο Βασιλιάς Σολομών παρουσιάζει κατόπιν τη διαφορά ανάμεσα στον νωθρό και στον επιμελή από μια άλλη άποψη. «Η νωθρότητα δεν θα κυνηγήσει θηράματα», λέει, «αλλά ο επιμελής είναι πολύτιμος πλούτος για τον άνθρωπο». (Παροιμίες 12:27) Ο νωθρός—«ο τεμπέλης»—δεν “κυνηγάει”, ή κατά μια άλλη έννοια δεν “ψήνει”, το θήραμά του. (Νέα Διεθνής Μετάφραση [New International Version]) Πράγματι, δεν μπορεί να τελειώσει ό,τι έχει ξεκινήσει. Η επιμέλεια, από την άλλη πλευρά, είναι ταυτόσημη με τα πλούτη.

Τόσο επιβλαβής είναι η τεμπελιά ώστε ο απόστολος Παύλος θεώρησε αναγκαίο να γράψει σε συγχριστιανούς του στη Θεσσαλονίκη και να διορθώσει ορισμένα άτομα εκεί τα οποία “περπατούσαν άτακτα”—δεν εργάζονταν καθόλου αλλά ανακατεύονταν σε ό,τι δεν τους αφορούσε. Τέτοια άτομα προκαλούσαν δαπανηρή επιβάρυνση στους υπολοίπους. Γι’ αυτό, ο Παύλος τούς συμβούλεψε ξεκάθαρα, προτρέποντάς τους να “εργάζονται με ησυχία ώστε να μπορούν να τρώνε τροφή που κέρδιζαν οι ίδιοι”. Και αν εκείνοι δεν θα ανταποκρίνονταν σε αυτή τη σταθερή συμβουλή, ο Παύλος νουθέτησε άλλους στην εκκλησία να “απομακρύνονται” από τέτοια άτομα—να τα αποφεύγουν, προφανώς όσον αφορά τις κοινωνικές επαφές.—2 Θεσσαλονικείς 3:6-12.

Εμείς πρέπει να πάρουμε στα σοβαρά, όχι μόνο τις συμβουλές του Σολομώντα αναφορικά με την εργατικότητα, αλλά επίσης τις συμβουλές του για την κατάλληλη χρήση της γλώσσας μας. Ας προσπαθούμε να χρησιμοποιούμε αυτό το μικρό όργανο για να φέρνουμε γιατρειά και χαρά καθώς αποφεύγουμε την παράβαση των χειλιών και επιδιώκουμε δίκαιη πορεία. «Στο δρόμο της δικαιοσύνης υπάρχει ζωή», μας βεβαιώνει ο Σολομών, «και η πορεία σε αυτόν το δρόμο δεν φέρνει στο θάνατο».—Παροιμίες 12:28.

[Εικόνες στη σελίδα 27]

«Αυτός που ακούει συμβουλή είναι σοφός»

[Εικόνες στη σελίδα 28]

«Η γλώσσα των σοφών είναι γιατρειά»

[Εικόνα στη σελίδα 29]

Το να εκμυστηρευόμαστε τις ανησυχίες μας σε κάποιον έμπιστο φίλο θα φέρει παρηγοριά

[Εικόνα στη σελίδα 30]

Το να κάνουμε με εκτίμηση στοχασμούς γύρω από το Λόγο του Θεού χαροποιεί την καρδιά μας