Konttenttiyaa bessa

Geeshsha Maxaafay Aybee?

Geeshsha Maxaafay Aybee?

 Geeshsha Maxaafaa xeelliyaagan tumaa

  •   Geeshsha Maxaafaa xaafiday oonee? Geeshsha Maxaafaa xaafissiday Xoossaa, qassi I 40 gidiya attuma asati xaafanaadan oottiis. He asatuppe amaridaageeti Muusa, Kawuwaa Daawita, Maatiyoosa, Marqqoosa, Luqaasanne Yohaannisa. a Xoossay he asati A qofaa xaafanaadan hegaa eta wozanan wottiis.—2 Ximootiyoosa 3:16.

     Leemisuwawu: Issi ooso keettaa halaafee qofaa yootidi issi kiitaa ba xaafiyaa baggaara xaafissikkokka, he kiitay halaafiyaagaa. Hegaadankka, Xoossay ba qofaa dumma dumma asati xaafanaadan oottikkokka, Geeshsha Maxaafan deˈiya qofay aagaa.

  •   “Geeshsha Maxaafaa” geetettida qaalay woygiyoogee? “Geeshsha Maxaafaa” geetettida qaalay “guutta maxaafata” geetettidi birshshettida bibiliya giyo Giriiketto qaalaappe yiis. Guyyeppe, bibiliya giyo qaalay guutta maxaafata ubbaa oyqqida, Geeshsha Maxaafaa geetettidaagaa qonccissiyaaba gidiis.

  •   Geeshsha Maxaafay xaafettidoy awudee? Geeshsha Maxaafaa xaafiyoogee 1513 K.K. doomettidi, 98 M.L. heeran wuriis; hegee 1,600ppe dariya layttaa ekkiis.

  •   Koyro xaafettida Geeshsha Maxaafay awan deˈii? Koyro xaafettida Geeshsha Maxaafatuppe awugeenne deˈenna. Ayssi giikko, Geeshsha Maxaafaa xaafidaageeti ceeccaanne galbbaa mala he wode deˈiya sohuwaara moorettiyaabatun xaafido gishshataassa. Gidikkokka, kushiyan duuqqidi xaafiya eranchchati, wodeppe asay hegaa nabbabanaadan daro xeetu layttawu zaari zaaridi duuqqi xaafidosona.

  •   “Galˈˈa Maachchaynne” “Ooratta Maachchay” aybee? Daroti Galˈˈa Maachchaa giyo Geeshsha Maxaafaa shaahuwaappe dariya baggay Ibraawetto b qaalan xaafettiis; qassi Ibraawetto Geeshsha Maxaafaa geetettees. Ooratta Maachchaa geetettiya shaahoy Giriiketto qaalan xaafettiis, hegee Kiristtaane Giriiketto Geeshsha Maxaafaa geetettees. Naaˈˈu shaahota issippe gattin issi maxaafaa gididi, Geeshsha Maxaafaa geetettiis. c

  •   Geeshsha Maxaafan deˈiyaabay aybee? Geeshsha Maxaafan taarikee, higgee, hiraagay, danttoy, leemisoy, mazamureenne dabddaabbee deˈees.—“ Geeshsha Maxaafan deˈiya maxaafata” xeella.

 Geeshsha Maxaafay yootiyoobi aybee?

 Geeshsha Maxaafay doommiyoy Ubbabaa Danddayiya Xoossay saluwaanne saˈaa medhdhidoogaa qanttan qonccissiyoogaana. Xoossay asay A eranaadan ba sunttay Yihoowa gidiyoogaa Geeshsha Maxaafan xaafissiis.—Mazamure 83:18, NW.

 Geeshsha Maxaafay Xoossaa sunttay moorettidoogaanne hegaa I zaarettidi giigissanaagaa qonccissees.

 Geeshsha Maxaafay Xoossay asawunne saˈawu halchchidobaa yootees. Asay tuggatanaadan oottidabaa sinttappe Xoossay waati xayssanaakkokka yootees.

 Geeshsha Maxaafay galla galla deˈuwan maaddiya zoriya oyqqiis. Hegeetuppe amaridaageeti:

  •   Haratuura deˈiya loˈˈo gaytotettaa. “Hara asi intteyyo oottanau koyiyo ubbabaa inttekka asau oottite.”—Maatiyoosa 7:12.

     Hegee woygiyoogee? Harati nuna oyqqanaadan koyiyo ogiyan nuuni harata oyqqana koshshees.

  •   Unˈˈissiyaabaa gencciyoogaa. “Wonttobau hirggoppite; aissi giikko, wonttoi bau hirggana.”—Maatiyoosa 6:34.

     Hegee woygiyoogee? Sinttappe hananabawu keehippe hirggiyoogaappe, galla galla hanotaabaa qoppiyoogee loˈˈo.

  •   Aqo deˈuwan ufayttiyoogaa. “Intte huuphiyan huuphiyan intte maccaasaa intte huuphedan siiqanau bessees; maccaasa ubbaikka bantta azinaa azinaa bonchchanau bessees.”—Efisoona 5:33.

     Hegee woygiyoogee? Ufayssiya aqo deˈuwawu siiqoynne issoy issuwaa bonchchiyoogee keehi koshshiyaaba.

 Geeshsha Maxaafaa qofay laamettidee?

