Βοήθεια για τα Θύματα Βασανιστηρίων

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΔΑΝΙΑ

«ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΟΤΕΡΟ ΝΑ ΓΙΑΤΡΕΨΕΙΣ ΤΑ ΣΥΝΤΡΙΜΜΕΝΑ ΚΟΚΑΛΑ ΠΑΡΑ ΤΗ ΣΥΝΤΡΙΜΜΕΝΗ ΨΥΧΗ».​—Δρ Ίνγκε Γκενέφκε.

ΚΑΠΟΙΟΣ νεαρός κάνει βόλτα σε έναν ήσυχο δρόμο μιας ευρωπαϊκής πόλης και κοντοστέκεται για να κοιτάξει τη βιτρίνα ενός μαγαζιού. Ξαφνικά, τα χέρια του αρχίζουν να τρέμουν. Τα γόνατά του κόβονται. Πιάνει το λαιμό του σαν να πνίγεται. Μόλις είδε να καθρεφτίζονται στο τζάμι δύο ένστολοι αστυνομικοί. Ο νεαρός δεν έχει παραβιάσει κάποιο νόμο, και δεν υπάρχει κανένας λόγος να φοβάται. Εντούτοις, και μόνο η θέα αυτών των ένστολων αντρών τον γυρίζει πίσω, σε ένα μέρος χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά όπου είχε πέσει θύμα βασανιστηρίων.

Αυτή θα μπορούσε να είναι η ιστορία εκατομμυρίων αντρών, γυναικών, ακόμα και παιδιών. Θα μπορούσε να είναι η ιστορία κάποιου γνωστού σας. Το θύμα της απάνθρωπης μεταχείρισης ίσως είναι ένας πρόσφυγας ή ένας μετανάστης που έχει μετακομίσει στη γειτονιά σας. Τα παιδιά του μπορεί να πηγαίνουν στο ίδιο σχολείο με τα παιδιά σας. Ίσως τον ξέρετε ως έναν ήσυχο, ήρεμο, ευγενικό γείτονα ο οποίος σε γενικές γραμμές είναι εσωστρεφής. Αλλά τα φαινόμενα μπορεί να απατούν· ίσως κρύβουν την εσωτερική αναστάτωση που νιώθει το θύμα καθώς παλεύει με αναμνήσεις περασμένων σωματικών και ψυχικών βασάνων. Οποιαδήποτε εικόνα​—ή ήχος—​μπορεί να ζωντανέψει τρομακτικές σκηνές του παρελθόντος. Ένα θύμα εξηγεί: «Όποτε ακούω μωρό να κλαίει, σκέφτομαι τους ανθρώπους που άκουγα να κλαίνε στη φυλακή. Οποτεδήποτε ακούω κάτι να σχίζει τον αέρα, θυμάμαι το ραβδί που ανεβοκατέβαινε​—τον ήχο που έκανε ακριβώς πριν με χτυπήσει».

Τα βασανιστήρια δεν αποτελούν αποκλειστικότητα των πολιτικών εξτρεμιστών και των τρομοκρατικών ομάδων. Σε μερικές χώρες, τα χρησιμοποιούν επίσης ο στρατός και η αστυνομία. Γιατί; Επειδή τα βασανιστήρια μπορεί να είναι ένας εύκολος και αποτελεσματικός τρόπος για την απόσπαση πληροφοριών, μιας ομολογίας, κάποιας ενοχοποιητικής μαρτυρίας ή για εκδίκηση. Σύμφωνα με την ειδική στο θέμα των βασανιστηρίων Δρ Ίνγκε Γκενέφκε, από τη Δανία, σε ορισμένες περιπτώσεις, κυβερνήσεις «ανήλθαν στην εξουσία και διατήρησαν τη θέση τους χρησιμοποιώντας βασανιστήρια». Κάποιο θύμα το έθεσε ως εξής: «Ήθελαν να με κάνουν να λυγίσω για να δουν οι άλλοι τι μπορεί να πάθει κανείς όταν επικρίνει την κυβέρνηση».

