Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Naa! La Lɛ Yɛ Naakpɛɛ!

Naa! La Lɛ Yɛ Naakpɛɛ!

Naa! La Lɛ Yɛ Naakpɛɛ!

KƐ́ AGBE kane ni ootatra shi yɛ duŋ mli lɛ, onaa akɛ eyɛ ahuntoo waa. Kɛ́ asũ kane lɛ, kwɛ miishɛɛ ni onáa! Ekolɛ okɛ shihilɛ ko ekpe pɛŋ ni ha onu he tamɔ nɔ ni oyɛ duŋ mli. Ekolɛ onu he nakai beni onaaa naagba ko he tsabaa. Shi fiofio lɛ la kpɛ eha bo—kɛ shishinumɔ akɛ ona gbɛ ni oootsɔ nɔ otsu naagba lɛ he nii. Bɔ ni kɛ́ ootatra shi yɛ duŋ mli ní kɛ asũ kane ni omii shɛɔ ohe lɛ, nakai nɔŋŋ omii shɛɔ ohe kɛ́ okɛ naagba ko kpe ni oná enaa tsabaa.

Yɛ klɛŋklɛŋ afii 100 lɛ mli lɛ, mɛi babaoo yɛ duŋ mli yɛ Nyɔŋmɔ he nilee gbɛfaŋ. Beni bɔfo Petro ŋma mɛi ni shi jamɔ ni kulɛ amɛyɔɔ mli ni amɛbatsɔmɔ Kristofoi lɛ, ekɛɛ amɛ akɛ: “[Nyɔŋmɔ] tsɛ́ nyɛ kɛjɛ duŋ lɛ mli kɛba lɛ diɛŋtsɛ enaakpɛɛ la lɛ he.” (1 Petro 2:9) Yɛ amɛgbɛfaŋ lɛ, tsakemɔ nɛɛ tamɔ nɔ ni amɛshi duŋ kabitii mli kɛba la ni kpɛɔ lɛ he. Abaanyɛ akɛ amɛshihilɛ lɛ hu ato mɔ ko ni bɛ hiɛnɔkamɔ ko kwraa, ni ebatsɔ weku ko ni yɔɔ hiɛnɔkamɔ mlinyo lɛ he.—Efesobii 2:1, 12.

“Oŋmɛɛ Oklɛŋklɛŋ Suɔmɔ lɛ He”

Kristofoi ni hi shi yɛ blema lɛ na “anɔkwale lɛ,” ni ji Kristofoi anɔkwa jamɔ lɛ. (Yohane 18:37) Amɛna anɔkwale ni tamɔ la ni haa mɔ mii shɛɔ ehe lɛ, ni amɛshi duŋ shihilɛ ni amɛyɔɔ mli lɛ mli, akɛni no mli lɛ amɛbɛ Nyɔŋmɔ he anɔkwa nilee hewɔ lɛ kɛtee kane ni kpɛɔ lɛ he. Shi kɛlɛ, beni be shwieɔ mli lɛ ekãa ni Kristofoi lɛ ekomɛi yɔɔ lɛ naa ba shi. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, beni klɛŋklɛŋ afii 100 lɛ baa naagbee lɛ, no mli lɛ naagba wulu ko ete shi yɛ Efeso asafo lɛ mli. Beni Yesu Kristo ni atée lɛ shi lɛ wieɔ naagba nɛɛ he lɛ, ekɛɛ akɛ: “Mikɛo yɛ sane ko, no ji akɛ óŋmɛɛ oklɛŋklɛŋ suɔmɔ lɛ he. No hewɔ lɛ kaimɔ he ni ojɛ ogbee shi lɛ, ni otsake otsui, ni otsu klɛŋklɛŋ nitsumɔi lɛ.” (Kpojiemɔ 2:4, 5) Ehe bahia ni Kristofoi ni hi Efeso lɛ atsiɛ suɔmɔ ni amɛyɔɔ kɛha Nyɔŋmɔ kɛ anɔkwale lɛ hiɛ.

