1, 2. а) Дәрһәԛа азайа бьжартьне мәрьв чь дьфькьрьн? б) Әм жь Кʹьтеба пироз чь педьһʹәсьн дәрһәԛа азайа бьжартьне?

ЖЬНЬКӘКЕ чахе тьштәк гәрәке сафи кьра, һәвале хԝәрʹа гот: «Әз нахԝазьм гәләк бьфькьрьм, дьһа һеса йә тӧ хԝәха мьнрʹа бежи әз чь бькьм». Ве жьнькерʹа һе баш бу ԝәки кәсәки дьн жерʹа бежә әԝ чь бькә, нә кӧ хԝәха сафи кә. Әԝе нәхԝәст пʹешкʹеша Хԝәде, демәк азайа бьжартьне бьдә хәбате. Ле һун ча сафикьрьна дькьн? Ԝәрʹа дьһа дәст дьдә ԝәки хԝәха сафикьрьна бькьн, йан кәсәки дьн дәԝса ԝә бькә? Һун ча дьдьнә хәбате азайа бьжартьне?

² Нава ԛьрʹнада мәрьв һәврʹа дькʹәвьнә дәʹԝе дәрһәԛа азайа бьжартьне. Һьнәк дьбежьн ԝәки азайа бьжартьна мәрьва тʹӧнә, чьмки һʹәму кьред мә Хԝәде ида дәԝса мә пешда сафи кьрийә. Һьнәк жи дьбежьн ԝәки азайа бьжартьне тʹәне әԝ ә, чахе һʹәму тьштида азайи у изьна тә һәйә. Ле жь Хәбәра Хԝәде әм дькарьн рʹаст фәʹм кьн кӧ чь йә азайа бьжартьне. Гәло чьрʹа? Кʹьтеба Пироз мәрʹа зәлал әʹйан дькә, ԝәки Йаһоԝа әм бь азайа бьжартьне әʹфьрандьнә. Демәк әԝи фәрәсәт у азайи дайә мә, ԝәки әм хԝәха бь һʹьш-аԛьле хԝә бьжартьнед рʹаст бькьн. (Бьхунә Йешу 24:15.) Кʹьтеба Пироз ӧса жи щаба ван пьрса дьдә: Ча әм гәрәке азайа хԝә бьдьнә хәбате? Гәло азайа мә синоркьри  йә? Ча азайа бьжартьна мә әʹйан дькә, кӧ әм Йаһоԝа һʹьз дькьн? Әм ча дькарьн ԛәдьре сафикьрьна мәрьва бьгьрьн?

3. Йаһоԝа ча азайа хԝә дьдә хәбате, у ве йәкеда әм чь дькарьн һин бьн жь ԝи?

³ Азайа Йаһоԝа бе синор ә, у әм гәләк тьшт дькарьн һин бьн кӧ әԝ ча әԝе азайе дьдә хәбате. Мәсәлә, Йаһоԝа мьләте Исраел бьжарт, ԝәки бьбә щьмәʹта ԝи, ча «мьлкʹе ԝи» (Ԛан. Дщр. 7:6-8). Әԝ бьжартьн Хԝәде ньшкева нәкьр, ле мәʹни һәбу кӧ әԝи ԝана бьжарт. Йаһоԝа бь ве йәке созе хԝә ани сери, кʹижан кӧ әԝи досте хԝә Бьраһимрʹа соз да (Дәстп. 22:15-18). Хенщи ве йәке, Йаһоԝа азайа хԝә тʹьме бь һʹьзкьрьне у рʹастийе дьдә хәбате. Әԝ йәк рʹьнд те кʹьфше ве йәкеда, кӧ Йаһоԝа ча Исраели ширәт дькьрьн. Ԝана гәләк щар пьшта хԝә дьданә ԝи, ле чахе ԝана бь дьле сах гӧнед хԝә дьданә рʹуйе хԝә, Йаһоԝа тʹьме һазьр бу диса жи һʹьзкьрьн у рʹәʹмтийе ԝанрʹа бьдә кʹьфше. Йаһоԝа гот: «Әзе жь нәамьнийе ԝана ԛәнщ кьм. Әзе хԝәха ԝана һʹьз бькьм» (Һос. 14:4, ДТʹ). Рʹасти жи чьԛас мәсәләкә баш ә бона мә, кӧ Йаһоԝа азайа хԝә бона кʹара мәрьва дьдә хәбате.

