Saan 1920 kɔ le, n’ bangebagaw ye Jehova lɔn. O y’a sɔrɔ u tun ma furu fɔlɔ. N’ wolola saan 1939. N’ denmisɛn tuma, an tun be Angletɛri. N’ tun be to ka n’ bangebagaw bila sira lajɛnw na ani kɔfɛ, n’ ye n’ tɔgɔ sɛbɛ Ala ka Mara cidenyabaara lakɔli la. N’ hakili bele be n’ ka kalan fɔlɔ la. N’ lɔra fɛɛn dɔ kan walisa ka se ka jama ye. N’ tun be ni saan wɔɔrɔ ye ani n’ hakili tun siginin tɛ tuma min na n’ ɲɛɛ lara mɔgɔkɔrɔbaw kan jama cɛma.

N’ facɛ tun ye yiracogo nɔgɔman dɔ sɛbɛ papiye dennin dɔ kan k’a di n’ ma waajuli baara kama. N’ siɲɛ fɔlɔ ka taga waajuli kɛ soo dɔ la n’ kelen, n’ tun be ni saan 8 ye. N’ ninsɔn diyara kosɔbɛ tuma min na n’ lamɛnbaga y’o papiye kalan ani a sinna ka gafe nin minɛ: “Que Dieu soit reconnu pour vrai !” N’ bolila ka taga o fɔ n’ facɛ ye. Waajuli baara ni lajɛnw ye n’ ninsɔn diya ani u ye n’ lasun k’a ɲini ka kudayi cidenya baara kɛ.

Bibulu ka tiɲɛnkalanw tora ka diya n’ ye kosɔbɛ, tuma min na n’ facɛ ye Kɔrɔsili Sangaso abɔneman kɛ n’ ye. N’ tun mana o zurunaliw kelen kelen sɔrɔ dɔrɔn, a tun ka di n’ ye kosɔbɛ k’a kalan. N’ ka limaniya barika bonyana Jehova koo la ani o ye n’ lasun ka n’ yɛrɛkun di a ma.

Saan 1950, ne, n’ facɛ ni bamuso tagara lajɛnba dɔ la Niyɔriki min kuun tun ko: “Dɔ be farala Ala sagokɛlaw kan.” Lamisalon, utikalo tile 3nan ka kalankun tun ko: “Misɔndenw ka loon.” O loon na, balimacɛ Carey Barber lo ye batɛmu kalan kɛ. Kɔfɛ, a kɛra Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu mɔgɔ dɔ ye. U ka teli ka ɲiningali fila minw kɛ batɛmu ɲinilaw ye, a y’o kɛ a ka kalan laban na. N’ wulila ka lɔ k’u jaabi ko: “Ɔnhɔn!” N’ tun be ni saan 11 lo ye, nka n’ y’a faamu k’o  ye koo kɔrɔtanin lo ye. N’ tun be siranna ka don jii la sabu n’ tun tɛ jii lɔn. N’ facɛ fitinin ye n’ bila sira ani a ye n’ hakili sigi ko a bena ɲɛ. Balimacɛ fila ye u janto n’ na. U ye n’ batize joona joona fɔɔ n’ seen yɛrɛ ma maga duguma jii jukɔrɔ. Kelen ye n’ batize ani tɔɔ kelen ye n’ ta ka bɔ jii la. O loon kɛra loonba ye n’ fɛ ani kabi o tuma, Jehova tora ka n’ ka sira gwɛya n’ ye.

Tuma min na n’ tilara kalan na lise la, n’ tun b’a fɛ ka piyɔniye baara kɛ. Nka, n’ ka kalanfaw ye n’ jija ko n’ ka taga inivɛrisite la. U y’a gwan n’ kun, fɔɔ n’ labanna ka sɔn u ta ma ani n’ tagara inivɛrisite la. Nka dɔɔni o kɔ, n’ y’a faamu ko n’ tɛ se ka n’ kuun bɛɛ don kalan na inivɛrisite la ani n’ sinsinnin be to tiɲɛn sira kan. O kama, n’ y’a latigɛ ka bɔ inivɛrisite la. N’ ye Jehova deli o koo la ani n’ ye lɛtɛrɛ dɔ sɛbɛ n’ ka kalanfaw ma. O lɛtɛrɛ kɔnɔ, n’ y’a ɲɛfɔ u ye ni bonya ye ko n’ bena kalan dabila inivɛrisite la n’ ka saan fɔlɔ laban na. N’ ye n’ jigi bɛɛ la Jehova kan ani n’ sinna ka piyɔniye baara daminɛ.