Ni wɔ hu? Wɔ hu wɔmii shɛɔ wɔhe akɛ wɔna la lɛ, ni wɔbale Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ mli anɔkwalei ni haa mɔ mii shɛɔ ehe lɛ. Eyɛ mli akɛ wɔsumɔɔ anɔkwale lɛ moŋ, shi nibii ni fɔɔ adesai anaa gbamɔ baanyɛ eha suɔmɔ ni wɔyɔɔ kɛha anɔkwale lɛ he ajɔ. “Naagbee gbii lɛ” amli naagbai lɛ hu baanyɛ aha wɔsuɔmɔ lɛ he ajɔ. Wɔyɛ “jaramɔ bei” amli—wɔyɛ jeŋ ko ni emlibii ji “hesuɔlɔi, shika suɔlɔi, shwãlɔi, hewolɔi, musubɔlɔi, fɔlɔi anɔ toigbolɔi, trumui, mɛi ni he tseee” mli. (2 Timoteo 3:1, 2) Amɛnifeemɔi baanyɛ aná wɔnɔ hewalɛ ní eha ekãa ni wɔyɔɔ lɛ aba shi, ni suɔmɔ hu ni wɔyɔɔ kɛha Yehowa lɛ he ajɔ.

Kɛ́ wɔŋmɛɛ wɔ klɛŋklɛŋ suɔmɔ lɛ he lɛ, no lɛ esa akɛ ‘wɔkai he ni wɔjɛ wɔgbee shi lɛ, ni wɔtsake wɔtsui.’ Esa akɛ wɔsaa wɔ kɛ Nyɔŋmɔ teŋ. Kɛfata he lɛ, esa akɛ wɔkwɛ jogbaŋŋ ni wɔkaha suɔmɔ ni wɔyɔɔ kɛha anɔkwale lɛ he miijɔ. Kwɛ bɔ ni ehe hiaa akɛ wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ aná hiɛnɔkamɔ kɛ miishɛɛ ni wɔkaŋmɛɛ suɔmɔ ni wɔyɔɔ kɛha Nyɔŋmɔ kɛ anɔkwale lɛ he!

‘Anɔkwale ni Haa Wɔyeɔ Wɔhe’

Ŋmalɛi lɛ amli anɔkwale lɛ tamɔ la ni haa mɔ mii shɛɔ ehe ejaakɛ Biblia lɛ haa sanebimɔi ni ehao adesai afii akpei abɔ lɛ ahetoo. Sanebimɔi nɛɛ ekomɛi ji: Mɛni hewɔ wɔyɔɔ shikpɔŋ nɔ? Mɛni hewɔ abɔ wɔ? Mɛni hewɔ mɛi feɔ efɔŋ? Kɛ́ mɔ gbo lɛ ani eyaa nɔ ehiɔ shi? Yehowa eha wɔle Biblia tsɔɔmɔi lɛ amli anɔkwalei ni yɔɔ miishɛɛ lɛ. Ani esaaa akɛ wɔjɛɔ wɔtsui mli wɔdaa lɛ shi? Ekaba kɔkɔɔkɔ akɛ wɔɔbu nibii ni atsɔɔ wɔ lɛ fɛlɛfɛlɛ!

Yesu kɛɛ ekaselɔi lɛ akɛ: “Nyɛaale anɔkwale lɛ, ni anɔkwale lɛ aaaha nyɛye nyɛhe.” (Yohane 8:32) Yesu kpɔmɔ afɔleshãa lɛ haa wɔyeɔ wɔhe kɛjɛɔ esha kɛ gbele dɛŋ. Shi kɛlɛ, anɔkwalei ni nɔ bɛ lɛ hu haa wɔyeɔ wɔhe kɛjɛɔ duŋ shihilɛ ni mɛi ni yɔɔ je lɛŋ lɛ yɔɔ mli yɛ Nyɔŋmɔ he nilee ni amɛbɛ kɛ nɔ ni kã wɔhiɛ ni baa lɛ ni amɛleee hewɔ lɛ he. Kɛ́ wɔkɛ hiɛsɔɔ jwɛŋ nibii ni wɔkaseɔ lɛ anɔ lɛ, no baaha suɔmɔ ni wɔyɔɔ kɛha Yehowa kɛ e-Wiemɔ lɛ mli awa.