4, 5. а) Кʹе бу йе пешьн кӧ жь Хԝәде азайи станд? б) Кʹижан пьрса әм гәрәке бьдьнә хԝә?

⁴ Чахе Йаһоԝа мьлйакʹәт у мәрьв әʹфьранд ьн, жь һʹьзкьрьне әԝи азайа бьжартьне да ԝан. Кәсе пешьн кӧ әԝ пʹешкʹеш станд, ньхӧрийе ԝи Иса бу, йе кӧ бь «сурәте» Хԝәде һатә әʹфьрандьне (Колс. 1:15). Ле гәло әԝи ча азайа хԝә дьда хәбате? Һәла һе пешийа һатьна сәр әʹрде, Иса сафи кьрьбу ԝәки Баве хԝәрʹа амьн бьминә у тʹәви рʹабәрибуна Шәйтʹан нәбә йәк. Паше, чахе ида Иса сәр әʹрде бу, әԝ диса жи нәкʹәтә тʹәлькед Шәйтʹанда (Мәт. 4:10). Шәва пешийа мьрьна хԝә, чахе Иса бь дьл Хԝәдерʹа дӧа дькьр, әԝи дӧада диса жи да кʹьфше, ԝәки дьхԝазә ԛьрара Хԝәде бинә сери. Әԝи гот: «Баво, һәгәр әʹмьре тә йә, әве кʹасе жь мьн дур хә. Ле бьра хԝәстьна тә бә, нә кӧ йа мьн» (Луԛа 22:42). Ԝәрә әм чʹәʹв бьдьнә Иса у азайа хԝә бьдьнә хәбате сәва Йаһоԝа рʹумәт кьн у ԛьрара ԝи биньн сери. Ле ча әм дькарьн чʹәʹв бьдьнә Иса?

⁵ Әм жи һатьнә әʹфьрандьне бь сурәта Хԝәде у һʹӧнӧред ԝи (Дәстп. 1:26). Ле һаԛас азайа мә тʹӧнә ча щәм Йаһоԝа һәйә, чьмки синоред мә һәнә. Хәбәра Хԝәде мәрʹа шьровәдькә, ԝәки Йаһоԝа азайа мә синор кьрийә у әм гәрәке жь ԝан синора дәрнәйен. Мәсәлә, жьн гәрәке гӧрʹа мере хԝәда бә, у зарʹ гӧрʹа де-бавада бьн (Әфәс. 5:22; 6:1). Әԝ синор ча һʹӧкӧм дькә сәр ԝе йәке кӧ әм ча азайа хԝә дьдьнә хәбате? Щаба ве пьрсе дькарә әʹйан кә кӧ әме ахьрийеда жийина һʹәта-һʹәтайе бьстиньн йан на.

6. Мәсәле биньн кӧ чьрʹа мәрʹа кʹар ә ԝәки синоре азайа мә һәйә.

