Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

U Ita Uri Mbingano Ya Vhukriste I Bvelele

U Ita Uri Mbingano Ya Vhukriste I Bvelele

“Muṅwe na muṅwe waṋu a fune musadzi wawe samusi a tshi ḓifuna; . . . musadzi u fanela u ṱhonifha munna wawe nga ho dzikaho.”—VHAEF. 5:33.

NYIMBO: 87, 3

1. Naho kanzhi mbingano i tshi thoma nga dakalo, ndi mini zwine vhavhingani vha nga zwi lavhelela? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

NGA ḓuvha ḽa munyanya musi mukwasha wa nzhinga a tshi vhona muselwa wawe wa manaka-naka, vhenevho vhavhingani vha vhonala vha tshi khou fhufhuma nga dakalo. U duga ha lufuno lwavho zwo ita uri vha ṱoḓe u ḓivhofha nga mbingano. Nga murahu ha mbingano, samusi vha tshi khou thoma vhutshilo havho vhoṱhe, vha tea u ita tshanduko u itela uri vha kone u thoma muṱa. Fhedzi Bivhili i ṋea vhane vha ṱoḓa u vhingana nyeletshedzo ngauri Muthomi wa mbingano u ṱoḓa uri vhavhingani vha takale nahone vha ḓiphine nga vhutshilo. (Mir. 18:22) Maṅwalo a ri vhudza nga ho livhaho uri musi vhathu vha songo fhelelaho vha tshi vhingana “vha ḓo pfa vhuṱungu ṋamani.” (1 Vhakor. 7:28) Vhavhingani vha nga sedzana hani na honoho vhuṱungu? Nahone mbingano ya Vhukriste i nga bvelela hani?

2. Ndi ifhio mifuda ya lufuno ine vhavhingani vha fanela u i sumbedza?

2 Bivhili i ombedzela uri lufuno ndi lwa ndeme. Ipfi ḽa Lugerika (phi·liʹa) ḽi imela lufuno lune lwa ṱoḓea mbinganoni. Ipfi (eʹros) ndi lufuno lune lwa vha hone vhukati ha munna na mufumakadzi nahone ipfi (stor·geʹ) ndi lufuno lune lwa vha hone vhukati ha miraḓo ya muṱa. Naho zwo ralo, lufuno (a·gaʹpe) lwo thewaho kha maitele a Bivhili ndi lwone lune lwa ita uri mbingano i vhe i bvelelaho. Muapostola Paulo o amba zwi tevhelaho musi a tshi ṱalusa lufuno lwa (a·gaʹpe): “Muṅwe na muṅwe waṋu a fune musadzi wawe samusi a tshi ḓifuna; kha ḽiṅwe sia, musadzi u fanela u ṱhonifha munna wawe nga ho dzikaho.”—Vhaef. 5:33.

VHUḒIFHINDULELI HA VHAFARISI VHA MBINGANO

3. Lufuno lu fanela u khwaṱha hani mbinganoni?

3 Paulo o ri: “Vhanna bvelani phanḓa ni tshi funa vhafumakadzi vhaṋu, samusi na Kristo o funa tshivhidzo nahone a ḓikumedzela tshone.” (Vhaef. 5:25) U edzisa tsumbo ya Yesu zwi ṱoḓa uri vhatevheli vhawe vha funane samusi na ene o vha funa. (Vhalani Yohane 13:34, 35; 15:12, 13.) Vhavhingani vha Vhakriste vha fanela u funana vhukuma lune vha nga ḓiimisela u felana. Musi hu na thaidzo mbinganoni, vhavhingani vha nga humbula u nga lufuno lwavho a lwo ngo khwaṱha. Naho zwo ralo, lufuno lwa a·gaʹpe “lu fukedza zwoṱhe, lwa tenda zwoṱhe, lwa fulufhela zwoṱhe, lwa konḓelela zwoṱhe.” Vhukuma, “lufuno lu nga si vhuye lwa fhela.” (1 Vhakor. 13:7, 8) U dzula vha tshi humbula nga ha muano wa u funana na u dzula vha tshi fulufhedzea, zwi ḓo thusa vhavhingani vha Vhakriste uri vha ṱoḓe thuso ya Yehova na u tandula thaidzo nga vhuthihi.