Bɔfo Paulo ŋma Kristofoi ni hi Tesalonika lɛ akɛ: “Beni nyɛnine shɛ Nyɔŋmɔ wiemɔ ni nyɛnu yɛ wɔnaa lɛ nɔ lɛ, nyɛmɔ mli akɛ Nyɔŋmɔ wiemɔ, taakɛ bɔ ni eji hu lɛɛlɛŋ lɛ, shi jeee akɛ gbɔmɛi awiemɔ ko ni, mɔ hu ni tsuɔ hewalɛ nii yɛ nyɛ ni nyɛheɔ nyɛyeɔ lɛ amli lɛ.” (1 Tesalonikabii 2:13) Tesalonikabii lɛ kɛ “miishɛɛ mɔ [Nyɔŋmɔ] wiemɔ lɛ mli.” Amɛje “duŋ mli” ni amɛbatsɔmɔ “la bii.” (1 Tesalonikabii 1:4-7; 5:4, 5) Nakai Kristofoi lɛ nále akɛ Yehowa ji Bɔlɔ ni ákɛ lɛ ji ofe, ele nii, eyɛ suɔmɔ ni enaa mɔ mɔbɔ. Taakɛ ebalɛ yɛ Kristo sɛɛnyiɛlɔi krokomɛi lɛ agbɛfaŋ lɛ, Tesalonikabii lɛ nále akɛ Yehowa ha e-Bi Yesu Kristo kɛ ewala bashã afɔle koni ekɛjie wɔhe eshai lɛ kɛya.—Bɔfoi lɛ Asaji 3:19-21.

Eyɛ mli akɛ no mli lɛ Tesalonikabii lɛ bɛ anɔkwale lɛ he nilee babaoo moŋ, shi amɛle he ni amɛbaana nilee nɛɛ yɛ. Ŋmalɛi ni Nyɔŋmɔ tsɔ emumɔ lɛ nɔ eha aŋma lɛ baanyɛ aha Nyɔŋmɔ gbɔmɔ lɛ “aye emuu, ni asaa lɛ pɛpɛɛpɛ aha nitsumɔ kpakpa fɛɛ nitsumɔ kpakpa.” (2 Timoteo 3:16, 17) Kristofoi ni hi Tesalonika lɛ baanyɛ aya nɔ akase nii, ni kɛ amɛtee nɔ amɛfee nakai lɛ amɛbaana akɛ Nyɔŋmɔ la lɛ haa mɔ mii shɛɔ ehe lɛɛlɛŋ. Amɛyɛ nɔ̃ nɔ ni amɛaadamɔ ni amɛmli afili amɛ daa, ni wɔ hu nakai nɔŋŋ.—1 Tesalonikabii 5:16.

La yɛ Wɔtempɔŋ lɛ Nɔ

Beni lalatsɛ lɛ tsɔɔ nɔ̃ hewɔ ni la lɛ haa mɔ mii shɛɔ ehe lɛ, elá akɛ: “Owiemɔ lɛ ji kane ha minane kɛ la hu yɛ mitempɔŋ lɛ nɔ.” (Lala 119:105) Gbɛtsɔɔmɔi ni Nyɔŋmɔ tsɔɔ e-Wiemɔ lɛ nɔ ekɛhaa wɔ lɛ baanyɛ aye abua wɔ ni wɔkɔ gbɛ kpakpa koni wɔtsui anyɔ wɔ mli yɛ shihilɛ mli. Esaaa akɛ wɔfeɔ wɔnii tamɔ lɛlɛ ni aŋmɛko lɛ sɛkɛ. Anɔkwale lɛ ni wɔkaseɔ ni wɔkɛtsuɔ nii lɛ buɔ wɔhe koni ‘tsɔɔmɔ kɔɔyɔɔ fɛɛ tsɔɔmɔ kɔɔyɔɔ akahoso wɔ, ni emiikpala wɔ kɛmiiya kɛmiiba.’—Efesobii 4:14.

Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Nyɛkaŋɔa nyɛhiɛ nyɛfɔa lumɛi loo gbɔmɔ bi ko ní yelikɛbuamɔ ko bɛ edɛŋ lɛ nɔ.” Ekɛɔ hu akɛ: “Ajɔɔ mɔ ni Yakob Mawu lɛ ji ebualɔ, ní ehiɛ kã Yehowa, e-Nyɔŋmɔ lɛ, nɔ lɛ.” (Lala 146:3, 5) Kɛfata he lɛ, wɔhiɛ ni wɔkɛfɔɔ Yehowa nɔ lɛ haaa wɔshe gbeyei ni wɔfee yeyeeye. Bɔfo Paulo ŋma akɛ: “Nyɛkahaoa yɛ nɔ ko nɔ ko he, shi moŋ nɔ fɛɛ nɔ mli lɛ nyɛkɛ sɔlemɔ kɛ faikpamɔ kɛ shidaa atsia nyɛtutɔmɔi lɛ atã yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ; ni Nyɔŋmɔ hejɔlɛ ni fe jwɛŋmɔi fɛɛ lɛ aaato nyɛtsuii kɛ nyɛjwɛŋmɔi lɛ yɛ Kristo Yesu mli!” (Filipibii 4:6, 7) Nyɔŋmɔ Wiemɔ ni tamɔ la ni wɔhaa ekudɔɔ wɔ lɛ he baa sɛɛnamɔ kɛhaa wɔ lɛɛlɛŋ.

Nyɛtsoa Tamɔ Kanei yɛ Je Lɛŋ

Nɔ kroko hu ni haa Nyɔŋmɔ Wiemɔ ni tamɔ la lɛ haa mɔ mii shɛɔ ehe ji akɛ, ehaa mɔ náa hegbɛ etsuɔ nitsumɔ ko ni woo yɔɔ mli fe eko fɛɛ eko ni adesai aaaná atsu. Yesu fã esɛɛnyiɛlɔi lɛ akɛ: “Nyɛyaa ni nyɛyafea jeŋmaji fɛɛ mikaselɔi, nyɛbaptisia amɛ nyɛwoa Tsɛ lɛ kɛ Bi lɛ kɛ Mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ gbɛi amli, ni nyɛtsɔɔ amɛ ni amɛye nii fiaa ni mikɛɛ nyɛ lɛ nɔ. Ni naa, mi lɛ mikɛ nyɛ yɛ daa kɛyashi jeŋ naagbee lɛ.” Dani ekɛ fãmɔ lɛ aaaha amɛ lɛ, ekɛɛ amɛ akɛ: “Aŋɔ hegbɛ fɛɛ aha mi yɛ ŋwɛi kɛ shikpɔŋ nɔ.”—Mateo 28:18-20.

Susumɔ mɔ ni yeɔ ebuaa anɔkwa Kristofoi yɛ sanekpakpa ni amɛshiɛɔ kɛ Biblia mli anɔkwalei ni amɛtsɔɔ mɛi ni jɛ jeŋmaji fɛɛ amli lɛ mli lɛ he okwɛ. Yesu wo esɛɛnyiɛlɔi ashi akɛ ekɛ amɛ baahi shi daa. Yɛ anɔkwale mli lɛ, eyeɔ ebuaa amɛ ni efĩɔ amɛsɛɛ yɛ amɛshiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli, ni amɛtsɔɔ no kɛ ‘nitsumɔi kpakpai’ krokomɛi anɔ ‘amɛhaa amɛla lɛ tsoɔ.’ (Mateo 5:14-16) Ŋwɛibɔfoi hu anine yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli. (Kpojiemɔ 14:6) Ni Yehowa Nyɔŋmɔ hu? Bɔfo Paulo ŋma akɛ: “Mi lɛ, mitɛo; Apolo shwie nɔ nu; shi Nyɔŋmɔ ha shwere.” Kwɛ hegbɛ ni wɔná akɛ wɔfata “Nyɔŋmɔ hefatalɔi nitsulɔi” lɛ ahe!—1 Korintobii 3:6, 9.