⁶ Һәрге синора азайа мә һәйә, гәло әм дькарьн бежьн ԝәки әԝ бь рʹастийе азайи йә? Бәле, әм дькарьн! Ле ча? Синоред кӧ азайа мәрьвада һәнә, бь рʹастийе бона кʹара ԝан ә у әԝ синор ԝана хԝәй дькьн. Мәсәлә, әм дькарьн сафи кьн, ԝәки пе әʹрәбе һәрʹьнә шәһәрәки дур. Ле бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә ԝәки сәр рʹе тʹӧнәнә нишан у һәр кәс ча дьхԝазә ӧса жи дажо. Гәло һуне хԝә рʹьһʹәт у  бехоф тʹәхмин кьн сәр ве рʹе? Фәʹмдари йә на. Әԝ синор мәрʹа лазьм ьн, сәва әм азайа хԝәрʹа ша бьн у кʹаре бьстиньн. Ԝәрә диса һьнә сәрһатийед жь Кʹьтеба Пироз шеԝьр кьн у бьвиньн ча аԛьлайи йә кӧ әм жь синоре азайе кӧ Йаһоԝа дани, дәрнайен.

7. а) Азайа Адәм ча щӧдә дьбу жь азайа һʹәйԝана? б) Мәсәләке биньн кӧ ча Адәм азайа хԝә да хәбате.

⁷ Чахе Хԝәде мәрьве пешьн Адәм әʹфьранд, әԝи чаԝа мьлйакʹәтарʹа ӧса жи ԝирʹа азайи пʹешкʹеш да, демәк азайа бьжартьне. Адәм щӧдә дьбу жь һʹәйԝана, чьмки һʹәйԝан пе инстинкте дьжин. Дина хԝә бьдьнә сәр мәсәләке кӧ ча Адәм азайа хԝә рʹаст да хәбате. Йаһоԝа шьхӧләкә һʹәԝас да дәсте Адәм кӧ нав дайнә сәр һʹәйԝана. Хԝәде һʹәму һʹәйԝан «анинә щәм мер, ԝәки бьбинә кʹа әԝе чь нави ль ԝан кә». Чахе Адәм дина хԝә да һәр һʹәйԝани у наве лайиԛ да сәр ԝан, Йаһоԝа нәкʹәтә нав шьхӧле ԝи у нә жи бьжартьна ԝи гӧһаст. Адәм «чь нав дани ль сәр һʹәйԝане бинбәр, әԝ жи бу наве ԝан» (Дәстп. 2:19).

8. Чь щурʹәйи Адәм азайа хԝә нәрʹаст да хәбате у ахьрийа ве йәке чь бу?

⁸ Хԝәде Адәмрʹа шьхӧләкә мәзьн да, ԝәки әԝ әʹрде бькә щьнәт. Хԝәде гот: «Шин бьн у ль һәв зедә бьн, әʹрде тʹьжи кьн у хԝәйитийе ле бькьн, һʹӧкӧми ль сәр мәʹсийед бәʹре тәйрәдед әʹзмен у һʹәму һʹәйԝанед ль сәр әʹрдейә кӧ дьһʹәжьн бькьн» (Дәстп. 1:28). Ле Адәм бьжарт ԝәки жь ԝи синори дәре, йе кӧ Хԝәде дани у бәре дара ԛәдәхәкьри хԝар. Әԝи шашийа мәзьн кьр, чьмки азайа хԝә нәрʹаст да хәбате. Ахьрийа кьре ԝи әԝ бу кӧ зӧрʹәтед ԝи ида бь һәзара сала кӧл-дәрда дькʹьшиньн (Рʹом. 5:12). Әԝ шашийа ԝи гәрәке бона мә дәрс бә, ԝәки азайа хԝә рʹаст бьдьнә хәбате у жь синоред кӧ Хԝәде дани, дәрнәйен.

9. Йаһоԝа чь бьжартьн да щьмәʹта хԝә Исраел, у щьмәʹте ча хԝә да кʹьфше?