4, 5. (a) Ndi vhufhio vhuḓifhinduleli ha munna sa ṱhoho ya muṱa? (b) Mufumakadzi u fanela u dzhia hani vhuṱoho ha munna wawe? (c) Vhaṅwe vhavhingani vho vha vha tshi fanela u ita tshanduko dzifhio?

4 Paulo o ṅwala zwi tevhelaho musi a tshi amba nga ha vhuḓifhinduleli ha mufarisi muṅwe na muṅwe: “Vhafumakadzi nga vha ḓiṱukufhadzele vhanna vhavho vhunga vha tshi ḓiṱukufhadzela Murena, ngauri munna ndi ṱhoho ya mufumakadzi wawe samusi Kristo e ṱhoho ya tshivhidzo.” (Vhaef. 5:22, 23) Zwenezwi a zwi ambi uri munna u fanela u nyadza mufumakadzi wawe. Zwi thusa mufumakadzi wawe uri a hwale vhuḓifhinduleli he Mudzimu a mu hwesa hone, Mudzimu o ri: “A si zwavhuḓi muthu [Adamu] a tshi dzula e eṱhe; ndi ḓo mu itela mufarisi o mu fanelaho.” (Gen. 2:18) Samusi Kristo ane a vha “ṱhoho ya tshivhidzo” o tshi funa, munna wa Mukriste u fanela u shumisa vhuṱoho hawe nga nḓila ya lufuno. Musi a tshi ita nga u ralo, mufumakadzi wawe u ḓipfa o tsireledzea nahone zwi a mu lelutshela u mu ṱhonifha, u mu tikedza na u ḓiṱukufhadza.

5 Cathy [1] o amba zwi tevhelaho nga ha tshanduko dzine dza fanela u itwa mbinganoni: “Musi ndi sa athu u vhingwa, ndo vha ndi tshi kona u ḓiimela nahone ndi tshi ḓiṱhogomela. Musi ndi tshi vhingwa, ndo vha ndi tshi fanela u ita tshanduko ngauri ndo guda u ḓitika nga munna wanga. Zwo vha zwi songo leluwa tshifhinga tshoṱhe, fhedzi zwino ri na vhushaka ha tsini sa vhavhingani nga u ita zwine Yehova a zwi funa.” Munna wawe Fred o ri: “Zwo vha zwi songo leluwa u dzhia phetho. Mbinganoni, zwi vha khaedu u humbulela vhathu vhavhili. Fhedzi u ṱoḓa vhulivhisi vhu bvaho kha Yehova nga thabelo na u thetshelesa mavhonele a mufumakadzi wanga, zwi ita uri zwi leluwe u dzhia phetho. Ndi pfa ri na vhuthihi!”

6. Musi hu na thaidzo mbinganoni, lufuno ndi “mbofho yo fhelelaho ine ya ita uri hu vhe na vhuthihi” nga nḓila-ḓe?

6 Mbingano yo khwaṱhaho ndi ya vhathu vhavhili vhane vha humbula uri muṅwe na muṅwe ho ngo fhelela. Vha ‘bvela phanḓa vha tshi konḓelelana na u hangwelana nga mbilu yoṱhe.’ Vhafarisi vhoṱhe vha a khakha. Naho zwo ralo, vha nga kona u guda kha vhukhakhi havho, u hangwelana na u tendela lufuno lu tshi vha ṱuṱuwedza sa “mbofho yo fhelelaho ine ya ita uri hu vhe na vhuthihi.” (Vhakol. 3:13, 14) Zwiṅwe hafhu, “lufuno a lu fheli mbilu. . . . A lu vhaleli muthu vhukhakhi.” (1 Vhakor. 13:4, 5) U sa pfesesana hu fanela u dzudzanywa nga u ṱavhanya. Nga zwenezwo, vhavhingani vha Vhakriste vha fanela u lingedza u tandulula thaidzo dzavho ḓuvha ḽi sa athu u kovhela. (Vhaef. 4:26, 27) U amba uri “ndi khou humbela pfarelo” zwi tshi bva mbiluni, zwi ṱoḓa u ḓiṱukufhadza na tshivhindi, fhedzi zwi a thusa kha u tandulula thaidzo na u ita uri vhavhingani vha vhe na vhushaka ha tsini.

HU ṰOḒEA LUFUNO

7, 8. (a) Bivhili i ṋea nyeletshedzo ifhio malugana na zwa vhudzekani mbinganoni? (b) Ndi ngani vhafarisi vha mbingano vha tshi fanela u sumbedzana lufuno?