Για πολλούς ανθρώπους, η ιδέα της επιβολής βασανιστηρίων σε συνανθρώπους τους είναι συνώνυμη με  το Μεσαίωνα. Άλλωστε, το 1948 τα Ηνωμένα Έθνη υιοθέτησαν την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία δηλώνει: «Κανείς δεν επιτρέπεται να υποβάλλεται σε βασανιστήρια ούτε σε ποινή ή μεταχείριση σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική». (Άρθρο 5) Ωστόσο, μερικοί ειδικοί πιστεύουν ότι μέχρι και το 35 τοις εκατό των προσφύγων όλου του κόσμου έχουν υποστεί βασανιστήρια. Γιατί είναι τόσο διαδεδομένα τα βασανιστήρια; Πώς επηρεάζονται τα θύματα, και τι μπορεί να γίνει για να βοηθηθούν;

Οι Συνέπειες

Δεν προξενεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλά θύματα βασανιστηρίων εγκαταλείπουν την πατρίδα τους για να αρχίσουν μια καινούρια ζωή κάπου αλλού. Αλλά ενώ η τοποθεσία μπορεί να αλλάξει, το άτομο εξακολουθεί να υποφέρει σωματικά και ψυχολογικά. Για παράδειγμα, το θύμα ίσως να έχει ενοχές επειδή δεν μπόρεσε να προστατέψει τους φίλους ή τους συγγενείς του από την κακομεταχείριση. Ίσως επίσης γίνει πολύ καχύποπτο στις σχέσεις του με τους άλλους, φοβούμενο ότι κάθε άτομο που συναντάει μπορεί να είναι καταδότης. «Το θύμα βασανιστηρίων θα είναι για πάντα ένας ξένος», λέει ο συγγραφέας Κάρστεν Γιένσεν. «Έχει χάσει για πάντα την εμπιστοσύνη του στους ανθρώπους».

Το αποτέλεσμα είναι ένας συνδυασμός σωματικών και ψυχικών τραυμάτων τα οποία μπορούν να φέρουν σε αδιέξοδο το θύμα και οποιονδήποτε προσπαθήσει να το βοηθήσει. Τα σωματικά προβλήματα μπορούν μερικές φορές να αντιμετωπιστούν εύκολα, αλλά δεν ισχύει το ίδιο για τα ψυχολογικά προβλήματα. «Στην αρχή σκεφτόμασταν: “Εντάξει, θα φροντίσουμε τα σωματικά τους τραύματα​—έπειτα θα σηκωθούν και θα γυρίσουν στο σπίτι τους μια χαρά”», παραδέχεται η Δρ Γκενέφκε. «Αλλά σύντομα μάθαμε ότι εκείνο το οποίο τους κατέτρωγε ήταν ο πόνος που ένιωθαν στην καρδιά τους». Ωστόσο, η Δρ Γκενέφκε παρατηρεί: «Νιώσαμε έκπληξη όταν διαπιστώσαμε ότι είναι δυνατόν να ανακουφίσουμε και να βοηθήσουμε τα θύματα, ακόμα και έπειτα από πολλά χρόνια».

Το 1982, στο Εθνικό Νοσοκομείο της Κοπεγχάγης, η Δρ Γκενέφκε μαζί με άλλους Δανούς γιατρούς ίδρυσαν μια μικρή μονάδα για τη φροντίδα προσφύγων που είχαν πέσει θύματα βασανιστηρίων. Από αυτό το μικρό ξεκίνημα, δημιουργήθηκε ένα παγκόσμιο δίκτυο που ονομάζεται Διεθνές Συμβούλιο Αποκατάστασης για τα Θύματα Βασανιστηρίων (International Rehabilitation Council for Torture Victims [IRCT]). Από την έδρα του στην Κοπεγχάγη, το συμβούλιο κατευθύνει το έργο παροχής βοήθειας σε 100 και πλέον κέντρα παγκόσμια. Στο πέρασμα των ετών, το συμβούλιο έμαθε πολλά σχετικά με τη φροντίδα των θυμάτων βασανιστηρίων.