⁹ Адәм у Һеԝайе гӧрʹа Хԝәде нәкьрьн, у ләма һʹәму инсанәт гӧнәкʹар ьн у дьмьрьн. Ле йәкә, Хԝәде азайи жь мә нәстандийә. Әԝе йәкеда әм баԝәр ьн, чьмки әм дьвиньн кӧ Хԝәде ча бу һьндава щьмәʹта хԝә Исраелда. Йаһоԝа щьмәʹта хԝәрʹа мәщал да ԝәки бьжберьн һәла әԝана дьхԝазьн бьбьнә мьлкʹе Ԝи, демәк щьмәʹта ԝи, йан на (Дәркʹ. 19:3-6). Ле гәло ԝана чь бьжарт? Ԝана бь рʹәзәдьли хԝәст бьбьнә щьмәʹта Хԝәде. Ԝана әʹйан әʹлам кьрьн: «Һʹәму готьнед Хӧдан әме бькьн!» (Дәркʹ. 19:8). Ле йазьх, әԝе щьмәʹте жи азайа хԝә нәрʹаст да хәбате у созе хԝә нәани сери. Ԝәрә әм жь ве сәрһатийе дәрсе һьлдьн, кӧ тʹьме ԛимәт кьн азайа хԝәйә бьжартьне, бәрдәԝам кьн хԝә ль Йаһоԝа бьгьрьн у гӧрʹа тʹәмийед ԝи бькьн (1 Корн. 10:11).

10. Кʹижан мәсәлә избат дькьн ԝәки мәрьвед гӧнәкʹар дькарьн бь азайа хԝәйә бьжартьне Хԝәде рʹумәт кьн? (Бьньһерʹә шькле әʹԝльн.)

¹⁰ Ибрани сәре 11-да, әм дьхуньн дәрһәԛа 16 хьзмәткʹаред Хԝәде, йед кӧ бьжартьн ԝәки синоред Йаһоԝа ԛәбул кьн. У сәва ве йәке ԝана кʹәрәмед мәзьн станд у баԝәрийа ԝан ԛәԝи бу һьндава ахьрийе. Мәсәлә, Нӧһ баԝәрийа мәзьн да кʹьфше у бьжарт ԝәки гӧрʹа тʹәмийед Хԝәде бькә. Әԝи бь готьна Хԝәде гәми ава кьр, сәва малбәта ԝи у зӧрʹәтед кӧ ахьрийе ԝе бьбуна, хьлаз бьн (Ибрн. 11:7). Бьраһим у Сәра жи бь рʹәзәдьли гӧрʹа Хԝәде кьрьн у чунә әʹрде создайи ԝар бьн. Паше, мәщала ԝан һәбу кӧ вәгәрʹьн шәһәре  дәԝләти бь наве Ур, ле ԝана һʹьш-аԛьле хԝә дабун сәр «созед Хԝәде» у һивийа «ԝәлатәки» һе баш бун (Ибрн. 11:8, 13, 15, 16). Муса жи пьшта хԝә да хьзнед Мьсьре, чьмки дьфькьри кӧ «һе ԛәнщ ә тʹәви щьмәʹта Хԝәде бьчәрчьрә, нә кӧ ԝәхтәки кьн нава кʹефа гӧнада дәрбаз кә» (Ибрн. 11:24-26). Ԝәрә әм чʹәʹв бьдьнә ԝан мәрьвед амьн ԝәки азайа хԝә ԛимәт кьн у бьдьнә хәбате сәва ԛьрара Хԝәде биньн сери.

11. а) Чь кʹәрәма әм дькарьн бьстиньн бь сайа азайа бьжартьне? б) Чь ԝә һелан дькә ԝәки азайа хԝә рʹаст бьдьнә хәбате?

¹¹ Һәрге әм һʹәсаб дькьн ԝәки һе баш ә дәԝса мә кәсәки дьн сафикьрьна бькә, ԝи чахи әм дькарьн ӧнда кьн кʹәрәма. Дәрһәԛа ԝан кʹәрәма те готьне Ԛануна Дӧщари 30:19, 20-да. (Бьхунә.) Рʹеза 19-да те готьне ԝәки Хԝәде чь бьжартьн да Исраелийа. Рʹеза 20-да әм педьһʹәсьн кӧ Йаһоԝа мәщал да ԝан, ԝәки әԝана жерʹа нишан кьн чьԛас ԝи һʹьз дькьн. Әм жи дькарьн бьжберьн ԝәки Йаһоԝа бьһʹәбиньн. Мәщала мәйә баш һәйә ԝәки пʹешкʹеша азайе бьдьнә хәбате, сәва нишан кьн кӧ әм чьԛас Хԝәде һʹьз дькьн у дьхԝазьн ԝи һӧрмәт-рʹумәт кьн!