7 Bivhili i ṋea nyeletshedzo ine ya nga thusa vhavhingani uri vha vhe na mavhonele avhuḓi nga ha ṱhoḓea dza mbingano. (Vhalani 1 Vhakorinta 7:3-5.) Ndi zwa ndeme u pfesesa nḓila ine muṅwe a ḓipfa ngayo na zwine a zwi shaya. Arali mufumakadzi a sa farwi nga nḓila ya lufuno, zwi nga mu konḓela uri a takalele zwa vhudzekani. Vhanna vha fanela u fara vhafumakadzi vhavho “nga u vha humbulela.” (1 Pet. 3:7; ftn.) Zwa vhudzekani a zwo ngo fanela u tou kombetshedzwa, zwi fanela u ḓa nga lwa nzulele. Nga lwa nzulele vhanna vha dzula vho lugela u ita zwa vhudzekani, fhedzi vhuvhili havho vha fanela u vha vho zwi lugela nga lwa maḓipfele.

8 Naho Bivhili i sa ṋei milayo yo livhaho nga ha nḓila ine na fanela u ita ngayo zwa vhudzekani, fhedzi i amba uri zwi fanela u itwa nga nḓila ya lufuno. (Ngosha 1:2; 2:6) Vhavhingani vha Vhakriste vha fanela u farana nga nḓila ya lufuno.

9. Ndi ngani zwo khakhea u vha na dzangalelo ḽa zwa vhudzekani na muthu ni songo vhinganaho nae?

9 Musi ri tshi funa Mudzimu na vhahashu zwi tshi bva mbiluni, ri nga si tendele tshithu naho tshi tshifhio tshi tshi tshinya mbofho yashu ya mbingano. Dziṅwe mbingano dzo tshinywa nga nṱhani ha vhafarisi vhe vha vha vhe na dzema ḽa u ṱalela zwifanyiso zwa vhudzekani. Ni fanela u iledza mifuda yoṱhe ya zwifanyiso zwa vhudzekani kana u vha na dzangalelo ḽa vhudzekani na muthu ane a si vhe mufarisi waṋu. Ri fanela u dovha ra iledza u sumbedza u vha na dzangalelo kha muthu ri songo vhinganaho nae, musi ri sa zwi iledzi ri ḓo vha ri sa khou sumbedza uri ri funa vhafarisi vhashu. U dzula ri tshi humbula uri Mudzimu u a ḓivha zwine ra zwi humbula na zwine ra zwi ita, zwi ḓo ri thusa uri ri ṱoḓe u mu takadza na u dzula ri tshi fulufhedzea kha vhafarisi vhashu.—Vhalani Mateo 5:27, 28; Vhaheberu 4:13.

MUSI HU NA THAIDZO MBINGANONI

10, 11. (a) U ṱalana zwo ḓowelea hani? (b) Bivhili i ri mini nga ha u fhandekana? (c) Ndi mini zwine zwa ḓo thusa vhafarisi vha mbingano uri vha si ṱavhanye u fhandekana?

10 Musi thaidzo khulwane mbinganoni dzi sa tandululwi, dzi nga ita uri vhavhingani vha fhandekane kana u ṱalana. Kha maṅwe mashango, mbingano dzi fhiraho hafu dzi a pwashea. Fhedzi a zwo ngo tou anza nga u tou ralo tshivhidzoni tsha Vhukriste. Naho zwo ralo, vhaṅwe vhavhingani vha Vhakriste vho fara ludongo nga hu fhisaho ngauri thaidzo dzine vha vha nadzo dzi khou anda.

