Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Tinda omadhiladhilo guuyuni

Tinda omadhiladhilo guuyuni

‘Kotokeni ano, mwaa yulwe nando okomuntu nomalongo guunongo wopantu nomafundjaleko gaa fele ngoka ge li muuyuni.’ — KOL. 2:8.

OMAIMBILO: 38, 31

1. Omayele geni omuyapostoli Paulus a li a nyolele Aakriste ooyakwawo? (Tala kethano lyopetameko.)

OMUYAPOSTOLI PAULUS okwa li a nyolele Aakriste yomuKolossa pehulilo lyokukala kwe tango mondholongo muRoma, nenge tu tye lwopomimvo 60-61 E.N. Okwa li e ya lombwele oshinima sha simana kombinga yankene ye na okukala “noondunge.” (Kol. 1:9) Paulus okwa tsikile ko a ti: “Shika otandi shi mu lombwele, mwaa pukithwe nando okomuntu gumwe noohapu dhomuheka. Kotokeni ano, mwaa yulwe nando okomuntu nomalongo guunongo wopantu nomafundjaleko gaa fele. Ogo ogi ikwatelela komithigululwakalo dhaantu noga za moombepo ndhoka tadhi pangele mewangandjo, ihe ne kaleni muKristus.” (Kol. 2:4, 8) Paulus okwa li a tsikile okuyelitha kutya omolwashike omadhiladhilo gamwe ngoka aantu oyendji ye na ga li ga puka, nonokutya okudhiladhila ngaashi uuyuni otaku vulu okunana aantu inaaya gwanenena. Pashiholelwa, omadhiladhilo ngono otaga vulu okuningitha omuntu a kale u uvite e na oondunge noku vule yalwe. Ontumwafo ndjoka, okwa li e yi nyola nelalakano lyokukwathela aamwatate ya yande okudhiladhila ngaashi uuyuni nokaaya longe uuwinayi. — Kol. 2:16, 17, 23.

2. Omolwashike tatu ka kundathana iiholelwa yokudhiladhila ngaashi uuyuni?

2 Okudhiladhila ngaashi uuyuni, otaku vulu oku tu ningitha tu idhimbike nenge tu dhine omalombwelo gaJehova. Otaku vulu wo okunkundipaleka eitaalo lyetu. Atuhe kunena otatu vulu okunwethwa mo komadhiladhilo gopauyuni. Omadhiladhilo ngoka ohaga humithwa komeho okupitila motiivii, mointaneta, kiilonga nenge kosikola. Moshitopolwa shika, otatu ka kundathana shoka tatu vulu okuninga po, opo tu igamene komadhiladhilo ngoka. Otatu ka tala kiiholelwa itano yokudhiladhila ngaashi uuyuni, nokukundathana nkene tatu vulu oku yi yanda.

MBELA OTWA PUMBWA OKWIITAALA MUKALUNGA?

3. Edhiladhilo lini aantu oyendji ye hole, nomolwashike?

3 “Otandi vulu okukala omuntu omwaanawa, nonando inandi itaala muKalunga.” Miilongo oyindji, aantu oyendji ohaya ti kutya inayi itaala muKalunga, noyi itala ko kutya kaye li momalongelokalunga. Otashi vulika inaya konakona nuukeka ya mone kutya Kalunga oko e li, ihe pehala lyaashono, oye etha ya kale ya manguluka okuninga kehe shoka tashi ya opalele. (Lesha Episalomi 10:4.) Yalwe otashi vulika ya kale ye wete shi li pandunge okupopya taya ti: “Otandi vulu okukala nomakotampango ga dhenga mbanda, nonando inandi itaala muKalunga.”

4. Ongiini tatu vulu okutompathana nomuntu ngoka ta ti kutya kaku na Omushiti?

4 Mbela oshi li pandunge okwi itaala kutya kaku na Omushiti? Uuna aantu yamwe taya tala kuunongononi, ohaya kala ya ngwangwana okumona ngele omwenyo ogwa shitwa. Ihe uushili owo kutya shoka oshinima oshipu lela oku shi mona mo. Pashiholelwa, etungo opo li ye po, olya pumbwa omutungi. Mbela ongiini kombinga yiinima mbyoka yi na omwenyo? Odhoshili kutya oosele dhokombanda yevi ndhoka dhi na omwenyo, odha kitakana noonkondo dhi vule egumbo kehe. Omolwashike mbela? Oshoka ohadhi vulu okwiitungulula, oshinima shoka egumbo itaali vulu okuninga. Onkee ano, oosele ndhika odhi na omukalo gwadho gwokupungula nogwokutapa uuyelele mboka dha pumbwa, opo dhi itungulule. Mbela olye omutungi gwoosele ndhoka dhi na omwenyo? Ombiimbeli otayi yamukula tayi ti: “Egumbo kehe oli na omutungi gwalyo, ihe ngoka a tungu ayihe, oKalunga.” — Heb. 3:4.

