1, 2. Кижилер кандыг айыыл-халаптарга таваржып турар база ол чүүл кандыг айтырыгларны тывылдырып турарыл?

 СОКСААЛ чок дайыннар болуп турар бир чуртка, аажок коргунчуг тулчуушкун соонда, муң-муң херээженнерниң болгаш бичии чаштарның мөчүлерин ниити хөөрге орнукшудуп каан. Ол черни долгандыр калбак ыяштар-биле кадааш, ыяш бүрүзүнге «чүге?» деп, чаңгыс сөс бижип каан. Колдуунда кижилер ол айтырыг-биле аарышкызын болгаш идегелин ышкынганын илередир. Дайыннар болгаш бойдустуң халаптары буруу чок кижилерниң амы-тынын ап, оларның бажыңнарын үрегдеп турар. Аарыглар, кем-херек үүлгедиишкиннери болгаш өске-даа айыыл-халаптар илередир сөс тывылбас хилинчек-човалаңны кижилерге чедирип турар. Оларның чуртталгазында ындыг хай-халаптар чүге болуп турарын, олар билип алыксаар.

² Бурган хилинчек-човалаңны чүге чөпшээреп турарыл? Бир эвес Иегова Бурган бүрүн күчүлүг, мерген угаанныг, чөптүг болгаш сагыш човангыр болза, делегейде чүге ынча хөй көөр хөөн чок чорук болгаш чөптүг эвес чүүл барыл? Кажан-бир ол айтырыглар сени дүвүреткен бе?

3, 4. а) Бурган хилинчек-човалаңны чүге чөпшээреп турарының дугайында бодаарында багай чүү-даа чок деп, кайыын билир бис? б) Каржыга болгаш хилинчек-човалаңга Бурганның хамаарылгазы кандыгыл?

³ Бурган хилинчек-човалаңны чүге чөпшээреп турарының дугайында  боданыры шын бе? Чамдык улустуң саналы-биле алырга, ол айтырыг бүзүрелдиң чедишпезин азы Бурганга хүндүткел чогун илередип турар. Ынчалзажок Библияны номчуп тура, Бурганның шынчы бараалгакчылары шак ындыг айтырыгларны салып турган деп, эскерип каар сен. Чижээ, Аввакум медээчи Иеговага мөргүп турган: «Бузутту көөрүн меңээ чүге чөпшээреп тур сен? Хай-халапче чүге көрүп тур сен? Чүге мээң мурнумда үптээшкин болгаш күчүлел барыл? Чүге алгыш-кырыш болуп, чөрүлдээлер нептереп турарыл?» (Аввакум 1:3).

⁴ Иегова бодунуң шынчы медээчизин, Аввакумну, ол айтырыы дээш буруудаткан бе? Чок. Харын-даа, Аввакумнуң ак-сеткилдиг сөстери Библияда бижиттинерин ол сагыш човаан. Оон ыңай Бурган аңаа тайылбыр бергеш, ооң бүзүрелин быжыктырган. Иегова сеңээ база дузалажыксап турар. Ол бистиң кижи бүрүзүнүң дугайында «сагыш салып чоруур» деп, Библия өөредип турар (1 Пётрнуң 5:7). Бурган каржыны база хилинчек-човалаңны көөр хөңнү чок, а ооң минниишкиннери бистиинден оранчок күштүг болгай (Исаия 55:8, 9). Ынчаарга делегей бо хүн чүге хилинчек-човалаң-биле долганыл?

5. Хилинчек-човалаңның чылдагааннарын кижилер колдуунда канчаар тайылбырлап турар, ынчалза-даа Библия чүге өөредип турар?

⁵ Бурганга бүзүрээр хөй кижилер шажын башкарыкчыларынга  ындыг уткалыг айтырыгны салып турар. Олар колдуунда: «Хилинчек-човалаң — Бурганның күзел-соруу-дур, ол шагда-ла шупту чүвени, ол ышкаш айыыл-халаптарны база хилинчектерни баш бурунгаар тодарадып каан» деп, харыы дыңнап турар. Азы «ооң салымы ындыг болган-дыр», чок болза «Бурган эки кижилерни, безин чаш уругларны, дээрже ап турар» деп, олар бо-ла дыңнаар. Ынчалзажок Иегова Бурган кажан-даа каржы чүүл чедирбейн турарын билип алган болгай сен. Библияда: «Алыс шын Бурган бузуттуг бооп шыдавас. Бүрүн Күчүлүг Бурган чөптүг эвес бооп шыдавас» — деп чугаалаан (Иов 34:10).

