1. Mikarhi yo tala Yehovha u swi hlamula njhani swikhongelo swa malandza yakwe?

 XANA a wu swi tiva leswaku Yehovha a nga ku tirhisa ku hlamula xikhongelo xa munhu lexi humaka embilwini? A nga ku tirhisa hambi u nkulu, nandza wa vutirheli, phayona kumbe u muhuweleri. Nakambe a nga ku tirhisa hambiloko u ri muntshwa kumbe u kurile hambi u makwerhu waxinuna kumbe waxisati. Loko munhu loyi a rhandzaka Yehovha a kombela mpfuno wakwe, mikarhi yo tala Xikwembu xa hina xi tirhisa vakulu ni malandza yo tshembeka leswaku ‘va chavelela’ munhu yoloye. (Kol. 4:11) I nkateko lowukulu ku tirhela Yehovha ni vamakwerhu hi ndlela yoleyo! Hi nga kota ku endla tano loko ku ri ni ntungu, mhangu ya ntumbuluko kumbe hi xanisiwa.

2. Hikwalahokayini swi nga hi tikelaka ku pfuna van’wana hi nkarhi wa ntungu?

² Loko ku ri na ntungu swi nga hi tikela leswaku hi pfunana. Hi xikombiso, hi nga ha lava ku endzela vanghana va hina kambe swi nga va ni khombo ku endla tano. Hi nga ha lava ku rhamba lava tikeriwaka hi swa timali leswaku va ta dya na hina kambe swi nga koteki. Hi nga ha lava ku pfuna van’wana kambe swi hi tikela hikwalaho ka leswi maxaka ya hina ma xanisekaka. Hambiswiritano, ha swi lava ku pfuna vamakwerhu naswona Yehovha wa tsaka loko hi endla leswi hi nga swi kotaka ku va pfuna. (Swiv. 3:27; 19:17) Xana hi nga endla yini?

3. Hi dyondza yini eka vakulu va le vandlheni ra Desi? (Yeremiya 23:4)

 ³ Leswi vakulu va nga swi endlaka. Loko u ri nkulu, tiva tinyimpfu kahle. (Hlaya Yeremiya 23:4.) Makwerhu waxisati Desi loyi hi buleke ha yena eka nhlokomhaka leyi hundzeke u ri: “Eka ntlawa wa nsimu lowu ndzi nga eka wona vakulu ni vamakwerhu van’wana va tirhe na mina nsimu ni ku tlhela hi heta nkarhi swin’we.” b Ku tikarhata ka varisi volavo swi endle swi va olovela ku pfuna Desi endzhaku ka loko ntungu wa COVID-19 wu sungurile naswona hikwalaho ka xitsongwatsongwana lexi u loveriwe hi swirho swa ndyangu.

4. Hikwalahokayini vakulu va kote ku pfuna Desi naswona hi dyondza yini?

⁴ Desi u ri: “Leswi a ndzi teka vakulu tanihi vanghana swi ndzi oloverile ku va byela ndlela leyi a ndzi titwa hayona ni leswi a swi ndzi karhata.” Xana vakulu va dyondza yini? Va fanele va khathala hi lava va va rhangelaka ku nga si va ni swiphiqo. Va fanele va va vanghana va vona. Loko ku ri na ntungu lowu ku sivelaka leswaku u va endzela hi xiviri, ringeta tindlela tin’wana. Desi u ri: “Mikarhi yin’wana vakulu vo hambanahambana a va ndzi fonela kumbe va ndzi rhumela marungula hi siku rin’we. Matsalwa lawa va ndzi hlayeleke wona ma ndzi khutazile hambileswi a ndzi ma tiva kahle.”