12. Әм ча гәрәке бьдьнә хәбате пʹешкʹеша азайе?

¹² Бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә ԝәки ԝә пʹешкʹешәкә ԛимәт дайә һәвале хԝә, ле әԝи пʹешкʹеша ԝә авитийә нав гәмаре, йан һе хьраб, әԝи әԝ пʹешкʹеш дайә хәбате сәва зийане бьдә кәсәки. Һуне чьԛас бәрхԝә кʹәвьн, ӧса нинә? Ньһа бьфькьрьн, ԝәки Йаһоԝа чь сәр хԝә тʹәхмин дькә чахе дьвинә, кӧ мәрьв чьԛас нәрʹаст азайа хԝә дьдьнә хәбате, у һәла һе жи зийане дьдьнә мәрьва. Бәле, чаԝа кӧ Кʹьтеба Пироз пʹехәмбәрти кьр, ԝәʹде ван «рʹожед ахьрийеда» мәрьв бешекьр ьн (2 Тимтʹ. 3:1, 2). Ԝәрә әм тʹьме әԝ пʹешкʹеша ԛимәт кӧ Хԝәде да мә, рʹаст бьдьнә хәбате у бьшекьриньн.

13. Ча әм дькарьн азайа хԝә нәрʹаст бьдьнә хәбате?

¹³ Азайа мә гьшка һәйә кӧ хԝәха бьжберьн һәвала, щурʹе кʹьнщхԝәкьрьне, хәмьландьне, у һесабуне. Ле һәрге  әм дьбьнә хӧламед хԝәстьнед хԝә, йан дькʹәвьнә бәр байе ве дьнйа хьраб, азайа мә бона мә дьбә ча «хелийа хьрабикьрьне». (Бьхунә 1 Пәтрус 2:16.) Әм азайа хԝә гәрәке нәдьнә хәбате, сәва хԝәстьнед бәдәне биньн сери, ле әм гәрәке пәй ве тʹәмийе һәрʹьн: «Һәр тьшти бона шькьрдайина Хԝәде бькьн» (Галт. 5:13; 1 Корн. 10:31).

14. Һәрге әм итʹбарийа хԝә Йаһоԝа тиньн, әме ча азайа хԝә бьдьнә хәбате?

¹⁴ Сәва кӧ азайа хԝә рʹаст бьдьнә хәбате, әм гәрәке итʹбарийа хԝә Йаһоԝа биньн у жь ԝан синора дәрнәйен йед кӧ әԝи данийә. Тʹәне Йаһоԝа мә һин дькә бона кʹара мә, у мә дьдә сәр ԝе рʹе, кʹижан мәрʹа лазьм ә (Иша. 48:17). Әм гәрәке бира хԝәда хԝәй кьн әв гьлийед, кӧ бь рʹебәрийа Хԝәде һатьнә ньвисаре: «Рʹийа мәрьв нә дәсте ԝида йә, гавед хԝә рʹасткьрьн, нә дәсте мәрьве кӧ дьмәшәда йә» (Йерәм. 10:23). Ԝәрә әм тʹӧ щар нәкʹәвьнә ве тʹәльке кӧ сәр хԝә баԝәр бьн, чаԝа кӧ Адәм у Исраели бун. Ле ԝәрә әм тʹьме «бь тʹәмамийа дьле хԝә» итʹбарийа хԝә Йаһоԝа биньн (Мәтʹлк. 3:5).

15. Әм чь һин дьбьн жь принсипа кӧ Галати 6:5-да ньвисар ә?