11 Bivhili i ṋea nyeletshedzo i tevhelaho: “Mufumakadzi a songo fhandekana na munna wawe; fhedzi zwi re zwone ndi uri, arali a fhandekana nae, kha dzule a songo vhingwa kana a dovhe a pfumedzane na munna wawe; na munna ho ngo fanela u ṱutshela mufumakadzi wawe.” (1 Vhakor. 7:10, 11) U fhandekana ha vhafarisi vha mbingano a zwo ngo fanela u dzhielwa fhasi. Naho u fhandekana zwi tshi nga vhonala zwi u tandulula thaidzo, kanzhi zwi ita uri hu vhe na thaidzo dzo engedzeaho. Musi Yesu a tshi dovholola zwe zwa ambiwa nga Mudzimu nga ha uri munna u ḓo ṱutshela khotsi awe na mme awe a nambatela mufumakadzi wawe, Yesu o ri: “Zwo vhofhekanywaho nga Mudzimu muthu a songo zwi fhandekanya.” (Mat. 19:3-6; Gen. 2:24) Zwenezwi zwi amba uri munna kana mufumakadzi ho ngo fanela u fhandekanya “zwo vhofhekanywaho nga Mudzimu.” Yehova u dzhia mbingano sa mbofho ya tshoṱhe. (1 Vhakor. 7:39) Ri fanela u dzula ri tshi humbula uri roṱhe ri ḓo ḓifhindulela kha Mudzimu, nahone zwenezwo zwi fanela u ṱuṱuwedza vhafarisi vha mbingano u ita vhuḓidini ha u tandulula thaidzo nga u ṱavhanya u itela uri dzi si goḓombele.

12. Ndi mini zwine zwa nga sudzulusela vhavhingani uri vha fhandekane?

12 U vha na zwilavhelelwa zwi fhiraho mpimo zwi nga ita uri hu vhe na thaidzo mbinganoni. Musi miloro ye muthu a vha e nayo nga ha mbingano i takadzaho i songo tsha wedza, muthu a nga ḓipfa a songo tsha fushea, o fhurea nahone zwa mu sinyusa. Nḓila ye ra aluswa ngayo a i fani nahone zwenezwo zwi nga ita uri hu vhe na thaidzo mbinganoni. Hu nga vha na thaidzo nga ha nḓila ya u shumisa tshelede, u tshilisana na vho-makhulu na nḓila ya u alusa vhana. Naho zwo ralo, ndi zwavhuḓi u vhona uri vhavhingani vhanzhi vha Vhakriste vha kona u tandulula thaidzo ngauri vha tendela Mudzimu a tshi vha livhisa.

13. Ndi zwiitisi zwifhio zwi pfalaho zwa u fhandekana?

13 Hu nga vha na zwiitisi zwi pfalaho zwa u fhandekana. Sa tsumbo, u sa ṱunḓela muṱa nga khole, u rwiwa na u hanela mufarisi a tshi ita zwithu zwa lwa muya, vhaṅwe vha vhona zwenezwo zwi zwiitisi zwa u fhandekana. Vhavhingani vha Vhakriste vhane vha vha na thaidzo khulwane, vha fanela u ṱoḓa thuso kha vhahulwane vha tshivhidzo. Vhenevho vhahulwane vha nga thusa vhavhingani u shumisa nyeletshedzo dzi bvaho Bivhilini. Kha u tandulula thaidzo, ri fanela u dovha ra humbela muya mukhethwa kha Yehova nga thabelo na thuso yawe uri ri kone u shumisa maitele a re Bivhilini na u sumbedza zwiaṋwiwa nga muya.—Vhagal. 5:22, 23. [2]

14. Bivhili i ri mini nga ha Vhakriste vho vhinganaho na muthu ane a si vhe mugwadameli wa Yehova?

14 Kha vhuṅwe vhuimo, Mukriste a nga vha o vhinga kana u vhingwa nga muthu a sa shumeli Yehova. Nga fhasi ha honovhu vhuimo, Bivhili i ṋea zwiitisi zwa uri ndi ngani vha songo fanela u fhandekana. (Vhalani 1 Vhakorinta 7:12-14.) Mufarisi ane a si vhe mutendi u vha “mukhethwa” ngauri u mbinganoni na Mukriste. Vhana vhavho vha dzhiiwa “vho kuna” nahone vha na vhuimo havhuḓi na Mudzimu. Paulo u ri: “Iwe mufumakadzi, u zwi ḓivha hani arali u tshi ḓo tshidza munna wau? Kana iwe munna, u zwi ḓivha hani arali u tshi ḓo tshidza mufumakadzi wau?” (1 Vhakor. 7:16) Vhunzhi ha zwivhidzo zwa Ṱhanzi dza Yehova zwi na vhavhingani vhe muthihi wavho ane a vha Mukriste a shela mulenzhe kha u thusa mufarisi wawe uri a vhe Mukriste.

15, 16. (a) Ndi nyeletshedzo ifhio ine Bivhili ya ṋea vhafumakadzi vha Vhakriste vhane vha vha na vhafarisi vha si Vhakriste? (b) Mufarisi wa Mukriste u fanela u ita mini arali “ane a si vhe mutendi a ita phetho ya u ṱuwa”?