5. Xana vakulu va nga swi tiva njhani leswi vamakwerhu va swi lavaka naswona va nga va pfuna njhani?

⁵ Ndlela yin’wana leyi nga ku pfunaka u tiva leswi vamakwerhu va swi lavaka i ku va vutisa swivutiso leswi nga ta ka swi nga va khomisi tingana kambe va kota ku tiphofula. (Swiv. 20:5) Xana va na swona swakudya leswi eneleke, mirhi ni swin’wana leswi va nga ha swi lavaka? Xana va nga ha lahlekeriwa hi mitirho kumbe makaya ya vona? Xana va lava hi va pfuna leswaku va kuma mphalalo eka mfumo? Vamakwerhu va n’wi pfunile Desi a kuma swilo leswi a a swi pfumala. Rirhandzu ni xikhutazo xa le Bibeleni leswi a swi kumeke eka vakulu hi swona leswi n’wi pfuneke leswaku a tiyisela miringo. U ri: “Vakulu va khongele na mina. Hambileswi ndzi nga ha tsundzukiki leswi va swi vuleke kambe ndza ha tsundzuka ndlela leyi ndzi titweke hayona. A swi fana ni loko Yehovha a ku: ‘A wu wexe.’”—Esa. 41:10, 13.

6. I yini leswi vamakwerhu vo tala evandlheni va nga swi endlaka ku pfuna van’wana? (Vona xifaniso.)

⁶ Leswi vamakwerhu va nga swi endlaka. Hi langutele leswaku vakulu ku va vona vo sungula ku pfuna vamakwerhu. Kambe Yehovha u lava leswaku hinkwerhu hi khutaza van’wana ni  ku tlhela hi va pfuna. (Gal. 6:10) Hambiloko hi endla nchumu wutsongo leswaku hi pfuna munhu loyi a vabyaka, wu nga n’wi khutaza swinene. N’wana a nga rhumela khadi kumbe xifaniso lexi a xi diroweke leswaku a khutaza makwerhu. Muntshwa a nga ha yela makwerhu waxisati exitolo kumbe a n’wi pfuna hi swin’wana. Van’wana evandlheni va nga ha swekela makwerhu la vabyaka swakudya ivi va n’wi yisela swona ekaya rakwe. I ntiyiso leswaku loko ku ri ni ntungu, hinkwerhu evandlheni ha swi lava ku khutaziwa. Kumbexana hi nga ha tshama nkarhinyana endzhaku ka tidyondzo leswaku hi ta bula ni vamakwerhu hi xiviri kumbe hi endlelo ra vhidiyo. Vakulu na vona va swi lava ku khutaziwa. Vamakwerhu van’wana va rhumele vakulu marungula yo khensa lava hakanyingi va tshamaka va khomekile hi ku pfuna vamakwerhu hi nkarhi wa ntungu. A hi ku tsakisa ka swona loko hinkwerhu hi ‘ya emahlweni hi khutazana ni ku akana’!—1 Tes. 5:11.

7. Hi swihi swiphiqo leswi nga vaka kona endzhaku ka mhangu ya ntumbuluko?

⁷ Mhangu ya ntumbuluko yi nga cinca vutomi bya munhu hi ku copeta ka tihlo. Vanhu va nga lahlekeriwa hi nhundzu ya vona, makaya hambi ku ri ku feriwa. Vamakwerhu na vona va nga weriwa hi makhombo lawa. Hi nga va pfuna njhani?

8. Vakulu ni tinhloko ta mindyangu va nga endla yini ku nga si va ni mhangu ya ntumbuluko?

⁸ Leswi vakulu va nga swi endlaka. Vakulu, pfunani vamakwerhu leswaku va tshama va vambe ngoma ku nga si va ni mhangu. Tiyisekani leswaku vamakwerhu va swi tiva leswi va faneleke va swi endla leswaku va sirheleleka ni ku fonela vakulu. Margaret loyi ku vulavuriweke ha yena eka nhlokomhaka leyi hundzeke u ri: “Vakulu evandlheni ra hina va hlele leswaku ku va ni mbulavulo wa swilaveko swa vandlha, laha va hi lemukiseke leswaku nguva ya ndzilo a yi nga si hela. Va vule leswaku loko vatirhelamfumo vo lerisa vaakatiko leswaku va baleka emakaya ya vona kumbe loko swi va ni khombo ku tshama ekaya, hi fanele hi hatla hi suka.” Rungula leri va va nyikeke rona a ri fike hi nkarhi hikuva endzhaku ka mavhiki ya ntlhanu ku ve ni ndzilo lowu a wu ri ni khombo swinene. Hi nkarhi wa vugandzeri bya ndyangu, nhloko ya ndyangu yi fanele yi kambisisa leswi xirho ha xin’we endyangwini xi faneleke xi swi endla. Loko wena ni vana va wena mi lunghekile, a mi nge karhateki ngopfu loko ku va ni mhangu.

