Pinagkakasararo an mga Tawo sa Bilog na Kinaban—Paano?

PAANO nindo tatawan nin kahulogan an “pagkasararo”? Para sa nagkapira, an tataramon na iyan nangangahulogan sana nin kawaran nin iriwal. Halimbawa, kun an duwa o labi pang nasyon magpirma sa sarong tratado asin magkaoyon sa mga kondisyon sa katoninongan, masasabi na nagkakasararo sinda. Alagad totoo daw talaga iyan? Bako man.

Isip-isipon nindo: Sa bilog na kasaysayan, rinibo nang tratado sa katoninongan an ginibo asin linapas. Taano? Sa parate iyan huling an mga namomoon sa kinaban mas interesado sa sadiri nindang supremasiya kisa sa katoninongan o pagkasararo. Dangan, an nagkapira man na nasyon natatakot kun ano an mangyayari kun mahuri sinda sa iba kun dapit sa puersa militar.

Sa siring, an bagay na dai naggeguerra an duwang nasyon dai nangangahulogan na sinda nagkakasaro sa katoninongan. Talaga daw na may pakipagkatoninongan sa lambang saro an duwang tawong may badil na nakatutok sa lambang saro huli sana ta mayo ni saro sa sainda nin nagpapaputok? Makangingisi an siring na pagmansay! Pero, iyan an kamugtakan kan dakol na nasyon ngonyan. An nagtatalubong kawaran nin tiwala nagigin dahelan nin pagkatakot na maabot an aldaw na ilalansar an mga armas. Ano na an ginibo tanganing malikayan an siring na grabeng kapahamakan?

Pagkatakot sa mga Armas Nuklear—Sarong Huma sa Pagkasararo

Dakol an may paglaom sa Nuclear Non-Proliferation Treaty (NPT). An tratadong ini inaprobaran kan 1968 asin ipinagbabawal kaiyan an paggibo nin mga armas nuklear sa mga nasyon na mayo nin siring na mga armas saka linilimitaran an pagdakol nin mga armas sa mga nasyon na igwa na kaiyan. An katuyohan kan NPT, na inaprobaran na ngonyan nin labing 180 nasyon, iyo na sa kahurihurihi magibo an biyong paghale sa mga armas.

Minsan ngani tibaad garo baga kaomaw-omaw an obhetong iyan, minamansay nin nagkapirang kritiko an NPT na pagprobar sana na dai na makabale an nagkapirang nasyon sa inaapod na “nuclear club”—na olangon na gumibo nin mga armas an mga nasyon na mayo pa kaiyan. Huli kaini, may mga natatakot na an nagkapirang nagpirma sa tratado tibaad nagduduwaduwa. Tunay nanggad, minamansay nin nagkapirang nasyon na labi-labi kabakong makatanosan na pagbawalan sindang gumibo nin mga armas na sa opinyon ninda magagamit ninda tanganing protehiran an saindang sadiri.

An nakakadagdag pa sa pagigin komplikado kan isyu—na tibaad nakakadugang pa ngani sa peligro—iyo an bagay na mayo nin nasyon  na pinagbabawalan na gumibo nin nuklear na enerhiya. Ini an dahelan kun taano ta may mga natatakot na an mga nasyon na naggagamit daa nin nuklear na enerhiya para sa matoninong na mga katuyohan tibaad patagong naggigibo nin mga armas nuklear.

Tibaad dai pag-intindihon an NPT dawa kan mga nasyon na igwa na nin mga armas nuklear. Sinasabi nin mga kritiko na bako nanggad na madonong na mag-asa na—an mga nasyon na igwa na nin kadakol na reserbang suplay nin armas nuklear—biyong hahaleon o iinaan ngani an saindang suplay. Oyon sa sarong reperensia, “tanganing magibo ini . . . kaipuhan an marahay na relasyon asin lubos na tiwala sa tahaw nin mga nasyon na nagkokontrahan sa presente [kaya depisil na maniwala na] mangyayari pa ini.”

An mga paghihingoa nin tawo tanganing magkasararo—gurano man kasinsero—napatunayan na daing kamanungdanan. Bako ining makangangalas para sa mga nag-aadal sa Biblia, huli ta an Tataramon nin Dios nagsasabi: “Bakong kapot nin tawong naglalakaw dawa an paggiya sa saiyang lakad.” (Jeremias 10:23) Prangka man na sinasabi kan Biblia: “Igwa nin dalan na tanos sa pagheling nin tawo, alagad an sagkodan kaiyan iyo an mga dalan nin kagadanan.” (Talinhaga 16:25) Limitado sana an magigibo kan mga paghihingoa nin mga gobyerno nin tawo tanganing makamtan an pagkasararo. Pero, may paglaom kita.