6. Бурганны хөй кижилер бүгү айыыл-халаптарга чүге буруудадып турарыл?

⁶ Кижилер Бурганны бүгү айыыл-халаптарга чүге буруудадып турарыл, билир сен бе? Бо делегейни ылап-ла Бурган башкарып турар деп бодааш, хөй кижилер Бүрүн Күчүлүг Бурганга аажок хорадап турар. Олар Библияның өөредип турар бөдүүн, ынчалза-даа дыка чугула алыс шынын билбес. 3-кү эгеде чугаалааны дег, бо делегейниң чагырыкчызы — Эрлик.

7, 8. а) Делегей бодунуң чагырыкчызының мөзү-шынарын илередип турар деп, чүге чугаалап болур? б) Кижилерниң тергиин эвези, а ол ышкаш «үе болгаш душ болуушкун» хилинчек-човалаңны канчаар көвүдедип турар?

⁷ «Бүгү делегей эрликтиң чагыргазының адаанда турар» — деп Библияда тодаргай чугаалаан (1 Иоанның 5:19). Ол дугайында сактыр болза, шупту чүве билдингир апаар. Бо делегей «бүгү делегейни дуурайлаан», каржы эрликтиң мөзү-шынарын илередип турар (Ажыдыышкын 12:9). А Эрлик аажок каржы-дошкун, мегечи болгаш дерзии. Ынчангаш аңаа чагыртып турар делегей каржы-дошкун, мегечи болгаш дерзии чорук-биле долган. Ол дээрге чер кырында чүге ынча хөй хилинчек-човалаң болуп турарының чылдагааннарының бирээзи-дир.

⁸ Ийиги чылдагаан — Эдемге болган үймээн соонда кижилер тергиин эвес болгаш бачыттыг апарган. Ол дугайында 3-кү эгеде чугаалаан. Бачыттыг кижилер эрге-чагырга дээш демисежир хөөннүг, ынчангаш делегейде ынча хөй дайыннар, дарлаашкын болгаш хилинчек-човалаң болуп турар (Екклесиаст 4:1; 8:9). Адак сөөлүнде үшкү чылдагаан — «үе  болгаш душ болуушкун» (Екклесиаст 9:11). Иегованың камгалалы чок делегейге чурттап чорааш, кижилер таарымча чок черге база таарымча чок үеде турганы дээш, когарап болур.

9. Иегованың хилинчек-човалаңны чөпшээрээр шыңгыы чылдагааннары бар деп, чүге бүзүреп болур бис?

⁹ Бурган хилинчек-човалаңны чедирбейн турар деп билип алыры дыка-ла оожургалдыг. Кижилерге ынча хөй качыгдал чедирип турар дайыннар, дарлал, кем-херек үүлгедиишкиннери, безин бойдус халаптары дээш, ол харыысалга чок. Ийе, Бурганның буруузу чок. Ынчалзажок Иегова бүгү хилинчек-човалаңны чүге чөпшээреп турарын билип алыры дыка чугула. Ол Бүрүн Күчүлүг болганда, ооң каржыны узуткап кааптар күжү бар болгай. Ону чүү тудуп турар чүвел? Ынакшыл-биле долган Бурганда хилинчекти чөпшээрээр шыңгыы чылдагааннар турар ужурлуг (1 Иоанның 4:8).

10. Эрлик чигзиниг адаанга чүнү салган база канчаар?