5. Oshike tatu vulu okutya kombinga yedhiladhilo ndyoka tali ti kutya omuntu ota vulu okuyoolola shoka oshiwanawa, nonando ini itaala muKalunga?

5 Ongiini tatu vulu okutompathana kombinga yedhiladhilo ndyoka kutya omuntu ota vulu okuyoolola shoka oshiwanawa, nonando ini itaala muKalunga? Ombiimbeli otayi ti kutya mboka inaayi itaala muKalunga, otashi vulika nayo ya kale ye na omakotampango omawanawa. (Rom. 2:14, 15) Pashiholelwa, otashi vulika ya kale ya simaneka noye hole aavali yawo. Ihe ngele itaya landula omithikampango dhOmushiti gwetu omunahole, dhaashoka shi li mondjila naashoka sha puka, itaya vulu okuninga omatokolo gomondjila. (Jes. 33:22) Aantu oyendji kunena mboka ye na oondunge, oya zimina kutya oonkalo dhinikitha oluhodhi ndhoka dhi li muuyuni, otadhi koleke kutya aantu oya pumbwa ekwatho lyaKalunga. (Lesha Jeremia 10:23.) Onkee ano, inatu dhiladhila kutya omuntu ota vulu okuyoolola shoka shi li mondjila, nonando ini itaala muKalunga noiha landula omithikampango dhe. — Eps. 146:3.

MBELA OTWA PUMBWA ELONGELOKALUNGA?

6. Aantu oyendji oye na etaloko lini kombinga yelongelokalunga?

6 “Oto vulu okukala wa nyanyukwa, nonando ku li melongelokalunga.” Aantu oyendji ohaya dhiladhila ngawo, molwaashoka oya tala ko elongelokalunga lyi li oshinima kaashi shi oshihokithi noinashi ukila ko. Oshikwawo, yalwe kaye hole omalongelokalunga ogendji ngoka haga longo kombinga yomulilo gwoheli, haga pula iitimulongo nenge haga ambidhidha opolotika. Shoka osha ningitha aantu oyendji ya kale yu uvite kutya otaya vulu okukala ya nyanyukwa, nonando kaye li melongelokalunga. Aantu mboka otashi vulika ya tye: “Ngame ondi na ohokwe miinima yopambepo, ihe inandi hala okukala melongelokalunga.”

7. Elongelokalunga lyashili ohali humitha komeho ngiini ombili?

7 Odhoshili ngaa kutya omuntu ota vulu okukala a nyanyukwa, nonando ke li melongelokalunga? Eeno, omuntu ota vulu okukala a nyanyukwa, ngele ke li melongelokalunga lyiifundja. Ihe ita vulu lela okukala a nyanyukwa, ngele ke na ekwatathano naJehova ngoka e li “Kalunga omunyanyukwi,” (NW). (1 Tim. 1:11) Kehe shimwe shoka Kalunga ha ningi, ohashi etele aantu uuwanawa. Aapiya ye oya nyanyukwa, molwaashono ohaya kwathele yalwe. (Iil. 20:35) Pashiholelwa, tala nkene elongelokalunga lyashili hali humitha komeho ombili momagumbo. Ohali tu longo tu simaneke ookuume ketu kopandjokana, tu tale ko egano lyondjokana li li oshinima oshiyapuki, tu yande oluhondelo, tu putudhe aanona ye na omikalo notu ulike ohole yashili. Elongelokalunga lya tya ngawo, ohali hanganitha aantu momagongalo nokukala ye na uumwayinathana wopahole muuyuni awuhe. — Lesha Jesaja 65:13, 14.