9. Vakulu va nga endla yini leswaku va tshama va lunghekile loko ku nga si va ni mhangu ni loko se yi endlekile?

⁹ Loko u ri mulanguteri wa ntlawa, tiyiseka leswaku u tshama u ri ni tinomboro leti tirhaka ta vahuweleri hinkwavo entlaweni wa wena ku nga si va ni mhangu. Ti tsale kun’wana naswona u tiyiseka leswaku hi tona ti tirhaka. Kutani loko ku va ni mhangu, u ta swi kota ku fonela muhuweleri un’wana ni un’wana leswaku u tiva leswi va swi pfumalaka. Loko ku ri ni leswi vamakwerhu va swi pfumalaka, hatla u tivisa muhlanganisi wa huvo ya vakulu loyi na yena a nga ta tivisa mulanguteri wa muganga. Loko mi tirhisana, swilo swi ta famba kahle. Endzhaku ka loko ku ve ni ndzilo, mulanguteri wa muganga wa le vandlheni ra ka va Margaret a nga byi phahanga ku ringana siku ni tiawara to tala a ri karhi a tirhisana ni vakulu leswaku va fonela ni ku khathalela vamakwerhu va kwalomu ka 450 lava bohekeke ku suka emakaya ya vona. (2 Kor. 11:27) Hikwalaho, vamakwerhu hinkwavo lava a va pfumala ndhawu yo tshama va yi kumile.

10. Hikwalahokayini vakulu va ma teka ya ri ya nkoka maendzo ya vurisi? (Yohane 21:15)

¹⁰ Ntirho wun’wana wa vakulu i ku pfuna vamakwerhu leswaku va tshama va ri ni vuxaka lebyinene na Xikwembu ni ku va tiyisa loko va karhatekile emoyeni. (1 Pet. 5:2) Loko ku ve ni mhangu ya ntumbuluko, va fanele va tiyiseka leswaku vamakwerhu hinkwavo va hlayisekile, va  ni swakudya, swiambalo ni ndhawu yo tshama. Kambe endzhaku ka tin’hweti to tala, lava poneke mhangu va nga ha lava ku pfuniwa leswaku va tshama va ri ni vuxaka lebyinene na Yehovha ni ku khutaziwa. (Hlaya Yohane 21:15.) Harold loyi a nga xirho xa Komiti ya Rhavi naswona a burisaneke ni vamakwerhu vo tala lava weriweke hi timhangu ta ntumbuluko u ri: “Swi teka nkarhi leswaku munhu a hlakarhela. Munhu a nga ha sungula ku swi amukela leswaku u lahlekeriwile kambe loko a tsundzuka maxaka lama feke, nhundzu leyi lahlekeke kumbe loko a pone ri ahlamile swi nga ha sungula ku n’wi karhata. Leswi swi nga ha endla leswaku munhu a va ni gome. Loko munhu a sungula ku titwa hi ndlela yoleyo, a swi vuli swona leswaku a nga na ripfumelo kambe i swa ntumbuluko ku titwa tano.”

11. I yini leswi mindyangu leyi weriweke hi mhangu ya ntumbuluko yi nga lavaka ku swi kuma nkarhi ni nkarhi?

¹¹ Vakulu va swi tiva leswaku i swa nkoka ku “rila ni lava rilaka.” (Rhom. 12:15) Lava poneke mhangu ya ntumbuluko swi nga ha lava leswaku va tiyisekisiwa leswaku Yehovha ni vamakwerhu a va tshikanga ku va rhandza. Vakulu va ta pfuna mindyangu leswaku yi khongela, yi dyondza, yi va kona etidyondzweni ni ku chumayela. Nakambe vakulu va nga khutaza vatswari ku pfuna vana va vona va nga tshiki ku endla swilo leswi timhangu ti nga taka ti nga swi koti ku swi herisa. Vatswari, tsundzuxani vana va n’wina leswaku Yehovha u ta tshama a ri Munghana wa vona naswona a nge pfuki a va lahlile. Nakambe vatswari va fanele va tiyiseka leswaku va hlamusela vana va vona leswaku va ta tshama va ri xiphemu xa ndyangu wa vamakwerhu emisaveni hinkwayo lowu tshamaka wu lunghekele ku va pfuna.—1 Pet. 2:17.