Agbɛnɛ, susumɔ bɔ ni Nyɔŋmɔ haa nitsumɔ ni ekɛwo wɔdɛŋ ni wɔtsuɔ lɛ shwereɔ lɛ he. Anyɛŋ akɛ nɔ ko ato hegbɛ ni Nyɔŋmɔ kɛduro wɔ akɛ ‘wɔtso tamɔ kanei yɛ je nɛŋ’ lɛ he. Kɛ́ wɔha Nyɔŋmɔ Wiemɔ ni tamɔ la lɛ ná wɔwiemɔ kɛ nifeemɔi anɔ hewalɛ lɛ, no haa wɔnyɛɔ wɔyeɔ wɔbuaa aŋkroaŋkroi ni hiɛ tsuijurɔ lɛ. (Filipibii 2:15) Ni be mli ni wɔshiɛɔ kɛ ekãa ni wɔtsɔɔ mɛi anii lɛ wɔmli baanyɛ afili wɔ, ‘ejaakɛ Nyɔŋmɔ jeee mɔ ni yeɔ sane ni ejaaa ni ehiɛ aaakpa wɔnitsumɔ lɛ nɔ kɛ suɔmɔ deŋme ni wɔgbo yɛ egbɛi lɛ ahewɔ lɛ.’—Hebribii 6:10.

‘Hemɔ Hiŋmɛi Tsofa ni Okɛfɔ Ohiŋmɛii Anɔ’

Beni Yesu tsu ni akɛ shɛɛ sane yaha Laodikea asafo ni hi shi yɛ klɛŋklɛŋ afii 100 lɛ mli lɛ, ekɛɛ amɛ akɛ: ‘Hemɔ hiŋmɛi tsofa yɛ miŋɔɔ ni okɛfɔ ohiŋmɛii anɔ, koni ona nii. Mi lɛ, mɛi abɔ ni midɔɔ amɛhe lɛ, mikãa amɛ ni migbalaa amɛtoii.’ (Kpojiemɔ 3:18, 19) “Hiŋmɛi tsofa” ni ji Yesu tsɔɔmɔi kɛ tsɔsemɔ ni ekɛhaa lɛ ji nɔ̃ diɛŋtsɛ ni baaye abua mɔ ko ni eshwila yɛ Nyɔŋmɔ he nilee gbɛfaŋ lɛ. Kɛ́ wɔmiisumɔ ni wekukpãa kpakpa akã he ahi wɔkɛ Nyɔŋmɔ teŋ lɛ, no lɛ esa akɛ wɔbo Yesu ŋaawoo lɛ toi ni wɔkɛtsu nii, ní asaŋ wɔkɛ gbɛtsɔɔmɔi ni yɔɔ Biblia lɛ mli lɛ hu atsu nii. Esa akɛ wɔná jwɛŋmɔ ni tamɔ Kristo nɔ lɛ eko, ni wɔkase lɛ. (Filipibii 2:5; 1 Petro 2:21) Akɛ hiŋmɛi tsofa lɛ ekeee. Yesu kɛɛ akɛ: ‘Hemɔ hiŋmɛi tsofa yɛ miŋɔɔ.’ Enɛ baabi wɔbe kɛ mɔdɛŋbɔɔ fɛɛ.

Kɛ́ wɔshi he ko ni ewo duŋ kɛba kane mli lɛ, eheɔ be fioo dani wɔnaa nii jogbaŋŋ. Nakai nɔŋŋ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ ni wɔɔkase koni wɔle anɔkwalei ni tamɔ la lɛ heɔ be. Nibii ni wɔkaseɔ lɛ anɔjwɛŋmɔ heɔ be, ni eheɔ be hu ni wɔkɛsusuɔ bɔ ni anɔkwale lɛ he yɔɔ sɛɛnamɔ ha lɛ he. Kɛlɛ, wɔbe kɛ mɔdɛŋbɔɔ ni wɔkɛfeɔ nakai lɛ sa. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ la lɛ yɛ naakpɛɛ ni ehaa mɔ mii shɛɔ ehe!

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 14]

‘Hemɔ hiŋmɛi tsofa yɛ miŋɔɔ ni okɛfɔ ohiŋmɛii anɔ, koni ona nii’