8. Mateus 5:3, otayi vulu ngiini oku tu kwathela tu uve ko kutya oshike hashi etele aantu enyanyu?

8 Ongiini tatu vulu okukonakona edhiladhilo lyopauyuni, ndyoka tali ti kutya omuntu ota vulu okukala a nyanyukwa, nonando ita longele Kalunga? Natu taleni kepulo ndika tali ti: Oshike hashi etele aantu enyanyu? Aantu yamwe ohaya mono enyanyu meithano ndyoka ye na, muudhano nenge moshihokiwanima shontumba. Yalwe ohaye li mono mokusila oshimpwiyu aanegumbo lyawo nenge ookuume kawo. Odhoshili kutya iinima ayihe mbyoka otayi vulu okweetela omuntu enyanyu, ihe opu na shilwe shoka tashi vulu oku tu etela enyanyu tali kalelele. Mepingathano niinamwenyo, tse otatu vulu okutseya Omushiti gwetu noku mu longela nuudhiginini. Otwa shitwa momukalo moka tatu vulu okumona enyanyu, ngele otwa ningi iinima mbyoka. (Lesha Mateus 5:3.) Pashiholelwa, aalongelikalunga yashili ohaya mono enyanyu nohaya tsuwa omukumo noonkondo, uuna ya gongala ya longele Jehova. (Eps. 133:1) Ohaya nyanyukilwa ekwatathano ewanawa ndyoka ye na muuyuni awuhe, okukala nonkalamwenyo ya yogoka noye na etegameno linyanyudha.

MBELA OTWA PUMBWA OMITHIKAMPANGO DHOPAMIKALO?

9. (a) Etaloko lini aantu oyendji muuyuni ye na kombinga yokuya momilalo? (b) Omolwashike Oohapu dhaKalunga dhi indika oluhondelo?

9 “Oluhondelo olwi indikilwa shike?” Otashi vulika aantu ya tye kutse: “Onkalamwenyo oya pumbwa okutyapulwa. Omolwashike oluhondelo lwi indikwa?” Osha puka kOmukriste okukala e na etaloko ndyoka. Omolwashike mbela? Oshoka Oohapu dhaKalunga itadhi popile nando oluhondelo. * (Lesha 1 Aatessalonika 4:3-8.) Jehova oku na uuthemba woku tu pa oompango, oshoka oye e tu shita. Kalunga okwa pitika owala omulumentu nomukiintu mboka ya hokana, oyo ya ye momilalo, shoka shi li elongekidho lye li na ko nasha nondjokana. Kalunga okwe tu pa oompango, oshoka oku tu hole. Oompango ndhoka ohadhi tu etele uuwanawa. Omaukwanegumbo ngoka haga vulika kudho, oge na ohole, esimaneko nogu uvite ga gamenwa. Kalunga ihi idhidhimikile mboka taya yonene owina ompango ye. — Heb. 13:4.

10. Ongiini Omukriste ta vulu okwiikaleka kokule noluhondelo?

10 Oohapu dhaKalunga otadhi tu longo nkene tu na okwiikaleka kokule noluhondelo. Omukalo gwa simana gwoku shi ninga, okukotokela shoka tatu tala. Jesus okwa ti: “Okehe tuu ngoka ta tala omukiintu e mu haluka, oye okwe mu hondele momwenyo gwe. Eho lyoye lyokolulyo ngele tali ku hongolola, li tsipula mo, ngu u li ekelehi.” (Mat. 5:28, 29) Onkee ano, Omukriste ota ka yanda okutala omathano giipala nosho wo okupulakena koongalo ndhoka tadhi popi kombinga yiipala. Omuyapostoli Paulus okwa li a nyolele Aakriste ooyakwawo a ti: “Dhipageni ano uuhalu weni wopavi mboka tau longo mune ngashika oluhondelo.” (Kol. 3:5) Oshikwawo, otwa pumbwa okupangela nenge okukotokela shoka tatu dhiladhila naashoka tatu popi. — Ef. 5:3-5.

MBELA OTU NA OKULALAKANENA EITHANO LYOMUUYUNI?

11. Omolwashike tashi vulika tu kale twa hala okulalakanena eithano lyomuuyuni?

11 “Eithano lyomuuyuni, olyo hali vulu okweetela omuntu enyanyu.” Aantu oyendji, ohaye tu ladhipike tu lalakanene eithano lyomuuyuni monkalamwenyo. Eithano ndyoka otashi vulika li tu ningithe tu kale aanamadhina, tu pewe oonkondopangelo notu kale aayamba. Molwaashoka aantu oyendji otaya lalakanene eithano lyomuuyuni moonkalamwenyo dhawo, Omukriste otashi vulika naye a tameke okuninga sha faathana.

