Inda koshikalimo

Mbela uunongononi otawu tsu ngaa kumwe nOmbiimbeli?

Mbela uunongononi otawu tsu ngaa kumwe nOmbiimbeli?

Shoka Ombiimbeli tayi ti

Eeno. Nonando Ombiimbeli kayi shi embo lyuunongononi, oyi li paushili ngele tashi ya piinima yi na ko na sha nuunongononi. Tala kiiholelwa tayi landula mbyoka tayi ulike kutya uunongononi nOmbiimbeli otayi tsu kumwe nosho wo kutya Ombiimbeli oya popya iinima yi li paushili mbyoka ya yooloka ko lela kwaashoka sha li shi itaalwa kaantu oyendji mboka ya li ko pethimbo tayi nyolwa.

  • Eshito oli na etameko. (Genesis 1:1) Mepingathano naashono, Omutotolombo odhindji dhopethimbo lyonale, ohadhi ti kutya eshito inali shitwa, ihe olye ya po kulyo lyene. Aababilonia oya li yi itaala kutya iimenka mbyoka ye eta po eshito, oya za momafuta gaali. Omahokololo galwe otaga ti kutya eshito olye ya po okupitila meyi enene.

  • Eshito ohali wilikwa koompango dhomewangandjo nenge tu tye dhopaunshitwe esiku nesiku, ihe hakiikalunga. (Job 38:33; Jeremia 33:25) Yamwe koombinga noombinga dhuuyuni ohaya longo kutya aantu ohaya adhika kiinima iiwinayi mbyoka hayi etithwa kiikalunga, uuna ya geya.

  • Evi oli li powalawala. (Job 26:7) Aantu oyendji yopethimbo lyonale, oya li yi itaala kutya evi olya yelekana notali ambidhidhwa koshinamwenyo oshinene, ngaashi onyati nenge ohima.

  • Etango ohali thipi omeya mefuta nosho wo moonzo dhilwe dhomeya ngoka haga ka galukila kevi molupe lwomvula nosho wo lwomume, opo ga udhe omilonga niimpanalonga. (Job 36:27, 28; Omuuvithi 1:7; Jesaja 55:10; Amos 9:6) Aagreka yopethimbo lyonale oya li haya dhiladhila kutya omilonga odha li hadhi mono omeya okuza mefuta li li kohi yevi, nedhiladhilo ndyoka olya kala po sigo omethelemimvo eti-18.

  • Oondundu ndhoka tu wete kunena dha tumba pombanda, opwa li ethimbo dha li kohi yefuta. (Episalomi 104:6, 8) Mepingathano naashoka, Omutotolombo odhindji otadhi ti kutya oondundu odha shitwa kiikalunga momukalo moka dhi li ngashingeyi.

  • Okukala tatu iyogo otashi gamene uukolele wetu. Ompango ndjoka ya li ya pewa oshigwana shaIsraeli oya li ya kwatela mo okwiiyoga aluhe konima ngele ya kwata omudhimba, okwiikalekela mboka ya kwatwa komikithi nosho wo okufumvika onyata. (Levitikus 11:28; 13:1-5; Deuteronomium 23:13) Mepingathano naashoka, omuti gumwe gwokupanga gwAaegipiti ngoka gwa li hagu longithwa sho oshipango shika sha gandjwa, ngoka gwa li hagu tulwa piilalo, ogwa li gwa pilulilwa mumwe nonyata yomuntu.

Mbela omu na sha sha puka mOmbiimbeli shi na ko nasha niinima yopaunongononi?

Etompelo limwe li na ko nasha nekonakono lyOmbiimbeli olyu ulika kutya ka mu nasha sha puka shi na ko nasha nuunongononi. Mpaka otapu landula omitotolombo dhimwe ndhoka dhi li ompinge noshili yOmbiimbeli yi na ko nasha nuunongononi:

Omutotolombo: Ombiimbeli oya ti kutya ewangandjo olya shitwa ashike muule womasiku gahamano, nesiku kehe olya thikama po moowili 24.

Oshili: Shi ikolelela kOmbiimbeli, ewangandjo inali popiwa kutya Kalunga okwe li shi ti muule wethimbo li thike peni. (Genesis 1:1) Omasiku geshito ngoka ga popiwa montopolwa yotango yaGenesis, inaga popiwa kondandalunde kutya oga li uule wethimbo li thike peni. Odhoshili kutya uule wethimbo ndyoka evi negulu ya shitwa otawu ithanwa wo “esiku.” — Genesis 2:4, OB-1954.

Omutotolombo: Ombiimbeli oya ti kutya iimeno oya li ya shitwa manga etango inaali shitwa, opo yi vule okweeta po iikulya. — Genesis 1:11, 16.

Oshili: Ombiimbeli otayi ulike kutya etango olyo oludhi lumwe lwoonyothi ndhoka dha shitilwa tango ‘kegulu,’ omanga iimeno inaayi shitwa. (Genesis 1:1) Uuyelele wetango owa li wa thiki kevi ‘mesiku’ lyotango lyeshito, ihe kawa li lela wa tsa nenge tu tye kawa li wu wetike. ‘Mesiku’ etitatu lyeshito ewangandjo olya li lya yela nawa, nuuyelele wetango owa li wa tsa noonkondo, niimeno oya li tayi vulu okwiima iiyimati. (Genesis 1:3-5, 12, 13) Lwanima etango olya ka kala li wetike nawanawa okuza kevi. — Genesis 1:16.

Omutotolombo: Ombiimbeli oya ti kutya etango ohali dhingoloka evi.

Oshili: Omuuvithi 1:5 otayi ti: “Etango otali piti, netango otali ningine nokushuna ishewe pehala mpoka hali pitile.” Nonando ongawo, ovelise ndjika otayi ulike aniwa einyengo lyetango nkene hali monika okuza kevi. Nokuli nokunena omuntu oha vulu okulongitha iitya mbika “etango otali piti” nosho wo ‘etango otali ningine,’ ihe nonando ongawo oku shi shi kutya evi olyo hali dhingoloka etango, ihe etango halyo hali dhingoloka evi.

Omutotolombo: Ombiimbeli oya ti evi olye elekana.

Oshili: Ombiimbeli oya longitha uutumbulilo “sigo okooha dhuuyuni” sha hala okutya “sigo omiilongo ayihe yokombanda yevi.” Shika inashi hala okutya evi olya yelekana nenge kutya oli na kooha. (Iilonga 1:8, OB-1954) Sha faathana, uutumbulilo “koombinga adhihe dhevi” ano oombinga ne, owu li omupopyofano ngoka tagu ulike kongonga yevi alihe; kunena omuntu otashi vulika a longithe oombinga ne dhokompasa a ninge eyelekanitho lya faathana. — Jesaja 11:12; Lukas 13:29.