N’ ye kudayi cidenya baara daminɛ saan 1957 zuwekalo la, Welingboro dugu la. N’ ye balimacɛw ɲininga Lɔnduru Betɛli la n’ be se ka fara piyɔniye kolɔnbaga min kan. U ko n’ ka fara balimacɛ Bert Vaisey kan. Bert ye n’ kalan koo caaman na. A tun kisɛyanin lo waajuli baara la ani a ye n’ dɛmɛ n’ ye porogramu ɲuman kɛ waajuli baara kama. An ka kafo kɔnɔ, balima musokɔrɔba wɔɔrɔ lo tun be yen ka fara ne ni balimacɛ Bert Vaisey kan. N’ tun be lajɛnw bɛɛ labɛn ani n’ tun be lakalitaw kɛ. O ye n’ dɛmɛ kosɔbɛ n’ ye n’ jigi bɛɛ la Jehova kan ani ka n’ ka limaniya kofɔ mɔgɔ wɛrɛw ye.

N’ ye wagati damanin kɛ kaso la sabu n’ banna ka sɔrɔdasiya kɛ. O kɔ, ne ni Barbara ye ɲɔgɔn lɔn. Ale tun ye dan na piyɔniye ye. An furula saan 1959 ani u tun mana an ci ka taga yɔrɔ o yɔrɔ, an tun labɛnnin lo ka taga yen. A daminɛ na, u y’an ci ka taga Lankasɛri dugu la, Angletɛri saheli ni tileben cɛ. O kɔ, saan 1961 zanwiyekalo la, u ye n’ weele Masaya cidenyabaara lakɔli la Lɔnduru Betɛli la. O lakɔli mɛɛnna kalo kelen. A barila n’ na k’a ye k’o lakɔli bannin kɔ, u ko n’ ka kɛ kafokulu kɔrɔsibaga ye. N’ ye fɔrɔmasɔn sɔrɔ lɔgɔkun fila kɔnɔ kafokulu kɔrɔsibaga kolɔnbaga dɔ fɛ Birimingam dugu la. U sɔnna ko Barbara ka fara n’ kan k’o fɔrɔmasɔn kɛ. O kɔ, u y’an ci ka taga an ka kafokulu la, o min ye Lankasɛri ani Cesɛri mara ye.

Saan 1962 utikalo la, k’an to kɔnze la, an ye tɔnbolo ka lɛtɛrɛ dɔ sɔrɔ. U tun ye Gilead lakɔli ka demandi dɔw fara o lɛtɛrɛ kan. Ne ni Barbara ye delili kɛ o koo la. O kɔ, an y’o demandiw dafa ani an sinna k’u ci tɔnbolo ma i ko u tun y’a ɲini an fɛ cogo min na. Kalo duuru o kɔ, an tagara Buruklini, Niyɔriki walisa ka Gilead lakɔli 38nan kɛ. O lakɔli mɛɛnna kalo tan ani a tun basiginin be Bibulu lo kan.

Gilead lakɔli la, an ye koo caaman faamu Ala ka Kuma, a ka ɔriganisasiyɔn ani an  balimaw koo la duniɲa kuru bɛɛ kɔnɔ. O tuma na, ne ni Barbara yɛrɛ tun ma kɔrɔ fɔlɔ. Ne tun be ni saan 24 ye ani Barbara tun be ni saan 23 ye. An ye koo caaman faamu balimaw fɛ Gilead lakɔli la. Balimacɛ Fred Rusk tun ye an ka kalanfa dɔ ye ani n’ tun y’a ka sekeretɛri ye. Nɛɛma tun lo n’ fɛ ka baara kɛ n’a ye loon o loon. A sinsinna kalan nafaman minw kan, u dɔ ye ko n’an be ladiliw dira, a kɔrɔtanin lo an k’o kɛ cogo bɛnnin na. O kɔrɔ, k’an janto k’u basigi Bibulu kan. Balimacɛ kolɔnbaga minw ye kalan di an ma o lakɔli la, u dɔw ye balimacɛ Nathan Knorr, Frederick Franz ani Karl Klein ye. Balimacɛ Alexander Macmillan tun majiginin lo. An ye kalan caaman sɔrɔ a fɛ. A ye kalan dɔ kɛ min y’an dɛmɛ k’a faamu Jehova y’a ka ɔriganisasiyɔn dɛmɛ cogo min na kɔrɔbɔli wagati la, k’a ta saan 1914 ka taga se saan 1919 daminɛ na.

