Ko kona n uringa te bong are bungiaki iai natim? Akea te nanououa bwa ko ingainga ni kan tobwaa natim. Ma e ngae n anne bon te kimwareirei ae irianaki n te uruakinnano are a a taonaki iai Carlo ma Mia ngke a a tuangaki ae e aoraki ke e bwaibwainnanti natiia.

Iai natim ae bwaibwainnanti? Ko bae n raraoma bwa ko kona n tokanikai i aon am kangaanga ke ko na aki. Ngkana anne ae riki nakoim, tai bwarannano. A a tia kaaro aika titeboo am kangaanga ma ngaiia n tokanikai i aon aeka ni kangaanga akanne. Iangoi kangaanga aika tenua aika riiriki ake ko kona n aitara ma ngaai, ao arom ni kona ni buokaki man te wanawana ae n te Baibara.

A bati kaaro aika rangi n rawawata ngkana a ataia bwa iai aorakin natiia. E taku Juliana ae te tina temanna i Mexico: “Ngke e tuangai te taokita bwa iai aorakin natiu te mwaane ae Santiago ae te cerebral palsy ae irekereke ma te kabuanibwai nakoni kaburorona ike e a babanga iai n taetae ao ni mwauku, I a bon aki kona ni kakoauaa. I namakinna bwa kaanga ai bon akea te bwai ae I kona ni karaoia.” A kona tabeman riki n titeboo aia namakin ma te tina temanna ae kaain Itare ae Viliana are e kangai: “I motinnanoia bwa N na karekea natiu e ngae naba ngke iai karuanikai nakon natiia aine aika rorou ngkana a kariki. Ao ngkai e a reke iroun natiu  te mwaane aei te kangaanga ae irekereke ma te Down syndrome, I a boni bukinai iai.”

Ngkana ko kabokorakora ma namakinan te bwarannano ao ni bukiniko n rikin te kangaanga nakon natim, tai raraoma bwa e bon riiriki anne. Bon akea te aoraki n ana moani kantaninga te Atua. (Karikani Bwaai 1:​27, 28) E aki karikiia kaaro bwa a na bebete irouia butimwaean te bwai ae e aki taneiai n riiriki. N etina, ko kona n “nanokawaki” n te bwai ae bua, n aroni marurungin natim. Ko kainnanoa te tai ae maan ibukini bitakin am namakin nakon arom ae ngkai.

Ma tera ae ko na karaoia ngkana ko namakinna bwa e riki mairoum aorakin natim? Uringnga bwa akea ae kona n ota raoi n aron rikiam mairouia am karo, te otabwanin ao bwaai riki tabeua ake a kona ni karika aorakin natim. N te itera teuana, ko kona naba ni bukina buum. Tai iaiangoa anne. Ane ko na karaoa ae raoiroi riki ngkana ko kaai n ibuobuoki ma buum ao ni kaatuui ami iango i aon kawakinan natimi.​—Te Minita 4:​9, 10.

TE IBUOBUOKI: Karekea raoi otam n aorakin natim. E taekinaki ae kangai n te Baibara: “E kateaki te auti n te rabakau; Ao e kateimatoaaki n te ataibwai.”​—Taeka N Rabakau 24:​3, BG.

Ko kona n reiakina ae bati mairouia taokita ma neeti ao booki aika kona n onimakinaki. Ko kona ni kabotaua karekean am atatai ibukin natim ma aroni karekean mwaataim n te taetae ae boou. E na boni kangaanga n te moantai ma ko boni kona n reiakinna.

A ukeri rongorongon te aoraki anne Carlo ma Mia ake a taekinaki ni moan te kaongora aei, mairoun aia taokita ao te botaki naba are e tabeakinia ataei aika titeboo aorakia ma natiia. A taku: “Ti buokaki ni karaoan aei bwa ti na atai tiaki tii kangaanga aika ti kona ni kantaningai, ma baike e kona naba ni karaoi te aomata ae reke irouna te Down syndrome. Ti ataia ae e kona naba natira aei ni karaoi baika kakaraoaki irouia ataei n aanga aika bati i nanoni maiuna. A bon rangi ni karauaki nanora n aei.”

Ko kona n namakinna bwa ko kabongana korakoram ni kabane ibukini kawakinan natim ae aoraki. E taku Jenny ae te tina temanna mai Nutiran: “Tabeua te ririki imwin ataakin aorakin natiu bwa e kakaiaki, I a namakina te kua ao I a moanna n tang ngkana I kataia ni karaoa ae bati riki ni mwengau nakon are I taneiai ni kakaraoia.”

Teuana riki te kangaanga tao ko namakinna bwa akea ae kona ni buokiko. Iai natini Ben te mwaane ae reke irouna te aoraki ae te muscular dystrophy ae irekereke ma te mwatireti ao te aeka ni bwaibwainnanti riki teuana ae te Asperger’s syndrome ae irekereke ma maakakia aomata. E taku Ben: “A na bon aki ota raoi angiia aomata n aroni maiura.” Ko bae n namakinna bwa ko rangi ni kan taetae ma temanna. Ma e ngae n anne, a rangi ni marurung natiia angiia raoraom. Ai ngaia are ko a tabwarabwara ni kaota am namakin nakoia.