12. Mbela eithano lyomuuyuni ohali etele omuntu enyanyu tali kalelele?

12 Mbela odhoshili kutya eithano lyomuuyuni ndyoka tali ku pe oonkondopangelo noku ku ninga omunedhina, otaku vulu oku ku etela enyanyu tali kalelele? Hasho nando. Dhimbulukwa kutya Satana okwa li a hala okukala omunankondo nomunedhina. Mokweendela ko kwethimbo, okwa li a mono shoka a hala. Nonando ongawo, ina nyanyukwa, ihe okwa geya. (Mat. 4:8, 9; Eh. 12:12) Okukwathela aantu yi ilonge kombinga yaKalunga, opo ya vule okumona omwenyo gwaaluhe, ohaku eta enyanyu tali kalelele. Ihe eithano lyomuuyuni, ohali etele owala omuntu enyanyu lyopakathimbo. Shimwe ishewe, muuyuni mbuka omu udha ombepo yethigathanopo. Ohayi ningitha aantu ya kale taya ningi omathigathanopo nokusilathana efupa, shoka hashi ku ulika pehulilo kutya oya kala “nokutidha ombepo.” — Omuuv. 4:4.

13. (a) Otu na okutala ko ngiini iilonga yetu yokwiikongela omboloto? (b) Shi ikolelela kontumwafo ndjoka Paulus a li a nyolele Aatessalonika, oshike sha li she mu etele enyanyu lyashili?

13 Odhoshili kutya otwa pumbwa okwiikongela uuhupilo, noinashi puka okuhogolola iilonga mbyoka tu hole. Ihe iilonga yetu yokwiikongela omboloto, hayo tu pititha komeho monkalamwenyo yetu. Jesus okwa ti: “Kaku na ngoka ta vulu okulongela aawa yaali; oshoka ota tondo gumwe, ye e ta kala e hole mukwawo, nenge ta simaneke nguka, ye ta dhini ngwiyaka. Kamu vulu okulongela Kalunga pamwe nemona.” (Mat. 6:24) Ngele otwa gandja eitulomo kokulongela Jehova nokulonga yalwe kombinga yOohapu dhe, otatu ka mona enyanyu ndyoka itaali vulu okuyelekwa. Omuyapostoli Paulus naye okwa li a mona enyanyu ndyoka. Tango monkalamwenyo ye okwa li a lalakanene eithano melongelokalunga lyOshijuda. Ihe okwa ka mona owala enyanyu lyashili, sho a tameke okuuvithila aantu etumwalaka lyaKalunga, okumona nkene tayi inyenge kulyo nankene lya lundulula oonkalamwenyo dhawo. (Lesha 1 Aatessalonika 2:13, 19, 20.) Kapu na eithano tali vulu okweetela omuntu enyanyu ndyoka!

Enyanyu tali kalelele, ohali zi mokukwathela aantu yi ilonge kombinga yaKalunga (Tala okatendo 12, 13)

MBELA OTATU VULU OKUKANDULA PO OMAUPYAKADHI GAANTU?

14. Omolwashike aantu ye hole okudhiladhila kutya omuntu ota vulu okukandula po omaupyakadhi ge?

14 “Aantu otaya vulu okukandula po omaupyakadhi gawo yene.” Aantu oyendji muuyuni oye hole okudhiladhila ngawo. Omolwashike? Ando shoka osha li shoshili, ando otashi ti kutya aantu inaya pumbwa ewiliko lyaKalunga, nonokutya otaya vulu okuninga shoka ya hala. Oshikwawo, aantu oyi itaala kutya otaya vulu okukandula po omaupyakadhi gawo, molwaashoka oye wete iita, uukolokoshi, omikithi noluhepo tayi ende tayi shuna pevi. Olopota yimwe oya ti: “Etompelo kutya omolwashike aantu taye ende taya hwepopala, olyo kutya oya tokola ya ninge uuyuni ehala ewanawa.” Mbela shoka otashi ulike kutya omuntu ota vulu okukandula po omaupyakadhi ngoka a kala e na uule wethimbo? Opo tu yamukule epulo ndyoka, natu kundathaneni omaupyakadhi ngoka muule.