Gilead lakɔli laban fan fɛ, balimacɛ Knorr y’a fɔ ne ni Barbara ye ko u bena an ci ka taga Burundi jamana na Afiriki. An teliyara ka taga Betɛli ka gafew marayɔrɔ la walisa k’a filɛ Annuaire kɔnɔ weleweledala hakɛ min tun be Burundi o wagati la. A barila an na k’a ye ko kunnafoni si tun ma fɔ yen o koo la. O kɔrɔ ko an tun be tagara jamana min na, waajuli ma deli ka kɛ yen ani an tun tɛ bɛrɛ lɔn o yɔrɔ koo la. O y’an hakili ɲagami yɛrɛ le! An ye delili kɛ kosɔbɛ ani o kɔ, an hakili sigira.

U y’an ci ka taga yɔrɔ min na, o yɔrɔ ka koo si tun tɛ kelen ye n’an ka yɔrɔ kɔrɔ taw ye: yɔrɔ cogoya, mɔgɔw ka kokɛcogo, u ka kaan, u bɛɛ tun be dan na. O wagati la, an tun ka ɲi ka faransɛkan degi ani an tun ka ɲi ka sibon yala. Tile fila an senin kɔ Burundi, Harry Arnott nana bɔ an ye. An tun ye Gilead lakɔli kɛ ɲɔgɔn fɛ ani a tun be kɔsegira Zanbi jamana na. Ale y’an dɛmɛ ka boon dɔ sɔrɔ, o min kɛra an ka misɔnden boon fɔlɔ ye. Nka dɔɔni o kɔ, jamana ka faamanw y’a daminɛ k’an kɛlɛ. U tun tɛ foyi lɔn Jehova Seerew koo la. An tun y’a daminɛ ka ninsɔndiya sɔrɔ an ka baara la. Nka dɔɔni dɔrɔn o kɔ, faamanw y’a fɔ ko n’an ma sira sɔrɔ k’an ka baara kɛ, an tɛ se ka to jamana kɔnɔ. A fɔ man di nka, an tun ka ɲi ka bɔ Burundi ani ka taga jamana wɛrɛ la, o min ye Uganda ye.

An tun be siranna ka taga Uganda jamana na sabu viza tun t’an fɛ. Nka, an y’an jigi la  Jehova kan. Balimacɛ dɔ be bɔ Kanada ani a tagara sigi Uganda walisa ka waajuli kɛ yen. Ale y’an ka koo ɲɛfɔ cɛɛ dɔ ye min be lonanw ka papiyeko ɲɛnabɔ. O cɛɛ y’a fɔ an ye ko an be se ka to Uganda jamana kɔnɔ kalo damanin ani ka viza ɲini. O y’a yira ko Jehova tun b’an dɛmɛna.

Uganda jamana ka koow tun be dan na pewu ni Burundi taw ye. Masaya waajuli baara tun be kɛra Uganda. Nka, Jehova Seere mɔgɔ 28 dɔrɔn lo tun be yen jamana kuru bɛɛ la. An ye mɔgɔ caaman sɔrɔ minw be angilikan fɔ. Nka dɔɔni o kɔ, an y’a faamu ko walisa ka makodonmɔgɔw dɛmɛ u ka ɲɛtaga kɛ Alako ta fan fɛ, an ka ɲi ka o jamana ka kaan kelen ɲɔgɔn degi. Kaan caaman lo be fɔ yen. An y’a daminɛ ka waajuli kɛ Kanpala dugu la. Komi mɔgɔw fanba be Lugandakan lo fɔ yen, an y’a latigɛ k’o kaan degi. An ye saan caaman kɛ ka sɔrɔ k’o kaan fɔ ka ɲɛ. An tun b’o kaan mɛn minkɛ, o y’a to an sera ka mɔgɔw dɛmɛ koɲuman waajuli la. An y’a faamu koɲuman fana an ka Bibulu kalandenw mako be min na Alako ta fan fɛ. U y’a ye ko an b’an mako donna u la kosɔbɛ. O kama, u y’a daminɛ k’u dusukunnakow fɔ an ye ani u be min miiri u ka kalan koo la.