¹⁰ Бурган хилинчек-човалаңны чүге чөпшээреп турарын билип алыр дизе, кижилерниң чуртталгазы эң баштайында канчаар баксырай бергенин сактып кээри чугула. Адам биле Еваны Иеговага удур үймээнче көгүткеш, Эрлик чугула маргыштыг айтырыгны көдүрген. Эрлик Иегованың күжүнге удурланмаан, чүге дээрге Бурганның күжү кызыгаар чок деп, ол боду безин билир болгай. Эрлик Бурганның тергиидээр эргезин чигзиниг адаанга салган. Бурганны мегечи деп буруудаткаш, ол бодунуң чаяалгаларындан бир-ле эки чүүлдү чажырып турар деп чарлааш, шынында Эрлик Иегованы багай башкарыкчы кылдыр көргүскен (Эге дөс 3:2—5). Бурган чокта кижилерниң чуртталгазы оон-даа эки апаар деп, ол каксы чугаалаан. Ооң-биле Иегованың дээди эрге-чагыргазынга, азы ооң тергиидээр эргезинге, ол удурланган.

11. Иегова үймээнчилерни чүге узуткавааныл?

¹¹ Адам биле Ева Иеговага удур тура халаан. Өскээр чугаалаарга, олар мынча дээн: «Иегова бисти башкарзын деп, күзевейн тур бис. Чүү шын, а чүү меге деп чүвени боттарывыс шиитпирлеп болур бис». Ол маргыштыг айтырыгны Иегова канчаар шиитпирлээр ужурлуг турган? Шупту угаан-сарыылдыг чаяалгаларга үймээнчилерниң чазып турарын база  чүгле Бурганның оруу аас-кежикти эккээр дээрзин, канчаар көргүзерил? Үймээнчилерни узуткап каапкаш, шупту чүвени катап эгелээр турган болза эки деп, кым-бир чугаалаар чадавас. Ынчалза-даа шупту угаан-сарыылдыг чаяалгалар Иегованың үзел-бодалының дугайында билир турган. Ол үзел-бодалдың утказы — Адам биле Еваның салгалы черни долдуруп, черге дываажаңга чурттаарында болуп турган (Эге дөс 1:28). А Иегова бодунуң үзел-бодалдарын үргүлчү күүседир болгай (Саннар 23:19). Оон аңгыда, бир эвес Бурган үймээнчилерни узуткап каапкан болза, ол чүүл ооң тергиидээр эргезинге хамаарышкан айтырыгны шиитпирлевес турган.

12, 13. Бо делегейни Эрлик чагырарынга база кижилер боттарының чагырга хевирлерин тургузарынга Иегова Бурган чүге удурланмаан, чижекке тайылбырла.

¹² Бир чижекти сайгарып көрээлем. Башкы класска нарын бодалганы канчаар бодаарын айтып берип турган дижик. Хенертен угаанныг, ынчалза-даа аажок туразы улуг өөреникчи башкы чазып турар база бодалганы сыр өскээр бодаар деп чугаалаан. Ол башкыны бодунуң эртемин билбес деп буруудадып, бодалганы ол чүс катап дээре бодап шыдаар деп бадыткаан. Чамдык өөреникчилер ооң-биле чөпшээрежип, ону деткээн. Башкы ам канчаарыл? Бир эвес удурланыкчыларны  класстан үндүр ойладыптар болза, арткан өөреникчилерге ол кандыг салдарлыг болур? Херек кырында шын кымның талазында деп, олар сайгарып шыдаар бе? Өөреникчилер башкы мегезин туттуруп аарындан коргуп турар деп бодааш, аңаа хүндүткелин чидирип болур. Бир эвес башкы туразы улуг өөреникчиге бодалганы бодунуу-биле бодаарын чөпшээрээр болза, кандыгыл?

¹³ Ооң-биле дөмей чүүлдү Иегова кылган. Сактып келем, Эдемге болган болуушкуннар чүгле чаңгыс үймээнчилерге хамаарышпаан. Миллион-миллион дээрниң төлээлери болуп турган болуушкуну хайгаарап турган (Иов 38:7; Даниил 7:10). Ынчангаш маргыштыг айтырыг дээрниң төлээлеринге, а түңнелинде шупту угаан-сарыылдыг чаяалгаларга хамааржыр турган. Иегова канчалган? Эрлик кижилерни башкарар кылдыр, ол чөпшээрээн. Ол ышкаш кижилер Эрликтиң удуртулгазының адаанга боттарының чагырга хевирлерин тургузарынга ол удурланмаан.