 Laamettibeenna. Eranchchati beni wode Geeshsha Maxaafaa xuufeta ha wodiya Geeshsha Maxaafaara akeekan geeddarssidi, Geeshsha Maxaafan deˈiya koyro qofay laamettibeennaagaa akeekidosona. Xoossay asay A qaalaa nabbabanaadaaninne akeekanaadan koyiyaaba gidikko, A qaalan deˈiya qofay laamettennaadan oottana giyoogee bessiyaaba gidennee? dIsiyaasa 40:8.

 Dumma dumma gidida daro Geeshsha Maxaafaa birshshettati deˈiyoy aybissee?

 Ha wodiyan Geeshsha Maxaafaa nabbabiyaageetuppe daroti beni wode Geeshsha Maxaafay xaafettido qaalaa erokkona. Gidoppe attin, Geeshsha Maxaafan “asa ubbaayyo, zare ubbaayyo, qommo ubbaayyo, dumma dumma biittaa qaala ubbaayyoonne yara ubbaayyo” haniya ‘mishiraachoy’ deˈees. (Ajjuutaa 14:6) Hegaa gishshawu, asay Geeshsha Maxaafan deˈiya Xoossaa qofaa nabbabanawunne loytti akeekanawu eti eriyo qaalan giigida Geeshsha Maxaafaa birshshettay koshshees.

 Heezzu qommo Geeshsha Maxaafaa birshshettati deˈoosona:

  •   Issi qaalaa qaalaa bishshiyoogee danddayettida keenan issi qaalay woygiyoogaakko birshshiyoogaa.

  •   Qofaa birshshiyoogee koyro xaafettido doonan deˈiya qofay woygiyoogaakko qonccissiya qaalata goˈettiyoogaa.

  •   Qonccissidi birshshiyoogee nabbabanawu ufayssiya hanotan dumma dumma qaalata gujjidi birshshiyoogaa. Gidoppe attin, dumma dumma qaalata gujjidi qonccissi birshshiyoogee issi issitoo waanna qofaa genttana danddayees.

 Loˈˈo Geeshsha Maxaafaa birshshettay asay Xoossaa qofaa suure akeekanaadan oottiya hanotan, qaalaa qaalaadan, qassi he wodiyan haasayiyo ogiyan birshshettidaagaa. e

 Geeshsha Maxaafaa giddon deˈana koshshiyaabaa kuuyiday oonee?

 Geeshsha Maxaafaa xaafissiday Xoossaa gidiyo gishshawu, A giddon deˈana koshshiyaabaa I kuuyiis. Ibraawetto Geeshsha Maxaafaa naaganaadan, Xoossay koyro beni Israaˈeelata dooridi “ba kiitaa hadaraa Aihudatuyyo immiis.”—Roome 3:2.

 Geeshsha Maxaafaa giddoppe xayida maxaafi deˈii?

 Baawa. Geeshsha Maxaafay kumetta; A giddoppe ‘xayida’ maxaafi baa. Issoti issoti daro layttawu qosettidi takkida beni wode maxaafati Geeshsha Maxaafaa shaahota goosona. f Gidoppe attin, Geeshsha Maxaafay ba giddon deˈiyaabay tuma gidiyoogaa yootees. (2 Ximootiyoosa 1:13) Hegaa maaran, Xoossaa ayyaanay kaalettin xaafettida Geeshsha Maxaafan deˈiya maxaafati issoy issuwaara maayettoosona. Issoti issoti Geeshsha Maxaafaa shaaho giyo beni wode maxaafata xeelliyaagan hegaadan gaana danddayettenna. g

 Geeshsha Maxaafaa xiqiseta waati demmana danddayiyoo?

  Geeshsha Maxaafan deˈiya maxaafata

a Geeshsha Maxaafan deˈiya ubba maxaafatubaa, eta ooni xaafidaakko, qassi awudenne awan xaafettidaakko eranawu, hayyanaa “Geeshsha Maxaafan deˈiya Maxaafatu sanxxarazhiyaa” xeella.

b Geeshsha Maxaafaa shaahotuppe guuttay, Ibraawetto qaalaara keehi matattiya Aramayke qaalan xaafettiis.

c Geeshsha Maxaafaa nabbabiyaageetuppe daroti, “Ibraawetto Geeshsha Maxaafaanne” “Giriiketto Geeshsha Maxaafaa” giyo sunttaa dooroosona. Hegaadan xeegiyoogee, “Galˈˈa Maachchay” wodee aadhdhidobanne haˈˈi laamettidi “Ooratta Maachchaa” geetettidobadan qoppennaadan maaddees.

dGeeshsha Maxaafay Laamettidee?” giyaagaa nabbaba.

e Ooratta Alamiyaa Geeshsha Maxaafaa Birshshettay likkenne akeekanawu waayissennaagaa gidiyo gishshawu, daroti ufayttidi nabbaboosona. “Ooratta Alamiyaa Birshshettay likke Geeshsha Maxaafaa birshshettee?” giyaagaa xeella.

f He xuufeti ubbay issippe Apokrifa woykko Gujettida Maxaafata geetettidi xeegettoosona. Insaykilooppiidiya Britaanika giyo maxaafay yootiyoogaadan, ‘Gujettida Maxaafata giyoogee daro asay eriyo Geeshsha Maxaafan deˈiya maxaafatuppe haraata qonccissiyaaba.’