’Deze keer verandert hij misschien’

ROXANA * is een vlotte, aantrekkelijke moeder van vier kinderen, getrouwd met een gerespecteerde chirurg in Zuid-Amerika. „Mijn man is charmant voor de vrouwen, populair bij de mannen”, zegt ze. Maar Roxana’s man heeft ook een duistere kant, een kant die zelfs hun beste vrienden niet zien. „Thuis is hij een monster. Hij is verschrikkelijk jaloers.”

Roxana’s gezicht is vertrokken van angst terwijl ze haar verhaal vervolgt. „Het probleem is begonnen toen we nog maar een paar weken getrouwd waren. Mijn broers en mijn moeder waren bij ons op bezoek geweest, en ik had heerlijk met hen gepraat en gelachen. Maar toen ze weg waren, smeet mijn man me hardhandig op de bank, buiten zichzelf van woede. Ik kon niet geloven wat er gebeurde.”

Helaas was dat nog maar het begin van Roxana’s lijdensweg, want in de loop der jaren is ze herhaaldelijk toegetakeld. De mishandeling schijnt een voorspelbare cyclus te volgen. Roxana’s man slaat haar, en vervolgens put hij zich uit in verontschuldigingen en belooft dat hij het nooit meer zal doen. Zijn gedrag verbetert — althans voor een tijdje. Dan begint de nachtmerrie helemaal opnieuw. „Ik denk steeds dat hij deze keer misschien zal veranderen”, zegt Roxana. „Zelfs als ik wegloop, kom ik altijd weer bij hem terug.”

Roxana is bang dat de gewelddadigheid van haar man op een dag verder zal escaleren. „Hij heeft gedreigd mij, de kinderen en zichzelf te doden”, zegt ze. „Eén keer zette hij een schaar op mijn keel. Een andere keer bedreigde hij me met een vuurwapen, hield het tegen mijn oor en haalde de trekker over! Gelukkig zat er geen kogel in, maar ik stierf bijna van angst.”

Een erfenis van stilzwijgen

Net als Roxana ondervinden miljoenen vrouwen over de hele wereld veel ellende van gewelddadige mannen. * Velen van hen zwijgen over hun lijdensweg. Ze redeneren dat het nutteloos is de kwestie aan te kaarten. Tenslotte hebben veel mannen die hun vrouw mishandelen de beschuldigingen ontkend met uitspraken als  „Mijn vrouw is prikkelbaar” of „Ze overdrijft graag”.

Het is droevig dat veel vrouwen in voortdurende angst leven aangevallen te worden op een plaats waar ze zich juist het veiligst zouden moeten voelen — in hun eigen huis. Toch gaat het medeleven maar al te vaak uit naar de dader in plaats van het slachtoffer. Sommigen kunnen gewoon niet geloven dat een man die zo op het oog een keurig nette burger is, zijn huwelijkspartner zou slaan. Neem bijvoorbeeld wat een vrouw die Anita heet, meemaakte toen ze naar buiten bracht dat ze door haar alom gerespecteerde echtgenoot werd mishandeld. „Een van onze kennissen zei tegen me: ’Hoe kun je zo’n fijne man beschuldigen?’ Een ander zei dat ik hem wel op de een of andere manier zou provoceren! Zelfs nadat het gedrag van mijn man was bewezen, begonnen sommige van mijn vrienden me te mijden. Ze vonden dat ik het had moeten slikken omdat ’mannen nu eenmaal zo zijn’.”

Zoals uit Anita’s ervaring blijkt, vinden velen het moeilijk de grimmige werkelijkheid van partnermishandeling te begrijpen. Wat brengt een man ertoe zo wreed te zijn jegens de vrouw die hij zegt lief te hebben? Hoe kunnen slachtoffers van geweld geholpen worden?

[Voetnoten]

[Kader/Illustratie op blz. 4]

Het begrip ’huiselijk geweld’ is veelomvattend

Volgens de VN-Verklaring inzake de Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen kan de uitdrukking „geweld tegen vrouwen” betrekking hebben op „elke daad van geweld op basis van gender, die resulteert of kan resulteren in lichamelijk, seksueel of mentaal nadeel of lijden bij vrouwen, met inbegrip van de dreiging met dergelijke daden, dwang of willekeurige vrijheidsberoving, ongeacht of dit plaatsvindt in het openbaar of in de privésfeer”. Dit geweld omvat onder andere ’lichamelijk, seksueel en psychologisch geweld binnen het gezin en in de gemeenschap, met inbegrip van mishandeling, seksueel misbruik van meisjes, geweld in verband met de bruidsschat, verkrachting binnen het huwelijk, verminking van het vrouwelijk geslachtsorgaan en andere traditionele gebruiken die schadelijk zijn voor vrouwen’.