15 Muapostola Petro u ṋea vhafumakadzi vha Vhakriste nyeletshedzo ya uri vha ḓiṱukufhadze kha vhanna vhavho, o ri: “Arali hu na vhane vha si thetshelese ipfi ḽa Mudzimu, vha kungee hu songo ambiwa navho, fhedzi nga vhuḓifari ha vhafumakadzi vhavho, nga ṅwambo wa u vhona vhuḓifari haṋu ho kunaho khathihi na ṱhonifho yo dzikaho.” Nṱhani ha u amba nga ha lutendo lwawe tshifhinga tshoṱhe, mufumakadzi a nga thusa munna wawe uri a ṱanganedze ngoho musi a tshi sumbedza “u vuḓa na . . . vhulenda, zwine zwa vha zwa ndeme vhukuma phanḓa ha Mudzimu.”—1 Pet. 3:1-4.

16 Hu pfi mini arali mufarisi wa mbingano ane a si vhe Mukriste a khetha u fhandekana? Bivhili i ri: “Arali ane a si vhe mutendi a ita phetho ya u ṱuwa, kha ṱuwe; munna wa mutendi kana mufumakadzi wa mutendi ha tsha vhofhea u dzula na onoyo ane a si vhe mutendi, fhedzi Mudzimu o ni ṋea mulalo.” (1 Vhakor. 7:15) A zwi ambi uri Maṅwalo a tendela Mukriste uri a dovhe a vhinge kana u vhingwa nga muṅwe muthu, fhedzi a hu na mulayo une wa kombetshedza mufarisi ane a si vhe mutendi uri a dzule. U fhandekana zwi nga ita uri hu vhe na mulalo. Nahone mufarisi wa Mukriste a nga fulufhela uri mufarisi we a ṱuwa a nga dovha a vhuya u itela u tsireledza mbingano yavho nahone mafheleloni a vha Mukriste.

MBINGANO NA ZWINE ZWA ḒA U THOMA

U vhea Muvhuso u thoma zwi nga thusa mbingano uri i vhe i takadzaho (Sedzani phara 17)

17. Ndi mini zwine zwa fanela u ḓa u thoma kha vhavhingani vha Vhakriste?

17 Ngauri ri khou tshila “maḓuvhani a vhufhelo,” ri sedzana na “zwifhinga zwi lemelaho zwi konḓaho u sedzana nazwo.” (2 Tim. 3:1-5) Naho zwo ralo, u dzula ri tshi ita zwine Yehova a zwi funa zwi ḓo ri tsireledza kha ṱhuṱhuwedzo mmbi dza ḽino shango. Paulo o ṅwala uri: “Tshifhinga tsho salaho ndi tshiṱuku. U bva zwino vha re na vhafumakadzi vha nge a vha na, . . . na vha shumisaho zwi re shangoni vha nge avho vhane vha sa ḽi shumise nga vhuḓalo.” (1 Vhakor. 7:29-31) Paulo o vha a sa khou amba uri vhavhingani vha fanela u rwisa nga muya vhafarisi vhavho. Nga nṱhani ha uri ri khou tshila maḓuvhani a vhufhelo, ri fanela u ṱoḓa Muvhuso wa Mudzimu u thoma vhutshiloni hashu.—Mat. 6:33.

18. Ndi ngani zwi tshi konadzea uri Vhakriste vha vhe na mbingano i takadzaho na i bvelelaho?

18 Naho ri tshi khou tshila zwifhingani zwi konḓaho, mbingano nnzhi dzi khou pwashea, fhedzi naa zwi a konadzea uri ri vhe na mbingano i takadzaho na i bvelelaho? Ee, zwi a konadzea, vhavhingani vha Vhakriste vhane vha dzula vhe tsini na vhathu vha Yehova, u shumisa nyeletshedzo i bvaho Maṅwaloni na u tenda u livhiswa nga muya mukhethwa, vha nga tsireledza “zwo vhofhekanywaho nga Mudzimu.”—Marko 10:9.

^ [1] (phara 5) Madzina o shandulwa.

^ [2] (phara 13) Sedzani bugu ine ya ri “Ni Ḓi-vhulungele Ngomu Lufunoni Lwa Mudzimu,” ṱhumetshedzo, “Ndi Afhio Mavhonele A Bivhili Nga Ha Muṱalano Na U Fhandekana?.”