Πώς να Παρέχετε Υποστήριξη

Συνήθως κάτι που βοηθάει τα θύματα είναι να μιλάνε για τις δοκιμασίες τους. «Περίπου πριν από 20 χρόνια», λέει ένα ενημερωτικό έντυπο του IRCT, «τα θύματα βασανιστηρίων ήταν θύματα με διπλή έννοια. Πρώτον, με το ότι υφίσταντο σωματικά/ψυχολογικά βασανιστήρια, και δεύτερον, με το ότι δεν μπορούσαν να μιλήσουν για αυτά».

Πραγματικά, δεν είναι ευχάριστο να μιλάει κανείς για ένα θέμα τόσο καταθλιπτικό όσο τα βασανιστήρια. Αλλά αν το θύμα θέλει να ανοίξει την καρδιά του σε ένα φίλο και εκείνος αρνείται να ακούσει, τότε το θύμα μπορεί να βυθιστεί σε ακόμα μεγαλύτερη απόγνωση. Συνεπώς, είναι σημαντικό για το θύμα να ξέρει με σιγουριά ότι κάποιος ενδιαφέρεται. Ασφαλώς, κανένας δεν πρέπει να ανακατεύεται στις προσωπικές υποθέσεις των άλλων. Σε τελική ανάλυση, το ίδιο το θύμα πρέπει να αποφασίσει αν, πότε και σε ποιον θέλει να ανοίξει την καρδιά του.​—Παροιμίες 17:17· 1 Θεσσαλονικείς 5:14.

Οι περισσότεροι ειδικοί συνιστούν να εξετάζονται τόσο οι σωματικές όσο και  οι ψυχολογικές παράμετροι των βασανιστηρίων. Για μερικά θύματα, η αποκατάσταση απαιτεί βοήθεια από ειδικούς. Οι θεραπευτικές μέθοδοι περιλαμβάνουν ασκήσεις αναπνοής και επικοινωνίας. a Τα αισθήματα ντροπής είναι συνήθως από τα πρώτα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Μια γιατρός είπε σε κάποια γυναίκα η οποία είχε επανειλημμένα βιαστεί και ξυλοκοπηθεί: «Η ντροπή που νιώθεις είναι φυσιολογική και κατανοητή. Αλλά να θυμάσαι ότι δεν είναι δική σου. Η ντροπή βαρύνει τους ανθρώπους που σου το έκαναν αυτό».

Επιζώντες από τα Στρατόπεδα Συγκέντρωσης

Στη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, εκατομμύρια άνθρωποι υπέστησαν τρομακτικούς εξευτελισμούς στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Χίτλερ. Μεταξύ αυτών ήταν χιλιάδες Μάρτυρες του Ιεχωβά οι οποίοι διώκονταν επειδή αρνούνταν να αποκηρύξουν τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Αναντίρρητα η πίστη τους τούς βοήθησε να υπομείνουν αυτές τις μαρτυρικές καταστάσεις. Πώς;

Πολύ πριν από τη φυλάκισή τους, αυτοί οι Χριστιανοί ήταν προσεκτικοί σπουδαστές του Λόγου του Θεού. Γι’ αυτό δεν απόρησαν όταν ήρθαν δοκιμασίες, ούτε κατηγόρησαν τον Θεό όταν δεν τερματίστηκαν αμέσως τα παθήματά τους. Μέσω μελέτης της Αγίας Γραφής, οι Μάρτυρες είχαν μάθει γιατί ο Θεός επιτρέπει την πονηρία και πώς θα την τερματίσει στον ορισμένο του καιρό. Η μελέτη της Αγίας Γραφής τούς είχε διδάξει ότι ο Ιεχωβά «αγαπάει τη δικαιοσύνη» και ότι εξοργίζεται όταν οι άνθρωποι κακομεταχειρίζονται τους συνανθρώπους τους.​—Ψαλμός 37:28· Ζαχαρίας 2:8, 9.