TE IBUOBUOKI: Bubutii buokam. Ao butimwaeia ngkana ko anganaki. E taku Juliana are e mwaneweaki mai moa riki: “N tabetai, I boni maamaa ma kaainnabau ni bubutii buokara.” Ma e a manga reitia ni kangai: “Ti a tia n ataia ae ti aki kona uotara i bon iroura. Ngkana ti buokaki irouia tabemwaang, ti a namakinna bwa iai raora.” Ngkana iai raoraora ni kaan ke kaain ara utu temanna ae kani buokira n tekateka ma natira n te tai ni botaki n iraorao ke n te botaki ni Kristian, ti boni kariaia ma nanora ni kakaitau ae korakora. E taekinaki ae kangai n te taeka n rabakau n te Baibara: “E tangira te aomata raona n te bong ae koraki, Ao e bungiaki te tari ba katokani kain tarina.”​—Taeka N Rabakau 17:​17, BG.

Tararuaa raoi marurungim. E riai ni katoatai ni bwaanaki te kaa n aoraki ngkana e na teimatoa n uouotiia aoraki nakon te onnaoraki, ao ai arom naba bwa ko riai n ononea mwini korakoram ae nako n te amwarake ae baeranti, te kamarurung ao te motirawa bwa ko aonga n teimatoa ni kawakina natim n aron are e kainnanoia. E taekina ae kangai te tama ae Javier are iai natina te mwaane ae mwauku: “E mwauku natiu, ngaia are I a namakinna bwa I riai ni kakana te amwarake ae baeranti. Ni koauana, boni ngai ae I uouotia nakon taabo tabeua. E taraa n ae waeu boni waena!”

Ko na kanga ni karekea am tai ibukin tararuaani marurungim? A bon uateina natiia kaaro tabeman. Ngkanne, e a kona ni motirawa temanna te karo ke ni karaoi bwaai riki tabeua ibukin aia utu. Ko a riai ni kamanena raoi am tai ake ko kakamanenai ngkoa ibukini baika aki rangi ni kakawaki, ma e kona ni kangaanga teimatoam ni karaoa aei. Ma e taku temanna te tina i Inria ae Mayuri: “N tokina, ane ko nang taneiai n arom anne.”

Maroro ma raoraom ae ko onimakinna. E ngae ngkana akea natiia raoraom ae aoraki, ma a boni kona  naba n anganiko taeka ni kabebetenano. Ko kona naba n tataro nakon Iehova ae te Atua. E na bon ibuobuoki te tataro? E taku te tina temanna ae Yazmin ae uoman natina ake a reke irouia te aoraki ae te cystic fibrosis ae irekereke ma te ikeike: “I a tia n rinanon taai aika rangi ni karawawata n te aro are I a namakinna bwa I a aki kona uotau.” Ma e ngae n anne e a manga reitia ni kangai: “I tataro nakon Iehova ibukini kabebeteau ao kakorakoraau. Imwin anne, I a namakinna bwa I a kona ni karaoi tabeu.”​—Taian Areru 145:18.

E kona n rotaki kanaia kaain te utu are a taneiai ni kakanna ibukin aorakin te ataei, te tabo are a kan nako iai, ao mwaitin naba te tai are a kabanea kaaro ma natiia n tatabemania nako. Ibukin anne, a a kona n namakinna ataei ake tabeman bwa e aki tau te tararua nakoia. Irarikin anne, a kona n rangi n tabetabe kaaro n tararuaa natiia ae aoraki ao e a rotakibuaka aia itoman n aia mare. E taku te tama temanna ae Lionel i Liberia: “N tabetai, e taekinna kaainnabau bwa e karaoi angiini mwakuri ao ngai I aki tabeakina natira ae aoraki. I namakinna iai bwa e a aki karineai ao n taai tabetai I boni kaekaa n te aro ae ribuaka.”

TE IBUOBUOKI: Ngkana ko kani karau nanoia natim ni kabane bwa a na namakinna ae ko bon tangiriia, karaoa am babaire ibukini baika a na kukurei iai. E taku Jenny are e mwaneweaki mai moa riki: “Iai taai tabeua ake ti a karaoa iai te bwai ae okoro ibukin natira te mwaane are ara karimoa, e ngae naba ngkana tii te katawanou ma ngaia n te kirabu n amwarake.”

Maroro ao tataro ma buum bwa e aonga ni kamanoaki ami mare. E taku Aseem ae te tama temanna i Inria are e kakaatikitiki natina te mwaane: “E ngae ngke n tabetai I a rangi ni kua ao ni bwarannano ma kaainnabau, ma ti karaoa ara babaire ibukin ara tai are ti na uaia iai n tekateka ni maroro ao ni botaki n tataro. Ti uaia ni kabatiaa ara tai ni maroroakina te kibu teuana man te Baibara ni katoa ingabong imwain utiia natira.” Ao taanga riki tabeman, a uaia ni karerekea aia tai ae bati ni maroro n tii ngaiia imwaini matuia. E na kakorakoraaki ami mare man ami uaia ni maroro ao n tataro ma nanomi ni koaua n taai ake kam rangi n rawawata iai. (Taeka N Rabakau 15:22) A taekina ae kangai te taanga teuana: “Ti rangi n ururingi riki taai ake ti rangi n rawawata iai i nanon ara tai ni bobotaki ni maiura.”

E beritanaki n te Baibara bwa e na waekoa te Atua ni kamaunai aoraki ni kabane ao te bwaibwainnanti ae a a karawawataaki iai ataei ao kaara. (Te Kaotioti 21:​3, 4) N te tai anne, ao “ane maeka iai e na aki kangai, I aoraki.” *​—Itaia 33:​24, BG.

Ngaia are mangkai ni karokoa te tai anne, a kona n nakoraoi bwaai ni kabane n am utu e ngae naba ngkana iai natim ae bwaibwainnanti. A taku Carlo ma Mia ake a mwaneweaki mai moa riki: “Tai kabwaraa nanom ngkana a taraa ni kairua bwaai ni kabane. Kaatuua am iango i aoni baika kakukurei ibukin natim, bwa a bon rangi ni bati.”