12. Vamakwerhu va nga pfuneta njhani leswaku va phalala loko ku ri ni mhangu? (Vona xifaniso.)

¹² Leswi vamakwerhu va nga swi endlaka. Loko mhangu ya ntumbuluko yi endleke ekusuhi ni laha u tshamaka kona, vutisa vakulu leswaku u nga pfuna njhani. Kumbexana u nga rhurhela vamakwerhu lava teke ku ta pfuneta kumbe lava nga ha riki na makaya. U nga ha yisela vamakwerhu lava weriweke hi mhangu swakudya ni swilo leswi lavekaka. U nga swi kota ku pfuna hambiloko mhangu yi endleke ekule ni laha u tshamaka kona. Njhani? Hi ku va khongelela. (2 Kor. 1:8-11) Nakambe u nga ha pfuneta eka ntirho wo phalala hi ku nyikela hi macheleni eka ntirho wa misava hinkwayo. (2 Kor. 8:2-5) Loko u swi kota ku ya endhawini leyi ku veke ni mhangu, vutisa vakulu leswaku u nga pfuneta njhani. Loko u rhambiwile leswaku u ta pfuneta, u ta leteriwa leswaku u ta kota ku pfuna laha ku nga ni xilaveko.

13. Vamakwerhu va langutana ni swiphiqo swihi ematikweni lama ntirho wa hina wu yirisiweke?

¹³ Ematikweni lama ntirho wa hina wu yirisiweke, vamakwerhu va tikeriwa hikwalaho ka leswi va xanisiwaka. Vamakwerhu ematikweni wolawo va ha langutana ni swiphiqo swa ikhonomi, va vabya ni ku feriwa hi vanhu lava va va rhandzaka. Kambe hikwalaho ka leswi ntirho wa hina wu yirisiweke, vakulu swi nga ha va tikela ku endzela vamakwerhu kumbe ku vulavurisana ni lava lavaka ku khutaziwa hi ku tshunxeka. Swi ve tano hi Andrei loyi hi buleke ha yena eka nhlokomhaka leyi hundzeke. Makwerhu waxisati loyi a a ri eka ntlawa wakwe wa nsimu a a ri ni swiphiqo swa timali. Endzhaku ka sweswo u humeleriwe hi nghozi ya movha. A a fanele a endliwa vuhandzuri ko hlayanyana naswona a a nga koti ku tirha. Hambileswi a ku ri hi nkarhi wa ntungu naswona ntirho wa hina wu yirisiweke, vamakwerhu va endle leswi va nga swi kotaka naswona Yehovha a a langutile.

14. Vakulu va nga va vekela njhani vamakwerhu xikombiso hi ku titshega hi Yehovha?

¹⁴ Leswi vakulu va nga swi endlaka. Andrei u khongerile naswona u endle leswi a nga swi kotaka. Xana Yehovha u n’wi hlamule njhani? U endle leswaku ku va ni vamakwerhu evandlheni lava a va ta kota ku endla swo tala. Van’wana va pfune makwerhu yoloye waxisati hi xo famba loko a ya eka dokodela. Van’wana va n’wi pfune hi mali. Yehovha u endle leswaku ku va vona va n’wi pfunaka naswona u ma katekisile matshalatshala ya vona. (Hev. 13:16) Vakulu, loko ntirho wa hina wu yirisiwile, kombelani vamakwerhu va mi pfuna. (Yer. 36:5, 6) Xa nkoka swinene, titshegeni hi Yehovha. U ta mi pfuna leswaku mi pfuna vamakwerhu.