An ninsɔn diyara kosɔbɛ ka se ka mɔgɔw dɛmɛ ka tiɲɛn lɔn. An ye ninsɔndiyaba sɔrɔ tugun tuma min na u y’a ɲini an fɛ an ka kafokulu kɔrɔsili baara kɛ jamana kuru bɛɛ kɔnɔ. Keniya ka tɔnbolo tun y’an ci ka taga jamana bɛɛ yaala walisa k’a filɛ dan na piyɔniyew ka kan ka ci ka taga yɔrɔ minw na. Siɲɛ caaman, mɔgɔw y’an bisimila koɲuman k’a sɔrɔ u tun ma Jehova Seerew kunbɛn ka ye. U y’an minɛ ka ɲɛ ani u yɛrɛ ye gwa kɛ an ye.

N’ ye voyazi wɛrɛw kɛ. N’ ye tɛrɛn ta Kanpala ka taga Mɔnbasa ka bato lɔyɔrɔ la Keniya. N’ ye tile fila kɛ sira kan. O kɔ, n’ ye bato ta ka taga Seysɛli guunw kan. O guunw be Ɛndi kɔgɔji lo cɛma. Kɔfɛ, k’a ta saan 1965 ka taga se saan 1972, Barbara tora ka n’ bila sira n’ ka voyaziw la Seysɛli guunw kan. O wagati la, weleweledala fila minw tun be o yɔrɔ la, u cayara ka kɛ jɛnkulu ye. Kɔfɛ, u kɛra kafoba ye. N’ ka voyazi wɛrɛw sen fɛ, n’ tagara Eritire, Etiyopi ani Sudan jamanaw na.

Uganda jamana ka politikikow barila ka yɛlɛma sabu sɔrɔdasiw ye kuntigiya bɔsi. Saan minw tugura o kɔ, koow tun man nɔgɔ hali dɔɔni. O ye n’ dɛmɛ k’a faamu ko a ka fisa tuma bɛɛ an ka Bibulu ka cikan nin sira tagama: “Fɛɛn min ye masacɛ ta ye, aw k’o di masacɛ ma.” (Mariki 12:17). Wagati dɔ la, a tun ɲinina lonanw bɛɛ fɛ ko u ka taga u tɔgɔw sɛbɛ polisiso la min ka surun u la. An sinna ka taga an tɔgɔw sɛbɛ. Tile damanin o kɔ, ne ni misɔnden wɛrɛ tun be mobili bolila Kanpala dugu la ani polisiw dɔw gwɛrɛla an na. An dusukun tun be panpanna. U ye an jalaki ko an nana jamana lajɛyɔrɔ le ani u tagara n’an ye polisisoba la. An y’a ɲɛfɔ ko an ye misɔndenw ni hɛɛrɛmɔgɔw lo ye. An y’a ɲɛfɔ u ye ko an y’an tɔgɔ sɛbɛ ka ban polisiso la, nka u ma mɛnni kɛ an fɛ. U ko polisi dɔw ka taga n’an ye polisiso wɛrɛ la. O polisiso tun be misɔnden boon gɛrɛfɛ. A kɛra hɛɛrɛko ye an fɛ k’a ye ko polisicɛ min tun be yen, ale hakili tun b’a la ko an y’an tɔgɔ sɛbɛ yen a ma mɛɛn. A ye sira di ko u k’an bila.

 O wagati la, polisi minw tun be lɔ siradaw la, u tun be koow gwɛlɛya an ma sanko n’u tun ye dɔrɔ min ka su. Nka tuma o tuma, an tun be delili kɛ. O kɔ, an hakili tun be sigi ani polisiw tun b’a to an be tɛmɛ hɛɛrɛ la. A fɔ man di nka saan 1973, faamanw ko misɔndenw bɛɛ ka bɔ Uganda.

