Migraine — Wat is eraan te doen?

Joyce, een opgewekte vrouw met een kantoorbaan, staart naar de papieren die ze in haar hand houdt. Op de bladzijde ziet ze ineens witte vlekken. Voor haar ogen dansen lichtflitsen die geleidelijk veranderen in een surrealistisch beeld van zigzaglijnen en bizarre geometrische patronen. Binnen een paar minuten kan Joyce nauwelijks nog iets zien. Snel slikt ze een kleine capsule die bedoeld is voor dit soort noodgevallen.

JOYCE lijdt aan migraine, een aandoening die in diverse opzichten van gewone hoofdpijn verschilt. In tegenstelling tot incidentele hoofdpijn doen migraineaanvallen zich bijvoorbeeld voor volgens een terugkerend patroon. De aandoening is bovendien zo ernstig dat degene die eraan lijdt, zijn normale bezigheden niet kan verrichten.

Wat zijn de symptomen van migraine? Een bonzende of kloppende pijn die meestal maar aan één kant van het hoofd optreedt. Vaak zijn patiënten ook misselijk en verdragen ze geen fel licht. De aanval kan een paar uur tot verscheidene dagen duren.

Hoewel de meeste mensen weleens last hebben van spanningshoofdpijn, lijdt maar één op de tien mensen aan migraine. De ziekte komt het meest voor bij vrouwen. Sommige gevallen zijn ernstiger dan andere, maar de meeste patiënten kunnen een aantal dagen per jaar niet naar hun werk. Migraine veroorzaakt verlies van inkomen en kan iemands gezins- en sociale leven nadelig beïnvloeden. Daarom rekent de Wereldgezondheidsorganisatie migraine tot een van de twintig belangrijkste oorzaken van invaliditeit.

Sommige patiënten hebben kort voor een migraineaanval symptomen als koude handen,  vermoeidheid, honger of stemmingswisselingen. Soms hebben ze kort voordat de hoofdpijn begint last van duizeligheid, oorsuizingen, tintelingen, dubbelzien, spraakstoornissen of krachtverlies.

De oorzaken van migraine zijn niet helemaal duidelijk, maar houden waarschijnlijk verband met een ontregeling van het zenuwstelsel die van invloed is op de bloedvaten in het hoofd. De bonzende manier waarop de pijn zich voordoet, heeft kennelijk te maken met het bloed dat door geïrriteerde bloedvaten stroomt. Het tijdschrift Emergency Medicine zegt hierover: „Patiënten met migraine hebben een zenuwstelsel geërfd dat op een unieke manier gevoelig is en dat kan worden ontregeld door talloze dingen in het leven zoals slaaptekort, sterke geuren, reizen, maaltijden overslaan, stress en veranderingen in de hormoonspiegel.” Migrainepatiënten hebben soms ook last van het prikkelbaredarmsyndroom, angstaanvallen of depressies.

Wat helpt?

U kunt het zenuwstelsel dat u hebt geërfd niet veranderen. Maar u kunt misschien wel dingen vermijden die migraineaanvallen uitlokken. Door een hoofdpijndagboek bij te houden hebben sommige patiënten kunnen vaststellen welke voedingsmiddelen of andere factoren een aanval teweegbrengen.

Elk geval is anders. Lorraine ontdekte dat haar migraineaanvallen nauw samenhingen met haar maandelijkse cyclus. Ze vertelt: „Halverwege die cyclus veroorzaakt elke extra activiteit of prikkel — hard werken, hitte of kou, lawaai of zelfs scherp gekruid eten — een migraineaanval. In die dagen probeer ik het dus rustig aan te doen en matig te zijn.” Joyce, die al meer dan zestig jaar migraineaanvallen heeft, zegt: „Ik heb gemerkt dat sinaasappels, ananas en rode wijn onmiddellijk een migraineaanval uitlokken, dus dat soort dingen vermijd ik.”

Het is niet eenvoudig om erachter te komen waardoor een aanval wordt uitgelokt, omdat die meestal ontstaat door een combinatie van factoren. De ene keer krijgt u misschien geen last als u chocola eet, en de andere keer krijgt u wel een migraineaanval, misschien door een bijkomende factor.

Zelfs als het niet lukt om vast te stellen welke dingen bij u migraine uitlokken en hoe u die kunt vermijden, zijn er andere manieren waarop u de kans op een aanval kunt verkleinen. Deskundigen doen de aanbeveling om te proberen vast te houden aan een regelmatig slaappatroon. Als u in het weekend wilt uitslapen, is het advies om op de gebruikelijke tijd op te staan, een paar minuten iets te doen en dan terug te gaan naar bed. Omdat een verandering in cafeïneconsumptie een aanval kan uitlokken, zou u niet meer dan twee kopjes koffie of twee glazen cola per dag moeten drinken. Omdat honger een trigger kan zijn, is het goed om geen maaltijden over te slaan. Stress, die ook vaak een rol speelt bij migraine, is niet eenvoudig te vermijden, maar misschien kunt u manieren vinden om u te ontspannen, door bijvoorbeeld uw schema aan te passen, in de Bijbel te lezen of naar zachte muziek te luisteren.

Welke behandelingen zijn er?

Er zijn heel wat manieren om migraine te behandelen. * Slaap is bijvoorbeeld een van de beste remedies. Pijnstillers die zonder recept verkrijgbaar zijn helpen misschien voldoende om te kunnen slapen.

In 1993 kwam er een nieuwe groep medicijnen op de markt die specifiek bedoeld was voor de behandeling van migraine: triptanen. The Medical Journal of Australia noemde dit „een belangrijke vooruitgang in de behandeling” en voegde eraan toe: „De komst van triptanen (...) deed voor migraine en clusterhoofdpijn bijna hetzelfde als penicilline voor bacteriële infecties!”

Migraine is niet levensbedreigend. Dus de behandeling van migraine redt geen levens, zoals de behandeling van infecties deed. Maar triptanen  hebben wel spectaculaire verlichting gegeven aan patiënten die soms jarenlang regelmatig door migraine werden belemmerd. Migrainepatiënten moeten nog steeds de veranderingen in hun bezigheden aanbrengen die eerder werden genoemd, maar sommigen van hen hebben triptanen een wondermiddel genoemd.

Alle medicijnen hebben voor- en nadelen. Wat zijn de nadelen van triptanen? Om te beginnen zijn deze tabletten duur en daarom worden ze meestal alleen verstrekt aan mensen met gemiddelde tot ernstige migraine. Bovendien helpen triptanen niet bij iedereen en voor sommige mensen is het gezien hun gezondheidstoestand niet verstandig om ze zelfs maar te proberen. Hoewel de erfelijke aandoening migraine nog niet te genezen is, concludeert Emergency Medicine: „Dankzij de beschikbaarheid van nieuwe en verbeterde migrainemedicijnen hoeven patiënten niet langer te lijden.”

[Voetnoot]

[Illustratie op blz. 23]

Door een hoofdpijndagboek bij te houden, hebben sommige patiënten kunnen vaststellen welke factoren een aanval teweegbrengen

[Illustratie op blz. 23]

Het luisteren naar zachte muziek kan stress, vaak een factor bij migraine, verminderen

[Illustratie op blz. 23]

Migraine kan door artsen vaak doeltreffend behandeld worden