An Gikanan nin Tunay na Pagkasararo

Yaon sa Biblia an panuga nin Dios na an kinaban magkakasararo alagad bakong paagi sa mga paghihingoa nin tawo. An dai magigibo nin tawo magigibo kan Kaglalang, na an katuyohan iyo na an katawohan mabuhay na may katoninongan sa bilog na kinaban. Para sa nagkapira, iyan gabos tibaad garo baga masakit paniwalaan. Pero, an katuyohan nin Dios magpoon pa sa kapinonan iyo na an katawohan mabuhay na may katoninongan asin pagkaoroyon. * Dakol na teksto sa Biblia an nagtatao nin prueba na katuyohan pa man giraray nin Dios na pagkasararoon an mga tawo. Isip-isipon niato an pira sanang halimbawa.

• “Madia kamo, helinga nindo an mga ginigibo ni Jehova, kun paano sia nagbugtak nin mga ngangalasan sa daga. Pinapaontok nia an mga guerra sagkod sa kaporoporohi kan daga. An arko saiyang binabari asin pinagpuputolputol an budyak; an mga karo saiyang sinosolo sa kalayo.”—SALMO 46:8, 9.

• “Dai sinda magibo nin maraot o manraraot sa bilog kong banal na bukid; huli ta an daga mapapano nanggad kan kaaraman dapit ki Jehova kun paanong an tubig nakakatahob sa mismong kadagatan.”—ISAIAS 11:9.

• “Totoong hahalonon nia an kagadanan sagkod lamang, asin papahidon nanggad kan Soberanong Kagurangnan na Jehova an mga luha sa gabos na lalawgon. Asin an katuyawan kan saiyang banwaan hahaleon nia sa bilog na daga, huli ta si Jehova mismo an nagtaram kaiyan.”—ISAIAS 25:8.

• “Igwa nin bagong kalangitan asin sarong bagong daga na satong hinahalat segun sa saiyang panuga, asin sa mga ini magdadanay an katanosan.”—2 PEDRO 3:13.

• “Papahidon [nin Dios] an gabos na luha sa saindang mga mata, asin dai na magkakaigwa nin  kagadanan, ni magkakaigwa pa man nin pagmondo o pagtangis o kolog. An enot na mga bagay nakalihis na.”—KAPAHAYAGAN 21:4.

Masasarigan an mga panugang ini. Taano? Huli ta bilang Kaglalang, si Jehova Dios an may kapangyarihan asin kakayahan na pagkasararoon an katawohan. (Lucas 18:27) Nagmamawot man siang gibohon iyan. Sa katunayan, inaapod iyan kan Biblia na ‘marahay na kawilihan nin Dios na tiponon giraray an gabos na bagay dian ki Cristo, an mga bagay sa kalangitan asin an mga bagay sa daga.’—Efeso 1:8-10.

An panuga nin Dios na “sarong bagong daga” na dian “magdadanay an katanosan” bako sanang paniniwala sa bagay na gustong paniwalaan. (2 Pedro 3:13) Mapadapit sa ipinanuga ni Jehova Dios, sia nagsasabi: “Dai iyan mabalik sa sako na mayong nahaman, kundi gigibohon nanggad kaiyan an ikinakaogma kong marhay, asin iyan siertong magigin mapanggana sa sakuyang sinobolan kaiyan.”—Isaias 55:11.

Pinagkakasararo kan Tataramon nin Dios

Siring kan nasambitan sa naenot na artikulo, an relihion parateng may kabtang sa pagkabaranga imbes na pagkasararo kan katawohan. Maninigo ining seryosong pakaisipon, huli ta kun aakoon niato na igwa nin Kaglalang, bako daw na rasonableng laoman na an mga parasamba sa saiya magkakaigwa nin pakipagkatoninongan sa lambang saro asin may pagkasararo? Iyo nanggad!

An nakakapabaranga na epekto nin relihion sa katawohan mayong ipinapabanaag manongod ki Jehova Dios asin sa saiyang Tataramon. Imbes, pagkondenar iyan sa mga relihion na nagpapalakop nin mga iminukna nin tawo para sa pagkasararo imbes na magsuportar sa katuyohan nin Dios. Inapod ni Jesus an mga namomoon sa relihion kan saiyang panahon na “mga parasaginsagin” asin nagsabi sa sainda: “Angay nanggad an pagkahula ni Isaias manongod sa saindo, kan sia magsabi, ‘An banwaan na ini nagtataong onra sa sako paagi sa saindang mga ngabil, pero an saindang puso harayoon sa sako. Basang sana na sinda padagos na nagsasamba sa sako, huli ta itinotokdo ninda bilang mga doktrina an mga pagboot nin mga tawo.’”—Mateo 15:7-9.

