Sa Dihang Moatake ang Kalisang

“Duna koy kutsilyo! Hilom, kay kon dili, patyon tika!”

USA kadto ka maanindot nga hapon sa ting-init, ug ang 17-anyos nga si Jane, * usa sa mga Saksi ni Jehova, nag-roller-skating diha sa usa ka publikong parke sa Virginia, T.B.A. Sa kalit lang ang parke daw wala nay tawo, ug nakahukom siya nga mopauli na lang. Samtang naglingkod siya duol sa minivan sa iyang pamilya nga nagtangtang sa iyang mga eskeyt, usa ka estranyo ang miduol kaniya. Nga gisulti ang makahahadlok nga mga pulong sa ibabaw, iyang gimandoan si Jane nga makigsekso kaniya, dayon iyang gibunlot si Jane, ug gipaningkamotan siya pagtulod paingon sa sulod sa minivan. Misinggit si Jane taman sa ginhawa, apan wala kana makapahunong sa pag-atake.

“Gibati kong wala gayoy mahimo,” nahinumdom si Jane sa ulahi. “Daw sama ako sa usa ka insekto kontra sa usa ka higante. Apan nagsige ko ug singgit ug nakigbisog. Sa kataposan, mitawag ako sa Diyos, ‘Jehova, palihog ayaw itugot nga mahitabo kini kanako!’” Morag nakapakurat kadto sa nag-atake, kinsa kalit lang mibuhi kaniya ug midagan.

Sa dihang ang manlulugos unta misakay na sa iyang sakyanan, misulod si Jane sa ilang van ug gisirhan kini, nga nagkurog. Gikuha niya ang iyang cellphone ug gipugos niya ang iyang kaugalingon nga mokalma. Gitawag niya ang polis ug gihatag niya ang eksaktong kahubitan sa sakyanan sa suspetsado ug ang numero sa lisensiya niini, mao nga nadakpan dayon ang maong tawo sulod sa pipila ka minutos.

Usa ka Malipayong Kataposan sa Kalisdanan?

Oo, pero dili dihadiha. Ang kalisdanan ni Jane nagsugod pa lang. Bisan pag ang mga polis ug ang mga mantalaan nagdayeg sa iyang katakos sa paghunahuna dayon kon unsay angayng buhaton ug sa iyang pagkatin-awg kaisipan samtang giatake, sa dihang inanayng nawala ang kalisang nga gibati niya sa sinugdan, wala na gayod mobati si Jane ug katin-aw sa kaisipan. “Human sa pipila ka semana, misugod ako pagbati ug grabeng kahigwaos,” matod niya. “Kanunay akong mobatig kalisang, maong dili ako makatulog. Human sa pipila ka semana nga ingon niini ang kahimtang, dili ako makahimo sa pagtuon o sa pagsentro sa akong hunahuna. Abton usab ako ug kalisang. Sa eskuylahan usa ka klasmet nga kaamgid ug diyutay sa nag-atake kanako mipikpik sa akong abaga ug nangutana kon unsa nang orasa, ug halos dili na nako makontrolar ang akong gibati.”

Matod niya: “Hilabihan ang akong kaguol. Wala na ko makigkita sa akong mga higala, ug ang kamingaw nakapasamot lamang sa depresyon. Gibasol nako ang akong kaugalingon nga nahitabo ang maong pag-atake, ug nasubo ako nga dili na ako ang malipayon, masaligon nga tawo nga maoy akong kinaiya sa wala pa mahitabo ang pag-atake kanako. Akong gibati nga daw namatay na ang maong tawo.”

Si Jane nakasinati sa pipila sa tinuorayng mga simtoma sa post-traumatic stress disorder (PTSD). Unsa ba ang PTSD, ug unsay mahimo sa pagtabang niadtong nag-antos sa makapahugnong mga simtomas niini? Ang mosunod nga artikulo magtubag niining mga pangutanaha.

[Footnote]