14. Иегова кижилерге боттарының чагырга хевирлерин тургузарын чөпшээрээни чүге ажыктыг болурул?

¹⁴ Туразы улуг өөреникчи болгаш ооң эштери чазып турар деп, бистиң чижээвисте башкы билир. Ынчалзажок бир эвес оларга бодунуң үзел-бодалын бадыткаар арганы бээр болза, ол чүүл бүгү класска ажыктыг боор деп, башкы билип турар. Арткан өөреникчилер удурланыкчыларның чадажып каанын көргеш, шын башкының талазында база чүгле ол кичээлди эрттирип шыдаар деп, олар шынзыгар. Бир эвес келир үеде башкының эргезинге бир-ле өөреникчи катап удурланыр болза, башкы ындыг оралдажыышкыннарны чүге соксадып турарын шупту өөреникчилер билип каар. Ооң-биле дөмей, Эрлик биле үймээнчилер чазып турар, ынчангаш кижилер башкарылгазы дөмей-ле чедиишкин чок болур деп, шупту угаан-сарыылдыг чаялгалар шынзыгар. Ол ышкаш болуушкуннарның ындыг түңнели шупту шын сеткилдиг кижилерге болгаш дээрниң төлээлеринге ажыктыг болур деп, Иегова билир. Бурунгу медээчи Иеремия ышкаш, олар чугула алыс шынны угаап шыдаптар: «Кижиниң оруу ооң эргезинде эвес, деп билир мен. Кылаштап бар чыдар кижи бодунуң базымнарын угландырып шыдавас» (Иеремия 10:23).

15, 16. а) Иегова хилинчек-човалаңны чүге ынча үр чөпшээреп турарыл? б) Иегова каржы херектерни болгаш кем-херек үүлгедиишкиннерин чүге чайлатпайн турар?

¹⁵ Ынчалза-даа Иегова хилинчек-човалаңны чүге ынча үр чөпшээреп турарыл? Чүге Бурган кижилерни хай-халаптардан камгалавайн турар? Чижээвиске эглип кээли. Башкы туразы улуг өөреникчини соксатпаан база ол бодунуң шынын бадыткаар кылдыр чөпшээрээн. Оон ыңай ол аңаа бодалга бодаарынга дузалаваан. Иегова шак ынчаар кылган. Эрликти болгаш ону эдерип чорутканнарны ол соксатпаан база боттарының шынын бадыткаар кылдыр шаптыктаарын оралдашпаан. Харын-даа ол оларга үени берген. Ынчаарга үймээнчилерниң үймээни чедиишкиниг болган бе? Эрткен муң-муң чылдар дургузунда кижилер янзы-бүрү чагырга хевирлерин тургускан. Кижи төрелгетени эртем талазы-биле болгаш өске-даа талаларда кезек сайзыралды чедип алган-даа болза, бөгүн чөптүг эвес чорук, ядарал, кем-херек үүлгедиишкини болгаш дайыннар кажангызындан-даа артык кедереп турар. Кижилерниң башкарылгазы долузу-биле буурааны илдең апарган.

¹⁶ Ол ышкаш Иегова Эрликке бо делегейни башкарарынга дузалаваан. Бир эвес Бурган каржы херектерни болгаш кем-херек үүлгедиишкиннерин чайладып турган болза, ол чүүл үймээнчилерге таарымчалыг апарбас бе? Ындыг таварылгада, кижилер чер кырынга боттары чедиишкинниг чагырып шыдаар бис деп бодаарын Бурган деткип турар апаар, ынчангаш кижилерниң башкарылгазы кайы-хире багай түңнелдерге чедирерин олар көрбес. Бир эвес Иегова шак ынчаар кылган болза, ол мегени амдажыдып турар апаар. А Бурган мегелеп шыдавас (Еврейлерге 6:18).

17, 18. Кижилерниң башкарылгазының болгаш Эрликтиң салдарының кижи төрелгетенинге чедирген бүгү хоразын Иегова канчаар чайладыр?