15. Uushili wuni tawu ulike kutya omaupyakadhi gaantu muuyuni oga kwata miiti?

15 Iita: MIita yoTango nosho wo mIita Iitiyali yUuyuni, otaku tengenekwa mwa kanena oomwenyo omamiliyona 60 nenge nokuli dhi vulithe po. Okuza ngaa pehulilo lyIita Iitiyali yUuyuni, aantu onkee ngaa taya tsikile okukutha ombinga miita. Sho kwa thikwa mo 2015, omwaalu gwaantu mboka ya li ya tembudhwa momagumbo gawo omolwiita nenge molwomahepeko, ogwa yi pombanda sigo opomamiliyona 65 lwaampo. Otaku tengenekwa kutya mo 2015 amuke, aantu oomiliyona 12.4 oya li ya tembudhwa momagumbo gawo. Omiyonena: Komahala gamwe, omiyonena dhimwe odha shuna pevi. Nonando ongawo, omiyonena dhilwe ngaashi uukolokoshi mboka hawu longwa okupitila kointaneta, elongithonkondo lyomomagumbo nosho wo uukulo onkee ngaa tayi londo pombanda. Oshikwawo, aantu oyendji oyi itaala kutya uulingilingi owa nayipala noonkondo muuyuni. Aantu itaya vulu nando okuhulitha po omiyonena. Omikithi: Omikithi dhimwe odha vulu ngaa okupangwa. Ihe olopota yomo 2013, oya ti kutya omumvo kehe aantu omamiliyona omugoyi ye li kohi yomimvo 60, otaya si kuuvu womutima, kombanda, kokankela, kuuvu wokomapunga nowosuuka. Oluhepo: Ombaanga yUuyuni oya lopota kutya omwaalu gwaamboka taya mono iihuna noonkondo muAfrika alike, ogwa londa okuza pomamiliyona 280 mo 1990 okuuka pomamiliyona 330 mo 2012.

16. (a) Omolwashike Uukwaniilwa waKalunga owo owala tawu vulu okukandula po omaupyakadhi gaantu? (b) Omayambeko geni Uukwaniilwa tawu ke eta, ngoka ga hunganekwa kuJesaja nokomupisalomi?

16 Omahangano gopauhupilo nogopapolotika kunena, oga kwatelwa komeho kaantu mboka yi ihole yo yene. Osha yela kutya aantu mboka itaya vulu okuhulitha po iita, omiyonena, omikithi noluhepo, ihe Uukwaniilwa waKalunga owo owala tawu vulu oku yi hulitha po. Tala kwaashoka Jehova ta ka ningila aantu. Iita: Uukwaniilwa waKalunga otawu ka hulitha po iinima mbyoka hayi etitha iita, ngaashi ombepo yokwiihola mwene, uulingilingi, uukwamuhoko, omalongelokalunga giifundja nosho wo Satana ye mwene. (Eps. 46:8, 9) Omiyonena: Uukwaniilwa waKalunga otawu longo nale aantu omamiliyona, ya kale ye holathane noyi inekelathana. Kapu na epangelo lilwe tali vulu okuninga ngaaka! (Jes. 11:9) Omikithi: Jehova ota ka yambeka aantu ye ya kale ye na uukolele wi ihwapo. (Jes. 35:5, 6) Oluhepo: Jehova ote ke lu hulitha po. Aantu ye ote ya kwathele ya kale ye na onkalamwenyo ombwanawa nosho wo ekwatathano lyopothingo naye. Onkalamwenyo ndjoka oyi vule kokule uuyamba. — Eps. 72:12, 13.

“KAMBADHALENI, MU KALE ALUHE MU SHI, NKENE MU NA OKUYAMUKULA AANTU”

17. Ongiini to vulu okutinda omadhiladhilo gopauyuni?

17 Oto ka ninga po shike, ngele owu uvu aantu muuyuni taya popi oshinima shoka tashi vulu okumakela eitaalo lyoye? Ninga omapekapeko wu tale kutya Oohapu dhaKalunga otadhi ti ngiini kombinga yoshinima shoka noku shi kundathana nOmukriste omukweni ngoka a pyokoka. Tala kutya omolwashike aantu ye hole oku shi popya, omolwashike sha puka nosho wo kutya ongiini to vulu oku shi tinda. Odhoshili kutya atuheni otatu vulu okwiigamena komadhiladhilo gopauyuni, ngele otwa landula omayele ngoka Paulus a li a pe egongalo lyomuKolossa. Omayele ngoka otaga ti: “Kaleni mu na oondunge mokukalathana kweni naantu mboka kaaye shi ooitaali. . . . Kambadhaleni, mu kale aluhe mu shi, nkene mu na okuyamukula aantu.” — Kol. 4:5, 6.

^ okat. 9 Aantu oyendji inaye shi ndhindhilika kutya oohapu ndhoka tadhi adhika muJohannes 7:53–8:11, ndhoka dhi li mOombiimbeli dhimwe, kadha li momanyolo gopetameko. Aantu yamwe mboka ya lesha oohapu ndhoka, oye ya pehulithodhiladhilo lya puka kutya omuntu ngoka kee na ondjo, oye owala ta vulu okupangula ngoka a ya moluhondelo. Ihe ompango ndjoka Kalunga a li a pe oshigwana shaIsraeli oya ti: “Ngele oku na omulumentu ta kwatwa moluhondelo a lala nomukiintu gwamukwawo, ayehe yaali naa dhipagwe.” — Deut. 22:22.