O kɔ, an cira ka taga Kɔdiwari, Afiriki tileben fan fɛ. O kɛra yɛlɛmaniba wɛrɛ ye an fɛ. An tun ka ɲi ka kokɛcogo wɛrɛ degi ani ka to ka faransɛkan fɔ tuma bɛɛ tugun. An tun be soo kelen kɔnɔ ni misɔnden wɛrɛw ye minw be bɔ jamana wɛrɛw la. An tun ka ɲi k’an jija walisa ka deli u ka kokɛcogow la. Nka o wagati la fana, an y’a ye ko Jehova b’an ɲɛminɛna, tuma min na mɔgɔ kɔnɔgwɛw sinna ka sɔn kibaro diiman ma. Ne ni n’ muso y’a ye ko an y’an jigi la Jehova kan minkɛ, a y’an ka sira gwɛya an ye.

Kɔfɛ, an ye kibaro goman dɔ mɛn: dɔgɔtɔrɔw y’a fɔ an ye ko kansɛri bana be Barbara la. An kɔsegira Erɔpu siɲɛ caaman walisa a ka furakɛli sɔrɔ. Saan 1983, an y’a faamu ko an tɛ se ka to Afiriki tugun. O koo kɛra jigitigɛ ye an fila bɛɛ fɛ!

K’an to Lɔnduru Betɛli la, Barbara ka kansɛri bana juguyara ani a laban, a sara. Betɛlidenw ye n’ dɛmɛ kosɔbɛ sanko balimacɛ dɔ n’a muso. Olu ye n’ dɛmɛ ka n’ ka dusukasi muɲu ani n’ tora ka n’ jigi la Jehova kan. Kɔfɛ, ne ni balimamuso Ann ye ɲɔgɔn lɔn. Jehova koo ka di a ye kosɔbɛ. A tun be to ka na baara kɛ Betɛli la. Ka kɔn o ɲɛ, dan na piyɔniye tun lo. An furula saan 1989 ani hali bi, an be Betɛli la.

K’a ta saan 1995 ka taga se saan 2018, n’ ye nɛɛma sɔrɔ ka kɛ an ka sigiyɔrɔsoba ka lasigiden dɔ ye (o lasigiden tun be weele ko zone kɔrɔsibaga). N’ tagara bɔ balimaw ye jamana 60 ɲɔgɔn kɔnɔ. Tuma o tuma ni n’ tun tagara bɔ balimaw ye, n’ tun b’a ye ko Jehova b’a janto a sagokɛlaw la, u ka koow cogoya mana kɛ min o min ye.

Saan 2017 an ka baara sen fɛ, an tagara bɔ balimaw ye Afiriki. N’ ninsɔn diyara ka taga ni Ann ye Burundi. O tun ye a siɲɛ fɔlɔ lo ye. An fila bɛɛ kabakoyara k’a ye mɔgɔ caamanba minw nana tiɲɛn sira kan! Saan 1964, n’ tun be waajuli kɛ soo ni soo sira min kan, sisan, u ye Betɛli cɛɲumanba dɔ lɔ yen. Weleweledala 15 500 ni kɔ fana lo be jamana kuru bɛɛ kɔnɔ sisan.

N’ ninsɔn diyara kosɔbɛ tuma min na n’ y’a ye n’ tun ka ɲi ka taga jamana minw na saan 2018. Kɔdiwari tun b’o jamanaw cɛma. An sera Abijan, Kɔdiwari duguba dɔ la tuma min na, a tun be komi n’ nana n’ ka soo. N’ ye telefɔni lisi filɛ walisa k’a lɔn balimacɛ min ka boon tun b’an ka sibon gɛrɛfɛ Betɛli la. N’ y’a ye ko balimacɛ Sossou lo. N’ hakili b’a la ko ale lo tun ye dugu kɔrɔsibaga (Surveillant de ville) ye Abijan. Nka, n’ tun filila le, ale tun tɛ. A dencɛ tun lo.

Jehova y’a ka layidu dafa. N’ ye gwɛlɛya minw sɔrɔ, u ye n’ dɛmɛ k’a faamu ko n’an b’an jigi la Jehova kan, a b’an ka sira gwɛya an ye tiɲɛn na. N’ b’a fɛ ka to ka tagama o sira kan, dɔ bena to ka fara a yeelen kan ani a be taga ni mɔgɔ ye duniɲa kura kɔnɔ.—Talenw 4:18.