¹⁷ Ынчап кээрге, муң-муң чылдар дургузунда Бурганга удур үймээнниң кижилерге чедирген бүгү-ле хоразын канчаарыл? Иегова — бүрүн күчүлүг Бурган дээрзин сактыры чугула. Кижи төрелгетенинге чедирген бүгү хораны ол чайладып шыдаар болгаш ону ыяап-ла күүседир. Бистиң билип  алганывыс-биле, черниң хоозураашкыны соксаар база ол катап дываажаң апаар. Иисус Христостуң хосталга берип турар өргүлүнге бүзүрел бачыттың бүгү уржуктарын узуткап кааптар, а өлүмнү диргизиишкин тиилээр. «Эрликтиң ажыл-херээн дазылындан тура тыртар» кылдыр, Бурган Иисуска дагзып каан (1 Иоанның 3:8). Иегова ол бүгүнү ылап доктааткан үезинде күүседир. Бурган эгезинде-ле хөделип эгелевээни дээш, бис кайы-хире өөрүп турар бис, чүге дизе ооң шыдамыының ачызында бисте алыс шынны билип алыр база аңаа бараалгаар арга тыптып келген! (2 Пётрнуң 3:9, 10). Бо хүн Бурганга таарымчалыг болуксаар шынчы кижилерни Иегова сагыш човангыры-биле дилеп турар. Бо дүвүрээзиниг делегейде оларны хөме ап турар бергелерни болгаш түрегделдерни ажып эртеринге ол дузалажып турар (Иоанның 4:23; 1 Коринфичилерге 10:13).

¹⁸ Ынчалза-даа Иегова Адам биле Еваны үргүлчү-ле бодун шын алдынар кылдыр, чүге чаяавааныл деп, айтырыг тургустунуп кээр. Ол айтырыгга харыылаар дизе, Иегова биске кайы-хире үнелиг белекти бергенин сактып кээри чугула.

19. Иегова биске кандыг үнелиг белекти берген база ону чүге үнелээр ужурлуг бис?

¹⁹ Кижи хостуг эргелиг кылдыр чаяаттынган деп, 5-ки эгеден билип алган бис. Ол белектиң кайы-хире үнелиин билип тур сен бе? Бурган дириг амытаннарны угаан-сарыыл чок кылдыр чаяаган. Кижилер роботтарны кандыг-даа дужаалды күүседир кылдыр кылып турар. Бистер олар ышкаш чаяаттынган болзувусса, аас-кежиктиг болур бис бе? Чок, болбайн канчаар. Кым болурун, чуртталгавысты канчаар тударын азы  кым-биле найыралдажырын шилип болурунга өөрүп турар бис. Ындыг хостуг эрге бистиң сеткиливиске тааржыр, ынчангаш Бурган шак ону күзеп турар.

20, 21. Хостуг эргени эң-не дээре кылдыр канчаар ажыглап болур база ол чүге чугула?

²⁰ Бисти бодунга албадал-биле бараалгаарын Иегова күзевейн турар (2 Коринфичилерге 9:7). Бодап көрем, ада-иени чүү өөртүр: кажан оларның ажы-төлү бир-ле кижиниң аайы-биле ынакшылын илередир болза бе, азы бодунуң чүрээниң ханызындан ынакшылын илередир болза эки бе? Иегова сеңээ хостуг эргени берген. Ону канчаар ажыглаар сен? Эрлик, Адам биле Ева эң-не дора дээн шилилгени кылган. Олар Иегова Бургандан ойталаан. А сен канчаар сен?

²¹ Сеңээ берген кайгамчык белекти — хостуг эргени — эң-не дээре дээн ажыглаар аргаң бар. Иегованың талазынче турупкан миллион-миллион кижилерге каттыжып болур сен. Ол кижилер Бурганны өөртүп турар, чүге дээрге Эрлик мегечи болгаш чөгенчиг башкарыкчы деп бадыткаар дээш, олар бүгү күжү-биле кызып турар (Чугаалар 27:11). Сен база чуртталганың шын оруун шилип ап болур сен. Ону канчаар чедип алырын дараазында эгеден билип алыр бис.