Ασφαλώς, πολλοί από αυτούς τους επιζώντες από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης έπρεπε να αντιμετωπίσουν τις τραυματικές συνέπειες της δοκιμασίας τους. Σε αυτή τους την προσπάθεια ενισχύθηκαν πολύ επειδή ακολούθησαν τη συμβουλή του αποστόλου Παύλου. Ενώ ο Παύλος υπέφερε σε μια ρωμαϊκή φυλακή, γεγονός που πρέπει να του δημιουργούσε μεγάλη ανησυχία, έγραψε στους ομοπίστους του: «Μην ανησυχείτε για τίποτα, αλλά στο καθετί με προσευχή και δέηση μαζί με ευχαριστία ας γνωστοποιούνται τα αιτήματά σας στον Θεό· και η ειρήνη του Θεού η οποία υπερέχει από κάθε σκέψη θα περιφρουρήσει τις καρδιές σας και τις διανοητικές σας δυνάμεις μέσω του Χριστού Ιησού».​—Φιλιππησίους 1:13· 4:6, 7.

Μέσω μελέτης της Αγίας Γραφής, αυτοί οι τηρητές ακεραιότητας είχαν μάθει ότι ο Θεός υπόσχεται να κάνει τη γη παράδεισο, στον οποίο θα εξαλειφθούν οι οδυνηρές συνέπειες εξευτελισμών, όπως είναι τα βασανιστήρια.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά μεταδίδουν αυτή τη Γραφική ελπίδα στους συνανθρώπους τους σε περισσότερες από 230 χώρες. Λόγω της παγκόσμιας αναταραχής, έρχονται σε επαφή με πολλά άτομα τα οποία έχουν υποφέρει εξαιτίας της απανθρωπιάς που εκδηλώνουν οι άνθρωποι στις μεταξύ τους σχέσεις. Όταν συναντούν θύματα βασανιστηρίων, οι Μάρτυρες προσπαθούν να μεταδώσουν σε αυτά τα άτομα τη Γραφική υπόσχεση για ένα λαμπρό μέλλον. Πόσο ευτυχισμένοι είναι που διαλαλούν τις χαρμόσυνες ειδήσεις για ένα μελλοντικό καιρό κατά τον οποίο τα βασανιστήρια θα ανήκουν πια στο παρελθόν!​—Ησαΐας 65:17· Αποκάλυψη 21:4.

[Υποσημείωση]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 24]

«ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΕΤΑΙ ΣΕ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΟΥΤΕ ΣΕ ΠΟΙΝΗ Ή ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΚΛΗΡΗ, ΑΠΑΝΘΡΩΠΗ Ή ΤΑΠΕΙΝΩΤΙΚΗ».​—Άρθρο 5, Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

[Πλαίσιο στη σελίδα 25]

ΠΩΣ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΤΕ

ΑΝ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΠΟΥ ΑΝΑΡΡΩΝΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ, ΟΙ ΑΚΟΛΟΥΘΕΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΑΣ ΦΑΝΟΥΝ ΥΠΟΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ:

● Να δείχνετε συμπόνια. Μπορείτε να πείτε: «Ξέρω ότι υπάρχει μεγάλη αναταραχή στη χώρα από όπου έρχεσαι. Εσύ πώς τα πας;»​—Ματθαίος 7:12· Ρωμαίους 15:1.

● Μην ανακατεύεστε στις ξένες υποθέσεις ούτε να επιμένετε υπερβολικά να προσφέρετε βοήθεια. Απεναντίας, να είστε καλοσυνάτοι και διακριτικοί. Πείτε στο θύμα ότι είστε πρόθυμοι να το ακούσετε.​—Ιακώβου 1:19.

● Μην το παρακάνετε στην προσπάθειά σας να βοηθήσετε. Μη στερείτε από το θύμα τον αυτοσεβασμό του ή την ιδιωτική του ζωή. Το ζητούμενο είναι να μοιραστείτε το φορτίο με το θύμα όχι να το επωμιστείτε πλήρως.