Sa kabaliktaran, an tunay na pagsamba igwa nin nakakapasararong epekto sa mga tawo. Si propeta Isaias naghula: “Mangyayari sa huring kabtang kan mga aldaw na an bukid kan harong ni Jehova marigon na mapapatindog na halangkaw pa sa alitoktok kan mga bukid, asin iyan ilalangkaw nanggad nin mas halangkaw pa sa mga bulod; asin dian maburunyog an gabos na nasyon. Asin sia maghohokom nanggad sa tahaw nin mga nasyon asin maghuhusay mapadapit sa dakol na banwaan. Asin pupulpogon ninda an saindang mga espada na magin tarom nin arado asin an saindang mga budyak na magin mga gunting na panghawan. An nasyon dai mabingat nin espada tumang sa nasyon, ni mag-aadal pa man sinda nin pakikiguerra.”—Isaias 2:2, 4.

Sa labing 230 kadagaan ngonyan, naghihimate an Mga Saksi ni Jehova sa mga instruksion na itinao ni Jehova Dios mapadapit sa mga dalan nin pagkasararo. Ano an pundasyon kan pagkasararo ninda? Si apostol Pablo nagsurat: “Isulog nindo an pagkamoot, huli ta iyan sangkap na bogkos nin pagkasararo.” (Colosas 3:14) An termino sa orihinal na lenguahe na ginamit ni Pablo para sa “bogkos” puedeng nanonongod sa mga litid kan hawak nin tawo. An siring na mga litid may kosog na kapareho nin pisi, asin iyan may duwang mahalagang marhay na katuyohan. Pinagdadanay kaiyan na nasa tamang lugar an mga organo sa hawak, asin pinagsusurusurugpon kaiyan an mga tolang.

Kaparehong marhay iyan kan pagkamoot. Labi pa an nagigibo kan kualidad na ini kisa sa pag-olang sana sa mga tawo na maggaradanan. An arog-Cristong pagkamoot nagpapangyari sa mga indibiduwal na laen-laen an pinaghalean na magkaigwa nin interaksion sa matoninong na paagi. Halimbawa, pinapangyayari kaiyan na an mga tawo mamuhay kaoyon kan parate nang inaapod na Bulawan na Reglamento sa Paggawe (Golden Rule). Siring kan nakasurat sa Mateo 7:12, si Jesu-Cristo nagsabi: “Kun siring, an gabos na boot nindong gibohon sa saindo nin mga tawo, dapat man na gibohon nindo sa sainda.” An pagsunod sa giyang ini nakakatabang sa dakol na mapangganahan an daing binabasaran na pagkaanggot.

‘Pagkaminorootmootan’

Determinado an Mga Saksi ni Jehova na patunayan na sinda mga disipulo ni Cristo paagi sa pag-otob sa sinabi ni Jesus: “An gabos makakaaram na kamo an sakong mga disipulo, kun kamo nagkakaminorootmootan.” (Juan 13:35) An siring na pagkamoot ikinakapaheling sa pambihirang paagi sa  mga panahon na igwa nin grabeng kariribokan huli sa rasa asin politika. Halimbawa, durante kan paglaglag sa sarong rasa kan 1994 sa Rwanda, ipinaheling kan mga Saksi ni Jehova an saindang pagkamoot sa lambang saro. Isinapeligro kan mga Saksi sa tribong Hutu an sainda mismong buhay tanganing protehiran an saindang mga tugang na Tutsi!

Siempre, bakong realistiko na laoman na an mga nasyon sa kinaban magkakaigwa nin pagkamoot sa kapwa sagkod sa punto na magbubunga iyan nin pagkasararo sa kinaban. Oyon sa Biblia, gigibohon iyan nin Dios sa saiyang itinalaan na panahon. Minsan siring, dawa ngonyan, puedeng isulog nin mga indibiduwal an pagkamoot asin kamtan an pagkasararo.

Kan nakaaging taon, ginamit kan Mga Saksi ni Jehova an labing sarong bilyon na oras sa pagdalaw sa mga tawo saka pakikipag-olay sa sainda manongod sa Biblia asin sa kahalagahan kaiyan sa buhay sa presenteng panahon. An tamang kaaraman dapit sa Tataramon nin Dios pinagkakasararo an minilyon, na an nagkapira sa mga iyan dating naoongis sa lambang saro. Kaiba sa mga ini an mga Arabo asin Judio, Armeniano patin Turko, Aleman saka Ruso, sa pagsambit nin pira sana.

Boot daw nindong makanood nin orog pa manongod sa nakakapasararong mga epekto kan Tataramon nin Dios, an Biblia? Kun iyo, kontakon tabi an Mga Saksi ni Jehova sa lugar nindo, o sumurat sa angay na adres na nakalista sa pahina 2.

[Nota sa Ibaba]

[Blurb sa pahina 4]

Rinibo nang tratado sa katoninongan an ginibo asin linapas

[Blurb sa pahina 7]

Nagibo kan pag-aplikar sa mga prinsipyo sa Biblia an dai kayang gibohon kan mga gobyerno nin tawo

[Ritrato sa pahina 5]

Sinasabi kan Tataramon nin Dios an Gikanan kan tunay na pagkasararo

[Ritrato sa pahina 7]

An mga Saksi ni Jehova na an pinaghalean Hutu asin Tutsi iribang nagtotogdok nin lugar nin pagsamba