¹⁵ Әм гәрәке ԛәдьре бьжартьна мәрьва бьгьрьн, чьмки азайа ԝан жи һәйә. Демәк һʹәму Мәсиһи мина һәв сафикьрьна накьн. Сафикьрьнед Мәсиһийа дькарьн һәла һе щӧдә бьн һьндава рʹабун-рʹуньштьне у хьзмәтийе жи. Бира хԝәда хԝәй кьн принсипа жь Галати 6:5. (Бьхунә.) Чахе әм фәʹм дькьн ԝәки һәр Мәсиһи щабдар ә сәва сафикьрьнед хԝә, ԝи чахи әме ԛәдьре азайа бьжартьна ԝан бьгьрьн.

16, 17. а) Кʹижан чәтьнайи пешда һат ортʹа Корьнтʹийада? б) Паԝлос ча әԝ чәтьнайи сафи кьр, у әԝ сәрһати чь мә һин дькә дәрһәԛа сафикьрьнед мәрьва?

¹⁶ Ԝәрә мәсәләкә жь Кʹьтеба Пироз шеԝьр кьн, кӧ чьрʹа әм гәрәке ԛәдьре азайа бьжартьна хушк-бьред хԝә бьгьрьн. Мәсиһи Корьнтʹеда һәврʹа дькʹәтьнә дәʹԝе, һәла изьн ә бьхԝьн гоште кӧ дьбәкә пʹутарʹа ԛӧрбан дькьрьн у паше базареда дьфротьн. Һьнәк ӧса дьфькьрин: «Пʹут пʹучʹ ьн, ләма әԝи гошти дькарьн бь исафа тʹәмьз бьхԝьн». Ле һьнәкед кӧ пешда пʹут дьһʹәбандьн, дьфькьрин һәрге әԝи гошти бьхԝьн, әԝ дькарә бе һʹәсабе пʹутпʹарьсти (1 Корн. 8:4, 7). Әԝ пьрсәкә ӧса бу, кӧ дькарьбу әʹдьлайа ортʹа хушк-бьред щьватеда хьраб кьра.

¹⁷ Пешийе Паԝлос ани бира Мәсиһийа, ԝәки хԝарьн ԝана незики Хԝәде накә (1 Корн. 8:8). Паше әԝи ԝанрʹа гот кӧ фәсал бьн, ԝәки азайа ԝан нәбә «кәвьрәк ль бәр ньге сьста» (1 Корн. 8:9). Паԝлос ширәт да ԝан исафа кʹижана сьст бу, ԝәки сущдар нәкьн ԝи, кʹе гоште ԝи щурʹәйи дьхԝә (1 Корн. 10:25, 29, 30). Әм дьвиньн ԝәки пьрсед фәрз дәрһәԛа һʹәбандьне у хьзмәтийе, һәр Мәсиһи гәрәке бь исафа хԝә сафи кә. Илаһи чахе хушк-бьра тьштед нәфәрз сафи дькьн, гәрәке ԛәдьре сафикьрьнед ԝан бьгьрьн (1 Корн. 10:32, 33).

18. Һун ча дькарьн бьдьнә кʹьфше ԝәки азайа хԝәйә бьжартьне ԛимәт дькьн?

¹⁸ Йаһоԝа азайа бьжартьне ча пʹешкʹеш дайә мә (2 Корн. 3:17). Әм гәләк ԛимәт дькьн әве пʹешкʹеше, чьмки бь сайа ве әм дькарьн сафикьрьнед ӧса бькьн, кʹижан кӧ дьдьнә кʹьфше кӧ әм Йаһоԝа һʹьз дькьн. Ԝәрә әм тʹьме рʹази бьн сәва ве пʹешкʹеше, у бьдьнә хәбате сәва Хԝәде рʹумәт кьн у ԛәдьре бьжартьн у сафикьрьнед мәрьва бьгьрьн.