15. Hi nga endla yini leswaku hi tshama hi ri ni vun’we loko hi xanisiwa?

¹⁵ Leswi vamakwerhu va nga swi endlaka. Loko ntirho wa hina wu yirisiwile, hi nga ha boheka ku hlangana hi mitlawa leyitsongo. Kutani i swa nkoka swinene leswaku hi tshama hi ri ni vun’we. Hi fanele hi lwa na Sathana ku nga ri vamakwerhu. Swi be hi makatla swihoxo leswitsongo leswi vamakwerhu va ku endlelaka swona kumbe mi hatla mi swi lulamisa. (Swiv. 19:11; Efe. 4:26) Vana wo rhanga ku pfuna van’wana. (Tito 3:14) Vamakwerhu va le ka ntlawa wolowo swi va khutazile loko va twa ndlela leyi makwerhu waxisati a pfuniweke hayona. Sweswo swi endle leswaku va ya va va ni vun’we ku fana ni vana va munhu.—Ps. 133:1.

16. Hi ku ya hi Vakolosa 4:3, 18, hi nga va pfuna njhani vamakwerhu lava xanisiwaka?

 ¹⁶ Vamakwerhu vo tala va ya emahlweni va tirhela Yehovha hambiloko mifumo yi yirisa ntirho wa hina. Van’wana va pfaleriwe ekhotsweni hikwalaho ka ripfumelo ra vona. Hi nga khongelela vona ni mindyangu ya vona ni vamakwerhu lava tihoxaka ekhombyeni ro lahlekeriwa hi ntshunxeko wa vona leswaku va pfuna vamakwerhu lava leswaku va tiyisa vuxaka bya vona, ku va pfuna leswaku va kuma leswi va swi pfumalaka ni ku va lwela ekhoto. c (Hlaya Vakolosa 4:3, 18.) U nga pfuki u swi tekele ehansi swikhongelo swa wena!—2 Tes. 3:1, 2; 1 Tim. 2:1, 2.

17. U nga endla yini sweswi leswaku u kota ku tiyisela enkarhini lowu taka?

¹⁷ Wena ni ndyangu wa wena mi nga swi kota ku tilunghiselela sweswi mi nga si xanisiwa. (Mit. 14:22) U nga ringeti ku ehleketa hi swilo hinkwaswo swo biha leswi nga ha mi endlekelaka. Ematshan’weni ya sweswo, tiyisa vuxaka bya wena na Yehovha ni ku pfuna vana va wena va endla hilaha ku fanaka. Loko mikarhi yin’wana u karhateka, chululela Xikwembu leswi nga embilwini ya wena. (Ps. 62:7, 8) Tanihi ndyangu, bulani hi swivangelo hinkwaswo leswi endlaka mi tshemba Yehovha. d Ku fana ni loko mi tilunghiselela ku langutana ni mhangu ya ntumbuluko, malulamiselo lama mi ma endlaka sweswi ni ku tshemba Yehovha swi ta pfuna vana va wena leswaku va va ni xivindzi ni ku rhula.

18. Hi langutele vumundzuku bya njhani?

¹⁸ Ku rhula ka Xikwembu ku endla hi titwa hi sirhelelekile. (Filp. 4:6, 7) Yehovha u tirhisa ku rhula loku leswaku a hi thova timbilu hambiloko ku ri ni mintungu, timhangu ta ntumbuluko ni loko hi xanisiwa. U tirhisa vakulu lava tirhaka hi matimba leswaku va hi kongomisa. Hinkwerhu ka hina u hi nyika njombo ya leswaku hi pfunana. Ku rhula loku hi tiphinaka ha kona sweswi ku ta hi hlomisela ku langutana ni miringo leyikulu leya ha taka hambi ku ri “nhlomulo lowukulu.” (Mat. 24:21) Loko nkarhi wolowo wu fika, swi ta lava leswaku hi tshama hi ri ni ku rhula ni ku pfuna van’wana leswaku va endla hilaha ku fanaka. Loko maxangu wolawo ma hela, a hi nge he langutani ni xiyimo lexi nga ta hi endla hi vilela. Hi ta tiphina hi leswi Yehovha a a lava leswaku hi tiphina ha swona, ku nga ku rhula ka hilaha ku nga heriki.—Esa. 26:3, 4.